Erik Swierstra

39 nieuwe verhalen over Nieuw-West en zijn oude voorganger

Het is inmiddels een gewortelde traditie in Amsterdam Nieuw-West: de jaarlijkse uitgifte, elk voorjaar, van twee boeken met verhalen over dit stadsdeel. Sinds 2016 is dat, zoals het zichzelf aanprijst als ‘Literair jaarboek voor Nieuw-West’, ‘Tussen Andreasplein en Zwarte Pad’, nu alweer de zesde jaargang. En sinds 2018 is er ‘Nieuw West Side Stories’, nu alweer voor het vierde jaar.

Laatstgenoemde uitgave is tijdens de boekenweek van 29 mei t/m 6 juni 2021 gratis te verkrijgen -samen met het landelijke boekenweekgeschenk- bij boekhandel Meck & Holt op Tussenmeer 46 in Osdorp bij besteding van minstens € 20.

Beide boekjes bestrijken met hun verhalen het stadsdeel Nieuw-West, gebouwd vanaf de jaren ’50, nadat het landelijke gebied van de toenmalige gemeente Sloten in 1921 in zijn geheel werd geannexeerd, om daarmee in de groeiende woningbehoefte van Amsterdam te kunnen voorzien. Samen zijn de beide edities dit jaar weer goed voor 39 nieuwe verhalen over Nieuw-West.

Extra dikke lockdowneditie
Het voorwoord van ‘Tussen Andreasplein en Zwarte Pad’, tussen welke beide uiterste adressen Nieuw-West zich uitstrekt, schrijft de extra dikke editie van dit jaar toe aan Covid-19, die met zijn lockdown en avondklok voor extra auteurs en extra lange verhalen bleek te zorgen… Mocht de corona nog langer gaan duren, dan voorziet de redactie zelfs Dickensiaanse proporties voor de volgende jaargang, als troost voor iedereen die naar boeiende verhalen smacht over een boeiend stadsdeel. Want al zou je dat op het eerste gezicht niet verwachten, ondanks dat het om een relatief jonge naoorlogse stadswijk gaat, valt er onnoemelijk veel over te vertellen. Opvallend in de verhalen is het aandeel nostalgie uit de jaren ’50 en ’60 in de toen piepjonge wijk in aanbouw. Maar de nostalgie lees je ook in de verhalen over het oorspronkelijke agrarische gebied, voordat het onder een dikke laag bouwzand verdween.

Zand erover
Een van de auteurs van dit jaarboekje, Pim Ligtvoet, bekend om zijn publicatie ‘In de schaduw van de oorlog, 1940-1945 in de polders van Amsterdam Nieuw-West’, refereert in zijn verhaal over de zandophoging aan een andere auteur die veel publicaties over Nieuw-West op zijn naam heeft staan:

“Nieuw-Westkenner Erik Swierstra vertelde me ooit dat de ’tuinsteden’ van Amsterdam op een laag van vier meter zand zouden komen. Na de oorlog was daar te weinig geld voor en moest er vanwege de woningnood haast worden gemaakt. Twee meter zand was wel genoeg. Het meeste kon relatief goedkoop uit de oude zandlaag onder de Sloterplas worden gehaald – die daarmee behalve recreatieplas een zandwinningsgat van dertig meter diep werd. De bodem van het nieuwe West kwam dus twee meter lager te liggen dan gepland.”

De Commissaris van de Sloterweg
Overigens is niet heel Nieuw-West met zand opgehoogd. De uiterste west- en zuidzijde van de voormalige gemeente Sloten zijn gespaard gebleven. Daar liggen nog steeds de kernen van de eeuwenoude dorpen Osdorp en Sloten met hun omringende landelijke gebied. Daar ligt zoveel interessante historie voor het oprapen dat beide boekjes de nodige verhalen bevatten over deze oude voorganger van Nieuw-West. Zo wijdt Jan Loogman, opgegroeid in dit oude gebied, een verhaal aan ‘De Commissaris van de Sloterweg’. Dit betreft dan Hindrik Jans van der Molen, sinds 1956 hoofdcommissaris van de Amsterdamse politie die van 1962 tot 1967 villa ‘Maupertuus’ op de Sloterweg bewoonde. Voor wie in zijn/haar jonge jaren de roerige jaren ’60 heeft meegemaakt is dit verhaal van Jan Loogman een feest van herkenning: de provo’s, het huwelijk van (toen) Prinses Beatrix, de bouwvakkersopstand. Het speelde zich allemaal af in het eerste half jaar van 1966 en het leidde uiteindelijk tot het ontslag van zowel burgemeester Van Hall als de commissaris.

Zijn naaste buren op de Sloterweg volgens Jan Loogman: “Dat hij aan de Sloterweg werd gewaardeerd als een vriendelijke buurman, past wel in dit beeld. “Schandelijk”, zeiden zijn buren daar over het ontslag dat hij had gekregen. “Zo gaan die dingen”, antwoordde Van der Molen. In juli 1967 verhuisde Van der Molen vanaf de Sloterweg naar Heemstede. Toen de hoogste rechter in 1968 zijn ontslag had bevestigd, ging hij uitkijken naar ander werk. Hij trad in dienst van Centra, een kruideniersorganisatie.”

De handtekening van hoofdcommissaris Van der Molen prijkt nog steeds op het verkeersdiploma dat ik bij het verlaten van de lagere school in 1962 kreeg uitgereikt. Dat had ook anders kunnen lopen, besef ik nu, want notabene in datzelfde jaar, volgens Loogman, ondernam burgemeester Van Hall een vergeefse poging om zijn hoofdcommissaris te ontslaan. En 1962 was ook het jaar dat Van der Molen van zijn etagewoning in Zuid verhuisde naar de kapitale vrijstaande villa aan de Sloterweg 782. “Hij was een heel vriendelijke man, iemand die er wel bij hoorde, tussen de andere bewoners aan de Sloterweg. Met Schelling die Sol op de proeftuin had opgevolgd, en ook met Van der Veldt van de duikboot aan de overkant maakte hij geregeld een praatje”, weet Jan Loogman van een vroegere bewoner

Referendum redt Slotens weiland
Het andere boek, ‘Nieuw West Side Stories’, geeft ruimte aan maar liefst 4 verhalen over het voormalige landelijke gebied van Nieuw-West. Zo vertelt Tamar Frankfurther over het gewonnen referendum dat in 1995 werd gehouden om de voorgenomen bebouwing van het weiland aan de Vrije Geer, grenzend aan de dorpskern van Sloten, te voorkomen. Het middeleeuwse en tevens laatste veenweidegebied in Sloten werd hiermee van de ondergang gered en is nu een natuurpark dat door tientallen vrijwilligers wordt beheerd.

Verdwenen dorpen
Drie hoofdstukken in dit boek zijn gewijd aan het verre verleden en zijn van de hand van Erik Swierstra, die inmiddels een indrukwekkende reeks historische publicaties op zijn naam heeft staan. Hoe het gebied twee eeuwen terug nog werd bedreigd door het water van de Haarlemmermeer, waardoor enkele dorpen compleet werden weggespoeld, lezen we in zijn verhaal ‘Verdwenen dorpen ten westen van Sloten’.

En welke rol Sloten speelde in de verbinding tussen hoofdstad en hofstad lezen we in ‘Sloten en de verbinding van Amsterdam naar Den Haag’. Onvoorstelbaar: al het verkeer van en naar Schiphol ging tot eind jaren ’30 door de nauwe dorpskern van Sloten…

Zijn derde bijdrage gaat over ‘Het Jaagpad langs de Schinkel en Nieuwe Meer’, een oude wandelroute die aan de hand van zijn verhaal nog steeds goed is te volgen, althans tot de plek waar de Nieuwe Meer is verbreed ten koste van de Riekerpolder voor de zanduitgraving t.b.v. de ophoging van Nieuw-West.

De samenstellers van het boek hebben echter de onvergeeflijke fout begaan om in de inhoudsopgave de naam van Erik Swierstra abusievelijk niet te vermelden achter zijn drie verhaaltitels. Waarvan vanaf deze plaats acte…

Daarnaast hebben drie inmiddels ook bekende schrijvers uit het oorspronkelijk landelijke gebied Sloten-Oud Osdorp ook dit jaar weer hun bijdrage aan deze uitgave verleend: Paul Kroes, Kees Schelling en Jan Loogman. Vooralsnog staan zij de komende jaren wis en zeker nog garant voor veel meer verhalen over dit eeuwenoude en tevens jonge gebied van Amsterdam Nieuw-West…

Theo Durenkamp; 28 mei 2021.

Lees ook  www.slotenoudosdorp.nl/ boekenweekgeschenk-meck-holt-vier-verhalen-over-landelijk-gebied/

Van: www.theodurenkamp.nl/artikelen-1/39- nieuwe-verhalen-over-nieuw-west-en-zijn-oude-voorganger

Behoud Lutkemeer: “AHOLD wil waarschijnlijk bouwen in de Lutkemeerpolder”

AHOLD is het bedrijf dat in de Lutkemeerpolder mogelijk voor Albert Heijn een distributiecentrum wil gaan bouwen. Wethouder Van Doorninck wilde het niet openbaar maken, maar actiegroep ‘Behoud Lutkemeer’ is hier zelf achter gekomen. AHOLD oriënteert zich nog. Er is nog niets besloten.

Op vrijdagmiddag 28 mei 2021 hield ‘Behoud Lutkemeer’ een noodactie bij de Stopera, in de vorm van een persconferentie. Nu de actievoerders ontdekt hebben welk concern gestrikt is om in de polder te bouwen, zullen hun toekomstige felle acties zich tegen deze multinational richten. Bij het filiaal in de Jodenbreestraat kreeg het supermarktconcern alvast een voorproefje van wat hen te wachten staat: “AHOLD en AH hebben nu nog de kans om te laten zien dat ze echt hart heeft voor de kleintjes, en voor het klimaat. Biologische aardappelen komen daar uit de grond, niet uit een vliegtuig op Schiphol.”

Koopcontract niet tekenen
Nu de activisten achter de naam van de multinational zijn gekomen, zullen zij bij AHOLD en Albert Heijn massaal lawaaidemonstraties en blokkades op locatie gaan houden. Met als doel dat Albert Heijn het definitieve koopcontract niet gaat ondertekenen.

GroenLinks-wethouder Van Doorninck weigerde jarenlang te onthullen welk bedrijf zich wil vestigen in de Lutkemeerpolder. De gemeenteraad heeft bepaald dat bouwwerkzaamheden in de polder pas mochten beginnen als er daadwerkelijk een koopcontract ondertekend was voor een perceel in het bestreden deel van de Lutkemeerpolder. Anders dan de wethouder beweerde, blijkt nu dat AHOLD nog helemaal geen contract heeft ondertekend. Het bedrijf onderzoekt op het moment nog of het hier een ‘logistiek punt’ wil plaatsen.

Zoals het zich nu laat aanzien, hebben de wethouder en de projectontwikkelaar, door de Tuinen van de Lutkemeer wel al te ontruimen en grondwerkzaamheden te laten verrichten, zich zowel tegenover de rechter als tegenover de gemeenteraad niet aan de gemaakte afspraken gehouden.

Financieel gewin versus klimaat
Al jaren proberen buurtbewoners en sympathisanten te voorkomen dat de Lutkemeerpolder een bedrijventerrein wordt. Zij willen dat de polder behouden blijft voor biologische landbouw, natuur en recreatie. Onlangs heeft Wageningen University & Research WUR nog in een rapport de waarde van de polder voor de stad geschat op 8 miljoen euro per jaar.

Eén van de actievoerders: “AHOLD en AH kunnen zich nog terugtrekken. Daarmee voorkomen ze dat ze als ‘milieu-onvriendelijk bedrijf’ bestempeld gaan worden. Je kunt het in deze klimaatcrisis als supermarktconcern gewoon niet maken om deze unieke polder met kostbare biologische landbouwgrond voor financieel gewin nog op te offeren. Biologische landbouw ín de stad. Dát is de toekomst! De rechter heeft Shell deze week ook al op zijn eigen individuele verantwoordelijkheden gewezen. Dat geldt net zo goed voor AHOLD. Als zij deze polder willen vernielen, ligt dat ook voor hen in het verschiet…”

Er zijn voor komende weken al veel acties aangekondigd bij vestigingen op diverse plekken in de stad, elders in het land en bij het hoofdkantoor in Zaandam. Behoud Lutkemeer: “We gaan daarmee door tot de boodschap bij AHOLD is aangekomen: AH has to Go uit de Lutkemeerpolder!”

 

Persbericht Behoud Lutkemeer, Amsterdam, vrijdag 28 mei 2021

Omslagpunt Lutkemeerpolder. Naam multinational bekend: Ahold!

Om de Lutkemeerpolder, in het westen van Amsterdam, woedt al jaren een felle slag. Het stadsbestuur wil er een industrieterrein van maken. Buurtbewoners en duizenden sympathisanten willen de polder en zijn – deels biologische – landbouw en natuur behouden. Nu is de naam bekend van het concern dat er een distributiecentrum zou willen vestigen, hoewel het bedrijf en de verantwoordelijke GroenLinks-wethouder dat met alle middelen geheim wilden houden om de tegenstanders geen kans te geven om zich te verzetten. Het betreft AHOLD, het concern dat eigenaar is van Albert Heijn, Etos, Gall & Gall en Bol.com, en sinds 2016 met Delhaize is gefuseerd, dat ook supermarktketens in de VS en elders bezit. Maar waarschijnlijk gaat het distributiecentrum vooral de winkels van Albert Heijn bedienen.

Ahold zou een reserveringsovereenkomst hebben getekend voor een stuk van 5,5 ha in de Lutkemeerpolder, om daar een distributiecentrum te bouwen. Dit blijkt uit documenten die via een WOB-procedure losgekregen werden. De naam van het concern was weggelakt, maar op een plek in de reserveringsovereenkomst waren ze dat vergeten.

De Amsterdamse gemeenteraad had geëist dat er daadwerkelijk een koper zou zijn, voordat er met bouwwerkzaamheden zou worden begonnen. Dit om te voorkomen dat er een industrieterrein zou worden aangelegd waarvan een groot deel van de kavels leeg zou blijven staan, zoals in het aanpalende eerste bedrijvenpark Lutkemeer.

Maar Ahold heeft nog geen definitief koopcontract gesloten. Nog in februari deelde GroenLinks wethouder Marieke van Doorninck mee dat de ondertekening uitgesteld werd tot tenminste juli 2021.

Na de onthulling van de naam vroeg de lokale Amsterdamse zender AT5 Albert Heijn om een reactie en een woordvoerder van het bedrijf verklaarde een woordvoerder van het bedrijf dat “nog wordt er nog gekeken of er daadwerkelijk gebouwd gaat worden”. Er zou nog geen echt besluit genomen zijn: “Albert Heijn onderzoekt de mogelijkheden om daar een logistiek punt te plaatsen. Het gaat op dit moment dus om een verkenningsfase.”

Dit is volledig in tegenspraak met de verzekering van wethouder Van Doorninck, die al twee jaar beweert dat er echt een koper is en dat er elk moment een definitieve koopacte gesloten zal worden. Ook de projectontwikkelaar van de gemeente, SADC, verklaarde dat in juni 2019 (!) tegen de rechter in Haarlem, toen deze moest besluiten of groentetuintjes van actievoerders ontruimd zouden mogen worden om bouwwerkzaamheden te beginnen.

Buurtbewoners en sympathisanten eisen al sinds de eerste plannen voor een industrieterrein opdoken, begin 2000, dat de Lutkemeerpolder behouden blijft voor natuur en biologische landbouw. Het is ook een belangrijk gebied voor het tegengaan van klimaatverandering. Zij hebben een ‘plan biopolder’ ontwikkeld als tegenhanger van het ‘zoveelste uitzichtloze project vol ongewenste grijze dozen’.

De voorstanders van behoud van de Lutkemeerpolder hebben de naam van het concern op vrijdagmiddag 28 mei 2021 om 16:30 uur bij de Stopera bekend gemaakt en zijn meteen met ruim honderd mensen en veel lawaai naar de meest dichtstbijzijnde vestiging van Albert Heijn getrokken. Daar hebben ze een korte symbolische blokkade uitgevoerd, om duidelijk te maken wat het concern te wachten staat als ze zich achter het karretje van GroenLinks en de rest van de coalitie blijft laten spannen. “We gaan overal actie voeren en eisen dat ze met hun handen van de Lutkemeerpolder afblijven” verklaarden actievoerders daar voor de deur. “Ahold heeft nu de kans om te laten zien dat ze echt hart heeft voor de kleintjes, en voor het klimaat. Biologische aardappelen komen daar uit de grond, niet uit een vliegtuig op Schiphol.” Flyers doken al snel ook in andere Albert Heijn-vestigingen in Amsterdam op, evenals in Haarlem en Utrecht.

Er zijn voor komende weken al meerdere acties aangekondigd, bij vestigingen op diverse plekken in de stad en elders in het land, en bij het hoofdkantoor in Zaandam. “We gaan daarmee door tot de boodschap bij Ahold aangekomen is; AH has to Go uit de Lutkemeerpolder”.

Voor meer informatie zie: www.behoudlutkemeer.nl

Verkeerssituatie Sloterweg met 4 versmallingen verre van ideaal 

Nu het twee maanden geleden is dat de gemeente de zeven drempels op de Sloterweg heeft verwijderd en er vier versmallingen liggen, is het tijd om te kijken “hoe het gaat”.

Sloterweg met fietsers. Foto: Atze Broekmans.

Na het invoeren van dergelijke veranderingen “moet je”, aldus verkeersexperts, “automobilisten even de tijd geven om hun gedrag aan te passen”.

Huidige verkeerssituatie Sloterweg
Op de oostkant van de Sloterweg, de Ditlaar, Vrije geer en in Nieuw Sloten zijn de tijdelijke verkeersmaatregelen nog altijd niet ingevoerd. Hier blijft het dus even gevaarlijk. De huidige verkeerssituatie op de Sloterweg tussen de dorpskern van Sloten en de rotonde valt op vier punten samen te vatten:

1. Het is nog altijd veel te veel doorgaand (en agressief rijdend) verkeer op de smalle Sloterweg zonder vrij liggende fietspaden.

2. De vier versmallingen zorgen voor vertraging, maar op delen waar geen versmallingen zijn of als het even minder druk is, wordt de maximumsnelheid van 30 km/uur bijna door al het doorgaande verkeer ruim overschreden.

3. Als automobilisten proberen elkaar gelijktijdig te passeren, worden de verplaatsbare oranje paaltjes en rood-witte markeringen bij de versmallingen regelmatig omvergereden. Deze liggen daardoor onhandig en gevaarlijk op het wegdek.

4. Voor fietsers is de verkeerssituatie er zeker niet veiliger op geworden. Auto’s blokkeren hun fietsstrook als ze op tegenliggend verkeer wachten. 

Enger is het dat het nog steeds regelmatig voorkomt dat fietsers de berm in worden gedrukt en vallen. Dat gebeurt vooral wanneer automobilisten eerst nog van plan waren om snel een versmalling te passeren, maar – als dat dan niet lukt – heel haastig naar rechts sturen. Op dat moment is er dan geen tijd meer om eerst rustig in de spiegels te kijken of er niet toevallig een fietser aankomt. Tot nu toe levert dit gelukkig alleen nog maar schrammen en blauwe plekken bij fietsers op.

Conclusie
In algemene zin is het vooral van belang dat deze – vooral voor fietsers gevaarlijke verkeerssituatie op het Hoofdnet Fiets – zo kort mogelijk duurt. Het traject van inspraak en besluitvorming over de structurele maatregelen moet dus zo snel mogelijk worden afgerond.

Tot die tijd is het hoe dan ook behelpen. Structurele handhaving op de toegestane snelheid van 30 km/uur zou het al een stuk veiliger maken op de Sloterweg. Hopelijk voert de gemeente de andere tijdelijke maatregelen ook nog in.

Tamar Frankfurther; 31 mei 2021.

Zie ook: www.slotenoudosdorp.nl/sloterbrug-en-sloterweg/

De Oeverlanden blijven groen en krijgen hogere natuurwaarden

Het zal de lezer niet zijn ontgaan dat in het Parool van 21 mei 2021 een artikel was gewijd aan het besluit van wethouder van Doorninck dat ‘De Oeverlanden’ groen blijven.

De gemeente zegt toe dat de natuurwaarden en de biodiversiteit binnen De Oeverlanden worden versterkt. Deze ‘rauwe’ natuur moet dus blijven bestaan. Foto: Marijke Turksma.

De gemeentelijke website vermeldt dat de Ontwikkelstrategie Landschapspark De Oeverlanden – waarin de ontwikkelingen in De Oeverlanden tot 2040 worden beschreven – is op te vragen en dat tussen 25 mei en 5 juli 2021 reacties kunnen worden ingediend.

Thema ‘Natuur’ afwezig
Aan dit besluit is een lange periode van onderhandelingen tussen gemeente en huidige gebruikers van het gebied voorafgegaan. Nadat een ambtelijke projectgroep in 2017 was gestart met het ontwerpen van plannen voor wat werd genoemd ‘het Groot-Amsterdamse Bos’ werden bewoners en andere belanghebbenden in maart en juli 2018 over de voortgang geïnformeerd. De plannen gingen over de natuur, cultuur, sport en recreatie en gebiedsontwikkeling.

Ons, gebruikers van de Oeverlanden waaronder vertegenwoordigers van kunstenaarscomplex Nieuw & Meer, tuinpark Ons Buiten, watersportvereniging Onklaar Anker en de vereniging ‘De Oeverlanden Blijven!’, viel op dat in de plannen op geen enkele rekening werd gehouden met de bij de ons in ruime mate aanwezige kennis van het thema ‘Natuur’. Wij moesten helaas ook constateren dat een inventarisatie van de biodiversiteit van het gebied totaal ontbrak. Kortom, de plannen waren geen toonbeeld van de wijze waarop burgerparticipatie hoort plaats te vinden.

Brandbrief naar de wethouder
Toen we dit constateerden, hebben we meteen in september 2018 een brandbrief naar het College van B&W en de gemeenteraad geschreven. De brief resulteerde in een gesprek met verantwoordelijk wethouder Marieke van Doorninck en een bezoek van haar en haar collega Laurens Ivens aan De Oeverlanden. Hierna besloot de wethouder dat het proces opnieuw moest worden opgestart onder leiding van een nieuwe projectgroep en dat gedurende dit proces een uitgebreide consultatie van gebruikers moest plaatsvinden.

Natuurgebied behouden met hogere natuurwaarden
Hierna hebben vertegenwoordigers van de vier eerdergenoemde groeperingen zich verenigd tot het ‘kernteam’, dat vanaf het begin van het proces constructief overleg heeft gehad met de gemeentelijke projectgroep. Dit overleg vond soms ook digitaal plaats vanwege de coronabeperkingen, maar het is toch gelukt om de Ontwikkelvisie voor De Oeverlanden ruim voor de volgende verkiezingen af te ronden.

De opdracht die de projectgroep meekreeg was om De Oeverlanden aantrekkelijker te maken voor een groter publiek. Rekening houdend met de komst van verschillende woonwijken in de buurt, waaronder die in het Schinkelkwartier waar de komende jaren zo’n 11.000 woningen worden zullen verrijzen.

De uitgangspunten die na  overleg tot stand kwamen gaan er van uit dat De Oeverlanden een groen recreatiegebied moet blijven waarin de kwetsbare natuurgebieden behouden blijven en de natuurwaarden ervan verhoogd  worden. Ook de biodiversiteit binnen de verschillende deelgebieden is een belangrijke  factor die verbeterd moet worden. De huidige recreatieve voorzieningen moeten geoptimaliseerd en uitgebreid worden. Ook de Nieuwe Meer werd onderdeel van het ontwerp.

Aan de hand van deze uitgangspunten heeft het kernteam regelmatig constructief overleg gehad met de projectgroep. Ook heeft het kernteam zich laten bijstaan door landschapsarchitect Klaas Jan Wardenaar van bureau Smartland.

De eerste prioriteiten zijn: het verbeteren van de entrees en de routestructuur voor wandelaars en fietsers, het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit en het verbeteren van de biodiversiteit en natuurwaarden.

Wij, de leden van het kernteam, zijn positief over het resultaat dat er nu ligt, zeker als de plannen worden afgezet tegen  de eerste plannen die er lagen. Wat ons natuurlijk vooral positief stemt, is de ondersteuning van het belang van de natuurwaarden en de  biodiversiteit door de gemeente. Dit onderdeel zullen wij wel nauwlettend in de gaten (moeten) houden. Natuurlijk zetten we bij een enkel onderdeel van de lange-termijnplannen onze vraagtekens, maar we kunnen er nu eenmaal niet omheen dat het mooie gebied straks veel drukker bezocht zal gaan worden. Dit bleek ook al  het geval te zijn afgelopen zomer in de coronaperiode.

Liesbeth Stricker, vereniging ‘De Oeverlanden Blijven!’

Zie ook: www.oeverlanden.nl

Actievoerders Lutkemeerpolder onthullen wie groene polder gaat bebouwen: Ahold

Supermarktconcern Ahold is de beoogde bouwer van een distributiecentrum in de Lutkemeerpolder. De gemeente wilde de naam nog geheim houden, maar natuurbeschermers zijn erachter gekomen welk bedrijf zich wil vestigen in het groen net buiten Osdorp.

Het Parool – Bart van Zoelen – 28 mei 2021

Actievoerders onthullen de naam van beoogd bebouwer van de Lutkemeerpolder. Beeld: Dingena Mol.

De klimaatactivisten die al jaren strijden tegen de bouwplannen in de Lutkemeer maakten de bedrijfsnaam vrijdagmiddag bekend bij een demonstratie voor de Stopera. De actie werd voortgezet voor de deur van een supermarkt van Albert Heijn in de Jodenbreestraat. Het was meteen de aftrap van een campagne om het bedrijf aan te spreken op de bouwplannen in de fel betwiste polder.

Volgens de klimaatactivisten van Behoud Lutkemeer is het niet nodig om de polder op te offeren voor een distributiecentrum op een bouwkavel van 5,5 hectare. Zij willen dat ‘de laatste biologische akkerbouwgrond van Amsterdam’ groen blijft. In omliggende bedrijventerreinen en rond Schiphol is nog ruimte te over, stellen zij.

Albert Heijn bevestigt dat het de mogelijkheden onderzoekt om hier ‘een logistiek punt’ te bouwen. Volgens een woordvoerder verkeert het plan vooralsnog om ‘een verkenningsfase’.

Alternatieven
Behoud Lutkemeer eist dat Ahold zich publiekelijk terugtrekt uit de Lutkemeerpolder. Daar een distributiecentrum bouwen zou volgens hen ‘de grootste ecologische schade die Amsterdam in jaren heeft gehad’ meebrengen. Door af te zien van de grond kan Ahold laten zien ‘dat het zich inzet voor lokale landbouw, natuur, biodiversiteit en om een groene en leefbare stad voor toekomstige generaties,’ stellen zij.

Volgens Behoud Lutkemeer heeft Ahold genoeg alternatieven, bijvoorbeeld door uit te wijken naar bestaande distributiecentra bij Sloterdijk of bestaand industrieterrein. Bij de demonstratie werden actievoerders vanmiddag opgeroepen om hun beklag te doen bij hun lokale Albert Heijn-vestiging.

De naam van het bedrijf dat hier een distributiecentrum wilde vestigen, was tot dusver geheim. De tegenstanders van de bouwplannen konden de naam vandaag onthullen omdat die is opgedoken in gemeentestukken. In de via de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) losgekregen stukken was de bedrijfsnaam op veel plekken zwart gelakt, maar op één pagina was Ahold toch nog te lezen.

Eerder vroeg het toen nog naamloze bedrijf om uitstel tot juli. Vanwege de coronacrisis wilde het toen geen handtekening zetten onder de plannen om de grond definitief af te nemen.

Noodzaak
De tegenstanders putten daar de hoop uit dat de plannen nog niet definitief zijn. Al jaren proberen klimaatactivisten en supporters van ecologische zorgboerderij De Boterbloem de Lutkemeerpolder groen te houden, maar de gemeente heeft al in een grijs verleden met de overige eigenaren van de grond afgesproken dat hier een bedrijventerrein mag komen.

Een woordvoerder van wethouder Marieke van Doorninck (Ruimtelijke Ontwikkeling) wilde vrijdagmiddag niet reageren op het uitlekken van Ahold als mogelijke bouwer van het distributiecentrum. Het stadsbestuur wil eerst de gemeenteraad inlichten.

De gemeente liet eerder weten dat het gevraagde uitstel niet betekent dat het bedrijf minder behoefte heeft aan een nieuw distributiecentrum. Het uitstel zou alleen zijn omdat het bedrijf erg in beslag werd genomen door de nasleep van de coronacrisis. De noodzaak van een nieuw distributiecentrum was juist alleen maar toegenomen.

Van: www.parool.nl/amsterdam/actievoerders-lutkemeerpolder-onthullen-wie-groene-polder-gaat-bebouwen-ahold~b07f12a2/

De Molen van Sloten vreesde voortbestaan maar is net op tijd gered

Vorig jaar werd de aanvraag nog afgewezen, maar onlangs kwam het verlossende woord: de molen wordt een provinciaal monument.

NRC-Handelsblad – Kester Freriks – 14 mei 2021.

De Molen van Sloten had het financieel zwaar, maar kreeg vorige maand de status van provinciaal monument. Foto: Rein Arler.

Een verrassende weg heeft de Molen van Sloten afgelegd: eens werkzaam als poldermolen aan de Ooster Ringdijk in Watergraafsmeer, vervolgens veertig jaar geleden door aanleg van de Ring A10 afgebroken en in de opslag gedaan en dertig jaar terug herrezen aan de Akersluis in Sloten, Amsterdam-West. En, als bekroning, sprak de provincie Noord-Holland onlangs het voornemen uit de rietgedekte, achtkantige stellingmolen aan te wijzen tot provinciaal monument.

Locatie Molen van Sloten.

“Dat de molen hier staat, is te danken aan een initiatief van enkele bewoners”, zegt Jolanda Edema, bestuurslid van stichting Molen van Sloten. “Ooit had Sloten de Riekermolen uit 1636, maar die werd weggehaald en verplaatst naar de Kalfjeslaan. Daarom werd veertig jaar geleden de stichting Een Molen voor Sloten in het leven geroepen: dat werd uiteindelijk deze uit de Watergraafsmeer.”

Tijdens een rondleiding die Edema speciaal geeft om het interieur van het uit eikenhout opgetrokken monument te laten zien, blijkt wat ze eerder in het gesprek zei: “Een molen is als een bouwpakket: het houtwerk is genummerd en als je die nummering volgt, dan past het gebint zo weer in elkaar.” Maar dat hout uit 1847 geeft ook precies aan waar de gevaren schuilen: er moet aldoor vernieuwd worden. Edema: “De monumentenstatus biedt slechts zo’n 50 procent tegemoetkoming in de kosten door de provincie van met name het houten geraamte, tot 35.000 euro. Financieel zijn we er nog niet, veel blijft voor eigen rekening, maar het is een hele stap voorwaarts. Zonder trouwe donateurs komen we er echter nog niet.”

Aanvraag in 2020 afgewezen
Al enkele jaren terug vroeg de stichting de status van monument aan bij de gemeente Amsterdam, maar die werd op 15 april 2020 afgewezen. “Onbegrijpelijk”, vond de stichting dat destijds, temeer omdat corona het voortbestaan bedreigde. NRC besteedde er aandacht aan (De Molen van Sloten heeft het zwaar – en nu met corona nog erger, 2/5 2020). Nu een jaar later is er dan toch eindelijk goed nieuws voor de molen en zijn liefhebbers. Edema: “We trekken jaarlijks zo’n 10.000 toeristen uit de hele wereld. We hopen zo snel mogelijk weer open te mogen, in september vieren we ons 30-jarig jubileum.”

Het is een van de weinige molens in en rond Amsterdam die zo goed als het gehele jaar geopend zijn voor bezoekers
Woordvoerder Martine Hartog van provincie Noord-Holland laat weten dat de monumentenstatus mede werd verleend “vanwege de authenticiteit van het molenlichaam”. Hoewel de molen dus werd verplaatst en herbouwd op een nieuwe, bakstenen onderbouw is het rietgedekte gedeelte, de romp, origineel.

Hartog: “Met Drenthe zijn wij de enige provincie die monumenten aanwijzen en beheren, wij hebben er zo’n vijfhonderd. Ook voor station Abbekerk-Lambertschaag en molen De Paauw in Assendelft geldt de wens die op te nemen in het erfgoedregister en wettelijk te beschermen.”

Beeldbepalend
De provincie kijkt niet alleen naar authenticiteit, ook naar cultuur- en architectuurhistorische waarde. Zo is de Molen van Sloten beeldbepalend voor de Ringvaart van de Haarlemmermeer en houdt hij op symbolische wijze het polderverleden levend. Ook is de molen nog altijd werkend om de Westelijke Tuinsteden, in samenwerking met het gemaal, droog te houden. Het is een van de weinige molens in en rond Amsterdam die zo goed als het gehele jaar geopend zijn voor belangstellende bezoekers.

In de lijst van waardering staat het niet prominent genoemd, maar de sociale functie van de molen is óók van belang, vult Edema aan. “Het is een soort tweede huis voor de honderd vrijwilligers, van baliemedewerkers tot mensen die een rondleiding geven. En de molen dient als instructiemolen voor molenaars in opleiding. Nog steeds voelen veel mensen zich aangesproken door de eeuwenoude techniek van hoe een molen werkt en de betekenis ervan voor het Nederlandse landschap.”

Van: www.nrc.nl/nieuws/2021/05/14/de-molen-van-sloten-vreesde-voortbestaan-maar-is-net-op-tijd-gered-a4043260

Zie ook:
www.slotenoudosdorp.nl/molen-van-sloten-krijgt-na-30-jaar-eindelijk-monumentenstatus
* www.slotenoudosdorp.nl/de-molen-van-sloten-heeft-het-zwaar-en-nu-met-corona-nog-erger
* www.slotenoudosdorp.nl/molen-van-sloten-krijgt-toch-geen-monumentenstatus

Boekenweekgeschenk Meck & Holt: vier verhalen over landelijk gebied

Dit jaar is álles anders, maar toch ook weer niet. In het kader van de Boekenweek 2021 geeft de Osdorpse boekhandel Meck & Holt ‘gewoon’ het vierde deel in de serie Nieuw-West Side Stories uit. In deze uitgave staan vier bijdragen over de historie van het landelijk gebied Sloten-Oud Osdorp.

Nieuw-West Side Stories – uitgave 2021.

Iedereen die twintig euro of meer besteedt bij boekhandel Meck & Holt aan de Tussenmeer 46 in Osdorp krijgt dit boek cadeau naast het landelijke Boekenweekgeschenk. De Boekenweek vindt plaats van zaterdag 29 mei t/m zondag 6 juni. Zolang de voorraad strekt liggen deze gratis uitgaven voor u klaar.


De inhoudsopgave van West Side Stories deel 4: Bij de drie titels waar geen auteur vermeld staat, hoort Erik Swierstra’s naam te staan.

De overige lezenswaardige elf verhalen spelen zich af in Nieuw-West. Dus ook in de voormalige gemeente Sloten… Gerard Molewijk, vele jaren actief lid (en luis in de pels) van o.a. de voormalige stadsdeelraad Nieuw-West voor de lokale partij BNW81, heet de lezers welkom in zijn aansprekende voorwoord. Het is natuurlijk louter toeval, maar het is tóch aardig te vermelden dat het thema van de Boekenweek dit jaar “Tweestrijd” is. Het verhaal van Tamar Frankfurther over het in 1995 gewonnen referendum over het behoud van het Weilandje Vrije Geer vormt dus een mooie brug tussen het landelijke en lokale Boekenweekgeschenk.

De slag om het Weilandje Vrije Geer
Tamar Frankfurther was sinds begin jaren negentig van de vorige eeuw (samen met haar familie en een diverse Slotenaren) actief betrokken bij het behoud van de laatste veenweide nabij de dorpskern van Sloten. Het was immers van groot belang dat het zicht op het dorp behouden bleef, dat het dorp niet helemaal opgeslokt zou worden door de stad en dat de beloofde groene buffer tussen dorp en stad er zou komen… De gemeente Amsterdam zag dat anders en wilde 180 woningen bouwen op dat weiland. Inspraak en lobby boden geen soelaas.

“Dan maar een referendum organiseren”, was toen de gedachte. “Dan kunnen de Amsterdammers bepalen of het groen mag blijven of niet.” Dat bleek makkelijker gezegd dan gedaan. Eerst moesten er 30.000 ondersteunende handtekeningen van Amsterdammers worden verzameld en dan was je er nog niet. Het referendum zou immers alleen geldig zijn wanneer 34,1% van de Amsterdammers (186.159 stemgerechtigden) op 17 mei 1995 ook zijn stem uitbracht… Enfin, in deze uitgave leest u hoe het precies ook alweer zat. Hoe het allemaal begonnen is, over de politieke en ambtelijke capriolen die de gemeente uithaalde, hun wonderlijke campagne en over de uitgekiende campagnes van het Weilandje-comité voor de handtekeningen en de verhoging van de opkomst.

Jaap Tolk is een van de drijvende krachten achter het succes van zowel het Weilandje als van Natuurpark Vrije Geer. Tóen als lid van het referendumcomité en nú nog altijd als vrijwilliger in de beheergroep van het natuurpark.
Foto: Tamar Frankfurther.

In dit boekje staat de beknopte versie van het bijzondere verhaal, dat eindigt op het prachtige Natuurpark Vrije Geer in 2020. Waar Jane en Hein, die elkaar als vrijwilligers van de beheergroep op het Weilandje ontmoet hebben, aan het werk zijn. Ze zijn inmiddels getrouwd!

Meer weten over het Weilandje-referendum?
Wie het leuk vindt om meer over de slag om het Weilandje Vrije Geer te zien en horen, kan terecht op de website www.geheugenvanwest.nl waar het verhaal in drie filmdelen getoond wordt. Als corona het straks weer toelaat, zal Tamar ook presentaties over dit onderwerp gaan verzorgen. Als daar meer over bekend is, wordt dit vermeld in de Agenda van de Nieuwsbrief en op de website www.slotenoudosdorp.nl

Drie artikelen over historie
Erik Swierstra schrijft al jaren artikelen over de ‘historie van Sloten en Oud Osdorp’, en ook het grondgebied van de voormalige gemeente Sloten. Na de recente publicatie van de folder ‘Fietsen door de voormalige gemeente Sloten’, publiceert hij in dit boekje ook weer drie interessante bijdragen. Rijk-geïllustreerd bovendien. Meer hierover in www.slotenoudosdorp.nl/historie.

Het eerste verhaal gaat over ‘Verdwenen dorpen ten westen van Sloten’. Ten westen van het dorp Sloten ligt tegenwoordig Badhoevedorp. Voordat de Haarlemmermeer in 1852 werd drooggemaakt heeft de ‘Waterwolf’ veel land en diverse dorpen verzwolgen, zoals Nieuwerkerk en Rijk. In dit artikel een overzicht.

Sloten ligt tegenwoordig vlakbij de autosnelweg en de spoorweg van Amsterdam naar Den Haag. Voordat deze verbinding in de jaren zeventig werd voltooid waren er diverse andere verbindingen in het gebied ten zuidwesten van Amsterdam en Sloten, waarover in dit artikel ‘Sloten en de verbinding van Amsterdam naar Den Haag’ wordt verteld.

Het gebied van de vroegere gemeente Sloten werd aan de zuidkant begrensd door de Schinkel en de Nieuwe Meer. Sinds de Middeleeuwen is dit een belangrijke vaarroute in de richting van Aalsmeer en Leiden. Sinds de 19e eeuw was er langs de oever een jaagpad, waarlangs schepen ‘gejaagd’, voortgetrokken, werden. Over wat er langs dit pad vroeger was en nu nog is te zien gaat dit artikel ‘Het Jaagpad langs de Schinkel en Nieuwe Meer’.

Tamar Frankfurther, 22 mei 2021.

Officiële opening varkenshouderij aan de Osdorperweg

Op 16 mei 2021 was de officiële opening van varkenshouderij ‘De Herkomst’, gelegen aan de Osdorperweg tegenover nummer 814 (ten oosten van de A5) in Oud Osdorp. Boer Dirk Koolen heeft het land langs de Westrandweg, een strook met een aantal kavels ‘beschermd agrarisch gebied’, gepacht.

Opening varkenshouderij Oud Osdorp. Foto: Ray Kentie.

Hij heeft hier nu een 30-tal biggen op uitgezet. Het totale gebied is c.a. 5 ha groot. Hier kunnen maximaal 100 varkens worden gehouden. Namens het College van Burgemeester en Wethouders, was wethouder Laurens Ivens was aanwezig. Hij toonde zich enthousiast over de komst van dit duurzame landbouwbedrijf naar Amsterdam.

Dierwaardig bestaan
Boer Dirk heeft deze biggen gered uit de grote stalhouderij. Op de Osdorperweg wil hij deze Nederlandse Landvarkens een dierwaardig bestaan geven. Dat bleek meteen al bij de openingsceremonie. De dertig varkens mochten – aangemoedigd door een varkensfluisteraar – het terrein zelf inwijden. De varkens renden meteen enthousiast naar de poel, waar zij het duidelijk naar hun zin hadden. Voortaan kan iedereen zelf, wandelend langs het struinpad pal naast de varkenshouderij, zien hoe de varkens hier wroeten en zoelen (modderbaden nemen). Een héél ander leven dan te verkommeren in een mega-stal…

Duurzaam en circulair
Bij de opening vertelde boer Dirk dat hij een beter leven voor deze dieren mogelijk wil maken. Als onderdeel van een duurzame en circulaire voedselketen. De varkens krijgen hun voer via ‘aangelijnde’ bedrijven. Het gaat dan om fruit, oud brood en groenten die normaliter worden weggegooid zouden worden. Het vlees komt uiteindelijk o.a. terecht bij restaurant ‘CIRCL’ uit Amsterdam (Zuidas) en de stichting ‘Boer en Buren(.nl)’. Deze bedrijven hebben circulair voedsel en maatschappelijk verantwoord boeren hoog in het vaandel en betalen daarom graag wat meer voor het vlees.

Minder maar beter vlees
Het klinkt misschien vreemd, maar boer Dirk is er zelf een voorstander van dat mensen minder vlees eten: “Maar, áls je dan vlees eet, laat het dan goed vlees zijn. Ik wil graag een maatschappelijke rol in deze voedselketen vervullen. Dit vlees is duurzaam geproduceerd met het dierenwelzijn voorop. De komende tijd ga ik experimenteren om erachter te komen hoe het land en de varkens het beste kunnen samenwerken. Denk dan bijvoorbeeld aan het wisselen en verdelen van de kavels in kleinere delen, zodat het land niet te zwaar belast wordt en telkens tijd heeft te herstellen.”

Ray Kentie, 16 mei 2021.

Luchtmeetpunt ‘Amsterdam-Ookmeer’ in Oud Osdorp

Aan de rand van de Osdorper Binnenpolder in Landelijk Osdorp staat aan het Ma Braunpad, nabij de Ookmeermolen (de ‘1100 Roe’), een luchtmeetpunt.

Luchtmeetpunt Amsterdam-Ookmeer. Op de achtergrond de Ookmeermolen (de ‘1100 Roe’). Foto: Erik Swierstra.

Dit meetpunt is onderdeel van een groter netwerk, waarvan er zich tien binnen de gemeente Amsterdam bevinden. Verspreid over heel Nederland zijn er circa 70 luchtmeetpunten. Op de meetpunten worden vijftien verschillende stoffen (gassen) gemeten, die de luchtkwaliteit beïnvloeden. Op de website www.luchtmeetnet.nl zijn de meetresultaten af te lezen.

Aan de hand van de aangegeven kleur is te zien wat de luchtkwaliteit ter plaatse is: blauw = goed, geel = matig, oranje = onvoldoende, rood = slecht, paars = zeer slecht.

Het Meetstation Sportpark-Ookmeer is een ‘stadsachtergrondstation’. In opdracht van de gemeente Amsterdam meet de GGD Amsterdam hier de luchtkwaliteit. Op de kaart www.luchtmeetnet.nl/meetpunten?component=NO2 zijn de meetpunten in Amsterdam te vinden.

De website www.luchtmeetnet.nl is sinds 2014 beschikbaar en is een initiatief van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid (RIVM), het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW), GGD Amsterdam, DCMR Milieudienst Rijnmond, Regionale Uitvoeringsdienst Zuid-Limburg (RUDZL), Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) en Omgevingsdienst regio Arnhem (ODRA). Op deze website zijn beschikbaar: de diverse locaties, gemeten stoffen per meetpunt, de verwachting en eventueel smogalarm.

Per locatie wordt een kaart met de de regionale luchtkwaliteitsverwachting voor de komende 24 uur getoond. In grafiek- en tabelvorm is de verwachting voor Stikstofdioxide (NO2), Fijnstof (PM10) en Ozon (O3) beschikbaar. De getoonde luchtkwaliteitsindex (LKI) geeft de mate van totale luchtverontreiniging door deze componenten weer. Op de door het RIVM berekende kaarten met de verwachting voor de komende 72 uur voor NO2, PM10, O3 en de LKI zijn voor geheel Nederland of ingezoomd op een provincie beschikbaar. Met deze kaarten heeft u inzicht in de verwachte veranderingen in de luchtkwaliteit.

Ook op de website www.maps.amsterdam.nl is meer te lezen over dit onderwerp.

Erik Swierstra, mei 2021.

In het voormalig Kuiperijmuseum bij de Molen van Sloten komt een school 

Jolanda Edema van het molenbestuur komt alweer met goed nieuws: Het is gelukt om het pand naast de molen te verhuren aan een school. Daarmee is een belangrijke stap gezet om de molen financieel overeind te houden.

Entree molen (rechts) en school (links).

Op 1 mei 2021 tekenden Frans Urban (voorzitter) en Pieter Haex (penningmeester) namens het molenbestuur het huurcontract met de stichting Learning in a Free Environment (LIFE). Er werd uiteraard getoost op een goede samenwerking, waar beide partijen veel van verwachten.

Molenschuur
De gemeente heeft de omgevingsvergunning inmiddels verleend. De overige vergunningen die de school nog nodig heeft zijn in behandeling, maar het bestuur verwacht op dit traject geen problemen. Het pand waarin de school gevestigd wordt, gaat voortaan verder onder de naam ‘Molenschuur’. Als alles definitief geregeld is, zal deze nieuwe school op Slotens grondgebied uiteraard hier worden voorgesteld. Dan zullen er drie scholen op Sloten zijn: ‘De Driesprong’ in het pand van de vroegere Sint-Jozefschool, ‘Het Bovenland’ verderop aan de Akersluis en deze nieuwe school, die voorlopig de naam ‘Democratische school Amsterdam’ heet.

Leerlingen tussen 4 en 18 jaar
Jolanda Edema: “Democratisch onderwijs is een andere vorm van onderwijs dan de meesten van ons gewend zijn. Het kenmerkt zich door al doende te leren, van en met elkaar, op basis van vrijheid en gelijkwaardigheid. Leren wordt gezien als een natuurlijk proces, dat op vele verschillende manieren plaatsvindt. De school biedt basis- en voortgezet onderwijs aan een groep leerlingen tussen 4 en 18 jaar. Het is de bedoeling dat er ook tussen de molen en de school op verschillende vlakken uitwisseling zal gaan plaatsvinden en dat we met elkaar gaan ervaren hoe dit zijn vorm zal krijgen. Over enkele weken zal de school, eerst met een deel van de leerlingen, het pand betrekken. Ondertussen wordt nog druk gewerkt aan interne verbouwingen, zowel in de molen als in de school.”

Tamar Frankfurther; 15 mei 2021.