Als bomen in de openbare ruimte bij hun driejaarlijkse veiligheidscontrole of bijvoorbeeld na een zware storm onveilig blijken te zijn, dan volgt zo nodig een noodkap. Dit is het geval bij 34 bomen in Nieuw-West.

Meestal is er echter voldoende tijd voor een gewone aanvraagprocedure voor een kapvergunning.

Tom Schreursweg even voorbij de kruising met de Nico Broekhuysenweg. -Foto: Theo Durenkamp.

Evenveel bomen kappen als planten
Op de interactieve boomkap- en plantplattegrond van periode laat de gemeente exact zien welke 287 bomen om welke reden worden (of zijn) gekapt. Ook toont de kaart waar precies welke 287 bomen worden geplant. Door dat te doen, houdt de gemeente zijn bomenbestand op peil. Deze plantlocaties zijn grotendeels al zichtbaar, omdat hier markeringsstammetjes in de grond staan. Tegenwoordig kiest de gemeente voor een grotere variëteit aan boomsoorten. Per locatie wordt gekeken welke boomsoort daar passend is. Bij de boomkeuze houdt de gemeente ook rekening met het verander(en)de klimaat.

Kappen en planten overal in landelijke gebied
In Oud Osdorp zal (nog) gekapt en geplant worden in het rond de Osdorper Binnenpolder, langs het Ma Braunpad en op het reeds aangelegde bedrijventerrein in de Lutkemeerpolder. Op Sportpark Sloten wordt vooral gekapt en bij De Oeverlanden wordt geplant. Voordat de gemeente gaat kappen, wordt goed gekeken of er geen broedende vogels of andere verstoringen dreigen.

En goed nieuws voor het dorp Sloten: Eindelijk zal er ook weer een derde boom terugkomen op het Kerkplein voor de Sloterkerk: een Chinese Vernisboom. Als de boom geplant is, volgt meer informatie over deze bijzondere boom.

Toegankelijke interactieve plattegrond
Op de boomkap- en plantplattegrond laat de gemeente precies zien waar met welke reden gekapt is/wordt en waar welk type boom waar wordt (terug) geplant. De vaakst scorende kapreden is de veiligheid in de openbare ruimte. Bomen kunnen bijvoorbeeld ook te dicht bij elkaar zijn geplant waardoor zij elkaar – nu ze gegroeid zijn – in de weg zitten. Af en toe klopt de aangegeven locatie op de plattegrond niet helemaal, maar wie de situatie ter plekke kent, weet voldoende. Op de digitale kaart kunt u met het loepje (rechts) ook op een adres zoeken.

Polderbomen in Oud Osdorp
Langs de Tom Schreursweg in Oud Osdorp zullen – passend in het bestaande bomenlint – nieuwe Gewone Essen worden geplant. Hun voorgangers werden door essentakziekte onveilig en moesten worden gekapt. Deze bomen houden van de voedzame, vochtige bodem in de polder. Langs het Ma Braunpad bij de Osdorper Binnenpolder en elders in het landelijke gebied worden Knotwilgen / Witte Wilgen geplant, die goed passen in het polderlandschap.

Herplant langs Sloterweg buiten dorpskern
Na aanhoudende kap van bomen langs de Sloterweg tussen de Ditlaar en de Johan Huizingalaan, gaat de gemeente hier weer bomen terug planten. Jarenlang dacht de gemeente dat dit niet was toegestaan, omdat de Sloterweg een ‘binnendijk’ is. Aanhoudende aandacht van de toenmalige Dorpsraad en Stadsdeelraad voor het verdwijnen van steeds meer bomen langs de Sloterweg bracht hierin verandering. Na een gemeenschappelijke lobby gaf het Dagelijks Bestuur van het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht uiteindelijk groen licht voor herplant. Alleen op buitendijken, direct langs water mogen geen nieuwe bomen meer worden geplant, maar die regels gelden niet voor de Sloterweg. Sindsdien het waterschap dit besluit genomen heeft, plant Amsterdam hier ieder jaar een paar bomen terug. Er zijn nog heel wat open plekken die opgevuld moeten worden, maar het ziet ernaar uit dat de stokoude bomenlaan ook in de toekomst lommerrijk zal blijven.

Verschillende boomsoorten op Sloten
Opvallend is dat de gemeente dit jaar meer verschillende boomsoorten terug plant en niet langer telkens voor de bekende Iep kiest. Alleen voor het adres Sloterweg 1113 wordt nog een resistente Iep geplant. Verderop richting de Johan Huizingalaan plant de gemeente, net als in Oud Osdorp, een hoge Gewone Es. Naast zijn grote CO2-opname zijn deze bomen ook de thuisbasis (waardplant) voor het Vliegend hert en diverse vlinders.

En even verderop bij het fietspad naar de kantoren en De Oeverlanden, komt langs de Sloterweg een hoge Amerikaanse Tulpenboom. Een prachtige laanboom die straks groen met geel en oranje bloemen krijgt. Bij het fietspad wordt een Zwarte Els geplant. Deze boom vormt de thuisbasis voor verschillende vlinderlarven en zijn zaden vormen in de winter een belangrijke voedselbron voor kleine vinkachtige vogels. De Zwarte Els is ook nog eens een bodemverbeteraar, die bijdraagt aan het vasthouden van stikstof. Een grotere variëteit aan bomen vergroot de biodiversiteit en vermindert de kans dat bomen, in geval van ziekte, elkaar besmetten.

Herplant op dezelfde of een andere plek
Voor iedere gekapte boom, zorgt de gemeente dat er binnen twee á drie jaar een boom wordt her plant. Dat gebeurt niet altijd op de plek van de gekapte boom. Dat komt meestal door de aanwezigheid van kabels en leidingen in de grond, het te hoge of lage grondwaterpeil of door bebouwing. Het kan ook zijn dat daar – bijvoorbeeld doordat andere bomen inmiddels flink uit de kluiten zijn gegroeid – te veel licht wegnemen voor nieuwe aanplant en de groeiruimte voor een nieuwe boom te beperkt is. Na de kap van een onveilige boom, onderzoekt de gemeente altijd de kwaliteit en samenstelling van bodem waar de boom stond. Dat levert nuttige informatie op.

Tamar Frankfurther; 11 augustus 2022.

Nico Jansen van de Vereniging ‘De Oeverlanden Blijven!’ probeert de cultuurhistorie waar mogelijk zo veel mogelijk te behouden.

Ondanks zijn grote inzet is het niet gelukt om de originele brug van Rijksweg 4 in de Oude Haagseweg te behouden.

Nico Jansen heeft de brug bij De Oeverlanden zijn eigen nummer weer teruggeven.
Foto: Dick van der Horst.

Oude elementen gered
Maar Nico kreeg wèl voor elkaar dat de nieuwe brug op het origineel lijkt. Nico: “Doordat de leuning op de hardstenen sloof zijn teruggeplaatst, blijft de herinnering aan het verleden toch een beetje levend.”

De originele duikerbrug over de Molenwetering van de Riekerpolder is gebouwd in 1938. Wie vanuit Den Haag over Rijksweg 4 naar Amsterdam reed, kwam hier langs. De weg liep door tot het Aalsmeerplein. De brug werd in 2021 gesloopt.

Brugnummer 1863
Nico: “In 1980 droeg Rijkswaterstaat de weg en brug over aan de gemeente Amsterdam, waarna de brug onder nummer 1863 in de gemeentelijke administratie werd opgenomen. Sinds de gemeente eigenaar van de brug was, vond er geen onderhoud meer aan plaats. En dan, zoals je helaas vaker hoort, besluit men bij achterstallig onderhoud al snel dat er dan maar het beste gesloopt kan worden. Dat is duurder en zonde van de grondstoffen, maar blijkbaar wel zo makkelijk…” Nico Jansen blijft echter – ondanks alles – streven zo veel mogelijk behoud van de cultuurhistorie. Daarom bevestigde hij op 4 juni 2022 op de replica van de duikerbrug een nieuw bordje met het brugnummer ‘1863’. Het zijn immers die details die ertoe doen.

Nog een leuning en peilschaal?
Nico blijft hopen dat ook de leuning aan de zuidzijde nog wordt teruggeplaatst. “Dat zou de illusie van een brug nog wat zou versterken. En ook een peilschaal ontbreekt nog, maar wellicht valt daar ook nog aan te komen”, aldus de sympathieke actievoeder.

Tamar Frankfurther; 2 augustus 2022.

Op 13 juli 2022 zagen oplettende Slotenaren dat Tuinpark Eigen Hof een kapvergunning had aangevraagd voor maar liefst vijftien bomen.

Dat roept vraagtekens op, maar na een telefoontje met het Eigen Hof-bestuur is meteen duidelijk dat voor íedere boomkap een gedegen onderbouwing geldt. Het gaat enerzijds om een inhaalslag. Eigen Hof heeft vorig jaar nameljik geen kapaanvraag ingediend, terwijl het parkbestuur dit normaal gesproken jaarlijks doet. Maar er speelt meer.

Dode berk bij Eigen Hof. Foto: Tamar Frankfurther.

Bejaarde bomen
Audette, voorzitter van de Tuincommissie, legt uit wat er aan de hand is: “Ons tuinpark is zeer bomenrijk. Omdat het park al meer dan tachtig jaar bestaat, zien we dat sommige bomen een wat ‘kortere’ levenstermijn hebben dan andere. Berken, bijvoorbeeld, leggen helaas het loodje. Ook zijn er bomen met een oppervlakkig wortelgestel die de combinatie van een hoge grondwaterstand, hun inmiddels bereikte eigen hoogte én de westerstormen niet trekken.”

Sparren omgewaaid en afgebroken
Vooral sparren hebben het moeilijk, zo vertelt Audette: “Sommige sparren zijn al omgewaaid of tijdens de stormen van afgelopen winter afgebroken. Een aantal bomen waarvoor we een kapvergunning aanvragen, is al dood. Maar, daar moet je toch ook nog een vergunning voor aanvragen.” Dat klinkt misschien vreemd, maar is niet onlogisch. Als die plicht bij een dode boom zou vervallen, dan zou dat bij sommige mensen misschien vernielzucht van bomen in de hand werken.

Elkaar verdringen
Soms kunnen bomen elkaar in de weg staan. Toen ze nog klein waren, bij het planten, leek het er nog op dat ze goede buren zouden worden. Maar, als ze eenmaal groot zijn, dan kan dat veranderen. De voorzitter van de Tuincommissie van Eigen Hof: “Zes bomen staan langs de oost- en zuidkant van onze heemtuin. Sommige bomen zijn inmiddels zo uit de kuiten gewassen dat zij te veel zon wegnemen om de heemtuin in stand te kunnen houden. Een deel verdringt ook elkaar en zo belemmeren bomen elkaars groei. We hebben bij de kapaanvraag ook gekeken welke bomen, zoals de haagbeuk, een dik bladerdek hebben en daardoor veel zon wegnemen. Wij hebben ons hierbij laten adviseren door een deskundige.”

Herplant uit eigen kweek
het Eigen Hof-terrein heeft sinds enige jaren een eigen bomenkwekerijtje. Zo kunnen bomen op het park die gekapt moeten worden, vervangen worden door inheemse soorten, die ook op Sloten zijn opgegroeid. Audette: “Drie zelf gekweekte zwarte elzen zijn al klaar om komend najaar herplant te worden. Daarnaast zullen we waarschijnlijk berken en andere inheemse soorten gaan planten. De keuze zal mede van het aanbod afhangen.”

Met pijn in het hart
Trudy, secretaris van Eigen Hof-bestuur, vult aan: “Als Eigen Hof staan wij pal voor de bescherming van onze bomen. Er staan honderden bomen op ons tuinpark waaronder enkele exemplaren die op de monumentale bomenlijst van de gemeente worden vermeld. Daar zijn we trots op.”

Beide Eigen Hoffers benadrukken hoe zeer iedere boomkap hen aan het hart gaat: “Wij koesteren het lommerrijke karakter van Eigen Hof, maar ook onze heemtuin. Bij een goed parkbeheer hoort helaas nu eenmaal ook dat er zo nu en dan gekapt moet worden. Wij zijn daar zelf heel kritisch op en we merken – tot ons genoegen – dat ook de gemeente iedere kapaanvraag kritisch beoordeelt. Bovendien houden we ons aan de herplantplicht. Al wordt het in ons volle park nog wel even zoeken wáár precies voldoende ruimte is voor de nieuwe aanplant.”

Tamar Frankfurther 29 juli 2022.

Op zoek naar écht vakmensen die ‘onze’ Slotense GEB-deurtjes goed en verantwoord kunnen restaureren, kreeg initiatiefnemer Guido Frankfurther de tip “het eens bij Smederij Kouwenhoven in de stad te proberen”.

En, inderdaad, het bedrijf dat al meer dan 150 jaar gevestigd is in hartje Amsterdam blijkt de ideale partij om deze klus te klaren.

Smederij Kouwenhoven is sinds 1861 gevestigd aan de Teerketelsteeg tussen de Spuistraat en het Singel.

Renovatie, mét werkend slot en scharnier
Guido: “Deze smederij achter de Spuistraat was bereid de renovatie van de beide GEB-deurtjes op zich te nemen. Die klus werd recent nog wat uitgebreid, toen bekend was geworden dat er achter het linker deurtje een telefoon teruggeplaatst gaat worden. Dat betekende dat er een slot op moest komen en dat het een werkend scharnier aan de bovenkant moest krijgen. Inmiddels is het werk aan deurtjes halverwege. Ze verhuizen nu voor de afwerking naar de firma Braspenning in Noord.”

Arno Kouwenhoven werkt aan de deurtjes in zijn smederij.

Zoveel mogelijk van de originele deurtjes behouden
Voor Arno Kouwenhoven, eigenaar van de smederij, was de renovatie nog een flinke klus. “Alles wat maar enigszins bruikbaar was van de oude deurtjes hebben we hergebruikt. Het framewerk en de beplatingen waren echter dermate aangetast dat we daar helaas niets meer mee konden doen.” Ook het scharnier werkt weer. Arno heeft er wel een nieuwe zogenoemde ‘afzethouder’ ingezet. Arno: “Door een afzethouder te plaatsen, kan het deurtje met zijn scharnier aan de bovenzijde omhoog geklapt blijven staan. Zo kon de GEB-medewerker bij regen droog onder het afdakje bellen. Dan kunnen jullie straks precies zo dus weer aan bezoekers laten zien.” Tenslotte is er in de linker deur ook een nieuw penslot aangebracht.

Arno Kouwenhoven werkt aan de scharnieren van het linker GEB-deurtje. Op de grond staan rechts nog de overblijfselen van de oude deurtjes. Die zijn zo verroest dat je er met een pen zo doorheen prikt.

Stralen en schooperen
Binnenkort gaan de deurtjes naar de overkant van het IJ om door de firma Braspenning afgewerkt te worden. Arno: “Eerst gaan ze de deurtjes stralen. Zo verwijderen ze de verfresten van het oude en de ‘walshuid’ van het nieuwe metaal. Een ‘walshuid’ is een meestal blauwzwarte oxidelaag op staal die optreedt bij het warm walsen van het staal, waarbij de harde oxiden in het relatief zachte metaal worden gedrukt.”

Vervolgens worden de deurtjes ‘geschoopeerd’ of verzinkt: Er wordt vloeibare zink op het schoon gestraalde staal gespoten. Ook de poriën in het staal worden hiermee gevuld. Zodoende ontstaat er een beschermlaag tegen roest.

Tenslotte vindt de afwerking plaats. Arno: “Dan komt er eerst nog grondlaag in twee componenten op, een verflaag en een hardere laag. Daarna worden de deurtjes afgelakt met de kleur Amsterdams Grachtengroen, ook weer in twee componenten. De harder zorgt ervoor dat de buitenlaag extra hard wordt en weer voor tientallen jaren bescherming geeft.”

Tamar Frankfurther; 26 juli 2022.

Foto’s: Guido Frankfurther

Zie ook: Het oude wijkstation aan de Sloterweg krijgt weer een originele GEB-telefoon

Ten zuiden van de Wijsentkade in Oud Osdorp liggen drie kavels, N3, N5 en N6, die ieder een eigen ‘polderbestemming’ krijgen.

De kavels liggen – net als de bedreigde biologische landbouwgrond – in de Lutkemeerpolder. Even verderop; richting de Osdorperweg.

Iedere kavel krijgt eigen karakter
Het nu vastgestelde ‘ruimtelijk kader‘ vormt straks het toetsingskader voor de aanvragen van omgevingsvergunningen door ondernemers, die op deze kavels aan de slag willen. Behoud van het polderkarakter is een belangrijke randvoorwaarde. De drie kavels hebben ieder eigen uitgangspunten. Op hoofdlijnen gaat het dan om:

Kavel N3
• Beslotenheid met zicht op de omgeving.
• Ontsluiting via de Osdorperweg en de Slibveldenweg (langzaam verkeer met medegebruik door automobilisten met bestemming N3).
• Ruimte voor nieuwe functies die iets toevoegen aan de natuurbeleving en de recreatieve routes. Beperkte bebouwing toegestaan.

Kavel N5 en N6
• Openheid en zichtbaarheid van de Wijsentkade.
• Ontsluiting vanaf de Lutkemeerweg.
• N5 kan worden gebruikt voor stadslandbouw en in de zomer voor kleinschalig kamperen op een klein deel van de kavel. In de winter is het gebied open. Er mogen dan geen tenten staan en de meeste gewassen zijn afgestorven. Alleen in de zone langs het bedrijventerrein mag beplanting komen.

• N6 blijft agrarisch. Hier is geen bebouwing toegestaan. Deze kavel wordt verpacht.

Inspraak deels effectief
Tijdens de inspraakperiode die tot en met 23 januari 2022 liep, zijn acht inspraakreacties binnengekomen. De insprekers bleken vooral bezorgd over de aantasting van natuur en landschap, het verkeer en onveiligheid en overlast in de omgeving Etnastraat/Businesspark Amsterdam Osdorp.
De inspraak heeft niet geleid tot aanpassing van de plannen, maar had wel invloed op de gestelde randvoorwaarden. Het College van Burgemeester en Wethouders heeft het genoemde ‘ruimtelijk kader’ hierover op 5 juli 2022 vastgelegd. Wie het hele plan wil inzien, kan het via deze link het plan downloaden.

Precieze invulling volgt later
Een aantal ondernemers heeft al aan de gemeente laten weten belangstelling te hebben om op een van deze drie kavels aan de slag te willen. Deze (en andere) belangstellenden kunnen te zijner tijd deelnemen aan een ‘prijsvraag’ die de gemeente voor deze nog uit te geven kavels in Oud Osdorp gaat organiseren.
Overigens, de gemeente gebruikt bij het benoemen van een deel van Oud Osdorp sinds enige tijd de naam ‘de Tuinen van West’. Op deze website blijven wij de officiële geografische naam van het gebied hanteren.

Tamar Frankfurther; 22 juli 2022.

Het zijn van die dingen die je niet opvallen tot je het weet: Aan de buitenkant van het wijkstation aan de Osdorperweg, dat nog in gebruik is, zitten óók twee deurtjes, net als op de Sloterweg.

Inmiddels weten we dat daar vroeger, en zoals nu ontdekt op de Osdorperweg, ook een GEB-telefoon achter zat. Daarmee kon de monteur rechtstreeks met het hoofdkantoor bellen. Dankzij de slimme constructie kon hij bij regen of sneeuw dan onder het mini-afdakje schuilen.

De Gemeente Electriciteitswerken (GE) van Amsterdam, na 1941 Gemeente Energiebedrijf (GEB), beschikte over een eigen telefoonnet (het ‘meetdradennet’). Dit was bedoeld om (vooral voor de storingsdienst) de eigen telefonische communicatie te onderhouden. Ook de Gemeente Tram Amsterdam (GTA) maakte hiervan gebruik.

André Bank van Alliander opent het linker deurtje aan Wijkstation T.307 tegenover Osdorperweg 12.

De twee deurtjes van T.307
In het wijkstation voor de elektriciteit T.307 aan de Osdorperweg op Sloten zitten, net als aan de Sloterweg, ook twee deurtjes. En ook hier is de linker de thuisbasis voor de telefoon. In de kast achter het rechter deurtje hangt de apparatuur voor de openbare verlichting voor dit gedeelte van het dorp. André Bank, Operationeel Installatie Verantwoordelijke bij Alliander: “Deze OV-groep is nog steeds operationeel, maar bevat geen tijdklok meer. Via een draadloze verbinding ontvangt deze een inschakelcommando, zodat de openbare verlichting gaat branden. Mocht het signaal op een of andere wijze worden gemist, dan onthoudt de groep de laatste in- en uitschakeltijden.”
Op afstand kan de groep ook ingeschakeld worden, zodat de lampen in de omgeving kunnen worden getest. André: “Dat bespaart een monteur een gang naar de groep om de overbruggingsschakelaar in te schakelen.”

De originele telefoon hangt er nog!
Anders dan in het wijkstation Sloten aan de Sloterweg, hangt achter het linker deurtje aan de Osdorperweg nog wél de originele telefoon, vermoedelijk uit 1932. Maar die is uiteraard niet meer in gebruik. Alliander heeft zich bereid verklaard deze oude telefoon te verplaatsen naar het linker – nu nog lege – kastje aan de Sloterweg.
André Bank: “Ja, ik was ook benieuwd of die telefoon er nog inzat. Sinds de komst van de gsm-telefoon is hij buiten gebruik en wij willen graag meewerken aan het overzetten van de telefoon.”

Oude telefoon straks te zien op Sloterweg
Initiatiefnemer van het deurtjesproject Guido Frankfurther is hier enthousiast over: “Deze unieke kans om (alweer) een stukje Slotense historie tot leven te brengen mochten we niet laten lopen. Fijn dat Alliander zo fantastisch meewerkt en dat Smederij Kouwenhoven ter elfder uren hiervoor alsnog een werkende deur van wil gaan maken. We waren nog net op tijd!” Het deurtje dat omhoog klapt zal straks dus net als vroeger geopend kunnen worden door de sleutelbewaarder. Het ligt voor de hand dat ‘beheerder van het Politiebureautje’ Ben Meijer deze ‘eervolle taak’ erbij gaat krijgen. Bij toekomstige rondleidingen kan hij dan ook het telefoondeurtje voor geïnteresseerden openen en het bijhorende verhaal vertellen.

De oude telefoon (vermoedelijk uit 1932) zoals die nu nog hangt in Wijkstation T.307.

Rechter kast voor tijdcapsule
Dit alles betekent overigens dat alleen de rechter kast aan de Sloterweg als tijdcapsule gaat dienen. Er zijn veel en totaal verschillende bijdragen (verhalen, foto’s, tekeningen, speciale uitgaven) ingeleverd. Guido: “Gelukkig is daar in de rechter kast voldoende ruimte voor. Dus alleen die kast gaat potdicht. Misschien wel voor honderd jaar. Zo zorgen we ervoor dat de inhoud van de tijdcapsule in goede staat bewaard blijft.”

De foto’s in dit artikel zijn gemaakt door Guido Frankfurther.

Tamar Frankfurther; 21 juli 2022.

Zie ook: Oude telefoon uit 1932 of 1949 geplaatst in GEB-kastje Sloterweg

Zie ook: Smederij Kouwenhoven renoveert beide Slotense GEB-deurtjes

Zie ook: Oude en nieuwe GEB-Wijkstations op Sloten

Zie ook: Achter de GEB-deurtjes hing een telefoon en zaten een OV-klok en schakelaar

Zie ook: Hoe Sloten begin 20e eeuw elektriciteit kreeg

* Overzicht artikelen over gedenksteen ‘Sloten 100 jaar geannexeerd en GEB-deurtjes in Sloten (pdf)

Voor alle Oud Osdorpse automobilisten is dit een herkenbaar probleem: Wie vanaf de Osdorperweg linksaf wil slaan, staat eindeloos te wachten.

En als je eenmaal het voorste voertuig bent, moet je op een gegeven moment dapper de sprong maken en in één keer de onoverzichtelijke kruising oversteken.

Bij de foto: Deze kruising is echt onverantwoord onoverzichtelijk. Een goedkope oplossing is voorhanden. Foto: Theo Durenkamp.

Zonder tussenstop in één keer linksaf
Bewoner en correspondent ‘Oud Osdorp’ Theo Durenkamp: “Autoverkeer dat vanaf de Osdorperweg linksaf de Ookmeerweg op wil, moet extra lang wachten tot er een moment komt dat er zowel van links als van rechts geen verkeer meer komt. Midden op de kruising is immers geen opstelgelegenheid om tussentijds te wachten op verkeer van rechts. Je moet deze kruising in één keer nemen. Het verkeer wordt hier alsmaar drukker. De verwachting is dat als de Sloterweg-West in het eerste kwartaal van 2023 dichtgaat voor doorgaand verkeer dat het hier nóg drukker wordt. Dan wordt het schier onmogelijk om vanaf de Osdorperweg linksaf te slaan.”

Aanleg van ‘botonde’ staat in de ijskast
De gemeente realiseert zich dat deze verkeerssituatie bijzonder onveilig is. Echter, de plannen om dit op te lossen, door een ‘botonde’ aan te leggen, zijn wegens geldgebrek in de ijskast gezet. Een ‘botonde’ is een rotonde die één geheel gaat vormen met de al bestaande rotonde even verderop bij de Baden Powellweg.

Trek de middenberm door
Durenkamp denkt echter graag mee en heeft een relatief eenvoudige – en dus goedkope oplossing – bedacht waarvan hij hoopt dat die snel wordt ingevoerd. De Oud Osdorper: “Als je de middenberm van de Ookmeerweg over deze kruising doortrekt, dan dwing je het verkeer dat vanaf de Osdorperweg komt rechtsaf te slaan. Dan kun je bij de rotonde ter hoogte van Westgaarde keren en via de rotonde in de Baden Powellweg je reis naar Osdorp voortzetten. Verkeer dat vanaf de T106 en Lijnden komt, kan dan ook niet meer linksaf meteen de Osdorperweg op rijden, maar moet via de Baden Powellrotonde keren en kan dan rechtsaf de Osdorperweg op draaien. Met minimale kosten zou de gemeente dit plan op korte termijn kunnen uitvoeren. Dan wordt de huidige extreem onoverzichtelijke en dus zeer gevaarlijke verkeerssituatie op deze kruising beëindigd.”

Tamar Frankfurther; 14 juli 2022.

Naar aanleiding van allerlei vragen wordt steeds meer duidelijk over de geschiedenis van de elektriciteit op Sloten.

Zo is men nieuwsgierig waarvoor het ‘huisje’ áchter de twee GEB-kastjes aan de Sloterweg diende en welke relatie er met het elektriciteitsgebouw aan de Osdorperweg tegenover nummer 12 was.

GEB-Wijkstation T.307 aan de Osdorperweg, Sloten. Foto: Guido Frankfurther.

Van 10.000 naar 220 Volt
De ruimte achter de twee GEB-kasten op de Sloterweg was tot ongeveer 75 jaar geleden in dienst als ‘Wijkstation Sloten’. Behalve als algemeen voedingspunt verzorgde deze ruimte ook voeding aan het zogenoemde bovennet. André Bank, Operationeel Installatie Verantwoordelijke bij Alliander: “In deze ruimte werd de spanning omgezet van 10.000 Volt via een transformator en drie draden en een nuldraad (voor de aarde) naar 380 Volt. En van hieruit ging het met één draad en een nuldraad als 220 Volt naar een groot aantal woningen en winkels op het dorp. Het wordt ‘bovennet’ genoemd, omdat de draden vanuit hier bovengronds, dus aan de palen langs de weg, naar de huishoudens liepen.”

De draden verlieten waarschijnlijk wel ondergronds het gebouwtje om dan aan de meest nabijgelegen elektriciteitspaal omhoog te kruipen. Het ventilatieroostertje van deze ruimte is nog te zien in de muur aan de Sloterweg.

Nieuw GEB-Wijkstation aan Osdorperweg in dorpskern
In 1930 begon men overigens met de bouw van een nieuw wijkstation aan de Osdorperweg tegenover nummer 12. Dit station is sinds 30 april 1932 tot op de dag van vandaag in gebruik en heeft de naam ‘T.307’ gekregen. Ook dit station functioneert als algemeen voedingspunt, waar de 10.000 Volt kabels binnenkomen en waar via een transformator 380/400 Volt van wordt gemaakt. Vanuit hier worden nu nog altijd 133 huishoudens en bedrijven van stroom voorzien.

De stroomkabels in de ‘bovennet-ruimte’ van GEB-Wijkstation T.307 aan de Osdorperweg. Van hieruit gaan de kabels ondergronds naar 133 huishoudens en bedrijven op Sloten. Foto: Alliander.

Nu vier GEB-Wijkstations op Sloten
De vraag blijft wel tot wanneer het wijkstation Sloten aan de Sloterweg dan in gebruik is gebleven. André: “Er zijn tegenwoordig in totaal vier wijkstations op het dorp en welk station wanneer het station naast het politiebureautje heeft overgenomen, is moeilijk te achterhalen. Wat wel vrij zeker is, dat er tot eind jaren ’30 bovengrondse kabels uit dit station vertrokken, vandaar de naam ‘bovennetruimte’. Maar of het station aan de Osdorperweg al kort na de ingebruikname in 1932 de functie van GEB-Wijkstation Sloten heeft overgenomen, of pas in de jaren ’40 of begin ’50 heb ik nog niet kunnen achterhalen. Mogelijk hebben ze een aantal jaar parallel gedraaid, totdat er voldoende capaciteit aan de Osdorperweg was.”

Ondergronds en bovengronds
Als het werkstation Sloten in 1940 nog in gebruik was, dan liepen vanaf dat moment de kabels in elk geval ondergronds. Op oude foto’s van de Sloterweg is te zien dat deze kabels tot eind jaren ’30 bovengronds aan elektriciteitspalen hingen en zo naar de huizen gingen.

Deze foto van 13 april 1940 laat zien dat de kabels toen al ondergronds lagen. Beeldbank Stadsarchief Amsterdam. Foto: Jacobus van Eck.

Vier wijkstations op Sloten
Nu er steeds meer elektriciteit op Sloten wordt gebruikt, zijn er anno 2022 op het dorp maar liefst vier wijkstations in gebruik. Naast het station op de Osdorperweg tegenover nummer 12, staan ze ook op de hoek Vrije Geer en Ditlaar, op de hoek van Vrije Geer en Langsom en op Langsom tegenover de wasstraat. Dit verklaart meteen hoe het kan dat er (bijna) nooit overal in heel Sloten tegelijkertijd sprake is van stroomstoringen.

Tamar Frankfurther; 9 juli 2022.

Zie ook: Achter de GEB-deurtjes hing een telefoon en zaten een OV-klok en schakelaar

Zie ook: Hoe Sloten begin 20e eeuw elektriciteit kreeg

Tijdens de inloopavond op 5 juli 2022 bleek dat de projectgroep Sloterweg ervoor kiest om zo snel mogelijk na het zomerreces gelijktijdig zijn voorstellen voor het vergunningenbeleid én voor het al dan niet op bepaalde tijden uitzetten van de camera’s op de Laan van Vlaanderen aan de wethouder te presenteren.

Dat is wel zo efficiënt en het geeft de ambtelijke projectgroep de kans om tijdens de zomer beide voorstellen optimaal voor te bereiden.

Invoering Variant 2A gaat gestaag verder
De nieuwe wethouder Melanie van der Horst (D66) kan beide voorstellen dan in samenhang beoordelen en een besluit nemen, dat uiteraard wordt gedeeld met de gemeenteraad. “Tijdens de inloopavond bleek dat sommige bewoners bezorgd zijn dat het invoeren van Variant 2A van de baan is”, vertelt omgevingsmanager Bernard Kroeger, “maar daarvan is echt geen sprake. De gemeenteraad heeft besloten tot de invoering van Variant 2A. Dat betekent dat alle adressen in Sloten en Nieuw Sloten voor iedereen bereikbaar blijven, maar vanaf het eerste kwartaal van 2023 niet langer voor iedereen via de kortste route, de Sloterweg. Er komen vier digitale camera’s, twee op de Sloterweg en twee op de Laan van Vlaanderen.

De projectgroep is nu aan het uitzoeken wie straks zonder boete langs welke paal kan blijven rijden en hoe we dit organiseren. Het invoeren van Variant 2A gaat gewoon door. Alles is erop gericht om de invoering in het eerste kwartaal van 2023 te realiseren. Er wordt echter gekozen voor zorgvuldigheid boven snelheid. We willen alles goed regelen en alle procedures netjes volgen. Daarmee bereiken we dat – als Variant 2A eenmaal in werking is getreden – dat deze ook – zo nodig – stand houdt voor een rechter.”

Twee weken verkeersintensiteit gemeten
Gelijktijdig krijgt wethouder Van der Horst ook de resultaten van het onderzoek over de verkeersbelasting van de Laan van Vlaanderen in Nieuw Sloten te zien en het daaraan gekoppelde advies van de ambtelijke projectgroep. Kroeger: “Omdat de gemeenteraad een motie heeft aangenomen die ons verplicht om te onderzoeken of en zo ja wanneer de camera’s op de beide poten van de Laan van Vlaanderen verantwoord en veilig kunnen worden uitgezet, is er van 13 tot 26 juni 2022 continu metingen verricht naar het aantal voertuigen dat over de Laan van Vlaanderen en de Sloterweg West reed. Dat onderzoek mocht niet langer duren, omdat dat van de privacywetgeving – zonder langdurige aanvraagprocedures – niet is toegestaan. Maar uit die twee weken kunnen we al heel veel informatie halen. We beschikken immers over betrouwbare tellingen uit het Verkeersmodel Amsterdam (2019). We gaan de nieuwe data vergelijken met de data uit 2019.”

Rekening houden met waterbedeffect Sloterweg
Als er in de toekomst op bepaalde tijden camera’s uitgezet kunnen worden, dan zal dat alleen gaan om camera’s op de Laan van Vlaanderen en niet die op de Sloterweg. Die blijven altijd aanstaan. Als de Sloterweg-camera’s aanstaan, heeft dat natuurlijk direct gevolgen voor de drukte op de Laan van Vlaanderen. Dat is ook bekend: Toen de Sloterweg afgesloten was het op de Laan van Vlaanderen – door het waterbedeffect – meteen veel drukker. Kroeger: “Dit wordt natuurlijk ook meegenomen in de berekeningen. Middels data-analyse wordt het aantal vervoersbewegingen op de Sloterweg West meegenomen bij het bepalen van de belasting van de Laan van Vlaanderen. De Laan van Vlaanderen loopt door een woonwijk. Daarbij gaat het met name om de vraag of het vastloopt in Nieuw Sloten. De onderzoeksresultaten worden langs die meetlat gehouden en daar rolt een advies uit voort. Dat leggen we na de zomer zo snel mogelijk voor aan de wethouder.”

Stadsdeel voert aangenomen beleid uit
Als de wethouder over beide onderwerpen een besluit heeft genomen, kan de uitvoering de volgende fase ingaan. Pas als bijvoorbeeld duidelijk is of, en zo ja op welke tijden de camera’s op de Laan van Vlaanderen veilig uitgezet kunnen worden, kan het verkeersbesluit voor het hele project worden genomen. Dan weet de ambtelijke organisatie ook pas of er onder het toekomstige inrijdverbod ook onderborden – dat het verbod niet op alle tijden van kracht is – gelden.

“Al deze uitvoerende taken liggen bij stadsdeel Nieuw-West”, laat de omgevingsmanager weten, “maar even voor de duidelijkheid: Het is dus niet zo dat de discussie over het al dan niet invoeren van Variant 2A, de gekozen ontheffingssystematiek of de tijden waarop de camera’s op de Laan van Vlaanderen mogelijk worden uitgezet nog gevoerd kan worden. De gemeente bepaalt de hoofdlijnen en het stadsdeel voert deze uit.”

30 km-maatregelen op Slotense wegen
De aanleiding voor de op 5 juli 2022 georganiseerde gemeentelijke informatieve inloop was het starten van de procedure om een verkeersbesluit te nemen om op diverse wegen 30 km/uur als maximum snelheid in te voeren en maatregelen te treffen om de verkeersdeelnemers ook te dwingen om langzamer te gaan rijden. Het gaat dan om de weg tussen de rotonde en de Sloterbrug (Plesmanlaan en Langsom) en om de Vrije Geer en de Ditlaar. “Waar mogelijk zullen 30 km-drempels worden aangebracht”, vertelt Kroeger. “Dat kan niet overal omdat het polderwegen zijn en als er huizen direct naast de weg liggen, dan kunnen we hier geen drempels aanleggen. Dat hebben we op de Sloterweg eens te meer bevestigd gezien en die fout gaan we nu dus niet opnieuw maken. Op de plekken waar bus 195 rijdt komen busvriendelijke drempels en waar de bus niet rijdt komen gewone 30 km-drempels. Die lijken op het oog best wel op de drempels die nu al op de Langsom liggen. Maar, wie eroverheen rijdt, voelt meteen het verschil. Deze 30 km-variant is van een heel andere orde. Als je je uitlaat heel wilt laten, dan ga je vanzelf langzamer rijden.”

Handhaving op 30 km/uur straks mogelijk
Over de noodzaak tot handhaving toont de omgevingsmanager begrip, maar hij geeft aan dat dit “helaas geen gemeentelijke bevoegdheid” is. Het projectteam gaat een verzoek bij de politie indienen om hier te gaan handhaven op de snelheid. Kroeger: “Als het verkeersbesluit komende oktober van kracht is, gaan we deze wegen zo snel mogelijk ook als echte 30 km-zone inrichten. Dan is ook voldaan aan de randvoorwaarden waardoor de politie hier op 30 km/uur kan handhaven. Meer kunnen wij er als ambtelijke projectgroep niet aan veranderen, maar ik begrijp de zorgen die hierover leven.”

Tamar Frankfurther; 8 juli 2022.

Zie ook: Sloterbrug en Sloterweg