Algemeen

Verhaal over opgroeien in Zuid – vlak bij Sloten

Theo Durenkamp, lange tijd directeur van de Sint-Jozefschool op Sloten, bestuurslid van de Molen van Sloten en tegenwoordig nieuwsbrief-verslaggever voor Oud Osdorp schreef een verhaal over zijn eerste kennismaking met Sloten in 1963.

Op dat moment kon hij nog niet bevroeden dat hij acht jaar later op de dorpse Slotense katholieke basisschool docent zou worden en dat hij zijn verdere leven verbonden zou blijven met het landelijke gebied van Nieuw-West.

Ter gelegenheid van het feest ‘900 jaar Sloten’ verrees ter hoogte van de Ditlaar een ‘stadspoort’ over de Sloterweg. Foto: Nationaal Archief; 24 juni 1965.

Uitstapjes vanuit de Zeilstraat in Zuid naar Sloten Een verhaal van de hand van tegenwoordig Oud Osdorper Durenkamp is opgenomen in deel 9 van de serie ‘Tussen Andreasplein en Zwarte Pad’. Hierin deelt hij herinneringen uit de tijd van zijn opgroeien in Zuid, vlak bij het toen nog landelijke gebied: “Mijn eerste kennismaking met Sloten was in 1963 toen ik met mijn broer in de zomer regelmatig het Köhler Bad aan de Ringvaart bezocht. De reis ging met bus G die zich telkens door de smalle dorpskern moest wurmen. In juni 1965 gingen we per fiets naar Sloten om de festiviteiten rond het 900-jarig bestaan mee te maken. De bevolking was in oude kledij gestoken en aan de rand van het dorp stond een grote stadspoort.”

In de bundel ‘Tussen Andreasplein en Zwarte Pad deel 9‘ staan verhalen van 28 auteurs. Het boek is te bestellen via uitgever Stiching Driehoek en is verkrijgbaar bij Boekhandel Meck & Holt aan de Tussenmeer 46 in Osdorp.

Zie ook: www.theodurenkamp.nl/artikelen/van-zuid-naar-nieuw-west

Nieuwe fietsoversteek maakt Osdorperweg nóg onveiliger

Na het grootscheepse groot onderhoud van het deel van de Osdorperweg tussen de Joris van den Berghweg en de bocht bij Halfweg, besloot de gemeente Haarlemmermeer ook haar ‘eigen’ laatste stukje van de weg op te knappen.

De bewoners van Oud Osdorp maakten zich zorgen dat deze renovatie zou leiden tot een nog onveiliger Osdorperweg. Helaas kregen zij gelijk.

De aangepaste verkeerssituatie in de onoverzichtelijke bocht nodigt fietsers uit om de verkeersregels te negeren. Een ongeluk met een fatbiker – die mee moest met de ambulance – is op deze locatie geregistreerd… Overigens, ook als men hier wél braaf de lastig te befietsen officiële route – nu zonder voorrang – zou volgen, dan blijft het met het doorgaande racende (vracht)verkeer een hachelijke zaak om hier op het Hoofdnet Fiets linksaf te slaan. Foto: Theo Durenkamp.

De gemeente Haarlemmermeer had beloofd om de fietsoversteek in de bocht bij Halfweg veiliger te maken. Hoe de gemeente dit in de aangekondigde werkperiode van vijf weken zou realiseren was een raadsel voor de bewoners. Nu de werkzaamheden aan de laatste 200 meter van de weg – tussen de bocht en de Haarlemmerweg zijn afgerond en de weg weer is opengesteld, klinken de meeste reacties van de Oud Osdorpers nagenoeg unaniem: “De weg is daar helemaal niet veiliger geworden, maar juist on-veiliger!”

Buurgemeente rondt halve groot onderhoud af
Er is alom verbazing dat de Osdorperweg na de eerdere zeven maanden afsluiting voor het groot onderhoud van 1,5 km weg nu weer ruim een maand werd afgesloten. De reden daarvan: De gemeentegrens tussen Amsterdam en de Haarlemmermeer loopt dwars over deze weg, precies enkele meters vóór de bocht bij Halfweg. De buurgemeente heeft nu voor deze afronding gezorgd.

In onoverzichtelijke bocht vogelvrij naar links
Op de laatste 40 meter vóór de bocht richting Halfweg kreeg het wegdek exact dezelfde indeling als aan de Amsterdamse zijde: aan elke zijde een rode fietsstrook. Tussen de bocht en de Haarlemmerweg ligt alleen zwart asfalt. Want fietsers worden geacht over de parallel lopende Burgemeester Simonsstraat te rijden. Om daar te komen, bestaat er al jarenlang een fietsoversteek, precies in de bocht. Die oversteek was bij het linksaf slaan in de bocht altijd al onveilig. In de nieuwe opzet zou – zo beloofde de gemeente Haarlemmermeer – de verkeerssituatie voor fietsers veel veiliger worden.

Vóór de renovatie liep de fietsstrook, die een deel van de wegbreedte opslokte, precies rechtdoor om via een doorsteek de Burgemeester Simonsstraat te bereiken. De fietser bleef dus op de hoofdrijbaan en had als het ware een bevoorrechte positie om recht doorgaand de doorsteek in te rijden.

In de nieuwe situatie gaat de fietser enkele meters vóór de bocht een in de berm gelegen verplicht fietspad op. Na enkele meters moet hij dan precies in de onoverzichtelijke bocht met een haakse beweging naar links oversteken naar de doorsteek. Daarbij heeft hij geen voorrang meer: Een nieuw aangebracht bord ‘voorrang verlenen’ en haaientanden op het fietspad geven aan dat hij dan voorrang moet geven aan verkeer van links en rechts.

Reacties vijf Oud Osdorpers
Vijf bewoners van de Osdorperweg gaven afgelopen week hun oordeel over de nieuwe situatie. Jarenlang staan zij al op de bres voor de verbetering van de veiligheid op hun weg. Gepokt en gemazeld hierbij te moeten opboksen tegen alle herhaalde vertraging en uitstel van de gemeente Amsterdam, ging het dit keer om het laatste stukje Osdorperweg in hun buurgemeente. Diverse onderdelen van de renovatie baren hen grote zorgen.

Bocht met gevaarlijk struikelblok
In de bocht naar rechts ligt nu een betonnen rand. Aan het begin hiervan staat als extra markering een paaltje. Alle geraadpleegde bewoners ervaren de nieuwe constructie in deze bocht als verkeersgevaarlijk obstakel. Maar de grootste twijfel is vooral: Zullen de fietsers deze omwegconstructie écht gebruiken of kiezen liever zij de weg van de minste weerstand? En blijven zij dus gewoon op de autostrook rechtdoor rijden?

Ontwijkgedrag voorkómen
Bewoner en voormalig dorpsraadsvoorzitter Chris Nierop schreef in een reactie aan de gemeente Haarlemmermeer: “Het plan lijkt achter een bureau bedacht vanuit de naïeve veronderstelling dat iedereen zich precies aan alle regels houdt voor zover die hier al van toepassing zijn en duidelijk rijvaardig is. We weten dat dat allang niet (meer) het geval is en dat ouderen steeds mobieler worden. Daarom moeten mijns inziens verkeersmaatregelen zó worden ontworpen en uitgevoerd dat ontwijken niet of nauwelijks mogelijk is en ruimte biedt voor alle kwetsbare weggebruikers.”

Allemaal de kortste route
Bewoner Hans de Waal, al jaren bekend om zijn strijd voor de veiligheid ter plekke, nam de proef op de som. Met de dashcam voor in zijn auto legde hij in 10 minuten vast hoe geen van de in totaal vijf passerende fietsers het nieuw aangelegde (verplichte) fietspad namen. Nee, zij kozen er állemaal voor om over de zwarte autostrook meteen rechtdoor naar de doorsteek te rijden. Dit scheelt uiteraard tijd en snelheid en voorkomt een onaangename haakse draaimanoeuvre naar links vlak voor de oversteek.

Niet in overeenstemming met Hoofdnet Fiets
Chris Nierop heeft de gemeente Haarlemmermeer erop gewezen dat de Osdorperweg de classificatie heeft van ‘Hoofdnet Fiets’. Daarnaast kent de weg op dit punt diverse toeristische fietsknooppunten van verschillende fietsroutes die in dit landelijke gebied zijn uitgezet. Chris: “Dit vraagt in dit licht juist om extra aandacht bij het ontwerp en de uitvoering. De fietser dient juist prioriteit te krijgen. Alleen zo kun je de veiligheid voor alle jong tot oude fietsers zo goed mogelijk waarborgen.”

Het ‘opzij zetten’ van de fietser op een kort stukje fietspad vlak voor deze gevaarlijke bocht om hem vervolgens een gevaarlijke oversteek te laten maken is volgens Chris in strijd met de regels voor het inrichten van de openbare weg. De nieuw aangelegde constructie is namelijk niet in overeenstemming met de status van een route die is aangewezen als Hoofdnet Fiets.

Vrachtwagens in de onoverzichtelijke bocht
Bewoner van de Osdorperweg Maureen Hardam houdt haar hart vast als fietsers in de bocht staan te wachten op het moment dat vrachtwagens, al dan niet met oplegger en aanhanger en mogelijk ook nog eens tegelijkertijd uit beide richtingen elkaar in deze bocht moeten passeren. Dat doorgaand vrachtverkeer überhaupt op de Osdorperweg is verboden staat al 60 jaar met borden aangegeven, maar – het klinkt als ongelooflijk – nog nimmer is daar tegen opgetreden. Moet er écht eerst een ernstig verkeersslachtoffer vallen?

“Snelheidscontrole a.u.b.!”
Dat het verkeer deze lange en smalle dijkweg, ondanks de bestaande verbodsborden, nog steeds als kortste en snelste sluiproute kiest, is het Oud Osdorpse dorpsraadslid Mireille de Ridder nog steeds een doorn in het oog: “Vorige week heb ik gezien hoe men bij verschillende wegversmallingen de paaltjes moest terugplaatsen die door vrachtverkeer, trekkers en auto’s omver waren gereden. De snelheid is ook nog steeds een probleem, vooral in de spitsuren en in de avond en nacht. Ik ben bijna de berm in gereden door een Porsche die meer dan 100 km/h reed. Dat staat ook op film vastgelegd. Kortom, we kunnen niet wachten tot 2025 om op snelheid te gaan controleren.”

Onjuiste snelheidsborden
Naast de bekritiseerde bochtconstructie met fietsoversteek viel het een aantal bewoners op dat er iets niet klopte aan de verkeersborden voor de maximum snelheid. Wie vanaf de Haarlemmerweg de Osdorperweg indraait ziet het verkeersbord met ‘Zone 30 km/h’. Wie vanaf de tegemoetkomende richting de bocht voorbij komt richting Haarlemmerweg, ziet daar juist een nieuw geplaatst bord staan met ’50 km/h’. Een 30 km-zone waar dus ook 50 km/h is toegestaan?

Borden en belijning erbij
Wat de bewoners verder opvalt: Op het laatste stukje Osdorperweg tussen de bocht en de Haarlemmerweg ontbreekt een inrijverbod voor (brom)fietsers. De gemeente Haarlemmermeer heeft inmiddels als reactie op de brief van Chris Nierop laten weten dat zij daarvoor eerst nog een verkeersbesluit moet nemen. Ook de ontbrekende belijning tussen bocht en N200 is hierbij toegezegd. Juist op dit smalle en kronkelende weggedeelte was dit, zeker in het donker, al jarenlang een gemis dat nu dus zal worden goedgemaakt. Het is alleen wel wonderlijk dat de bewoners van Oud Osdorp blijkbaar de taak hebben om de (buur)gemeente op haar fouten te wijzen…

Haarlemmerneer: “Omzeilen niet te voorkomen”
De gemeente Haarlemmermeer heeft – notabene al na vier dagen – gereageerd op de e-mail van Chris Nierop over de gewraakte fietsoversteek in de bocht en het ontwijkgedrag van verkeersdeelnemers: “Dat fietsers misschien de ‘uitbuiging’ omzeilen, kunnen we helaas niet voorkomen. Er wordt wel degelijk verwacht dat verkeersdeelnemers zich aan de verkeersregels houden (en dat heeft niets met naïviteit te maken). Het is onmogelijk om verkeersdeelnemers altijd te dwingen om de regels te volgen.”

Dorpsraad : “Het kan wel veilig.”
De werkgroep Oud Osdorp en de Dorpsraad hebben ideeën hoe deze verkeerssituatie met minimale middelen veiliger gemaakt kan worden. Zij nemen hierover – ondanks de afhoudende houding van de gemeente – contact op met de Haarlemmermeer. In de hoop dat men hier niet pas in actie zal willen komen nadat iemand hier ernstig is verongelukt…

Theo Durenkamp; 30 april 2024.

Bestaande Sloterbrug opknappen en herprofilering in Badhoevedorp

De Sloterbrug verkeert in slechte staat en moet op korte termijn groot onderhoud krijgen. De gemeenten Haarlemmermeer en Amsterdam willen met deze onderhoudsbeurt meteen de verkeersveiligheid op en rond de brug verbeteren.

Aangezien Variant 1 financieel haalbaar is en de verkeerveiligheid aanzienlijk verbetert, hebben de gemeenten Haarlemmermeer en Amsterdam hun voorkeur hiervoor uitgesproken. Afgelopen februari koos ook de Begeleidingsgroep hier – met kanttekeningen – al voor.

De Sloterbrug zelf wordt alleen opgeknapt. Op bovenstaande concept-schets is te zien dat de kruising van de Burgemeester Amersfoordtlaan met de Nieuwemeerdijk er fors anders uit komt te zien. Hier komt een voorrangsplein of kleine rotonde. De fietspaden zullen worden verlegd zodat er logische fietsroutes ontstaan. Er zijn straks minder verkeerslichten waardoor de wachttijden voor het rode licht korter worden. Door alle aanpassingen verwachten de verkeersexperts dat verkeersdeelnemers dán wel op groen licht zullen blijven wachten. Afbeelding: Gemeente Haarlemmermeer.

De Sloterbrug blijft zoals hij is
Variant 1 betekent dat de bestaande brug behouden blijft en alleen groot onderhoud krijgt. De kruising Burgemeester Amersfoordtlaan en de Nieuwemeerdijk zal een andere, veiliger inrichting krijgen. Het verkeer zal straks nog steeds om de beurt over de brug tussen Sloten en Badhoevedorp blijven rijden en aan weerszijden blijven de verkeerslichten en fiets- en voetpaden in stand.

De kosten voor de uitvoering van deze variant worden nu geschat op 7,1 miljoen euro. Na het groot onderhoud wordt de levensduur van de Sloterbrug met ongeveer 30 jaar verlengd.

Besluitvorming door twee gemeenteraden
Voorkeursvariant 1 wordt nu voorgelegd aan de gemeentebesturen van de Haarlemmermeer en van Amsterdam. Hierna zullen de Colleges van B&W een besluit nemen dat zij voorleggen aan beide gemeenteraden. De bestuurscommissie van Nieuw-West zal hierover advies mogen uitbrengen aan het Dagelijks Bestuur van het stadsdeel, dat op zijn beurt de Amsterdamse wethouder Verkeer mag adviseren.

Tamar Frankfurther; 22 april 2024.

Lees verder…

“Leg procedures bebouwing Lutkemeerpolder (tijdelijk) stil”

Steeds meer experts keren zich tegen de bedrijfsbebouwing van de Lutkemeerpolder: “Deze locatie is daarvoor niet geschikt.”

Inmiddels hebben specialisten van Voedselpark Amsterdam en vertegenwoordigers van de gemeente ook samen de feiten in het lange en ingewikkelde Lutkemeerdossier op een rijtje gezet. In dit traject zien degenen die de polder groen willen houden hun gelijk bevestigd: Zelfs de gemeente erkent dat de Lutkemeerpolder geen ideale locatie is voor stadslogistiek. Voor het eindverslag van de zogenaamde ‘Joint Fact Finding’: klik hier. Voor de samenvatting in de vorm van 35 conclusies: klik hier.

Polders noodzakelijk voor wateropslag
Burgemeester Femke Halsema kwam op 11 april naar de Lutkemeerpolder en werd bijgepraat. Dijkgraaf Joyce Sylvester van Amstel, Gooi en Vecht deelde namens het ‘kritische’ waterschapsbestuur haar zorgen over de gevolgen van het volbouwen van deze laagste polder van Amsterdam. Het waterschap heeft deze polder immers nodig voor wateropslag. Als opslag om uit te putten in droge tijden en om overtollig water naartoe te leiden in natte tijden. Geen overbodige luxe in het veranderde klimaat.

Nog niet te laat om groot deel polder te behouden
Iris Poels van Voedselpark Amsterdam ontkent dat het besluit tot bouwen onomkeerbaar is: “Natuurlijk kan de gemeente nog terug. Voor heel veel kavels ligt er nog niets vast. Het gaat hier om politieke wil. Leg het vergunningentraject in ieder geval voorlopig stil.”

Argumenten voor behoud polder in overvloed
Een dag eerder spraken twee vrijwilligers van Voedselpark Amsterdam in bij de commissie Ruimtelijke Ordening van de gemeenteraad. Ook zij benadrukten dat de raad het besluit om de Lutkemeerpolder te bestemmen voor bedrijven kan terugdraaien en dat dat in dit geval ook logisch zou zijn. Samen met de gemeente is nu immers blootgelegd dat er ondoordachte beslissingen zijn genomen en nog dreigen te worden genomen. Dat vraagt volgens hen om een onmiddellijke bouwstop. De insprekers benoemden ook dat het volbouwen van de polder niet alleen strijdig is met het waterschapsbeleid, maar ook met rijksbeleid en stuit op logistieke, verkeerskundige en klimaattechnische bezwaren. Het is nog onbekend wanneer de gemeenteraad de herziening van het bestemmingsplan zal behandelen.

Hebt u deze actie, net als ruim 23.000 anderen, al (opnieuw) gesteund? Zo niet, dan kan dat nog even via deze link.

* Lees verder: Ook-de-gemeente-erkent-nu-Lutkemeerpolder-niet-ideaal-voor-distributiecentrum-Het-Parool-24-april-2024.

Ponten gaan weer varen over de Nieuwe Meer en de Ringvaart

Met ingang van de weekenden van 13 en 14 april en van 20 en 21 april 2024 zullen de beide veerponten weer varen van en naar de pannenkoekenboerderij in het Amsterdamse Bos.

Veerpont Ome Piet vaart al met ingang van 13 april en Rederij Oeverloos start een week later, op 20 april, zodat u dan weer een leuk, voordelig en gevarieerd tochtje in de buurt kunt maken.

Motorschip Helena meert met ingang van 20 april 2024 weer af aan de steiger van De Oeverlanden, vlakbij restaurant Aquarius.

Veerpont Ome Piet
Het kleine fiets- en voetveerpontje vaart op zaterdagen tussen 12.00 en 18.00 uur en op zon- en feestdagen tussen 11.00 en 19.00 uur. Het veer steekt de Ringvaart over tussen de Nieuwe Meerdijk 337 in Badhoevedorp en het Amsterdamse Bos, vlakbij de pannenkoekenboerderij. Volwassenen en kinderen vanaf 5 jaar betalen 50 cent voor een enkele reis. Jongere kinderen, fietsen en kinderwagens mogen gratis mee.

Lees verder…

Motorschip Helena van Rederij Oeverloos
Deze veerboot steekt de Nieuwe Meer over tussen De Oeverlanden (bij restaurant Aquarius) en de Meerkade in het Amsterdamse Bos. Dat is vlakbij de pannenkoekenboerderij. Het schip vertrekt op zaterdagen, zondagen en feestdagen iedere 15 minuten tussen 11.00 en 18.00 uur.

Volwassenen betalen 2 euro, kinderen één euro en tot 4 jaar (begeleid) gratis. Per fiets: één euro. Bakfietsen: 2,50 euro. Scootmobiel en rolstoel mogen gratis mee. De bestuurder daarvan betaalt alleen voor de overtocht.

Lees verder…

Aanvraagprocedure vergunningen betaald parkeren gestart

Vanaf 3 juni 2024 zal er ook op Sloten, in Nieuw Sloten en in De Aker van maandag tot en met zaterdag van 9 tot 19 uur moeten worden betaald voor het parkeren van motorvoertuigen op de openbare weg.

Sinds 8 april is het betaald parkeerbeleid al ingegaan in Osdorp en op de Bok de Korverweg en Tom Schreursweg in Oud Osdorp.

Wie meer dan één auto heeft, is de sjaak
Eigenaren van motorvoertuigen vragen hun vergunningen aan bij de gemeente, die rond het verschijnen van deze Nieuwsbrief ook huis-aan-huis een bewonersbrief zal laten bezorgen.

De kosten voor een parkeervergunning bedragen per half jaar 37,29 euro voor het eerste motorvoertuig. Dit tarief geldt ook voor een beperkt aantal vergunningen voor volkstuinders. Wie een tweede motorvoertuig bezit en deze op straat wil parkeren, betaalt straks 93,23 euro per half jaar. Hiermee wil de gemeente overduidelijk het bezit van meerdere motorvoertuigen per huishouden ontmoedigen. Voor bedrijven geldt een tarief van 59,67 euro.

Voor hulpverleners, mantelzorgers en maatschappelijke instellingen gelden andere tarieven. Gehandicapte bewoners en dito bezoekers parkeren gratis.

Bezoekers krijgen 65 procent korting
Iedereen, ook bewoners die zelf geen auto bezitten, kan gratis een parkeervergunning voor bezoekers aanvragen. Daarmee betaalt uw bezoek voor maximaal 150 uur per kwartaal geen 1,60 euro maar 56 cent per uur om de auto te parkeren in de openbare ruimte.

Wie een parkeerplaats op eigen grond heeft, hoeft daarvoor niet te betalen.

Meer informatie en aanvragen vergunning en bezoekersparkeerkaart…

Eerste Dorpengids 2024 voor wethouder Melanie van der Horst

Tijdens de overhandiging op 21 maart 2024 heeft de Dorpsraad de verkeerswethouder bedankt voor het invoeren van beide knips op de Sloterweg waardoor de smalle dijkweg eindelijk veilig is voor fietsers.

Nu het Hoofdnet Fiets op Sloten veilig is voor fietsers staat ook de nog altijd ónveilige verkeerssituatie op de Osdorperweg in Oud Osdorp – in veel opzichten vergelijkbaar aan die van de Sloterweg – volop in het voetlicht.

Van der Horst laat zich informeren over problematiek Osdorperweg
Tijdens de mini-overhandigingsplechtigheid liet Van der Horst desgevraagd weten niet goed op de hoogte te zijn van de al meer dan 60 jaar slepende verkeersproblematiek op de Osdorperweg. Daarop hebben Sjoerd Jaasma en Tamar Frankfurther haar bijgepraat over de gevaarlijke verkeerssituaties op deze weg en over de herhaalde uitsteltactieken van de gemeente. En uiteraard ook over de – na de schoolstaking – in 1963 genomen verkeersbesluiten om op de Osdorperweg voortaan alleen nog bestemmingsverkeer en geen zware vrachtwagens zonder ontheffing meer toe te laten.

De gemeente is de originele besluiten voor deze maatregelen kwijt en betwist daarom de geldigheid ervan. Jaasma: “Dan neem je die voor deze smalle gevaarlijke dijkweg logische verkeersbesluiten toch opnieuw? De verkeersborden staan er al!” De wethouder zegde toe hierin te duiken en uit te zoeken hoe het zit.

Het jaar 2023 in woord en beeld
In deze 39e editie van de Dorpengids Sloten-Oud Osdorp treft u het rijk geïllustreerde jaarverslag 2023. Het is opmerkelijk hoeveel er speelt in landelijk Nieuw-West. Het is hartverwarmend om te lezen hoe een groeiende groep vrijwilligers zich voor het behoud en de versterking van het landelijke gebied inzet en wat zij vorig jaar allemaal voor Sloten en Oud Osdorp gedaan en bereikt hebben. Al blijft er voor 2024 nog veel te wensen over…

Huis-aan-huis bezorgd en op te halen
Vrijwilligers doen hun best om de gids in de eerste helft van april overal in het landelijke gebied huis-aan-huis te bezorgen. Daarnaast kunt u de gids onder andere ophalen bij Buurthuis België in Nieuw Sloten en bij Boekhandel Meck & Holt op Tussenmeer in Osdorp. Uiteraard liggen de gidsen ook bij het Slotense Kleinste Politiebureautje van Nederland dat ieder weekend weer tussen 14 en 17 uur geopend is. Kunt u niet wachten? U vindt de gids hier digitaal.

Welke toekomst zien de provincie en het waterschap voor de Lutkemeerpolder?

Waarschijnlijk valt voor de zomer het besluit of de Lutkemeerpolder in Oud Osdorp groen blijft of geasfalteerd wordt voor een bedrijventerrein.

Zowel waterschap Amstel, Gooi en Vecht (AGV) als de provincie Noord-Holland buigt zich over dit dossier. Iris Poels van Voedselpark Amsterdam geeft uitleg in een filmpje van 1 minuut.

Waterschap: “Watersysteem is leidend”
In januari 2023 heeft het waterschap al een zienswijze ingediend tegen het ‘ontwerp eerste partiële herziening bestemmingsplan Lutkemeerpolder’. AGV wil dat de gemeente bij eventuele bebouwing van de Oud Osdorpse polder – die 4,80 meter onder NAP ligt – rekening houdt met waterveiligheid en waterkwaliteit.

“Immers”, zo vindt het waterschap “rekening houdend met de gevolgen van de klimaatverandering moeten overheden behoedzaam omgaan met lage polders. De gevolgen bij overstroming kunnen groot zijn. Mocht de gemeente vasthouden aan de bouwplannen, dan is waterberging nodig en moet de grond zodanig worden opgehoogd dat niet nog verdere peilverlaging nodig is. Maar, daar zullen wij als AGV niet aan meewerken. De rek is eruit. Het is tijd voor fundamenteel andere keuzes, waarbij het watersysteem leidend is.” De gemeente heeft nog niet gereageerd op deze zienswijze.

“Herzie gedateerd besluit van 20 jaar geleden”
Ondertussen staat de toekomst van de Lutkemeerpolder – dankzij Partij voor de Dieren-statenleden Hanou en Hollebeek – ook weer op de agenda van Provinciale Staten. Op 11 maart spraken twee vrijwilligers van Voedselpark Amsterdam in. Lucie Snoeker vroeg tijdens haar inspraak aan het provinciebestuur om – als aandeelhouder en dus mede-grondeigenaar – een andere afweging dan 20 jaar geleden te maken over het toekomstige gebruik van de polder. Een nieuwe afweging die is gebaseerd op de kennis van nu – waarbij het veranderde klimaat leidend is en die is gebaseerd op het huidige besef dat water en bodem de basis van het bestaan vormen.

Iris Poels’ inspraak bouwde hierop voort: “Tegenwoordig zou niemand meer het onverantwoorde besluit nemen om deze laagste polder van Amsterdam met vruchtbare biologische klei vol te bouwen met distributiehallen. Bovendien gaat het om een locatie waarvan de logistieke experts in koor zeggen dat deze ongeschikt is omdat er geen goede aansluiting met de snelweg is. Als aandeelhouder en mede-eigenaar van de grond kunt u ook nu nog het gesprek openen en een ander standpunt innemen.”

Lees verder…

Droog en slakvrij eigen biologische groenten verbouwen

Als eerste tastbare Stadslandgoed-initiatief wordt op het ogenblik alles in gereedheid gebracht voor de start van moestuinen.

Wilde u altijd al een eigen moestuin hebben? Maar kwam dat er niet van omdat u vreest dat de oogst toch maar door slakken zal worden opgepeuzeld of omdat uw oogst door overtollige regenbuien verloren zou gaan?

Droog en uit de wind
Dan is er goed nieuws: u kunt nu het héle jaar door in een overdekte kas tuinieren in het kassencomplex van de Osdorperweg 937. In tegenstelling tot traditionele moestuinen ondervindt u geen hinder van wisselende weersomstandigheden. Wind, regen, hagel, sneeuw en vorst hebben geen negatieve invloed op uw oogst. Daarnaast profiteert u van de aanwezigheid van een geavanceerde klimaatcomputer waardoor u – ook als beginneling – optimaal kunt tuinieren.

Deskundig advies voorhanden
Ervaring is niet nodig, want professionele telers staan klaar met advies en leveren de beste voedingsbodem voor uw eigen groente, fruit en kruiden. De Wereldgroente Tuintjes maken deel uit van het Living Lab. Dit is een samenwerking tussen verschillende opleidingsinstanties en universiteiten die onderzoek doen in een nabijgelegen kas. Er zijn zaadveredelaars, telers en professoren en studenten aanwezig aan wie u vragen kunt stellen. Bovendien helpen zij u om van uw tuintje een succes te maken. Daarnaast zullen zij verschillende workshops geven waar alle tuinders van dit project gratis aan kunnen deelnemen.

Comfort en gemak
Aan alles is gedacht: er zijn overal waterkranen, wasplekken, toiletten en groot gereedschap. In de kas zullen zelfs bijen rondvliegen die zorgen voor de bestuiving. Daarna kunt u smullen van uw eigen biologische voedselopbrengst. Wie kleinschalig alvast een bijdrage aan de voedseltransitie wil leveren kan het hele jaar door zaaien en oogsten in eigen moestuin, want de kassen zijn voor de moestuinders het hele jaar geopend.

Te huur per 25 vierkante meter
De tuintjes hebben een formaat van 25 m² en zijn voor 64 euro per maand te huur. Het is uiteraard ook mogelijk om meer tuintjes (naast elkaar) te huren. Daarnaast zijn ook enkele tuintjes met een afwijkende maat en prijs.
Kijk op de website van de Wereldgroente Tuintjes, stel uw vragen tijdens de bezichtiging ter plaatse, of bel 06 – 819 26 999 om uw vragen te stellen.

Nu maar hopen dat al die amateurtuinders met de fiets komen. Dat is beter voor het milieu, hun eigen gezondheid en voor de veiligheid op de smalle Osdorperweg.

Theo Durenkamp; 7 maart 2024.

In het dorp Sloten heeft de tijd stilgestaan

De geschiedenis van het geannexeerde dorp Sloten gaat verder terug dan de oprichting van de stad Amsterdam. Maar toch zijn de stad en het dorp al eeuwenlang nauw met elkaar verbonden. Hun gedeelde verleden werd bezegeld met een dobbelspel en de dronken overmoed van landsheer Van Brederode.

Het oude Rechthuis op Sloterweg 1230; 1928.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Sloten bestaat uit de Sloterweg (de Dorpsstraat), de Osdorperweg en een paar zijstraten en steegjes. In het witte monumentale huis tegenover de speeltuin woonde huisarts Faber, die in het koetshuis ook paarden behandelde. Bij de bakker kon je op de zaterdag voor Pinksteren speciale luilakbollen kopen. En aan de Sloterweg stond vroeger een tolhuis waar iedereen die vanuit Amsterdam het oude dorp in wilde, moest dokken. Het dorp is een herinnering aan nabuurschap, in de schaduw van de grote stad.

Het tolhek aan de Sloterweg (thans Sloterkade); 1817. Afbeelding: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Geschiedenis van Sloten
Sloten is ouder dan Amsterdam. De geschiedenis van het dorp gaat terug tot rond het jaar 1000. In deze tijd bestond het gebied dat nu bekendstaat als Amsterdam en omstreken veelal uit veenmoerassen, veenstroompjes en meren. De moerassen waren nauwelijks bewoonbaar en dienden als jacht- en visgronden voor de spaarzame bevolking die leefde van visvangst, veeteelt en turfsteken. Vanaf de 10e eeuw begon de ontginning van deze gebieden, waarbij de eerste dorpen werden gesticht.

Tolhek aan de Sloterweg, Sloten. Rechts het oude tolhuis; circa 1900.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Het nabijgelegen Haarlemmermeer vormde een constante bedreiging voor de dorpen in het gebied. En dus ook voor Sloten. De zogenoemde Waterwolf slokte door de eeuwen heen grote stukken land op, waaronder de dorpen Rietwijk en Nieuwerkerk. Sloten bleef gelukkig gespaard. Tot de overstroming van 1836, waarbij het hele dorp tot aan de Haarlemmerpoort in Amsterdam onder water kwam te staan. Prompt werd besloten om het Haarlemmermeer in te polderen en de Waterwolf voor eens en altijd te verslaan.

Tolhek aan de Sloterweg. Rechts het nieuwe tolhuis, Sloten; circa 1905.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Doorn in het oog
Voor het onderdeel van Amsterdam werd, stond het dorp in de 15e en 16e eeuw onder gezag van een landheer. Het werd bestuurlijk gezien als een ‘vrije heerlijkheid’. Ambachtsheer Reinoud III van Brederode had naast Sloten ook de heerlijkheden Sloterdijk, Osdorp en Amstelveen in bezit. Hij was een doorn in het oog van het Amsterdamse bestuur. Van Brederode verzette zich namelijk tegen de uitbreiding van Amsterdam, dat steeds meer nabijgelegen grondgebied annexeerde.

De vier heerlijkheden van landsheer Van Brederode. Een prent met vier prenten onder elkaar van de dorpen Amsterveen, Slooten, Slooterdijk en Osdorp. Blad is ooit losgeknipt uit een boek van Commelin; circa 1693.
Afbeelding: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Zo begon hij een proces tegen de stad, over de Amsterdamse banpalen. Een banpaal is een vaak stenen paal die de grens van de Banne (het rechtsgebied) van een stad aangeeft. Amsterdam had van Aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk het recht gkregen om 5 kilometer buiten de stadsgrenzen misdadigers op te pakken zonder inmenging van de landheren. En dus plaatste de stad ook banpalen in het gebied van Van Brederode. Op die banpalen was het wapen van Amsterdam met daarop een kroon te zien.

De banpaal uit 1794 aan de Sloterweg 1206; april 1984.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Van Brederode nam aanstoot aan de aanwezigheid van het Amsterdamse stadswapen binnen zijn landgrenzen. De banpalen maakten hem woedend. Daarnaast meende Van Brederode dat een groot deel van Amsterdam zijn voorouders onrechtmatig was afgenomen. Amsterdam was deels van hem, vond de landsheer. Hij eiste belasting van de stadsbewoners en verbood zijn boeren om hun producten op de Amsterdamse markt te verkopen.

Dronken dobbelen
Het langlopende conflict kwam uiteindelijk ten einde dankzij een dobbelspel. Van Brederode genoot er namelijk van om dronken te dobbelen. En tijdens zo’n dobbelspel verloor hij de heerlijkheden van Sloten, Sloterdijk, Osdorp en Amstelveen aan de burgemeester van Amsterdam.

Althans, zo gaat het verhaal. Of het waar is, zullen we nooit helemaal zeker weten. We kunnen het hem tenslotte niet meer vragen. Wat we wel zeker weten, is dat het dorp Sloten vanaf 1529, ofwel door een dobbelverlies ofwel door verkoop, toeviel aan Amsterdam.

Nog steeds staat in Sloten zo’n door Van Brederode gehate banpaal met het wapen van Amsterdam inclusief de 3 andreaskruizen duidelijk zichtbaar. Het origineel verrees in 1342 en verhuisde in 1624 naar de huidige plek, verstopt tussen huizen aan de Sloterweg. De banpaal werd vernieuwd in 1794. Onder de Fransen verloren de banpalen hun functie: heel Nederland werd namelijk één rechtsgebied. Sloten werd weer een aparte gemeente en bleef tot 1921 onafhankelijk van Amsterdam. Een kleine overwinning voor Van Brederode.

Het politiebureautje aan de Sloterweg 1226 is tegenwoordig een winkeltje. Rechts de plaquette en de brandmelder; 1 oktober 2022.

Kleinste politiebureau
Midden in het dorp staat het kleinste politiebureau van Nederland. Dit pittoreske gebouwtje stamt uit 1866 en diende oorspronkelijk als een post voor de dorpsveldwachter die de orde in het dorp handhaafde. Er was net genoeg ruimte voor een bureau, een cel, een toilet en een klein aanrechtje. Dorpelingen die een glaasje te veel op hadden, mochten in de cel van het politiebureautje hun roes uitslapen. Dat waren er heel wat. Het dorp telde vroeger namelijk wel 7 kroegen. En kinderen die kattenkwaad uithaalden, moesten een uurtje in de cel hun zondes overdenken.

In 2015 kwam het gebouw leeg te staan. De politie maakte er geen gebruik meer van en voerde geen onderhoud uit. Het raakte in verval. De inwoners van Sloten maakten zich hard voor het behoud van het gebouw en redden het bureau samen met Stadsherstel van de ondergang. Tegenwoordig is het een winkeltje en ontmoetingsplek. Een herinnering aan de tijden van eenvoudiger gemeenschapsbeheer.

De kerk van Sloten
Het hart van het dorp is de Sloterkerk, gelegen aan het Dorpsplein. Sinds de Alteratie van 1578 is dit een protestantse kerk. Tot de brand in 1573 was het een katholieke kerk, vernoemd naar Sint-Pancratius (naamdag 12 mei), een Romeinse martelaar uit de 4e eeuw en een van de vier ijsheiligen. Deze heiligen hebben hun naamdagen half mei op de laatste dagen dat er volgens de volksweerkunde nog nachtvorst kan optreden.

De oude Sloterkerk met het verwoeste koor gezien vanuit het noorden (de ruimte waar het altaar zich bevindt); circa 1650. Afbeelding: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

De Sloterkerk kent een roerige geschiedenis. De eerste Sloterkerk wordt voor het eerst in 1063 genoemd, in een oorkonde van bisschop Willem I. Toen stond de kerk mogelijk nabij de zuidwestpunt van de Slotermeer (tegenwoordig de Sloterplas). In de 13e eeuw werd er een tweede Sloterkerk gebouwd, in het huidige dorp Sloten. Deze was best groot voor een dorpskerk.

Dit kwam omdat Sloten aan de Heilige Weg lag. In 1345 had in Amsterdam een wonder plaatsgevonden, het Mirakel van Amsterdam. Dit mirakel maakte van Amsterdam een bedevaartsoord. Om de stroom pelgrims in goede banen te leiden, werd vanaf het dorp Sloten tot aan de bedevaartkerk in Amsterdam een pad aangelegd: de Heilige Weg.

De huidige Sloterkerk uit 1861 met op de voorgrond een basketbalveldje. Hier was vroeger het Rechthuis en tegenwoordig is hier het Dorpsplein; november 1962.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Rijksmonument
De tweede Sloterkerk werd in 1573 voor een groot deel verwoest door de Geuzen tijdens het Beleg van Haarlem. Daarop werd de kerk in de 17e eeuw herbouwd als protestantse kerk. De rooms-katholieken namen gedwongen hun toevlucht tot schuilkerken. In 1650 bouwden zij in het huidige Oud Osdorp een nieuwe R.K. kerk, ook weer naar Sint-Pancratius vernoemd. De vierde en huidige Sloterkerk stamt uit 1861, en is een rijksmonument. De grote klok is gemaakt door de broers Willem en Jaspar Moer. Zij vervaardigden ook de grootste luidklok van de Zuiderkerk in Amsterdam.

De voetbalclub Pancratius in Badhoevedorp is opgericht in Sloten in 1930 en vernoemd naar de in 1901 aan de Sloterweg gebouwde Rooms-katholieke Sint-Pancratiuskerk. Het voetbalveld lag ten zuiden van de kerk, in 1954 is de club naar Badhoevedorp verhuisd. In 1901 werd deze Sint-Pancratiuskerk nieuw gebouwd aan de Sloterweg ter vervanging van de toen gesloopte kerk in Oud Osdorp. Alleen een begraafplaats bij de knik van de Osdorperweg herinnert hier nog steeds aan.

Adempauze
Uiteindelijk werd Sloten in 1921 officieel geannexeerd door de gemeente Amsterdam als onderdeel van de stadsuitbreidingsplannen. Van de boerderijen met landbouwgrond rond het dorp is weinig meer over. Na de annexatie door Amsterdam zijn ze verdwenen onder de nieuwe woonwijken en buurten van stadsdeel Nieuw-West.

Maar het dorp Sloten zelf staat nog steeds fier overeind en is nooit zijn karakter verloren. Met zijn monumentale kerken, minuscule politiebureau, karakteristieke huizen, doodlopende stegen en eeuwenoude banpaal, weert Sloten zich kranig tegen de oprukkende stad. Een adempauze en uniek contrast met het stedelijke Amsterdam.

28 februari 2024 – Dit is een bewerkte versie van een artikel van www.amsterdam.nl/nieuws/achtergrond/sloten/

*  Dit artikel als pdf-document: In het dorp Sloten heeft de tijd stilgestaan (pdf)

Zie ook:
* De banpaal van Sloten – www.slotenoudosdorp.nl/de-banpaal-van-sloten/
* Mijn plek: Sloten – het oudste dorp van Amsterdam – www.slotenoudosdorp.nl/mijn-plek-sloten-het-oudste-dorp-van-amsterdam/
* Vliegtuig halen, twee maal tol betalen – www.slotenoudosdorp.nl/vliegtuig-halen-twee-maal-tol-betalen/
* Sloten herinnert nog aan hoe het hier ooit is geweest – www.slotenoudosdorp.nl/sloten-herinnert-nog-aan-hoe-het-hier-ooit-is-geweest/

* Acht eeuwen Sloterkerk – www.slotenoudosdorp.nl/acht-eeuwen-sloterkerk/
* Geschiedenis Sint-Pancratiuskerk Sloten – www.slotenoudosdorp.nl/geschiedenis-sint-pancratiuskerk-sloten/
* De Sint-Pancratiuskerk in het dorp Sloten – www.slotenoudosdorp.nl/de-sint-pancratiuskerk-in-het-dorp-sloten/
* Het dorp Sloten – www.slotenoudosdorp.nl/historie/het-dorp-sloten/