Maandag 1 juli 2019 was het precies 105 jaar geleden dat de Sint-Jozefschool in Sloten werd geopend. Een gloednieuw gebouw werd die dag in 1914 door 189 leerlingen en 4 leerkrachten in gebruik genomen.

Schoolhoofd was de heer H. Schuss voor wie een grote ambtswoning beschikbaar was: het nog steeds bestaande huis op Sloterweg 1190. Het schoolgebouw met 6 lokalen, verdeeld over twee verdiepingen, stond in het verlengde achter de hoofdenwoning en is in 1992 afgebroken ten behoeve van nieuwbouw op dezelfde fundamenten voor De Driesprong.

De gloednieuwe Sint-Jozefschool bij de opening op 1 juli 1914
in de nog open ruimte bij de banpaal.
Foto: Schoolcollectie Sint-Jozefschool.

De opening van de school op 1 juli 1914 was de kroon op het streven naar een katholieke school in Sloten waar tot dusver alleen openbaar onderwijs bestond. Reeds in 1871 werd door de Sint-Pancratiusparochie de “Vereeniging tot Bevordering van Katholiek Bijzonder Onderwijs in de Parochie van den H. Pancratius te Osdorp” opgericht om daartoe de nodige gelden bijeen te brengen.

Nadat de parochiekerk in Osdorp werd afgebroken en in 1901 een nieuwgebouwde kerk in Sloten in gebruik werd genomen, werd in 1913 op het naastgelegen terrein een boerderij afgebroken om de bouw van de school mogelijk te maken. De in katholieke kringen vermaarde architect Jan Stuyt ontwierp school en hoofdenwoning. Hij was tevens de architect van de Sint-Pancratiuskerk en vele andere kerken in Nederland en liet zich bij het ontwerp inspireren op een eveneens door hem ontworpen school met woning in Krommenie.

De Sloterweg tussen 1901 en 1913. Waar nu rechts de boerderij staat,
verrees in 1913 de nog steeds aanwezige hoofdenwoning op nummer 1190.
Foto: Stadsarchief Amsterdam.

Leerlingenverschuiving
De 189 leerlingen op de pas geopende Sint-Jozefschool werden onttrokken aan de openbare scholen in Sloten en Osdorp die in een klap daalden van resp. 181 naar 84 leerlingen en van 86 naar 52 leerlingen. Tot 1988 heeft de Sint-Jozefschool aan ruim 2.000 leerlingen de eerste onderwijsbeginselen bijgebracht.

In dat jaar moest de school worden gesloten als gevolg van de ontruiming van het Tuinbouwgebied Sloten, waar in de 90-er jaren Nieuw-Sloten werd gebouwd. De in 1993 aldaar geopende katholieke basisschool De Mijlpaal ontleent dan ook zijn naam aan de banpaal die nog steeds naast de school in Sloten staat en is in feite de opvolger van de Sint-Jozefschool.

Aanbouw en afbraak
Door de verlenging van de leerplicht werd het schoolgebouw in 1931 uitgebreid met een zevende lokaal, terwijl in 1955 daar bovenop het handenarbeidlokaal werd gebouwd en er een nieuwe vleugel kwam met gymzaal en daarboven 3 lokalen dwars op de oude vleugel t.b.v. de Sint-Willibrordus vglo-school. Deze aanbouw staat er nog steeds en is nu samen met de nieuwbouw op de fundamenten van het oude gebouw het onderkomen van De Driesprong voor speciaal basisonderwijs die sinds 1970 in een deel van de oude Sint-Jozefschool werd gehuisvest, nadat de vglo-school in 1968 bij de invoering van de mammoetwet werd opgeheven.

Relikwie…
Enige restant uit 1914 is nu nog de voormalige hoofdenwoning op het adres Sloterweg 1190 die, nauwelijks veranderd, dezelfde markante uitstraling heeft behouden.

Een ander restant is de gedenksteen ter herinnering aan de eerste steenlegging op 7 november 1913 die thans als een relikwie wordt gekoesterd in de directiekamer van De Driesprong. Uit deze datum valt dus af te leiden dat school en woning in nog geen 8 maanden werden gebouwd! Hoewel de Sint-Jozefschool niet ouder dan 74 is geworden, hebben leerlingen, leerkrachten en ouders van De Driesprong in april 2014 het eeuwfeest gevierd van de plek waarop het op 1 juli 1914 allemaal is begonnen…

Theo Durenkamp; juli 2019.

Zie ook: www.theodurenkamp.nl

Van: https://www.theodurenkamp.nl/artikelen-1/105-jaar-na-de-opening-van-de-st-jozefschool

Zie ook: https://www.theodurenkamp.nl/artikelen-1/een-school-wordt-65

De tijd vliegt! Weet u het nog? In december 1994 was het referendumcomité ‘Behoud Weilandje Vrije Geer’ druk in de weer om 30.000 handtekeningen van Amsterdammers te verzamelen.

Geen sinecure. Zeker omdat bijna níemand dit kleine weilandje bij Sloten kende. De gemeente wilde het volbouwen en de tram moest er op een dijk dwars doorheen… Mede dankzij De Echo is dit toen voorkomen. Natuurlijk was de krant ook present bij de referendumwinst op 17 mei 1995 en in 2008, toen het gelijknamige natuurpark geopend werd. Recent berichtte de krant nog over het wel en wee van de Vrije Geer-ooievaars.

‘Behoud Weilandje Vrije Geer’.

Hou ’t groen in Amsterdam
Velen hebben zich er indertijd over verbaasd dat het Weilandje-referendum gewonnen werd. Sommigen beweren dat het Weilandje meelifte op het Stadsprovincie-referendum, dat gelijktijdig werd gehouden. “Het échte verhaal is dat beide referenda elkáár versterkten”, zo vertelt Tamar Frankfurther, indertijd lid van het referendumcomité en nog altijd voorzitter van de beheergroep van het natuurpark. “Uit onderzoek van de gemeente bleek namelijk dat hoog opgeleide bewoners uit Zuid en de Binnenstad zich nauwer betrokken voelden bij het referendum over de Stadsprovincie. Maar de ‘gewone’ Amsterdammers in de buitenwijken herkenden zich meer in de discussie over het belang van het behoud van groen in de stad. Het Weilandje stond symbool voor ál het bedreigde groen in héél Amsterdam. Dat werd verbeeld in de ‘Amsterdamse Bedreigde Groene Plekkenkaart’. Wie ONeens stemde, liet weten: “Gemeente, niet alleen het Weilandje, maar ook het groen in míjn buurt moet behouden blijven!”.

Voorbeeldfunctie
Het zou reuze jammer zijn wanneer het unieke verhaal over de inspraak, de acties en dit referendum verloren zou gaan. “Daarom gaan we in een film laten zien hoe we alles gedaan hebben. We mogen de opnamen van AT5 en de landelijke omroepen gratis voor deze film gebruiken. De film ‘De slag om het Weilandje Vrije Geer’ gaat op 17 mei 2020 in première. Daarna kan iedereen gratis kijken via www.geheugenvanwest.nl. Ik hoop dat nieuwe actievoerders geïnspireerd raken door ons positieve voorbeeld”, aldus Tamar.

Afsluitend: “Huis-aan-huisbladen zijn belangrijk. Juist om het kleine nieuws dicht bij huis te melden. Het is dan ook een groot verlies voor Amsterdam dat dit na zoveel jaren de állerlaatste Echo is. Gelukkig heeft Nieuw-West als enige stadsdeel van Amsterdam nóg een krant, de Westerpost.”

Tamar Frankfurther

Uit de Echo van 18 december 2019.

De gemeente Amsterdam is op 14 oktober 2019 begonnen met de sloop van de oude – voor Oud Osdorp gezichtsbepalende – hoeve aan de Osdorperweg, boerderij ‘Nooit Gedacht’.

Sloop van het dak; 26 november 2019.
Foto: Trees Kaizer.

De hoeve, die sinds 1895 wordt bewoond door de familie Worm, bestond uit een woonhuis, wagenschuur en een koeienstal. De gemeente heeft de oude hoeve laten verkommeren. Om spontaan instorten te voorkomen, was sloop helaas noodzakelijk.

Hoeve ‘Nooit Gedacht’ zoals het was; 22 april 2016.
Foto: Erik Swierstra.

De boerderij aan de Osdorperweg 571 op 6 november 1957.
Foto: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Bureau Monumenten en Archeologie oordeelde dat de hoeve geen monument kon worden omdat er “te weinig waarden resteren als gevolg van bouwvalligheid”. Hetzelfde lot wacht de oude hooiberg naast de hoeve. Al met al een verdrietige wond in het landelijk gebied van Oud Osdorp… De familie Worm wil nu zo snel mogelijk iets moois gaan terugbouwen, maar daarover volgt later meer.

Tamar Frankfurther

Uit: de Westerpost van 18 december 2019.

* Zie ook: Oudste Osdorpse boerderij gesloopt
* Zie ook: Melkveebedrijf Worm
* Zie ook: Osdorperweg 571

Met het neerhalen van de vier stalen steunpunten van de hooiberg werd op 11 december 2019 de sloop van de oudste nog bestaande boerderij in Osdorp voltooid. Daarmee kwam definitief een eind aan deze karakteristieke, monumentale boerderij met zijn kenmerkende hooiberg die sinds 1895 het straatbeeld van deze eeuwenoude dorpskern heeft bepaald.

De trieste leegte die overbleef na de sloop van de boerderij;
11 december 2019.
Foto: Theo Durenkamp.

Het is woensdagmiddag 11 december 2019 even na 2 uur als het verkeer op de Osdorperweg aan beide zijden wordt stilgezet. Een bouwkraan met grijper krijgt vervolgens de kans om de vier ca. 10 meter hoge stalen steunpunten van de hooischelf veilig te neer te halen.

En hiermee worden dan de laatste restanten op het boerenerf verwijderd en komt er een definitief einde aan de boerderij met inpandig woonhuis die al 124 jaar lang over een lengte van enkele tientallen meters direct aan de smalle Osdorperweg grenst.

Het moment waarop de vier kenmerkende hooischelfgeleiders definitief uit het straatbeeld van de dorpskern Oud-Osdorp verdwenen …

De sloop kwam natuurlijk niet onverwacht: al veel jaren was zichtbaar dat de onderhoudsstaat van de boerderij steeds meer te wensen overliet. Zo werden enkele jaren terug steunbalken onder de verzakte dakgoot gemonteerd en werden eerder dit jaar na een storm uit voorzorg de meeste dakpannen al verwijderd.

De gemeente Amsterdam, eigenaar van de boerderij, heeft nog overwogen het complex de monumentenstatus toe te kennen, maar zal alras besloten hebben dat restauratie niet meer haalbaar was. Nadat enkele maanden terug het pand met hekken werd omgeven met de waarschuwing “instortingsgevaar”, ging afgelopen maand de sloop definitief van start.

Nadat het verkeer op de Osdorperweg was stilgelegd, maakte de grijper de vier hooischelfgeleiders met de grond gelijk …

De familie Worm, die vanaf 1895 deze boerderij van vader op zoon heeft gerund, heeft nu het eerste recht van koop. Het zou nu zo maar kunnen, dat zij na aankoop er een woonhuis zullen bouwen waarbij zij de gevelwand langs de Osdorperweg een uitstraling zullen geven die ons doet herinneren aan deze eeuwenoude plek, en wie weet, met opnieuw de karakteristieke hooiberg …!

Tekst en foto: Theo Durenkamp, Oud Osdorp; 11 december 2019.

Voor meer foto’s en meer informatie: https://www.theodurenkamp.nl/artikelen-1/oudste-osdorpse-boerderij-gesloopt

Voor meer over de geschiedenis van deze boerderij: https://geheugenvanwest.amsterdam/page/24285/interview-met-henk-worm

Zie ook: Hoeve van Worm gesloopt