Geschiedenis van de Sloterbrug
Al 138 jaar verbindt de Sloterbrug het dorp Sloten met Badhoevedorp. De eerste brug uit 1879 was een smalle houten draaibrug. Deze was van belang om het dorp dat groeide om de Badhoeve uit 1854, gebouwd na de drooglegging van de Haarlemmermeer op 1 juli 1852, uit zijn isolement te verlossen.
1. De eerste Sloterbrug, de draaibrug, gezien van Sloten naar Badhoevedorp, jaren vijftig.
Prentbriefkaart. Foto: Noord-Hollands Archief.
Toen in 1916 het militaire vliegveld bij fort Schiphol in gebruik werd genomen kon dit over de weg alleen bereikt worden via de Sloterbrug en de Nieuwemeerdijk. Na de Eerste Wereldoorlog kwam Schiphol vanaf 1920 in toenemende mate in gebruik voor de burgerluchtvaart en nam de drukte toe.
2. De eerste Sloterbrug, de draaibrug, gezien van Badhoevedorp naar Sloten;
jaren vijftig. Foto: Beeldbank Amsterdam.
Toen in 1933 de Fokker F14 ‘Pelikaan’ op 30 december zou terugkeren op Schiphol na de beroemde vlucht naar Nederlandsch Indië werd er veel verkeer verwacht. Gezien de te verwachte drukte van honderden auto’s uit het hele land, viel te voorzien dat het dorp Sloten nauwelijks, en de smalle Sloterbrug al helemaal niet, in staat zou zijn deze stroom te verwerken. De gemeente Amsterdam liet daarom, naast de brug, door het toenmalige korps Pontoniers van de Genie een pontonbrug slaan. Dit loste het probleem op maar veroorzaakte wel een enorme drukte in het dorp.
3. De eerste Sloterbrug, de draaibrug, gezien van Badhoevedorp naar Sloten;
jaren vijftig. Foto: Beeldbank Amsterdam.
Tot 1938 was de route langs de Sloterbrug zelfs de enige verbinding tussen Amsterdam en Schiphol, daarna kwam vanaf 25 juni 1938 de nieuwe brug in de Rijksweg 4 ten zuiden van Sloten in gebruik voor het doorgaande verkeer. Deze werd in 1966 weer opgevolgd door de nieuwe bruggen in de A4.
4. De eerste Sloterbrug, de draaibrug in geopende toestand,
gezien van Badhoevedorp naar Sloten;
jaren vijftig. Foto: Noord-Hollands Archief.
De Sloterbrug bleef echter van belang voor het locale verkeer. Na de komst van het autoverkeer werd de houten brug versterkt met ijzeren delen. De oude smalle draaibrug had slechts een beperkt draagvermogen. Om deze reden kon de busmaatschappij Maarse & Kroon slechts bussen over deze brug laten rijden die geschikt waren voor B-wegen.
5. De eerste Sloterbrug, de draaibrug, gezien van Sloten naar Badhoevedorp,
met een passerende bus van Maarse & Kroon. Links is de nieuwe brug in aanbouw;
1962. Foto: Beeldbank Amsterdam.
De eerste buslijn over de Sloterbrug was lijn 5 van Maarse & Kroon, die op 15 mei 1938 werd ingesteld tussen Hoofddorp, Badhoevedorp, Sloten en het Surinameplein in Amsterdam. In 1967 kwam lijn 44 hiervoor in de plaats, die in 1981 werd vervangen door lijn 145 van Centraal Nederland. Tegenwoordig wordt deze lijn geëxploiteerd door Connexxion en rijdt nog steeds tussen Amsterdam, Sloten en Badhoevedorp via de Sloterbrug.
6. De tweede Sloterbrug met de Molen van Sloten;
2000. Foto: Erik Swierstra.
Deze oude smalle brug heeft dienst gedaan tot 1962 en was tegen die tijd een geduchte bottleneck geworden in het verkeer tussen Sloten en Badhoevedorp.
De huidige ophaalbrug werd in 1962 ten zuiden van de oude brug gebouwd en is een stuk breder en zwaarder dan de oorspronkelijke brug en ook geschikt voor al het verkeer. De brug was in beheer bij het waterschap Groot Haarlemmermeer maar staat in Amsterdam bekend als ‘brug 9P’.
7. De tweede Sloterbrug tijdens de renovatie in 2007, toen de bovenkant was verwijderd.
Op de achtergrond de Molen van Sloten; 22 december 2007. Foto: Erik Swierstra.
Het stenen brugwachtershuisje werd in de jaren negentig bij een aanvaring verwoest. Het betonnen kunstwerk (de Brugknuffel uit 1962 van Herman van der Heide) aan de andere kant van de brugopening heeft de aanvaring wel overleefd.
In 2003 kwam er nog een derde verbinding voor het autoverkeer tussen Amsterdam en de Haarlemmermeer toen de nieuwe Lijnderbrug in de T106 tussen Osdorp De Aker en de Amsterdamse Baan in Lijnden voor het verkeer werd geopend.
8. De tweede Sloterbrug gezien van Badhoevedorp naar Sloten;
6 juni 2016. Foto: Erik Swierstra.
Omdat de verkeerssituatie met de toenemende drukte als onoverzichtelijk werd beschouwd werd de wegindeling van de uit 1962 daterende brug in 2003 gewijzigd. In plaats van twee rijstroken voor al het verkeer in beide richtingen, kwam er één rijstrook voor het autoverkeer, met aan weerszijden aparte fietsstroken. Het verkeer wordt sindsdien met verkeerslichten geregeld waarbij de auto’s om en om van en naar Sloten kunnen rijden.
9. Het kunstwerk de ‘Brugknuffel’; 6 juni 2016.
Foto: Erik Swierstra.
Door de halvering van de capaciteit staan er sindsdien, vooral in de spitsuren, regelmatig lange files. Die leidden er toe dat de gemeente Haarlemmermeer, eigenaar van de brug, met een plan tot vernieuwing kwam. Door de toegenomen verkeersdrukte is de brug een knelpunt geworden voor wegverkeer en gevaarlijk voor fietsers en voetgangers.
In 2013 besloten de gemeente Haarlemmermeer en het Amsterdamse stadsdeel Nieuw-West de brug te vernieuwen. Echter, de gemeente Amsterdam was toen nog niet zo ver om hieraan medewerking te verlenen, waardoor het werk nog niet kon beginnen.
10. De tweede Sloterbrug in geopende toestand,
gezien van Badhoevedorp naar Sloten; 10 mei 2017.
Foto: Erik Swierstra.
Uiteindelijk heeft Amsterdam op 19 juli 2017 besloten geld te reserveren voor de vernieuwing van de brug. Ook de Vervoerregio Amsterdam subsidieert de vervanging van de brug om de doorstroming en de veiligheid te verbeteren.
De bouw van de nieuwe, derde, Sloterbrug zou herfst 2017 starten en in 2018 de oude brug vervangen.
P.S. Inmiddels ik gebleken dat de bouw is uitgesteld. De vernieuwing zal plaatsvinden in 2022. Sindsdien is de bouw nog verder uitgesteld…
Erik Swierstra,
Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp; oktober 2017.
Literatuur
* P. Hans Frankfurther. Dertig jaar Sloterbrug, 1962-1992 Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp, Dorpsvereniging Badhoevedorp (1992, herdruk in 2005).
Links
* Sloten en de verbinding van Amsterdam naar Den Haag – oktober 2009.
* Buslijnen in Sloten – december 2015
* Sloterbrug en Sloterweg – overzicht van actuele ontwikkelingen