Geen draagvlak voor nieuw ophaalbeleid voor groente-, tuin-, etensresten- en tuinafval (gfe/t)

Alle 16.000 huishoudens in het landelijke gebied en elders in stadsdeel Nieuw-West met een tuin van 3 m² of groter ontvingen op 18 maart een onaangenaam dwingende bewonersbrief. Hierin meldt het stadsdeelbestuur van Nieuw-West dat al deze huishoudens verplicht zijn om een grote rolcontainer van 140 liter in ontvangst te nemen.

Of men deze container vervolgens ook zal gebruiken voor de inzameling van groente-, fruit-, etensresten- en tuinafval ligt niet in de macht van de gemeente. “Men gaat er blijkbaar van uit dat als iemand zo’n bak heeft staan dat-ie hem dan ook gebruikt”, aldus een kritische bewoner van Sloten. De bereidwilligheid om op deze manier eigen gfe/t-afval in te zamelen blijkt erg laag en is vermoedelijk zelfs compleet afwezig.

Pas invoeren bij gebleken draagvlak tijdens participatie

Het is op zijn minst vreemd te noemen dat het stadsdeelbestuur van Nieuw-West in de bewonersbrief dwingend uitdraagt dat men deze containers niet mag weigeren. In door het gemeenteraad in 2020 aangenomen ‘Uitvoeringsprogramma Afval en grondstoffen 2020-2025‘ ligt immers vastgelegd dat de gemeente deze nieuwe wijze van afvalinzameling niet van bovenaf mag opleggen. Eerst had onderzocht moeten worden óf er draagvlak is voor het apart inzamelen van groente, fruit, etensresten en tuinafval (gfe/t) in rolcontainers van 140 liter. Als de bewoners hier in meerderheid tegen zouden zijn, dan had het stadsdeel op zoek gemoeten naar andere oplossingen. Tijdens een participatietraject zou het stadsdeelbestuur er al snel achter zijn gekomen dat draagvlak voor deze maatregel in Nieuw-West ontbreekt.

Toch heeft het DB van stadsdeel Nieuw-West stilletjes op 4 maart 2025 het dwingende besluit genomen dat bewoners met een tuin verplicht een rolafvalcontainer in ontvangst moeten nemen. Zonder ook maar een summier participatietraject. Het is nóg onbegrijpelijker dat het DB – en namens hen verantwoordelijk portefeuillehouder Nazmi Türkkol (D66) – hierover van te voren zélfs de huidige stadsdeelcommissie heeft gepasseerd door geen advies hierover te vragen. Terwijl dit bij een dergelijk onderwerp toch zeker voor de hand zou hebben gelegen.

Petitie en bezwaar maken

Stadsdeelcommissielid Piet Boon (GBW!) heeft meteen de petitie
 ‘Gebruik geen rolcontainers voor het inzamelen van GFE/T afval in Nieuw-West’ opgesteld die 1.517 bewoners van Nieuw-West al hebben ondersteund. Als u een tuin hebt en geen rolcontainer wilt hebben, dan is het verstandig de petitie te ondersteunen en om daarnaast via dit reactieformulier met uw eigen uitleg hiertegen formeel bezwaar te maken.

Stadsdeelbestuur in 2020: “Zorg éérst voor draagvlak”

De woordvoerder van stadsdeel Nieuw-West meldt dat het nieuwe afvalbeleid op 12 mei 2020 besproken is in de vergadering van de stadsdeelcommissie (SDC). Dit klopt. Echter, tijdens deze digitale vergadering werd slechts heel kort gesproken over de problematiek rond het GFT-afval, zoals het toen nog gewoon werd genoemd. En er is al helemaal niet gezegd dat bewoners met een tuin verplicht een rolcontainer moeten aanvaarden.

Het advies van het DB zoals verwoord door toenmalig verantwoordelijk portefeuillehouder Erik Bobeldijk (SP) kwam in het kort hierop neer: “Het gescheiden inzamelen van GFT in verzamelcontainers is in het verleden mislukt. Het leidde tot dermate veel vervuiling, dat een groot deel van de inzamelingen werden afgekeurd en alsnog naar de verbrandingsoven moesten worden vervoerd. Dat kostte extra vervoerbewegingen. Nieuw-West adviseert het gescheiden inzamelen van GFT op deze manier dus niet te herinvoeren. De andere methodes (rolcontainers bij laagbouw en vermalers in hoogbouw) klinken wel veelbelovend.” Het stadsdeelbestuur benadrukte hierbij te zorgen voor “een goede communicatie met en richting bewoners en bedrijven, zodat er een breed draagvlak ontstaat”. Het stadsbestuur in de Stopera nam de aanbevelingen van het stadsdeelbestuur vervolgens over in de bestuurlijke reactie.

Toenmalig portefeuillehouder en nu gemeenteraadslid Bobeldijk reageert op de ontstane ophef die nu rond dit beleid is ontstaan: “Wij hebben als DB indertijd duidelijk gezegd: Bereid het heel goed voor in goede afstemming met de bewoners. Dat laatste lijkt nu niet te gebeuren. Terwijl dit wel heel belangrijk is.”

Lid van de stadsdeelcommissie en initiatiefnemer van de petitie Piet Boon hierover: “In de vorige bestuursperiode op 12 mei 2020 – toen ik nog niet in de SDC zat – werd GFT-afval (zoals het toen nog gewoon heette) in ondergrondse containers verzameld. Bewoners van Nieuw-West gooiden echter van alles in die containers waardoor het afval vervuild raakte. Het stadsdeel kreeg daarvoor een dure rekening gepresenteerd. Met die achtergrond is er gesproken over alternatieven, maar nooit op basis verplichting.”

Wij willen geen gfe/t-afvalcontainer van 140 liter want…

Bewoners van het landelijke gebied blijken zonder aanmoediging meteen louter afwijzende argumenten paraat te hebben tegen het invoeren van het inzamelingssysteem met rolcontainers van 140 liter. Hieronder volgt een bloemlezing van hun reacties. Het eerstgenoemde citaat heeft alleen betrekking op Sloten, maar de andere aangevoerde argumenten gelden net zo goed voor andere wijken in stadsdeel Nieuw-West.

• Dorpswegen op Sloten zijn hiervoor te smal
“Specifiek voor de Slotense dorpskern geldt dat de wegen en loopstroken hier te smal zijn voor dit ophaalsysteem. Toen we nog onder stadsdeel Osdorp vielen en de ambtenaren nog een band met het dorp hadden, werd dit ruimtegebrek al erkend. Toen bleek al dat de vrachtwagens die de bakken moeten legen te groot en te zwaar waren om door het dorp het te rijden. Het zou me verbazen als dat nu niet meer zou gelden. Het is niet voor niets dat het afval in de oude dorpskern nog ouderwets in losse vuilniszakken wordt opgehaald.”

• Past niet in minituintje

“Wij hebben maar een heel klein tuintje. Net wat groter dan de minimummaat van 3 m². Voor ons geldt: “Waar moeten we die enorme container laten? Als we die enorme container op ons plaatsje zetten, is er geen ruimte meer over om met bezoek buiten te zitten. Als die container hier staat, kunnen we met moeite nog nét twee stoelen en een tafeltje kwijt. Mogen wij dan van de gemeente buiten geen bezoekers meer ontvangen?”

• Onhygiënisch: resten komen na paar dagen al ’tot leven’
“Elke twee weken die bakken legen? Die vlees- en visresten waarvan ze willen dat je die in de bak gooit lopen na een paar dagen die bak al uit… En wat te denken van de fruitvliegjes? Dit is een bron van ellende en staat ook haaks op alle hygiëneregels.”

• Vieze container niet door huis rollen

“Ja, natuurlijk heb ik een ‘bereikbare’ tuin, maar ik kan de tuin alleen vanuit mijn huis bereiken. Ik ga die vieze container vol maden echt niet door mijn huis rijden, zoals de gemeente verordonneerde in die bewonersbrief. No way!”

• Bijna geen gfe/t-afval: drie theezakjes per dag
“Ik weet niet wat de gemeente van ons denkt? Dat wij per week 70 kilo aan etensresten, koffiefilters en aardappelschillen weggooien? Het kan zijn dat de gemiddeld afvalzak een derde aan gfe/t-afval bevat, maar bij ons niet. Wij gooien zo goed als nooit etensresten weg. We koken aardappels in de schil. In uw brief staat dat onze koffiecups ook niet in deze afvalstroom mogen. Nou, dan blijft er bar weinig over om die reusachtige container van 140 liter mee te vullen: Ik denk dat wij per dag alleen drie theezakjes hebben bij te dragen. En moeten we de nietjes dan eerst verwijderen? Kom op zeg, wat een onzin. Het is pure geldverspilling om ons met zo’n zinloze container op te zadelen.”

• Gfe/t-afval gaat al jaren naar eigen composthoop

“Ik leef – al zeg ik het zelf – best wel duurzaam. Ik heb al jaren een composthoop in mijn toch niet al te grote tuin. Ik recycle mijn toch al geringe gfe/t-afval al jaren. Ik heb die container dus niet nodig en zal hem ook zeker niet hiervoor gaan gebruiken. Gemeente, besteed uw geld liever aan het schoonhouden van de afvalpunten hier op het dorp.”

• Gore container met maden ga ik echt niet schoonmaken
“Het is te idioot voor woorden, maar als het écht verplicht is om die lelijke afvalrolcontainer in ontvangst te nemen, dan moet dat maar. Ik heb een kennis met een boerderij buiten de stad. Daar mag-ie vast wel liggen. Want ik ga dat ding nooit gebruiken. Ik heb namelijk geen zin heb om die container na gebruik telkens te moeten schoonmaken. Zie je het al voor je? Dan leg ik die container op zijn kant en dan moet ik er op mijn oude dag met mijn lapje inkruipen om de maden er met een vochtig lapje uit te halen. Zo goor. Mijn niet gezien.”

• Dan maar als plantenbak voor grote planten
“Liever niet, maar als ik die bak echt in ontvangst móet nemen, dan doe ik dat natuurlijk. Ik heb er al een plan voor: Met stickers van bloeiende tuinplanten ga ik de container mooier maken en dan plant ik er een grote struik in. Die kan dan lekker diep wortelen in die grote container. Dit is natuurlijk zonde van het gemeenschapsgeld, maar zo gebruik ik dat ding tenminste nog…”

Geen verzet tegen afvalscheiding, maar wel tegen déze methode

De bewoners – met wie de redactie sprak – willen veelal best wel hun best doen om zo veel mogelijk van hun gfe/t-afval verantwoord in te zamelen. Alleen niet op deze manier. Men begrijpt heus wel dat het veel duurzamer is om dit afval apart aan te leveren. De bewering dat een derde van het aangeboden afval uit gfe/t-resten zou bestaan wordt echter niet herkend.

Men onderschrijft echter wel in algemene zin wat de gemeente Amsterdam hierover uitdraagt: “Eén derde van het restafval bestaat uit groente-, fruit-, etensresten- en tuinafval (gfe/t). Door dit apart te houden, verminderen we restafval en verbranding. Gfe/t is 100% recyclebaar en wordt omgezet in compost en biogas. Dat is goed voor het milieu. Met dit initiatief voor afvalscheiding werken we toe naar een toekomst waarin afval effectief gerecycled wordt, in lijn met de landelijke en Europese milieudoelen voor afvalbeheer.”

Suggesties voor betere gfe/t-afvalinzameling
Zoals gezegd. Er bestaat zeker geen weerstand tegen het gescheiden inzamelen van het gfe/t-afval zelf. Bij gebrek aan een officieel participatietraject denken enkele Slotenaren via dit kanaal graag mee met de gemeente hoe het gfe/t-afval volgens hen wel ingezameld zou kunnen worden:

• “Als ik kijk naar ons eigen huishouden dan denk ik dat wij eerlijk gezegd vooral snoeiafval uit de tuin hebben bij te dragen. Dat deponeren we sinds enige tijd in de groenkorf op de hoek van de Osdorperweg en Vrije Geer. Een prachtig systeem. Het zou wel fijn zijn als u deze korf vaker leegt. Op Sloten zijn zoveel tuinen en tuinparken dat de korf zodra de vrieskou uit de lucht is regelmatig al een paar uur na het legen op zaterdagochtend vol zit. Dit is volgens mij niet alleen voor de tuineigenaren maar ook voor de gemeente een heel efficiënte manier van tuinafvalinzameling. Houden zo!”

• “Naast het tuinafval blijft er nog maar weinig ander gfe/t-afval over om in die enorme rolcontainer te gooien. Als u in het verleden slechte ervaringen hebt met ondergrondse containers hiervoor, is het misschien een goed idee om meer wormenhotels te plaatsen. De kans dat men daarin het verkeerde afval deponeert is een stuk kleiner Ik wil de drap met mijn koffiefilter, mijn theezakjes en bananenschillen in een klein afsluitbaar emmertje daar graag naartoe brengen. Bovendien kunnen bewoners aan de onderkant van dit wormenhotel ook schone en gezonde grond halen. Zo word je meteen beloond voor je goede gedrag. Ik ga dat afval dan vaker wegbrengen dan eens in de twee weken. Anders komen er allemaal fruitvliegjes en maden op af en die wil ik niet in mijn keuken zien. Dan wordt het zo’n vieze boel. Als ik toch een rondje met de hond maak, kan ik meteen mijn emmertje legen. Ik draag graag bij aan een beter milieu.”

Tuinhout is geen snoeihout en waarom niet gewoon gft?

Overigens, ook de inhoudelijke communicatie van het stadsdeel had beter gekund. Onervaren als bewoners van Nieuw-West blijkbaar zijn met het fenomeen fge/t verwarren velen de term tuinhout met snoeihout. Navraag leert dat met tuinhout schuttingen worden bedoeld en niet snoeihout. Een Slotenaar: “O bedoelen ze dat… maar waarom hebben ze ‘snoeihout’ dan niet opgenomen in het lijstje wat wel in de bak mag?”

Het helpt ook niet dat de gemeente Amsterdam ervoor kiest om niet de bij iedereen bekende afkorting ‘gft’ te gebruiken, maar er een ‘e’ tussen propt. Overal in Nederland wordt gesproken over gft, maar hier in Amsterdam is dat blijkbaar niet goed genoeg. Weet de gemeente hier wel dat overal in het land etensresten gewoon onder gft-afval vallen?

Tamar Frankfurther; 22 maart 2025.

Voor oudere berichten zie: Nieuwsarchief