“Gaat er ooit nog gebouwd worden op de kavel waar vroeger garage Kuykhoven stond?”, vragen voorbijgangers wel eens aan de omwonenden van braakliggende kavel. Hun antwoord: “Als de projectontwikkelaar meteen een passend bouwplan had ingediend, hadden die huizen er allang gestaan.”

Tot de sloop lag het hoogste punt van de bebouwing midden op de kavel. Die hoogte zou nu voor de héle kavel moeten gaan gelden. Links: de lage arbeiderswoningen met daarnaast de lage en transparante aanbouw van de ‘brug’. Foto: Stadsarchief Amsterdam / J.M. Arsath Ro’is, 4 juli 1967.

In het nieuwe bouwplan, waartegen tot en met 14 oktober 2021 zienswijzen konden worden ingediend, is het bouwproject deze ronde wel al ruimtelijk beter ingebed in het dorp. Er is nu een loopstrook langs de Lies Bakhuyzenlaan ingetekend en ook aan de Sloterwegzijde loopt de stoep nu netjes door. Maar voor het bouwplan zélf bestaat totaal geen steun, zo blijkt uit de ingediende zienswijzen van de omwonenden.

Twee woonlagen is passend
De voorgestelde bouwhoogte van de acht woningen vormt het belangrijkste bezwaar. Die nieuwe huizen tellen namelijk drie verdiepingen en niet twee, zoals geldt voor álle woningen er omheen. Vooral voor de oude en kleine arbeiderswoningen – aan de overkant van de Lies Bakhuyzenlaan – geldt dat dit bouwplan veel licht gaat wegpakken. De nieuwbouw ligt namelijk ten zuiden en westen van dit rijtje lage arbeiderswoningen met voordeuren aan een smalle steeg aan de andere kant.

“Natuurlijk begrijpen wij dat je tegenwoordig niet meer zo laag kunt bouwen als het geval is bij onze huizen”, zo vertellen de bewoners, “maar als ze nou volgens de minimale regels die nu gelden woningen van twee verdiepingen (beneden en onder een puntdak) zouden bouwen, dan wordt de nieuwbouw in ieder geval een stuk lager. Dat zou al enorm schelen voor de (zon)lichtinval in onze lage woninkjes. Bovendien worden de nieuwe huizen dan kleiner en goedkoper. Het is goed voor het dorp wanneer ook mensen met kleinere beurzen hier nog een huis kunnen kopen.”

Geen dorp in dorp
Volgens de cultuurhistorische verkenning, zeg maar de regels van het Beschermd Dorpsgezicht, is de dorpskern van Sloten opgebouwd uit losse woningen in diverse stijlen. Dit bouwplan voldoet, volgens de ingediende zienswijzen, niet aan die eis. Immers, als alle oude woningen rond het bouwplan twee woonlagen hebben en de nieuwe drie woonlagen, dan krijg je – volgens de bezwaarmakers – een soort “mini Manhattan” midden in het hart van de oude dorpskern. Het zou volgens hen ook passender zijn wanneer de dan lagere woningen worden opgetrokken uit rode bakstenen en liefst in een historiserende stijl worden gebouwd: “Dat is toch veel mooier hier op het oude dorp?”

Hoogste punt van toen geldt nu voor héle kavel
Het is de vraag of de projectontwikkelaar op deze plek zulke hoge woningen mag bouwen. Verschillende regels spreken elkaar tegen: Het plan is duidelijk wél in strijd met de eisen uit de cultuurhistorische verkenning, maar níet met de bouwhoogtes die volgens het bestemmingsplan gelden. De ontwikkelaar heeft namelijk een truc uitgehaald: Het hoogste punt van het puntdak van het garagebedrijf dat vroeger op deze kavel stond, geldt nu namelijk als uitgangspunt voor de toegestane hoogte voor de héle kavel. “Maar toen ging het om slechts één hoog punt en dat was ook nog eens midden op de kavel en niet, zoals nu het geval is, over de héle kavel en ook aan de randen”, zo vermelden de omwonenden in hun zienswijzen. “Dat is een totaal andere beleving”.

Beroep op DB en stadsdeelcommissie
Als iets volgens het bestemmingsplan is toegestaan, dan hóeft de gemeente hier niet per se ook mee in te stemmen. Het Dagelijks Bestuur van het stadsdeel, geadviseerd door de stadsdeelcommissie, gaat afwegen welk belang zwaarder weegt. Dat van de projectontwikkelaar om zo duur (en dus hoog) mogelijk te bouwen of dat van de omwonenden en van degenen die de bijzondere oude dorpskern willen beschermen? De politiek heeft die vrijheid.

Net zoals dat gold voor het vorige project van deze zelfde projectontwikkelaar, schuin aan de overkant. Hun appartementencomplex past totaal niet in de oude dorpskern. Het ging toen om een bouwplan dat overduidelijk in strijd was met het bestemmingsplan. De welstandscommissie verzette zich ertegen. En tóch is dit bouwplan indertijd om volstrekt onduidelijke redenen goedgekeurd door het DB. Nu is Sloten dorp een Beschermd Dorpsgezicht. Laten we hopen dat de huidige bestuurders wél goed voor de unieke dorpskern zorgen en dit bouwplan afwijzen. De redactie van deze website houdt u op de hoogte van het vervolg in deze zaak.

Tamar Frankfurther

“De gemeente kwam plotseling met de mededeling dat er waarschijnlijk op 1 november begonnen wordt met de aanleg van tijdelijk fietspad voor de hockeyjeugd van Xenios.

Dat pad zou in de Hoofdgroenstructuur moeten komen. Ambtenaar Fred Coesel van Sport: “Om tegemoet te komen aan de bezwaren hebben we het ontwerp aangepast. We maken het fietspad nu smaller: twee meter breed. Dan hoeven we geen bomen te kappen. En er komt een mobiel hekwerk met verlichting waarbij we rekening houden met dieren en planten.”

Gevaar op de openbare weg
Dat laatste klinkt voor de omwonenden heel mysterieus. Los van de vragen die zij daarover hebben, zijn zijn vooral bezorgd over de veiligheid van de jonge fietsers op de openbare weg. Zij moeten dan immers vanaf de noodingang linksaf de drukke Sloterweg op. En dan ook nog het voortrazende verkeer vanaf de Ditlaar voorrang geven.

Advies van de Centrale Verkeers Commissie
Stadsdeelcommissielid Mario van Dregt is meteen in de pen geklommen en vraagt uitleg aan portefeuillehouder Erik Bobeldijk: “Is er dan al een advies van de Centrale Verkeers Commissie? De aanleg van het fietspad op het sportpark kan niet plaatsvinden voordat er een goede oplossing is gevonden voor de veiligheid op de openbare weg en daarvoor bent u verantwoordelijk! Ik ga ervan uit dat u de unaniem aangenomen motie uitvoert.”

Volgende week volgt ongetwijfeld het antwoord van Bobeldijk.

Tamar Frankfurther; 23 oktober 2021.

Op 24 september 2021 diende het hoger beroep van de natuurvereniging bij de Raad van State over de verleende kapvergunning voor het project ‘Zuidasdok’.

Deze zaak gaat over het behoud van de bomen langs de Oude Haagseweg, bij het talud van de rijksweg A4. “De vereniging was altijd al tegen die kap, maar nu het project Zuidasdok is aangepast, is het helemaal niet meer nodig om al die bomen te kappen. Die noodzaak is zeer discutabel”, zo vertelt bestuurslid van de vereniging, Nico Jansen. “Wij denken dan ook dat we een goede kans maken om bij de Raad van State te winnen.”

Voorafgaand aan de zitting treffen bestuursleden Tom Koudstaal en Liesbeth Stricker hun laatste voorbereidingen. Foto: Nico Jansen.

Optimistisch gestemd
“Bij de zitting ontmoetten wij zowel de vertegenwoordigers van de gemeente Amsterdam, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat als ook ambtenaren van het projectbureau Zuidasdok”, vervolg Nico. “De pleitnota’s van de gemeente en van ons zijn voorgelezen. De vertegenwoordiger van het ministerie heeft nauwelijks wat gezegd. Wij beschouwen het als een goed teken dat de voorzitter van de Raad allerlei vragen stelde. Bijvoorbeeld of die werkterreinen niet ergens anders ingericht kunnen worden. Dat geeft de burger moed! De uitspraak is over zes weken, maar die termijn kan een paar keer worden verlengd.”

Direct contact met ambtenaren
Tijdens de gesprekken na afloop van de zitting heeft het Oeverlanden-bestuur uitvoerig kunnen spreken met de vertegenwoordigers van het project Zuidasdok. “Dat was nuttig”, zo vertelt Nico Jansen: “We hebben toen afgesproken dat, als de gemeente de rechtszaak wint, dat de vereniging betrokken wordt bij de detailinvulling van de werkterreinen. Bovendien beloofden zij dat er dan zo min mogelijk bomen gekapt zullen worden. Ons hoger beroep levert dus hoe dan ook al winst op!”

Nico Jansen

Hoewel de bijdragen voor de gedenksteen ‘100 jaar annexatie gemeente Sloten’ blijven binnenkomen, weet initiatiefnemer Guido Frankfurther nog niet zeker of we voldoende gaan ophalen.

Op de tolweg stonden twee slagbomen. De ene in de Slotense dorpskern bij het tolhuis aan de Sloterweg 1191-1193. De andere op de tegenwoordige Sloterkade. Rechts op de tekening is de Schinkel te zien. Links is de woning van de tolgaarder waar een voetganger de tol betaalt. De tol bedroeg in 1817 voor alle voetgangers boven de zes jaar twee duiten, oftewel een kwart stuiver. Tekening: Stadsarchief Amsterdam / Gerrit Lamberts (1817).

“Misschien is het een idee om weer eventjes tol te gaan heffen op de overvolle Sloterweg. Als voor elke auto een euro wordt betaald, zijn we na de ochtendspits al zo’n beetje klaar”, aldus Guido.

Sloterweg tolweg
Het zou dan niet de eerste keer zijn dat er op Sloten tol wordt geheven. Op Sloterweg 1191-1193 staat het voormalige tolhuis tegenover de Sint-Pancratiuskerk. Dit herinnert nog aan de tijd dat de Sloterweg een tolweg was. De Sloterweg, vroeger beter bekend als ‘Sloterstraatweg’, liep toen nog van de Schinkel aan de rand van Amsterdam helemaal naar het dorp Sloten. Door de aanleg van de Ringweg A10 is een groot deel van de Sloterweg met zijn mooie boerderijen en talrijke arbeiderswoningen verdwenen. Alleen de hoge huisnummers, boven de 700, bestaan nog.

De Sloterweg werd in 1816 bestraat. Aan weerszijden werden bomen geplant. De eigenaars van de percelen langs de Sloterweg hadden daarvoor in november 1815 een plan opgesteld. Ze financierden het project met een lening. Als grondeigenaren waren ze medeverantwoordelijk voor het onderhoud. Om de kosten te dekken gingen ze tol heffen voor het gebruik van de weg. Een Koninklijk Besluit van 24 juli 1816 verleende daarvoor toestemming. Met het tolgeld werd de Sloterweg vervolgens ruim een eeuw lang onderhouden.

Stuiver voor elk los paard of muilezel
Er gold een ingewikkeld tarievensysteem voor de Slotense tol. Als je met een paard langs de slagboom wilde, dan betaalde je 5 cent per viervoeter. Wonderlijk genoeg kostte de passage van een rund of ezel slechts twee cent en betaalde je per kalf, schaap of varken één cent. Een voertuig met twee wielen voortgetrokken door een bok, geit of hond mocht er voor 10 cent langs: 2 cent voor het dier en 8 voor het wagentje. En dan waren er uiteraard ook nog tarieven voor alle andere trekdieren en voor wagens met vier wielen. De bewoners van het dorp Sloten mochten voor 12 gulden per jaar een tol-abonnement afsluiten. Dan hadden ze tenminste geen last van de administratieve rompslomp. In het Dorpshuis Sloten en in café kerkzicht hangt de hele prijslijst.

KLM-reizigers
Na de annexatie van Sloten door Amsterdam in 1921 ontstond er meteen ruzie over deze tol. Amsterdam wilde niet dat er voor doorgang op een weg op zijn grondgebied tol werd geheven. De Slotenaren zeiden dat de tol moest blijven totdat alle kosten waren terugverdiend. Dat leidde tot hoogoplopende ruzies en discussies. Sloten heeft nog twee jaar standgehouden, maar de tol werd in 1923 opgeheven. Dat gebeurde mede op aandringen van de KLM, die het vervelend vond dat reizigers naar Schiphol werden opgehouden bij de slagboom. Aangezien de Rijksweg 4, de latere A4, naar Den Haag er nog niet was, vormden de Sloterweg en Sloterbrug toen de belangrijkste verkeersroute naar Schiphol.

Doet u ook mee?
Het is mooi om deze rijke historie van de gemeente Sloten levend te houden. Het zou daarom erg leuk zijn als het zou lukken om het bedrag van ca. 4.000 euro voor de gedenksteen samen op te brengen. Er is nu al ruim 1.700 euro binnen, mede door een prachtige bijdrage van Van Waveren Transport BV aan de Sloterweg. Helpt u ook mee? Nieuwe bijdragen voor de gedenksteen zijn van harte welkom op bankrekeningennummer NL80 RABO 1472 8260 51 t.n.v. G. Frankfurther.

Tamar Frankfurther

Zie ook: Vliegtuig halen, twee maal tol betalen

Een-tweetje tussen gemeente en grondeigenaar

Het stadsdeel heeft in juni 2021 een Omgevingsvergunning verleend voor de bouw van 2 woningen op het terrein voor de oude begraafplaats aan de Osdorperweg. Vanaf het begin hebben de direct omwonenden, verenigd in de buurtgroep Oud Osdorp, zich hiertegen verzet.

Waarom staat de gemeente toe dat dit fraaie landelijke open uitzicht wordt vernield? Dat is in strijd met het bestemmingsplan… Foto: Trees Kaizer.

Grondeigenaar is de parochie (Onze lieve Vrouw Geboorte uit Halfweg). Die heeft geld nodig om de oude cultuurhistorische begraafplaats, gemeentelijk monument sinds 2018, te onderhouden. Wegens dat geld is de gemeente de parochie maximaal ter wille geweest.

Helaas hebben noch de overleggen met de parochie, noch met het stadsdeel dit kunnen voorkomen. Op de door ons schriftelijke ingebrachte argumenten heeft het stadsdeel nooit serieus geantwoord. Er is niet of nauwelijks geluisterd naar onze bezwaren noch naar de door ons aangedragen alternatieve oplossingen voor de parochie.

Wettelijke procedures gevolgd
Daarom zijn wij in beroep gegaan. Helaas hebben we deze rechtszaak (op 1 september jl.) verloren. De voornaamste reden was, dat het stadsdeel zich gehouden heeft aan de wettelijke regels en de speelruimte hierbinnen. Het mag namelijk volgens de wet om als ‘bestuurder’ af te wijken van het oorspronkelijk bestemmingsplan (in dit geval: groen en recreatie), mits het plan voldoet aan ‘eisen van goede ruimtelijke ordening’. Een vage omschrijving, die de gemeente in dit geval tot het uiterste heeft opgerekt. De rechter vond wel dat de gemeente niet had hoeven meewerken met deze aanvraag en dat “woningen van 9 meter hoog een duidelijk grotere ruimtelijke impact hebben dan tuinschuurtjes van 2 meter hoogte”. Maar de wettelijke procedures waren gevolgd en dus is het beroep afgewezen.

Onze belangrijkste inhoudelijke argumenten waren en zijn steeds:
1. Een van de laatste vrije doorzichten op het polderland erachter verdwijnt hiermee in de dorpskern van Oud Osdorp. Wat nu nog groen en landelijk is wordt straks steen. Hiermee wordt ook de omgeving van de historische begraafplaats onaanvaardbaar aangetast.

2. De goedkeuring om af te wijken van het bestemmingsplan zet de deur wagenwijd open voor bebouwing van andere nog open plekken langs de Osdorperweg. Zeker als de gemeente dit zo ruimhartig toepast.

Dat dit niet denkbeeldig is, bleek enkele weken geleden: Er is namelijk een vergunning aangevraagd voor de bouw van twee woningen nabij de Osdorperweg 803, in strijd met het bestemmingsplan. Deze aanvraag staat nu op on-hold, daar de aanvraag niet compleet was. Maar wordt ongetwijfeld vervolgd.

3. Het financieel voordeel voor de parochie is buiten alle proporties. De honderdduizenden euro’s die de grond met de nieuwe woonbestemming gaat opleveren voor de parochie staat niet in verhouding met de tienduizenden euro’s die het beheer en de opknapbuurt van deze begraafplaats gaat kosten. De parochie (een kerkgenootschap, oftewel een maatschappelijke instelling) wordt hierdoor een grondspeculant! Terwijl de parochie de grond, gezien de benodigde middelen, ook met de huidige bestemming van groen en recreatie (bv. voor moestuinen) had kunnen verkopen.

Samengevat betekent dit:
* dat het stadsdeel het financieel belang van de parochie zwaarder laat wegen dan de maatschappelijke belangen van de omwonenden, eigenaren van de monumentale graftombe en passanten (landelijk, groen, open doorkijk e.d.);

* dat de parochie nu aan de hoogste bieder hun stuk grond mag verkopen, die hier dan binnen de vastgelegde afmetingen (hoogte, breedte en diepte) mag gaan bouwen. Als grondspeculant steekt de parochie dus de waardestijging van de grond in eigen zak, zonder verantwoordelijkheid te nemen voor de bouwvergunningen, het bouwproces en de bouwkosten;

* dat het voor de burger bijna onmogelijk wordt gemaakt om tegen de politiek/de gemeente te procederen (hiervoor is kennis en een flinke zak met geld nodig). Mede doordat rechters vandaag de dag kennelijk ‘letterlijk’ de wet volgen, zonder af te gaan op hun eigen rechtvaardigheid en/of de kant van de burger durven te kiezen. Dus trek je, als simpele burger altijd aan het kortste eind als het gaat om juridische en politieke zaken met een financieel belang.

Hoe nu verder?
Als buurtgroep hebben we daarom besloten om niet verder te procederen (naar de Raad van State te gaan). Ook hier geldt, dat er alleen op regeltjes en procedures wordt gecheckt en niet op de inhoud en/of belang van derden. Dus zoeken we bij deze de publiciteit op. Om vervolgens eventueel ook nog een raadsadres te kunnen sturen naar de Gemeenteraad van Amsterdam. Met de bedoeling om tot een alternatieve oplossing te komen voor de onderhoudskosten voor de parochie.

Verder vragen wij bestuurders om zich uit te spreken voor een maximale bouwhoogte van 6 meter voor de woningen, compensatie voor de direct omwonenden wegens afgenomen woongenot en tegen precedentwerking elders op de Osdorperweg.

Ook de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp dient zijn rol als bewaker van het schaarse groen aan de Osdorperweg weer serieus te nemen. En de belangen van bewoners te behartigen.

Namens de Buurtgroep Oud Osdorp,
Joke Westerhof en Frans van der Woerd.

Diverse bedrijven uit het dorpsraadgebied en daarbuiten hebben al contact opgenomen met de initiatiefnemer van de gedenksteen ‘100 jaar annexatie Sloten’. Daardoor staat de teller na twee weken van inzameling al op 1.425 euro.

Honderd jaar geleden werd de grote landbouwgemeente Sloten geannexeerd door Amsterdam. Ook de Oud Osdorpse boerderijen, zoals Stolpboerderij ‘Bij Goedvinding’ aan de Osdorperweg 756 vallen sindsdien onder Amsterdam. Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed; 6 november 1957.

In het verleden hebben de ondernemers hun betrokkenheid altijd ruimschoots getoond en de hoop en verwachting is dat dit nu weer zal gebeuren.

Grote rol voor bedrijven
Zolang we ons kunnen herinneren steunen de bedrijven uit het landelijke gebied vele initiatieven al ruimhartig. Denk aan de (start van) de nu 100-jarige Speeltuin Sloten, het bouwen van de Molen van Sloten en de aankoop van het Politiebureautje bij het Dorpsplein.  En niet te vergeten aan hun financiële steun voor de Oranjefeesten, Over de Rand en de andere dorpsfeesten in zowel Oud Osdorp als Sloten.

Onthulling al dit jaar
Initiatiefnemer Guido Frankfurther: “Steenhouwer Lavertu uit Osdorp, die de steen straks gaat maken, heeft ons laten weten een heel mooie schenking te doen. Dat is hartverwarmend! Ook de andere bedrijfsschenkingen zullen we hier noemen. Maar, uiteraard zijn wij net zo blij met kleinere bijdragen van bewoners en anderen die Sloten een warm hart toedragen.”

Alle beetjes helpen
Alles is erop gericht om de gedenksteen in het ‘jubileumjaar’ 2021 al te laten onthullen door burgemeester Femke Halsema van Amsterdam en dorpsraadvoorzitter Sjoerd Jaasma. Daarom is initiatiefnemer Guido Frankfurther begin oktober een inzamelingsactie gestart. In totaal is er een bedrag van ca. 4.000 euro nodig.

Bijdragen kunnen worden overgemaakt op bankrekeningennummer NL80 RABO 1472 8260 51 t.n.v. G. Frankfurther. In deze Nieuwsbrief houden wij u wekelijks op de hoogte hoeveel geld er al binnen is. Binnenkort volgt ook meer informatie over de steen zelf en de plek waar die wordt ingemetseld.

Landelijk Osdorp staat steeds meer in de belangstelling als recreatiegebied dichtbij huis. Bankjes zijn belangrijke ingrediënten om van een gebied te kunnen genieten.

De bankjes zijn gemaakt van het hout van de hoge populieren die vroeger langs de Slibveldenweg stonden. Foto: Cilian Terwindt.

De twee nieuwe bankjes van populierenhout, die portefeuillehouder Erik Bobeldijk op 15 oktober 2021 feestelijk onthulde, zijn dus meer dan welkom.

Hout komt weer ’thuis’
Het is bijzonder dat de beide bankjes op de Slibveldenweg, ter hoogte van de Wysentkade, gemaakt zijn van het hout van de op diezelfde weg gekapte populieren. Zo is de cirkel rond. Deze bomen werden – tot verdriet en na protest van velen – eind 2017 gekapt. Daarna stelde stadsdeel Nieuw-West het stamhout en de houtsnippers beschikbaar aan de Ondernemersvereniging van de Tuinen van West. Dit hout werd vervolgens lokaal – in Oud Osdorp – voor allerlei doeleinden gebruikt.

Langs interessante fietsroute
De bankjes staan bij het fietspad van de Slibveldenweg. Vroeger reden de vrachtauto’s hier af en aan om hun slib in het depot te storten. Dit nieuwe fietspad is uiteraard opgenomen in de fietsroute ‘Fietsen door Landelijk Osdorp‘. Deze route leidt u niet alleen langs de mooiste plekken van Oud Osdorp, maar geeft onderweg ook tekst en uitleg over de polders en cultuurhistorie. U kunt deze folder voor 2 euro kopen bij de biologische boerderij De Boterbloem even verderop aan de Lutkemeerweg en bij het Slotense Politiebureautje.

Mooi samenwerkingsproject
De gemeente schonk dus het hout aan de ondernemersvereniging. En die schonk de bankjes op hun beurt weer ‘door’ aan ons allemaal, zodat in de openbare ruimte geplaatst konden worden. Hein Beentjes van ‘Hout van Hein’ ontwierp en produceerde deze fraaie bankjes. Cilian Terwindt (adviseur Circulaire ProefTuin van West) en Pieter Boekschooten (adviseur landschapsinrichting) bedachten op welke plekken de bankjes goed tot hun recht zouden komen. Ferry van der Laan zorgde voor solide plaatsing en het Recreatieschap Noord-Holland zegde toe dat er regelmatig gemaaid blijft worden rond de bankjes, zodat ze goed toegankelijk blijven. Kortom, aan álles is gedacht…

Tamar Frankfurther