Een belangrijk element van het karakter van de Sloterweg vormen de ijzeren hekken die de toegangen tot de erven van de boerderijen omlijsten. Helaas zijn er weinig boerderijen gespaard en nog minder originele hekken.

Bij boerderij Veldzicht, Sloterweg 824, staat nog zo’n fraaie entreepartij, gietijzeren staanders met zware hekken ertussen. Die zijn wellicht van recentere datum, want gelast. Helaas is de linker hekpaal gebroken en zijn de draaihekken uit de scharnieren getild en terzijde tegen een boom geplaatst.

Uit het boek van Marja van der Veldt (Ruim Zicht, Boerderijen onder het zand van Amsterdam Nieuw-West) leer ik dat Veldzicht begin 19de eeuw gebouwd is door een verre voorvader van haar. In die tijd was ijzer nog niet zo gewoon en kon eigenlijk alleen gegoten en gesmeed worden. Verbindingen werden met klinknagels gemaakt, lassen is pas na 1945 algemeen toegepast. Blijkbaar was het toegangshek een belangrijk visitekaartje, want niet goedkoop. Gefabriceerd door de lokale smid is vaak goed te zien hoever zijn verzorgingsgebied reikte, want er zijn altijd kenmerkende details te zien.

De hekken van ‘Zomerlust’ en de ‘Bijweg’ resp. Sloterweg 720 en 734, zijn denk ik nog geheel origineel, want met gietijzeren staanders en gesmede draaihekken. Hopelijk wordt de hekpartij van boerderij ‘Veldzicht’ hersteld, wat een bekroning vormt op de ingrijpende verbouwing die recent is uitgevoerd. Vanaf de Sloterweg zelf nauwelijks te zien, aangezien de erfbeplanting zo weelderig is dat doorzicht bijna onmogelijk is geworden. Om de historische waarde van de Sloterweg te behouden, moet zeker aan dergelijke aspecten aandacht besteed worden, naast herstel van de Sloterweg tussen Johan Huizingalaan en Aalsmeerplein. Dat kost nog wel enige jaren, maar kansen zijn er zeker.

Nico Jansen.

Uit: de Westerpost van 25 juni 2014.

Dinsdag 1 juli 2014 is het precies 100 jaar geleden dat de Sint-Jozefschool in Sloten werd geopend. Een gloednieuw gebouw werd die dag in 1914 door 189 leerlingen en 4 leerkrachten in gebruik genomen.

Schoolhoofd was de heer H. Schuss, voor wie een grote ambtswoning beschikbaar was: het nog steeds bestaande huis op Sloterweg 1190. Het schoolgebouw met 6 lokalen, verdeeld over twee verdiepingen, stond in het verlengde achter de hoofdenwoning en is in 1992 afgebroken ten behoeve van nieuwbouw op dezelfde fundamenten voor De Driesprong.

De opening van de school op 1 juli 1914 was de kroon op het streven naar een rooms-katholieke school in Sloten, waar tot dusver alleen openbaar onderwijs bestond. Reeds in 1871 werd door de Sint-Pancratiusparochie de ‘Vereeniging tot Bevordering van Katholiek Bijzonder Onderwijs in de Parochie van den H. Pancratius te Osdorp’ opgericht om daartoe de nodige gelden bijeen te brengen.

Nadat de parochiekerk in Osdorp werd afgebroken en in 1901 een nieuwgebouwde kerk in Sloten in gebruik werd genomen werd in 1913 op het naastgelegen terrein een boerderij afgebroken om de bouw van de school mogelijk te maken. De in katholieke kringen vermaarde architect Jan Stuyt ontwierp school en hoofdenwoning. Hij was tevens de architect van de Sint-Pancratiuskerk en vele andere kerken in Nederland en liet zich bij het ontwerp inspireren op een eveneens door hem ontworpen school met woning in Krommenie.

Leerlingenverschuiving
De 189 leerlingen op de pas geopende Sint-Jozefschool werden onttrokken aan de openbare scholen in Sloten en Osdorp die in één klap daalden van resp. 181 naar 84 leerlingen en van 86 naar 52 leerlingen. Tot 1988 heeft de Sint-Jozefschool aan ruim 2.000 leerlingen de eerste onderwijsbeginselen bijgebracht. In dat jaar moest de school worden gesloten als gevolg van de ontruiming van het Tuinbouwgebied Sloten, waar in de jaren negentig Nieuw-Sloten werd gebouwd. De in 1993 aldaar geopende rooms-katholieke basisschool ‘De Mijlpaal’ ontleent dan ook zijn naam aan de banpaal die nog steeds naast de school in Sloten staat en is in feite de opvolger van de Sint-Jozefschool.

Aanbouw en afbraak
Door de verlenging van de leerplicht werd het schoolgebouw in de jaren dertig uitgebreid met een zevende lokaal, terwijl in de jaren vijftig een nieuwe vleugel met gymzaal en 3 lokalen dwars op de oude vleugel werd aangebouwd t.b.v. de Sint-Willibrordus vglo-school. Deze aanbouw staat er nog steeds en is nu samen met de nieuwbouw op de fundamenten van het oude gebouw het onderkomen van ‘De Driesprong’ voor speciaal basisonderwijs, die sinds 1970 in een deel van de oude Sint-Jozefschool werd gehuisvest, nadat de vglo-school in 1968 bij de invoering van de mammoetwet werd opgeheven.

Relikwie…
Enige restant uit 1914 is nu nog de voormalige hoofdenwoning die, nauwelijks veranderd, dezelfde markante uitstraling heeft behouden. Een ander restant is de gedenksteen ter herinnering aan de eerste steenlegging op 7 november 1913, die thans als een relikwie wordt gekoesterd in de directiekamer van De Driesprong. Uit deze datum valt dus af te leiden dat school en woning in nog geen 8 maanden werden gebouwd! Hoewel de Sint-Jozefschool niet ouder dan 74 jaar is geworden, hebben leerlingen, leerkrachten en ouders van De Driesprong enkele weken geleden het eeuwfeest gevierd van de plek waarop het op 1 juli 1914 allemaal is begonnen…

Nico Jansen.

Uit: de Westerpost van 25 juni 2014.

Naar aanleiding van de repliek van Jan Ligthart op het commentaar van Hans Hekker, nog eenmaal een reactie van een bewoner van de Osdorperweg op de plannen voor buslijn 80.

Beste heer Ligthart,

N.a.v. uw ingezonden brief d.d. 27 mei, het volgende: U wil erg graag een bus over de Osdorperweg zien rijden. Waarom? Dat is mij tot op heden een raadsel. Hoe kunt u over deze geweldig mooie weg een bus laten rijden?

De Osdorperweg heeft de status B-Weg! (een smalle verharde weg, meestal een dijkje, waarop alleen verkeer was toegelaten met een maximale breedte van 2,2 m en een maximale wieldruk van 2,4 ton). Al is deze status sinds enige jaren niet meer in het RVV opgenomen, het zegt wel iets over deze weg. De weg is veel te smal om groot verkeer te hebben. Buiten dat wordt de weg helemaal stuk gereden. We praten over een dijkje.

Wij, als bewoners, weten van te voren waar we terecht zijn gekomen. Een zeer mooie dijk, waar wij veilig zonder veel geluidsoverlast willen wonen. Een plek waar wij inderdaad geen vervoer hebben, daar hebben wij voor gekozen, daar te gaan wonen!

Wij willen geen bus over onze dijk! Het is door al het sluipverkeer al een gevaarlijke weg voor fietsers en voetgangers geworden. Het sluipverkeer neemt verder toe, door bedrijven terreinen als Mediamarkt en Outlet aan de andere kant, bestuurders, halen snelheden van 80-100, zelfs 140 km/uur. Moet daar ook nog een buslijn over heen?

Door de komst van een bus zal dit nog veel gevaarlijker worden. Dit zal ook zeer veel geluidsoverlast veroorzaken. Ook dit willen wij niet. Tevens wordt het aangezicht verpest door de grote bus, die over deze mooie weg zou moeten rijden.

Ik verzoek u vriendelijk van dit idee, af te zien. Het is niet wat de bewoners willen. En om nou alleen aan uw prettige busritje te moeten voldoen?

Bedankt, Een bewoner, I. Haak. 

Uit: de Westerpost van 4 juni 2014.

Vier jaar geleden heeft Bert Stamkot, duo deelraadslid van Groen Links (GL) een motie ingediend bij Stadsdeelraad Nieuw-West, waarin gepleit wordt voor Openbaar Vervoer (OV) via de Osdorperweg. Wethouder Ronald Mauer (D66) is in Haarlemmerliede en Spaarnwoude (Halfweg) op bezoek gegaan bij wethouder Ger Markus (VVD), beiden wethouder OV. Ze bespreken de realisatie van een buslijn met een kleinere bus tussen Halfweg en Osdorp. Deze buslijn is niet doorgegaan omdat er geen geld is voor de kosten van deze lijn.

Daarom bedenk ik het tracé van buslijn 80 tussen Slotermeer en Halfweg via de Haarlemmerweg te vervangen door het tracé Slotermeer-Allendelaan, Ookmeer-Osdorperweg zodat via de Osdorperweg een gewone bus gaat rijden. Bert Stamkot gaat hiermede akkoord waarna ik met een poging tot realisatie van start ben gegaan.

Op 24 februari van dit jaar heb ik een mail gezonden naar Florien Molendijk, OV-deskundige en politiek assistent van Gedeputeerde Elisabeth Post (VVD) belast met OV en Statenleden van de Commissie Mobiliteit en Wonen. In deze mail meld ik, dat de nieuwe route iets langer is maar vlot rijdt zonder fles terwijl 3 stoplichten op de Haarlemmerweg worden vermeden. Tussen Slotermeer en Halfweg is de kostendekkingsgraad 0% door het ontbreken van inkomsten van opstappende reizigers. Door de nieuwe route via de Osdorperweg wordt de dekking der kosten verbeterd door inkomsten van opstappende reizigers.

Hogeschool van Amsterdam, domein Bewegen, Sport en Voeding, is gevestigd aan de Allendelaan. Dit domein heeft 115 studenten uit het gebied tussen Osdorp en Zandvoort. Voor hen wordt de huidige tijdrovende OV route vervangen door een kortere zonder overstappen.

De Provincie heeft veel geïnvesteerd in Tuinen van West. Dit gebied wordt middels OV bereikbaar, als bus 80 via de Osdorperweg rijdt. Het bezoek zal toenemen. Daardoor stijgt het rendement. Bij de lopende concessie tot het einde van 2015 van buslijn 80 is geen rekening gehouden met gereedkoming van de Westrandweg. Door ingebruikname van deze weg is de verkeersdrukte op de Haarlemmerweg verminderd. Als je met bus 80 van Haarlem naar Amsterdam reist, ben je 6 minuten eerder op de Marnixstraat. Ook bij doorbuiging zal er rijtijdverkorting zijn. Daarom kan aan een vervoerder voor een lager bedrag concessie worden verleend.

Afgelopen maart heb ik ingesproken op een vergadering der Statencommissie Mobiliteit en Wonen. Daar vertel ik, dat het zeer omslachtig is om per OV vanuit Halfweg naar Osdorp te reizen. Je kunt niet op de Ookmeerweg bus 80 nemen om op station Halfweg de trein te nemen. Nu wordt een grote omweg gemaakt om per trein vanuit Osdorp naar Haarlem te reizen.

In april heb ik ingesproken op een vergadering van het Algemeen Bestuur Recreatieschap Spaarnwoude. Ik heb verteld dat de Statencommissie Mobiliteit en Wonen akkoord is met lasten en baten van de door te buigen buslijn 80.

De breedte van de Osdorperweg resteert. Er zijn 2 kampen, de ambtelijke staf vermoedt dat de Osdorperweg 4,60 meter breed is. Chauffeurs van 2,50 meter brede voertuigen, even breed als bussen, zeggen dat ze elkaar op de Osdorperweg fluitend kunnen passeren.

Ik stel voor de breedte te meten van Osdorperweg delen, waar langs de oostkant demping ontbreekt zodat kan worden vastgesteld met hoeveel centimeter over welke lengte wegdelen verbreed moeten worden. Ook stel ik voor een beroep te doen op het Provinciaal Fonds Infrastructuur Wegen OV om een buslijn via de Osdorperweg te realiseren. Eén van de bestuursleden, Pieter Heiliegers (VVD) burgemeester van Halfweg toont zich positief.

Begin mei besprak ik met wethouder Ger Markus (VVD) van Halfweg belast met OV diverse details inzake realisatie en exploitatie der buslijn 80 doorbuiging via de Osdorperweg. Twee copie inspraakredes en 1 copie mail aan de Provincie inzake buslijn 80 nam hij in ontvangst ter doorgave aan Wim Westerman (GL), die op donderdagavond 8 mei is benoemd tot wethouder van Halfweg, belast met OV met wie ik in contact ben getreden.

Jan Ligthart.

Uit: de Westerpost van 28 mei 2014.

Zie ook: Reactie op stukje over bus 80 Osdorperweg

Op zondagmiddag 25 mei 2014 vertolken leden van het Koninklijk Concertgebouworkest werken van o.a. C.F. E. Bach en W.A. Mozart. De te beluisteren instrumenten zijn hobo, fagot, orgel en klavecimbel.

Het motto luidt: Hij is de vader, wij zijn de kinderen; Carl Philipp Emanuel Bach en de Weense Klassieken.

Op zondagmiddag 15 juni 2014 wordt het seizoen opnieuw afgesloten met een optreden van zeer getalenteerde (en veelal uit het buitenland afkomstige) studenten van het Conservatorium alhier in Amsterdam. De leiding berust bij de fluitiste Marieke Schneemann.

Op zaterdag 21 juni 2014 om 20:15 uur zingt Vocaal Ensemble TIEN onder leiding van dirigente Ulrikke Reed Findenegg onder de titel ‘Schitterende Eenvoud’ een programma met composities uit Scandinavië en landen langs de Oostzee. De rijke zang- en koortraditie in deze landen is vaak een inspiratie voor componisten, die de muzikale traditie met nieuwe bronnen en muziekstijlen verweven. Dat resulteert in koorwerken met lange serene lijnen en een contemplatieve sfeer, maar ook in composities die zijn geïnspireerd op melodieën en ritmes uit de volksmuziek.

Tijdens dit concert is een selectie religieuze en wereldlijke werken uit de 19de, 20ste en 21ste eeuw te beluisteren, die ook buiten hun gebied van oorsprong fascineren. Werken van o.m. Grieg, Gjeilo, Nystedt, Havrøy, Høffding, Grímsdóttir, Pärt en Górecki.

Nadere info: www.vocaal-ensemble-tien.nl
Toegang € 12,50 / kinderen-studenten € 10,00. Reserveren via janneke@jipscompany.com

Van: www.sloterkerk.nl

Het Burgerinitiatief ‘Ook Sloten op Glas’ begint vorm te krijgen. In zijn vergadering van 13 mei heeft het bestuur van de Dorpsraad op voorstel van de heren Jan Wich en Willem Kleyn besloten het project ’te adopteren’.

Aansluiting op het glasvezelnetwerk, zoals ook Nieuw Sloten, De Aker en Badhoevedorp aangesloten worden of al zijn, is ook voor heel veel Slotenaren van belang. Op termijn zal dat voor de gehele Slotense gemeenschap het geval zijn, onder meer doordat ‘zorg op afstand’ daardoor mogelijk wordt gemaakt. De nu ingestelde werkgroep zal de campagne onder alle Slotenaren op grotere schaal en intensiever kunnen gaan voeren. Alleen indien een forse meerderheid in de aansluiting wil participeren zullen alle woonadressen aangesloten kunnen worden. Het motto is dan ook: “samen de schouders eronder, dan moet het lukken”. Info en contact: www.glasinsloten.nl

Voorlichting
Inmiddels vond op 15 mei een eerste van een reeks voorlichtingsbijeenkomsten plaats, speciaal voor bewoners van Sloten. Locatie is de glasvezelwinkel van Reggefiber in Nieuw Sloten. Jammer genoeg was de faciliteit om eigen apparatuur te laten werken op glasvezel nog niet beschikbaar. Toch was het een heel succesvolle bijeenkomst. Na zijn inleiding werden veel vragen aan projectleider Marco van Gent gesteld, zoals over de participatie in andere regio’s, de beschikbare pakketten van de providers, de kosten en de overgang van het ene naar het andere systeem.

In Flevoland nam het aantal abonnees van diensten over het glasvezelnet binnen enkele jaren toe van ruim dertig procent tot meer dan twee derde! De verscheidenheid van pakketten van de verschillende providers bleek dermate groot dat ze niet alle besproken konden worden. Velen maakten dan ook gebruik van de mogelijkheid om na het algemene gedeelte individueel advies in te winnen. Het resultaat was dat sommigen hun precieze pakketkeuze nog eens rustig wilden overdenken of met hun huisgenoten wilden bespreken, terwijl anderen zich ter plaatse al inschreven voor een specifiek pakket.

Een heel belangrijke constantering voor de aanwezigen was dat er geen kosten verbonden zijn van de overgang van koper of coax naar glasvezel. Bovendien blijkt er een vrije keuze te zijn tussen aansluiting in de meterkast, het bestaande telefoon- en het TV-aansluitpunt. Tel daarbij op een toekomst vaste infrastructuur met meer kwaliteit en snelheid voor hetzelfde geld, of een vergelijkbaar pakket, maar tegen lagere kosten en de keuze was door velen snel gemaakt.

Uit: de Westerpost van 21 mei 2014.

U schrijft in uw artikel op 26 maart 2014 dat bus 80 maar 2,35 meter breed zou zijn, maar de bus is zonder spiegels 2,50 meter breed. U stelt dat bus 80 tussen Halfweg en Slotermeer 3 verkeerslichten moet passeren, maar u vergeet dat de bus via het KAR systeem voorrang krijgt bij Slotermeer. Wat u ook vergeet te vermelden is; het eerste stoplicht in Halfweg blijft gelijk of de bus de Haarlemmerweg vervolgt of dat hij afslaat naar de Osdorperweg, blijven er nog twee verkeerslichten over waarvan een met een KAR systeem.

Op de nieuwe route over de Osdorperweg zijn ook verkeerslichten, bij de brandweer aan de Ookmeerweg en een bij de oversteek nabij het zwembad, vervolgens een bij de draailus van de tram en als laatste de rotonde bij de Burgemeester Röellstraat, 5 in totaal.

U schrijft dat de Osdorperweg net zo breed is als de Sloterweg, maar de Osdorperweg is een B-weg, zie de borden. Een normale lijnbus mag hier niet rijden. Trouwens, qua veiligheid gaat het ook niet best met de daar rijdende fietsers op de zelfde smalle rijweg. Wat u vergeet is dat bus 80 op de Haarlemmerweg 80 km per uur mag rijden en dat ook doet.

De Osdorperweg heeft voor een deel een 30 km zone, en dat schiet dus niet op. De file op de Haarlemmerweg is verleden tijd sinds de opening van de A5, terwijl in de avondspits aan het einde van de Oude Osdorperweg richting Halfweg steevast een file staat om de Haarlemmerweg op te rijden richting Haarlem. U schrijft over kosten en baten; ik kan u verzekeren dat de reguliere forens niet op een ommetje zit te wachten en de bus niet meer neemt. Het ommetje van u zou maar 2 minuten zijn en ik weet héél zeker dat dit veel langer gaat duren. Want waarom moet de bus omrijden als geen enkele stop (halte) wordt ingevoerd, halteren kost toch ook tijd? Hoeveel haltes zouden er moeten komen?

Wat te denken van het OV km tarief? De vaste klanten van bus 80 gaan meer betalen vanwege uw ommetje.

In het verleden is er al diverse malen geprobeerd een bus daar te laten rijden, men heeft het geprobeerd met een vorm van een taxi (belbus)maar dat bleek na een proef geen succes.

De uitvoering van uw voorstel tot omlegging van de route van bus 80 gaat zeker extra kosten met zich mee brengen. Ik verzeker u dat de omrijtijd per richting minstens 10 minuten is, dus 20 minuten voor beide richtingen. Het zou betekenen dat er minstens een omloop bij moet om de 15 minuten dienst te kunnen blijven rijden. Enig idee wat een extra bus op jaar basis toevoegt aan de exploitatiekosten? De provincie zal daar niet blij mee zijn.

Met vriendelijke groet,

J.G. Hekker

Uit: de Westerpost van 14 mei 2014.

Bus 80 over de Osdorperweg?

Op 13 december 2015 start de nieuwe, 10 jarige, concessie Haarlem / IJmond. Onder deze concessie valt bus 80 van de Marnixstraat via de Burg. de Vlugtlaan en de Haarlemmerweg naar Zandvoort.

Florien Molendijk is OV deskundig assistente van Elisabeth Post (VVD), gedeputeerde Verkeer en Vervoer van de provincie Noord-Holland. Zij overweegt bus 80 ingaande de nieuwe concessie vanaf Plein ’40-’45 te laten rijden via Slotermeerlaan, Allendelaan, Ookmeerweg en Osdorperweg. De Osdorperweg is even breed als de Sloterweg, waarover bus 145 rijdt. Rutte Groep bv aan de Osdorperweg heeft vrachtwagens die even breed zijn als bussen.

Door het ontbreken van haltes tussen de Burg. de Vlugtlaan en de Oranje Nassaustraat in Halfweg, worden kosten op dit routedeel niet gecompenseerd door inkomsten van instappende reizigers. Op de nieuwe route via Osdorperweg zijn wel kosten compenserende inkomsten. De nieuwe route is 2 km langer langer. Bus 80 passeert 3 stoplichten tussen Slotermeer en Halfweg. Dat is 2 min. vertraging. Vermijding van deze vertraging compenseert de reistijd via de nieuwe route. Per saldo zullen de baten groter zijn dan de lasten.

Jan Ligthart.

Uit: de Westerpost van 26 maart 2014.

Door: Pim Ligtvoet (4-5 mei Platform Nieuw-West)

Twee van de 18 vrijheidsmaaltijden in Nieuw-West hadden als gast Slotenaren die als kind de oorlog hier hadden meegemaakt. Drie leden van het Platform 4-5 mei Nieuw-West waren erbij.

De Turkse Moskee
In de voormalige ‘School met de Bijbel’ aan de Osdorperweg 386 waren ’s middags ongeveer 25 mensen, met name oud-leerlingen en geïnteresseerden uit Sloten en Oud Osdorp.

Als start liet Pim Ligtvoet (4-5 mei) beelden zien van Nieuw-West in 1940 – dat zou hij ’s avonds in de Serre herhalen. Langs de paar wegen tussen Sloterdijk, Osdorp, Sloten en de Overtoom lagen boerderijen, tuinderijen en weinig andere bebouwing.

Overal waren Duitsers ingekwartierd, en af en toe kwamen vliegtuigen, bommen of andere objecten naar beneden. Een Duitser kwam in zijn Junker op het huidige Joop Woortmanplein in De Aker neer, waar nu toevallig een verzetsmonument is.

Vanaf september 1944 was er in Sloten-Osdorp een eigen afdeling van de Binnenlandsche Strijdkrachten (BS), waarvan bovenmeester Marinus Willemsen de commandant was.

Daarover vertelde Wout Dreschler in een diepgaande presentatie. Zijn vader was de plaatsvervangend commandant. Willemsen woonde met zijn vrouw en vier kinderen naast de School met de Bijbel, waar regelmatig Duitse soldaten zaten. Meiden uit de buurt kwamen er binnen en werden, ondanks protesten van de kerk en anderen, na de oorlog bestraft.

In de laatste jaren van de oorlog kreeg Willemsen inkwartiering van een Duitse officier, terwijl hij thuis illegale blaadjes had en verspreidde, en verschillende onderduikers herbergde, onder wie een joods meisje.

Onvoorstelbaar dapper
Bijzonder was ook de rondleiding door de vroegere school. De gymzaal is verbouwd tot een indrukwekkende gebedsruimte. Daar vlak bij werd in 2003 een handgranaat naar binnen gegooid. De daders werden niet gepakt. Tijdens de maaltijd, die bestond uit smakelijke Turkse gerechten, werd nog veel uitgewisseld. De bijeenkomst was gedeeltelijk ook een welkome reünie. Grote dank gaat uit naar Tayfun Cakar van het moskeebestuur en de medewerkers van de voortreffelijke keuken.

De Serre
Onder leiding van Ilhan Tuna hadden de vele vrijwillige medewerkers van de Serre voor een sfeervolle ruimte en een uitstekend driegangen menu gezorgd. Alle tafels waren dan ook bezet. Tussen de gangen door waren er verhalen. Cees de Wolf (4-5 mei) vertelde over de herinneringen van de onlangs overleden Rie van der Puij, van Sloterweg 127. Haar broer Gerrit had zich verstopt in de werkplaats van vader toen de Duitsers een razzia hielden; ze stond met haar moeder in de keuken toen vader tegen de muur werd gezet om Gerrit te verraden. Het liep goed af

Na deze presentatie zette Joop Polman zich op de treden van de eetruimte, waar ook een ware kunstgalerie was ingericht. Martje Postma (4-5 mei) vroeg de oud-bewoner van de Noorderakerweg het hemd van het lijf. Joop vertelde over verraad en de onderduik van zijn vader, maar ook hoe hij als twaalfjarig jochie met de koppen van illegaal geslachte paarden (om soep van te maken) door Duitse soldaten was aangehouden bij de School met Bijbel. Het was spertijd dus allemaal erg verboden, maar de soldaten brachten hem netjes thuis. En zo was het heerlijke toetje nog zeer verdiend.

Uit: de Westerpost van 14 mei 2014.

Afgelopen zondag, 4 mei, kwamen een honderdtal mensen en kinderen van scouting bijeen aan de Osdorperweg bij het herdenkingsmonument voor Petrus Bierman en Jan Kars. Zij staan symbool voor het onrecht en het lijden van de oorlog en bezetting. Om half acht werd het verkeer stilgezet, het viel op dat het toch al tamelijk rustig was op straat, waarna iedereen zich voor het monument opstelde.

Namens de Dorpsraad Sloten Oud-Osdorp hield Ray Kentie een persoonlijk getinte toespraak waarin hij benadrukt wat een blijvende last deze periode is geweest voor degenen die hem meegemaakt hebben. Zijn recent overleden vader droeg de herinnering mee in de vorm van een oorlogsfoto in zijn portefeuille.

Kinderen droegen eigen verzen voor over vrijheid en verdraagzaamheid.

Dominee Bakker sprak aangrijpend over het leed dat onze joodse stadsgenoten is aangedaan, en andere slachtoffers. Speciaal memoreerde hij het lot van de joodse kinderen, waar door dapper ingrijpen enkelen konden worden gered van vernietiging en ondergang. Sommigen zo klein dat ze in een boodschappentas ongezien konden ontsnappen aan vervolging. Hij benadrukte het belang van vrede en gelijkheid in Europa om herhaling van deze gruwelen te voorkomen, en riep op om met deze gedachte in het achterhoofd met trots een stem uit te brengen op 22 mei.

Besloten werd met een op trompet geblazen “last post”, waarna twee minuten stilte in acht werd genomen. Op deze bijzondere plek hoor je de merels zingen, vliegen de boerenzwaluwen in het rond, en dartelen lammetjes in de wei. Kijk je een beetje door de wimpers dan is Amsterdam ver weg.

Tot besluit werden twee coupletten van het Wilhelmus gezongen onder begeleiding van de trompet.

Naar aanleiding van de aankondiging vorige week ontving ik van een voorganger die deze rubriek verzorgd heeft, nadere informatie over de twee mannen die op het gedenkteken herdacht worden. Het is in 2006 al eens afgedrukt in de Westerpost, maar het is zoals in het gedicht van Leo Vroman wordt gesteld:

kom vanavond met verhalen
hoe de oorlog is verdwenen
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.

Het kan best weer een keer verteld worden want het grijpt steeds aan.

Als u dan weer eens het monument aan de Osdorperweg passeert heeft u een beeld bij de namen van deze twee jonge mannen.

Piet ‘Bulletje’ Bierman

In een katholiek gezin, van 12 kinderen, wordt op 8 december 1914 Petrus Bierman geboren, die Piet wordt genoemd. Met de 85-jarige Thijs Bierman had ik in 2005 een gesprek. In 2006 komen hij en zijn vrouw de foto brengen die u bij dit artikel aantreft. Er zit 66 jaar tussen, maar de levende link met het verleden is 20 centimeter van mij verwijderd. “Mijn broer en ik hebben de lagere school afgemaakt, en daarna moesten we werken. Piet en ik hebben veel samen gewerkt, in de sloop. Op de fiets heen en terug naar Edam, een oud klooster slopen, dat was onze laatste klus. Mijn broer was heel sterk en stevig gebouwd, zijn bijnaam was Bulletje (stier). Hij had wel bij de marechaussee gewild, maar daar was hij een centimeter te klein voor. Toen kwam hij voor zijn nummer in het leger. Korporaal was hij. Gelegerd bij vliegveld Valkenburg, tussen Wassenaar en Katwijk, kwam hij vaak ’s avonds even thuis, op de motor. Dat mocht eigenlijk niet, maar ja, hij kwam toch even.

Op 9 mei was hij ’s avonds ook thuis, toen het gerucht door het dorp ging dat er wat ging gebeuren. Hij is meteen weer terug gegaan. In de vroege ochtend van 10 mei bombarderen de Duitsers het vliegveld, en mijn broer heeft een granaat in zijn gezicht gekregen, einde verhaal. Het was een leuke vent, harde werker, kon heel goed dansen, en was net een half jaar getrouwd. We hebben een sigarettenkoker en een horloge terug gekregen, dat was alles wat er nog was.”

‘Rooie’ Jan Kars

“Jan Kars woonde bij zijn opoe, ook op de Osdorperweg. Ze waren protestant, en dus een beetje een uitzondering daar. Het was een geweldige kerel, lang en mager, met vuurrood haar en blauwe ogen en altijd in voor een geintje. Een gouden vent, is bij de marechaussee gegaan.” Als de Duitsers op 10 mei Nederland binnen vallen, proberen ze de instellingen die Nederland besturen te nazificeren, overal Duitsland gezinde politieagenten, bij ministeries worden ambtenaren vervangen en ook de marechaussee komt aan de beurt. Vooral bij deze laatste groep lukt het nazificeren maar gedeeltelijk. Veel marechaussee in oorlogstijd dienden het Duitse gezag, terwijl ze zich in werkelijkheid bezig hielden met verzetsactiviteiten. Voor verzetsgroepen waren ze een belangrijke factor. De marechaussee had een wijd vertakt netwerk en wist de wegen om aan wapens te komen. Jan Kars zit in West-Zeeuws-Vlaanderen. Terwijl hij voor het oog meewerkt aan de Duitse overheersing, zit hij in werkelijkheid in het verzet. Hij begint met het rondbrengen van illegale bladen, en het ophalen van giften ter ondersteuning van het verzetswerk.

Hij doet dit werk vooral in KP verband, dat stond voor ‘Knok Ploeg’. In Zeeland is dan al langere tijd een knokploeg actief onder leiding van P. de Winde, alias ‘Gentil’. Deze aast op een overval van het distributiekantoor in Oostburg, een dankbaar doelwit. Er konden immers zowel identiteitspapieren als bonnen bemachtigd worden. Het overvallen van het distributiekantoor in Oostburg loopt echter steeds stuk op het niet hebben van hulp van binnen uit.

Dan komt het bericht dat een marechaussee, genaamd Jan Kars, wil meewerken. De overval is succesvol en daarna duikt Kars onder, met de schuilnaam ‘Simon’. De geallieerden rukken op, en Jan Kars is belast met het bewaken van de plaatsen waar wapens gedropt worden vanuit geallieerde vliegtuigen. In oktober 1944 wordt Zeeland door de Canadezen bevrijd. Op 20 oktober 1944 zit Jan Kars in een boerderij waar zich 80 evacués bevinden. De Duitsers en de Canadezen schieten over en weer zoveel geschut af, dat er gevreesd wordt voor het leven van de mensen in de boerderij. Jan Kars gaat met twee anderen op weg naar de geallieerden, om hen te waarschuwen dat ze de boerderij moeten sparen.

Op de weg tussen Waterlandkerkje en Oostburg wordt ook hij door een granaat gedood. De twee anderen overleven de aanval en ontdekken dat ze zich nog maar enkele meters van de Canadezen bevinden. Hij had het bijna gered. Zo gaf hij zijn leven niet alleen in het verzet, maar ook om 80 anderen te redden. Hij is 25 jaar als hij sterft en is herbegraven op het Ereveld in Loenen. In Oostburg is er een straat naar hem vernoemd.

Thera van Homeyer

Uit: de Westerpost van 7 mei 2014.