Erik Swierstra

Het Jaagpad langs de Schinkel en Nieuwe Meer

Ten zuiden van Sloten en de Sloterweg ligt de Riekerpolder, die aan de zuid(oost)kant begrensd wordt door het Jaagpad langs de Schinkel en Nieuwe Meer.

Over wat er in dit gebied te zien is en over de geschiedenis daarvan is veel te vertellen en er zijn ook veel foto’s te bekijken. Recent zijn er op de website www.slotenoudosdorp.nl enkele artikelen hierover gepubliceerd door de Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp.

Het Jaagpad langs de Nieuwe Meer met weids uitzicht en Hollandse wolkenlucht, gezien naar het oosten. Foto: Erik Swierstra; 22 augustus 2020.

De gekanaliseerde rivier de Schinkel loopt vanaf de Overtoomse Sluis naar het zuiden en gaat bij de Nieuwe Meersluizen over in de Nieuwe Meer, dit loopt verder in zuidwestelijke richting naar de Ringvaart van de Haarlemmermeer. Oorspronkelijk was de Nieuwe Meer een uitloper van de Haarlemmermeer, waarvan een gedeelte ook wel Oude Meer werd genoemd.

Wilt u meer lezen en zien over de (geschiedenis van) de Riekerpolder en het Jaagpad langs de Schinkel en Nieuwe Meer? Na lezing van de volgende artikelen weet u álles over dit bijzondere stukje van (tegenwoordig) Amsterdam, dat tot 1921 de zuidwestelijke grens van de gemeente Sloten vormde:

* Het Jaagpad langs de Schinkel en Nieuwe Meer;

* Herinneringen aan Jaagpad nr. 200 bij de Nieuwe Meer;

* Herinneringen aan het witte huisje aan Jaagpad nr. 220;

* Wat er nog rest van de Riekerpolder;

* Het Jaagpad, Café Opoe;

* Sloten en de verbinding van Amsterdam naar Den Haag.

Erik Swierstra,
Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp.

Slotenaar Frans Schönhage overleden

Op 14 september 2020 overleed Slotenaar Frans Schönhage onverwacht. Frans is 74 jaar geworden.

Frans werd als zoon van een tuindersknecht geboren op de Osdorperweg 62 en woonde daarna op verschillende adressen – áltijd op Sloten. Frans ging naar de St. Jozefschool en werkte vanaf zijn 18e als chauffeur, vooral op de vrachtwagen en op de bus. Eigenlijk had hij banketbakker willen worden.

Samen met Gerrit van der Puij organiseerde Frans kinderactiviteiten in de Slotense speeltuin. Hij zat 18 jaar in het  bestuur van de Oranjevereniging Sloten en deed graag mee aan ringsteken met paard en wagen. Een man van ‘eenvoud’, die er altijd was voor zijn (klein)kinderen.

Het zal vreemd zijn om hem niet meer in het voorbij gaan van zijn huis aan de Sloterweg even te begroeten of een praatje met hem te maken op straat of in zijn deuropening. Frans is na een besloten bijeenkomst op 24 september gecremeerd. Op www.geheugenvanwest.amsterdam ziet u een interview uit 2016 waarin Frans – als altijd – ‘heel gewoon en rustig’ over zijn leven vertelt.

Tamar Frankfurther

Uit: de Westerpost van 30 september 2020.

Iepenziekte velt weer bomen langs Sloterweg

De iepenziekte eist ieder jaar weer heel wat slachtoffers onder de iepen, de meest beeldbepalende boom van Amsterdam.

De ziekte wordt veroorzaakt door de iepenspintkever die de een schimmel met zich meedraagt die de ziekte veroorzaakt. De schimmels Ophiostoma ulmi en Ophiostoma novo-ulmi groeien in de haarvaten van de boom die vervolgens verstopt raken en de boom in korte tijd doen afsterven.

Restanten van drie wegens iepenziekte gekapte iepen ter hoogte van Manege de Ruif, Sloterweg 675. Foto: Erik Swierstra; 27 augustus 2020.

Dit is zichtbaar door de snel kalende takken. Ook door wortelcontact kan de schimmel van de ene op de andere boom overgaan. Bij besmette bomen is het belangrijk om deze zo snel mogelijk op te ruimen zodat verdere besmetting van andere bomen wordt tegengegaan.

De ziekte is omstreeks 1930 in Nederland geïntroduceerd en vele iepen zijn sindsdien gesneuveld. Een groot deel van Nederland is zo zijn iepen kwijtgeraakt. Terwijl in veel gemeenten er nauwelijks nog iepen zijn overgebleven is de gemeente Amsterdam zeer actief in het bestrijden van de iepziekte door het snel opruimen van de zieke bomen. Hierbij moet ook snel de bast worden geschild en verbrand, dit om de zeer besmettelijke ziekte uit te roeien.

Restanten van drie wegens iepenziekte gekapte iepen ter hoogte van Manege de Ruif, Sloterweg 675. Foto: Erik Swierstra; 27 augustus 2020.

Herplant van nieuwe iepen
Wel worden er meestal na verloop van tijd weer nieuwe iepen geplant zodat het iepenbestand van Amsterdam op peil blijft. De gemeente is consequent in het blijven planten van deze bomen, zodat deze zo karakteristieke boom in het stadsbeeld en ook in de omgeving van de stad aanwezig is gebleven. Gelukkig zijn er de laatste jaren diverse varianten van de iep gekweekt die beter bestand zijn tegen de ziekte.

Ook aan de Sloterweg zijn deze zomer weer een aantal slachtoffers gevallen. In augustus zijn er nabij de Manege de Ruif (Sloterweg 675) drie iepen aangetast en gekapt. Een maand later waren er twee bomen aan de beurt ter hoogte van Sloterweg 1012 tegenover de nieuwbouwpanden.

Restanten van twee wegens iepenziekte gekapte iepen ter hoogte Sloterweg 1012. Foto: Erik Swierstra; 22 september 2020.

Het valt te hopen dat de nu opengevallen plekken aan de Sloterweg, net als de eerder ontstane gaten in de bomenrij, spoedig worden opgevuld met aanplant van nieuwe iepen, waardoor het karakter van de bomenlaan langs de Sloterweg voor de toekomst gewaarborgd blijft.

Erik Swierstra, september 2020.

* Zie ook: nl.wikipedia.org/wiki/Iepenziekte

* Zie ook: Ontbrekende bomen langs de Sloterweg

“Wanneer komt die sloot langs de Sloterweg nou terug?”

Stand van zaken over de bruggen en sloot bij de zelfbouwkavels

Afgelopen augustus was het zover: De gemeente begon eindelijk met de grondwerkzaamheden aan de Sloterweg ter hoogte van de nieuwbouwkavels vlak bij de rand van de dorpskern van Sloten.

Foto: Erik Swierstra; 22 september 2020.

De lezers van deze Rubriek hebben dat zeker gemerkt, want deze werkzaamheden gaan gepaard met veel oponthoud op de toch al overbelaste Sloterweg. Nu de bouw van de woningen hier is afgerond, moet de sloot weer terugkomen, zoals hij daar al eeuwen lag. Dat staat ook zo in het bestemmingsplan. Zo gaat dit stukje Sloterweg weer meer deel uitmaken van de prachtige eeuwenoude smalle dijkweg.

Nog even geduld…
De bewoners waren erg blij dat de werkzaamheden begonnen. Daar ging veel overleg met de gemeente aan vooraf en het is dan wel zo fijn als dat uiteindelijk leidt tot actie…. De vertraging bij de voorbereiding had ermee te maken dat het voor de gemeente aanvankelijk niet duidelijk was waar de kabels en leidingen precies lagen. En dat is wel essentiële informatie als daar ook een sloot gegraven moet worden. Dit alles zorgt ervoor dat de te verrichten werkzaamheden voor de gemeente een ingewikkelde legpuzzel zijn geworden. Wij hebben van de gemeente vernomen dat de werkzaamheden nu op schema lopen en medio november gereed zijn.

Mooie voortuinen
De bewoners van de nieuwbouwkavels voelen zich welkom in Sloten. We vinden het jammer dat het door dit alles langer gaat duren voordat wij onze voortuinen (bij de nieuwe sloot) mooi kunnen gaan inrichten. Ons streven is om hiermee goed aan te sluiten bij reeds bestaande voortuinen om ons heen. Wij willen dit dolgraag aanpakken en kunnen niet wachten totdat het gereed is! Wij hoorden dat de Dorpsraad zich tien jaar geleden sterk heeft gemaakt voor het behoud van de sloot en de komst van ‘normale’ bruggen. Daar zijn we erg blij mee, want we willen – ook met onze nieuwe huizen – graag zo veel mogelijk aansluiten bij de bestaande dorpssfeer.

Elsbeth Bloemert (sinds kort bewoner van een woning op een zelfbouwkavel aan de Sloterweg).

Uit: de Westerpost van 23 september 2020.

Nieuw hek voor Tuinpark Eigen Hof

Sinds de eerste week van september wordt de entree van Eigen Hof aan de Sloterweg 1192 (tegenover Ditlaar) gesierd door een prachtig hek.

Een groepje enthousiaste tuinders van Eigen Hof heeft ervoor gezorgd dat het hek er nu is, zo vertelt Patricia Dekkers in De Snoeischaar: “Door corona heeft de productie wel een paar maanden vertraging opgelopen. Via schetsen, ‘veldonderzoek’, een materiaalproef en diverse kleurproeven zijn we gekomen tot dit uiteindelijke ontwerp.

Het hek is uitgevoerd in twee tinten groen. Met de letters “E” en “H” geheel in stijl met het smeetwerk aan de straatzijde. Het hek is tot 2,50 meter hoog, ongeveer gelijk aan het oude hek en heeft nog altijd een hoofdhek en zijhek (voor wandelaars). De oude muurtjes, historisch erfgoed, zijn behouden. Er bovenop staan grote bloembakken, die uiteraard nog gevuld gaan worden. Wij hopen dat dit nieuwe toegangshek van Eigen Hof uitnodigend is voor natuurliefhebbers en ongewenste gasten zal weren.”

Tamar Frankfurther

Uit: de Westerpost van 23 september 2020.

‘Lutkemeerpolder kan zo veel méér zijn’

De Lutkemeerpolder draagt veel bij aan de maatschappij als groen gebied, maar is bestemd als bedrijventerrein. Onbegrijpelijk, stellen onderzoekers.

Uit: Het Parool – 20 september 2020

Al jaren is er gesteggel over de Lutkemeerpolder en de discussie laait regelmatig op. In 2013 is de bestemming van de polder gewijzigd van agrarisch gebied in bedrijventerrein. Die ruimte zou nodig zijn, omdat bedrijven in de stad in verdrukking komen door woningbouw.

Bij de uitgifte van fase 1, het reeds ontwikkelde deel van de polder, bleek dat het geen storm liep. De bestemmingswijziging zorgde echter voor een nieuwe, eigen dynamiek: als de beoogde doelgroep geen belangstelling heeft, dan maar andere bedrijvigheid. Vooral ondernemingen uit de logistieke hoek bleken interesse te hebben. Ook de geplande fase 2, waar vorige week de eerste aanzet toe werd gegeven, zet vol op die sector in.

Terwijl het oorspronkelijke doel van de ontwikkeling van de Lutkemeerpolder steeds verder uit beeld verdween, groeide het verzet tegen het verlies aan landbouwgrond en open ruimte nabij de stad. De Lutkemeerpolder maakt deel uit van de beroemde Scheggenstructuur, die ervoor zorgt dat iedere Amsterdammer binnen tien minuten fietsen in het groen kan zijn.

De scheggenfilosofie verhoudt zich uiteraard slecht met ontwikkeling van de polder. Mede daarom heeft de actiegroep Behoud de Lutkemeer het Amsterdamse college van b. en w. begin dit jaar verzocht de bestemming van de polder weer agrarisch te maken. Het college heeft dat verzoek afgewezen.

Frisse lucht
In het Lutkemeerdossier speelt de gemeente een dubbelrol. Zij staat namelijk niet alleen voor de behartiging van het algemeen belang, maar heeft – net als de gemeente Haarlemmermeer, de provincie Noord-Holland en Schiphol – ook een aandeel van 25 procent in de Schiphol Area Development Company (SADC), die de Lutkemeerterreinen ontwikkelt en uitgeeft. De gemeente heeft daarom financieel belang bij ontwikkeling, hetgeen een zorg­vuldige afweging in de weg kan staan.

De financieel-economische baten van een nieuw logistiek terrein worden dan breed uitgemeten, de maatschappelijke kosten krijgen nauwelijks aandacht. Met name het economische belang van groen, natuur en ruimte wordt onderschat. De natuur zorgt bijvoorbeeld voor voedsel, filtert de lucht, en draagt bij aan een fijne woon- en werkomgeving; allemaal zogeheten ecosysteemdiensten. Deze diensten zijn vaak heel waardevol, maar zijn zo vanzelfsprekend dat we ze al snel over het hoofd zien.

Onderzoeksresultaten
Een groep studenten van Wageningen University heeft de ecosysteemdiensten van de Lutkemeerpolder in kaart gebracht en waar mogelijk gekwantificeerd. Hoewel de resultaten met flinke onzekerheden zijn omgeven, is er een duidelijke top 4 van diensten aan de mens: landbouw, luchtkwaliteit, recreatie en landschap. In het maatschappelijke debat over de polder is er veel aandacht geweest voor de landbouwactiviteiten. En terecht: de jaarlijkse opbrengst van gewassen is naar schatting enkele honderdduizenden euro’s. Van aanzienlijk groter belang (tot bijna een miljoen euro per jaar) lijkt echter de bijdrage van de polder aan het verbeteren van de luchtkwaliteit.

Recreatief belang
De Lutkemeerpolder blijkt door een tamelijk brede groep mensen te worden gebruikt voor recreatieve doeleinden, van hondenbezitters uit de buurt die er dagelijks komen, tot wandelaars en fietsers die het gebied regelmatig of incidenteel bezoeken. Al met al loopt het recreatieve belang van de polder naar schatting in de miljoenen per jaar. Deze waarde zou nog flink verder kunnen worden vergroot door het agrarische deel met wat eenvoudige maatregelen beter toegankelijk te maken.

De ontwikkeling van de Lutkemeerpolder heeft mogelijk ook grote gevolgen voor de waarde van het onroerend goed in Osdorp en Nieuw-West. Bekend is dat uitzicht, landschappelijke kwaliteit en groen in de buurt van aanzienlijke invloed zijn op de huizenprijs, in het geval van de Lutkemeerpolder oplopend tot wel duizend euro of meer per vierkante meter woonoppervlak. Aanvullend onderzoek is nodig om de totale waarde van deze ecosysteemdienst beter te kwantificeren.

Voor zover wij weten zijn bovengenoemde effecten nog niet of nauwelijks meegewogen bij de besluitvorming over de Lutkemeerpolder.

Het is duidelijk dat het project veel meer mensen raakt dan alleen de projectontwikkelaars en de agrarische bedrijven in het gebied. Misschien kost het nóg meer om de plannen af te blazen, of leveren de logistieke activiteiten van de onbekende gegadigden toch meer op. Maar dat is verre van zeker. Het lijkt daarom verstandig dat beter uit te zoeken, voordat we de Lutkemeerpolder onomkeerbaar volbouwen. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald!

– Bas Amelung, universitair docent Environmental Systems Analysis, Wageningen University & Research (WUR)
– Alies Fernhout, Stichting Behoud Lutkemeer
– Joep van Gaalen, student, auteur en manager onderzoeksproject, WUR
– Jeroen Schütt, onderzoeker bij WUR
– Gerard Straver, coördinator Wetenschapswinkel, WUR
– Arnold van der Valk, emeritus hoogleraar Landgebruiksplanning, WUR

Allen ondertekenden zijn betrokkenen bij het Lutkemeerpolderproject van de Wetenschapswinkel van WUR

Van: https://www.parool.nl/columns-opinie/lutkemeerpolder-kan-zo-veel-meer-zijn~bf24fe72/

Vrijwilligerswerk op Sloten

Martijn van Leerdam, dominee van de Sloterkerk, interviewde half augustus 2020 in zijn nieuwe podcast-serie “Op zoek naar antwoorden” Slotenaar Tamar Frankfurther.

In het half uur durende interview vertelt Tamar over Sloten en hoe heel veel vrijwilligers samen hun steentje bijdragen om dit unieke stukje landelijk gebied nóg mooier en aangenamer te maken. Dat kan zijn in de zin van het beschermen van het oude dorpje, dat dapper standhield tegen de verstedelijking van Nieuw-West.

Maar dat gaat ook om het organiseren van activiteiten voor en door bewoners en bewoners uit Nieuw-West. “Vrijwilligerswerk anno 2020 is springlevend”, aldus de enthousiaste Tamar. “Tegenwoordig is het wél zo dat mensen binnen hun vrijwilligerswerk vaak op zoek zijn naar zelfontwikkeling: Wat kan ik hiervan leren?

Als je iemand vraagt ergens bij te helpen, of dat nu gaat om het beheer van het Natuurpark Vrije Geer, in het kleinste Politiebureautje van Nederland bezoekers ontvangen, een leuke kinderactiviteit te organiseren in het dorpshuis of handtekeningen te verzamelen voor een actie, zorg er dan voor dat je goed matcht: Dat de klus past bij degene aan wie je hulp vraagt. Zowel wat betreft taak als wat betreft beschikbare tijd.”

In het interview haalt Tamar herinneringen op aan verschillende acties en activiteiten waar zij bij betrokken was.

Beluister het interview via deze link: Henno en Martijn op zoek naar antwoorden

Tinie Worm krijgt een brug

Als íemand het verdient om een brug naar zich vernoemd te krijgen, dan is het Tinie! Het is daarom terecht dat het DB van stadsdeel Nieuw-West op 2 juni 2020 besloot om de naamloze brug nr. 776 in de Joris van den Berghweg bij de Osdorperweg op Oud Osdorp naar haar te vernoemen.

Deze brug ligt in de buurt van haar (ouderlijk) huis en pal naast het ‘Over de Rand-speelterrein’ waarvoor zij zelf één van de initiatiefnemers was. Tinie overleed vlak voor haar 72ste verjaardag, op 23 februari 2015. Aangezien je pas vijf jaar na je overlijden een brug mag ‘krijgen’, was dit de snelst mogelijke termijn voor de Tinie-brug. Henk en hun dochters wisten van niets en waren afgelopen week blij verrast en geëmotioneerd met dit bijzondere nieuws en vinden het een heel mooi gebaar!

Lief en leed
Het idee om een brug naar Tinie Worm-de Boer te noemen, kwam van Tamar Frankfurther. In de voordracht staat: “Tinie Worm was een zeer gewaardeerd Oud Osdorpse. Ze was een tuindersdochter en is geboren op de Lutkemeerweg. Later trouwde ze met Henk Worm, die samen met zijn broer de boerderij had op de Osdorperweg, waar zij tot haar overlijden heeft gewoond. Tinie heeft zich in haar leven altijd ingezet voor de medemens en voor het sociaal-maatschappelijk leven om haar heen. Ze was een echte bruggenbouwer, een echte verbinder. Zo was zij samen met haar maatje Mia Kooter actief als medeoprichter van de Stichting ‘Over de Rand’ en jarenlang de organisator van het jaarlijkse feestweekend. Ook was ze lid van de werkgroep Lief- en Leed van de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp en stond ze altijd klaar met een bloemetje, troostend woord of een felicitatie.”

In ‘haar’ Oud Osdorp
“Tinie organiseerde samen met Mia ook de Dodenherdenking op 4 mei bij het oorlogsmonument aan de Osdorperweg. Verder was ze nauw betrokken bij de organisatie van de dorpsraadverkiezingen: Ze regelde alles van tevoren en op de dag zelf zat ze op het Oud Osdorpse stembureau. Een échte kracht achter en voor de schermen, die veel te jong is gestorven, maar het verdient om in naam op ‘haar’ Oud Osdorp voor altijd herinnerd te worden. Na haar overlijden is er een film gemaakt over Henk en Tinie Worm, die te zien is op de website geheugenvanwest.amsterdam. Hoewel Tinie daar niet meer bij kon zijn, is ze in deze film wel prominent aanwezig.”

Het is op dit moment nog niet bekend wanneer Tinie’s naambordje op de brug onthuld gaat worden. Uiteraard leest u dat tijdig in deze Rubriek.

Tamar Frankfurther

Uit: de Westerpost van 16 september 2020.

Het geheim van de Lutkemeerpolder

Op 7 september 2020 begonnen de voorbereidende bouwwerkzaamheden in de Lutkemeerpolder. Ruim 70 mensen blokkeerden de toegang en protesteerden ’s avonds met lawaai in de Stopera.

Behoud Lutkemeer zet haar acties voort. Belangrijkste vragen nu zijn: “Wie is de geheime partij die hier wil gaan bouwen? En: wat gaat er dan komen? Het antwoord hierop is van groot belang, omdat de gemeenteraad heeft toegezegd dat er pas gestart wordt met de bouw als de gemeente een overeenkomst met de bouwer heeft gesloten.

De gemeente weigert hierover informatie te verschaffen. Dit wekt wantrouwen. Waarom houdt de gemeente dit geheim? Is er wel een partij?”


(Foto: Behoud Lutkemeer)

Uit: de Westerpost van 16 september 2020.

Debat over behoud groen en landbouw in de Lutkemeerpolder

NIEUW-WEST – De Statenfractie Partij voor de Dieren diende vandaag tijdens de vergadering van Provinciale Staten een motie in om de Lutkemeerpolder, een uniek groengebied onder de rook van Amsterdam, te behoeden om te worden omgevormd tot een bedrijventerrein.

Afgelopen maandag stonden de eerste machines al aan de rand van de Amsterdamse polder om te beginnen met het bouwrijp maken van het groen.

Nog één keer op de bres voor Lutkemeer
Statenlid Jaap Hollebeek: “Een uniek stukje Noord-Hollands landschap dreigt verloren te gaan. Kleigrond in plaats van het al omliggende veen, extra vruchtbaar naast het unieke aspect. Uniek cultuurhistorisch gezien als onderdeel van het scheggenlandschap uit het wereldvermaarde Amsterdamse Uitbreidingsplan van 1934, maar ook een unieke gelegenheid voor toekomstbestendige duurzame landbouw en recreatiemogelijkheden voor de stedeling van de 21ste eeuw. We hebben de plicht om alles op alles te zetten om dit uniek stukje landschap te redden. Omdat de plannen van toen niet meer toereikend zijn voor de wereld van nu.”

De gemeente Amsterdam stelt dat zij niet anders kan dan het gebied omvormen tot een bedrijventerrein. De Partij voor de Dieren brengt daar onder meer tegen in dat er een rechtskundig advies ligt waarin wordt geconcludeerd dat er voldoende zwaarwegende redenen zijn om de Lutkemeerpolder te behouden en het nog niet te laat is om de plannen te heroverwegen. Ook is er nog leegstand op bestaande bedrijventerreinen.

Recente berekeningen van Wageningen University & Research laten zien dat de groene Lutkemeer, met zijn sociaaleconomische functies en natuurwaarden, jaarlijks miljoenen euro’s oplevert, met de potentie tot nog verdere waardeverhoging.

De Partij voor de Dieren wil dat Gedeputeerde Staten in gesprek gaat met de gemeente Amsterdam, vastgoedontwikkelaar SADC, betrokken burgers en ondernemers, om nog een keer zorgvuldig te kijken naar alternatieven. En daarmee groen en biologische landbouw in Lutkemeerpolder te behouden en te ontwikkelen.

Hollebeek: “Zelfs de boeren, die we allemaal zeggen zo’n warm hart toe te dragen, worden het slachtoffer van de verdozing en de uitverkoop van het landschap. De menselijke maat verpulverd door groot, groter grootst.”

Uiteindelijk heeft de Partij voor de Dieren de motie aangehouden. Statenlid Hollebeek constateerde tegenstrijdigheid in beantwoording van Gedeputeerde Staten in reactie op de motie: De ontwikkeling zou ‘onherroepelijk’ zijn, en tegelijkertijd zou ‘heroverweging miljoenen euro’s kosten’. De Partij voor de Dieren komt met een discussienota, waardoor alle partijen binnenkort het debat verder moeten voeren. Wordt vervolgd.

Uit: de Westerpost van 15 september 2020.

Van: www.rodi.nl/regio/amsterdam-nieuw-west/185545/debat-over-behoud-groen-en-landbouw-in-de-lutkemeerpolder