Erik Swierstra

Oude en nieuwe GEB-Wijkstations op Sloten

Naar aanleiding van allerlei vragen wordt steeds meer duidelijk over de geschiedenis van de elektriciteit op Sloten.

Zo is men nieuwsgierig waarvoor het ‘huisje’ áchter de twee GEB-kastjes aan de Sloterweg diende en welke relatie er met het elektriciteitsgebouw aan de Osdorperweg tegenover nummer 12 was.

GEB-Wijkstation T.307 aan de Osdorperweg, Sloten. Foto: Guido Frankfurther.

Van 10.000 naar 220 Volt
De ruimte achter de twee GEB-kasten op de Sloterweg was tot ongeveer 75 jaar geleden in dienst als ‘Wijkstation Sloten’. Behalve als algemeen voedingspunt verzorgde deze ruimte ook voeding aan het zogenoemde bovennet. André Bank, Operationeel Installatie Verantwoordelijke bij Alliander: “In deze ruimte werd de spanning omgezet van 10.000 Volt via een transformator en drie draden en een nuldraad (voor de aarde) naar 380 Volt. En van hieruit ging het met één draad en een nuldraad als 220 Volt naar een groot aantal woningen en winkels op het dorp. Het wordt ‘bovennet’ genoemd, omdat de draden vanuit hier bovengronds, dus aan de palen langs de weg, naar de huishoudens liepen.”

De draden verlieten waarschijnlijk wel ondergronds het gebouwtje om dan aan de meest nabijgelegen elektriciteitspaal omhoog te kruipen. Het ventilatieroostertje van deze ruimte is nog te zien in de muur aan de Sloterweg.

Nieuw GEB-Wijkstation aan Osdorperweg in dorpskern
In 1930 begon men overigens met de bouw van een nieuw wijkstation aan de Osdorperweg tegenover nummer 12. Dit station is sinds 30 april 1932 tot op de dag van vandaag in gebruik en heeft de naam ‘T.307’ gekregen. Ook dit station functioneert als algemeen voedingspunt, waar de 10.000 Volt kabels binnenkomen en waar via een transformator 380/400 Volt van wordt gemaakt. Vanuit hier worden nu nog altijd 133 huishoudens en bedrijven van stroom voorzien.

De stroomkabels in de ‘bovennet-ruimte’ van GEB-Wijkstation T.307 aan de Osdorperweg. Van hieruit gaan de kabels ondergronds naar 133 huishoudens en bedrijven op Sloten. Foto: Alliander.

Nu vier GEB-Wijkstations op Sloten
De vraag blijft wel tot wanneer het wijkstation Sloten aan de Sloterweg dan in gebruik is gebleven. André: “Er zijn tegenwoordig in totaal vier wijkstations op het dorp en welk station wanneer het station naast het politiebureautje heeft overgenomen, is moeilijk te achterhalen. Wat wel vrij zeker is, dat er tot eind jaren ’30 bovengrondse kabels uit dit station vertrokken, vandaar de naam ‘bovennetruimte’. Maar of het station aan de Osdorperweg al kort na de ingebruikname in 1932 de functie van GEB-Wijkstation Sloten heeft overgenomen, of pas in de jaren ’40 of begin ’50 heb ik nog niet kunnen achterhalen. Mogelijk hebben ze een aantal jaar parallel gedraaid, totdat er voldoende capaciteit aan de Osdorperweg was.”

Ondergronds en bovengronds
Als het werkstation Sloten in 1940 nog in gebruik was, dan liepen vanaf dat moment de kabels in elk geval ondergronds. Op oude foto’s van de Sloterweg is te zien dat deze kabels tot eind jaren ’30 bovengronds aan elektriciteitspalen hingen en zo naar de huizen gingen.

Deze foto van 13 april 1940 laat zien dat de kabels toen al ondergronds lagen. Beeldbank Stadsarchief Amsterdam. Foto: Jacobus van Eck.

Vier wijkstations op Sloten
Nu er steeds meer elektriciteit op Sloten wordt gebruikt, zijn er anno 2022 op het dorp maar liefst vier wijkstations in gebruik. Naast het station op de Osdorperweg tegenover nummer 12, staan ze ook op de hoek Vrije Geer en Ditlaar, op de hoek van Vrije Geer en Langsom en op Langsom tegenover de wasstraat. Dit verklaart meteen hoe het kan dat er (bijna) nooit overal in heel Sloten tegelijkertijd sprake is van stroomstoringen.

Tamar Frankfurther; 9 juli 2022.

Zie ook:

Zie ook:

Verkeer Sloterweg: Na de zomer overleg met nieuwe wethouder

Tijdens de inloopavond op 5 juli 2022 bleek dat de projectgroep Sloterweg ervoor kiest om zo snel mogelijk na het zomerreces gelijktijdig zijn voorstellen voor het vergunningenbeleid én voor het al dan niet op bepaalde tijden uitzetten van de camera’s op de Laan van Vlaanderen aan de wethouder te presenteren.

Dat is wel zo efficiënt en het geeft de ambtelijke projectgroep de kans om tijdens de zomer beide voorstellen optimaal voor te bereiden.

Invoering Variant 2A gaat gestaag verder
De nieuwe wethouder Melanie van der Horst (D66) kan beide voorstellen dan in samenhang beoordelen en een besluit nemen, dat uiteraard wordt gedeeld met de gemeenteraad. “Tijdens de inloopavond bleek dat sommige bewoners bezorgd zijn dat het invoeren van Variant 2A van de baan is”, vertelt omgevingsmanager Bernard Kroeger, “maar daarvan is echt geen sprake. De gemeenteraad heeft besloten tot de invoering van Variant 2A. Dat betekent dat alle adressen in Sloten en Nieuw Sloten voor iedereen bereikbaar blijven, maar vanaf het eerste kwartaal van 2023 niet langer voor iedereen via de kortste route, de Sloterweg. Er komen vier digitale camera’s, twee op de Sloterweg en twee op de Laan van Vlaanderen.

De projectgroep is nu aan het uitzoeken wie straks zonder boete langs welke paal kan blijven rijden en hoe we dit organiseren. Het invoeren van Variant 2A gaat gewoon door. Alles is erop gericht om de invoering in het eerste kwartaal van 2023 te realiseren. Er wordt echter gekozen voor zorgvuldigheid boven snelheid. We willen alles goed regelen en alle procedures netjes volgen. Daarmee bereiken we dat – als Variant 2A eenmaal in werking is getreden – dat deze ook – zo nodig – stand houdt voor een rechter.”

Twee weken verkeersintensiteit gemeten
Gelijktijdig krijgt wethouder Van der Horst ook de resultaten van het onderzoek over de verkeersbelasting van de Laan van Vlaanderen in Nieuw Sloten te zien en het daaraan gekoppelde advies van de ambtelijke projectgroep. Kroeger: “Omdat de gemeenteraad een motie heeft aangenomen die ons verplicht om te onderzoeken of en zo ja wanneer de camera’s op de beide poten van de Laan van Vlaanderen verantwoord en veilig kunnen worden uitgezet, is er van 13 tot 26 juni 2022 continu metingen verricht naar het aantal voertuigen dat over de Laan van Vlaanderen en de Sloterweg West reed. Dat onderzoek mocht niet langer duren, omdat dat van de privacywetgeving – zonder langdurige aanvraagprocedures – niet is toegestaan. Maar uit die twee weken kunnen we al heel veel informatie halen. We beschikken immers over betrouwbare tellingen uit het Verkeersmodel Amsterdam (2019). We gaan de nieuwe data vergelijken met de data uit 2019.”

Rekening houden met waterbedeffect Sloterweg
Als er in de toekomst op bepaalde tijden camera’s uitgezet kunnen worden, dan zal dat alleen gaan om camera’s op de Laan van Vlaanderen en niet die op de Sloterweg. Die blijven altijd aanstaan. Als de Sloterweg-camera’s aanstaan, heeft dat natuurlijk direct gevolgen voor de drukte op de Laan van Vlaanderen. Dat is ook bekend: Toen de Sloterweg afgesloten was het op de Laan van Vlaanderen – door het waterbedeffect – meteen veel drukker. Kroeger: “Dit wordt natuurlijk ook meegenomen in de berekeningen. Middels data-analyse wordt het aantal vervoersbewegingen op de Sloterweg West meegenomen bij het bepalen van de belasting van de Laan van Vlaanderen. De Laan van Vlaanderen loopt door een woonwijk. Daarbij gaat het met name om de vraag of het vastloopt in Nieuw Sloten. De onderzoeksresultaten worden langs die meetlat gehouden en daar rolt een advies uit voort. Dat leggen we na de zomer zo snel mogelijk voor aan de wethouder.”

Stadsdeel voert aangenomen beleid uit
Als de wethouder over beide onderwerpen een besluit heeft genomen, kan de uitvoering de volgende fase ingaan. Pas als bijvoorbeeld duidelijk is of, en zo ja op welke tijden de camera’s op de Laan van Vlaanderen veilig uitgezet kunnen worden, kan het verkeersbesluit voor het hele project worden genomen. Dan weet de ambtelijke organisatie ook pas of er onder het toekomstige inrijdverbod ook onderborden – dat het verbod niet op alle tijden van kracht is – gelden.

“Al deze uitvoerende taken liggen bij stadsdeel Nieuw-West”, laat de omgevingsmanager weten, “maar even voor de duidelijkheid: Het is dus niet zo dat de discussie over het al dan niet invoeren van Variant 2A, de gekozen ontheffingssystematiek of de tijden waarop de camera’s op de Laan van Vlaanderen mogelijk worden uitgezet nog gevoerd kan worden. De gemeente bepaalt de hoofdlijnen en het stadsdeel voert deze uit.”

30 km-maatregelen op Slotense wegen
De aanleiding voor de op 5 juli 2022 georganiseerde gemeentelijke informatieve inloop was het starten van de procedure om een verkeersbesluit te nemen om op diverse wegen 30 km/uur als maximum snelheid in te voeren en maatregelen te treffen om de verkeersdeelnemers ook te dwingen om langzamer te gaan rijden. Het gaat dan om de weg tussen de rotonde en de Sloterbrug (Plesmanlaan en Langsom) en om de Vrije Geer en de Ditlaar. “Waar mogelijk zullen 30 km-drempels worden aangebracht”, vertelt Kroeger. “Dat kan niet overal omdat het polderwegen zijn en als er huizen direct naast de weg liggen, dan kunnen we hier geen drempels aanleggen. Dat hebben we op de Sloterweg eens te meer bevestigd gezien en die fout gaan we nu dus niet opnieuw maken. Op de plekken waar bus 195 rijdt komen busvriendelijke drempels en waar de bus niet rijdt komen gewone 30 km-drempels. Die lijken op het oog best wel op de drempels die nu al op de Langsom liggen. Maar, wie eroverheen rijdt, voelt meteen het verschil. Deze 30 km-variant is van een heel andere orde. Als je je uitlaat heel wilt laten, dan ga je vanzelf langzamer rijden.”

Handhaving op 30 km/uur straks mogelijk
Over de noodzaak tot handhaving toont de omgevingsmanager begrip, maar hij geeft aan dat dit “helaas geen gemeentelijke bevoegdheid” is. Het projectteam gaat een verzoek bij de politie indienen om hier te gaan handhaven op de snelheid. Kroeger: “Als het verkeersbesluit komende oktober van kracht is, gaan we deze wegen zo snel mogelijk ook als echte 30 km-zone inrichten. Dan is ook voldaan aan de randvoorwaarden waardoor de politie hier op 30 km/uur kan handhaven. Meer kunnen wij er als ambtelijke projectgroep niet aan veranderen, maar ik begrijp de zorgen die hierover leven.”

Tamar Frankfurther; 8 juli 2022.

Zie ook: Sloterbrug en Sloterweg

Zonnepanelen zijn in Beschermd Dorpsgezicht Sloten tóch toegestaan

Panelen, die zichtbaar zijn vanaf de openbare ruimte, mogen nu tóch – onder voorwaarden – vergunningsvrij op niet-monumentale panden in de oude dorpskern worden geplaatst.

Na de berichtgeving afgelopen december over de strenge eisen aan het plaatsen van zonnepanelen op álle huizen in het beschermde dorpsgezicht kreeg de projectleider Duurzaam Erfgoed Annette ten Doeschate van de gemeente Amsterdam veel vragen.

Zonnepanelen dak Osdorperweg 27. Foto Erik Swierstra.

Gewone panden: vergunningsvrij maar mét regels
“Eerst gingen wij er vanuit dat de regels voor rijks- en gemeentelijke beschermde gezichten gelijk waren, maar toen we er nog eens goed naar gingen kijken, bleek dat niet zo te zijn” laat de projectleider weten. “Panelen plaatsen op gewone huizen binnen het Beschermd Dorpsgezicht Sloten is dus vergunningsvrij, maar dat betekent niet dat álles mag. Er gelden bepaalde randvoorwaarden. Het is daarom van belang dat woningeigenaren zich voorafgaand aan de plaatsing goed informeren over wat wel en niet is toegestaan. Dat voorkomt gedoe na afloop. Team Duurzaam Erfgoed probeert bewoners die willen verduurzamen zo goed als mogelijk te begeleiden en de mogelijkheden te tonen zodat de (erfgoed)waarden zoveel mogelijk behouden blijven. Wie vragen heeft kan ons mailen.”

Slechts beperkte verstoring is toegestaan
In het algemeen geldt als basisregel dat zonnepanelen op daken in een gemeentelijk beschermd dorpsgezicht niet, of slechts in beperkte mate, afbreuk mogen doen aan de karakteristiek van het dak en het daklandschap”, vertelt Ten Doeschate. “Plaatsing van zonnepanelen of -collectoren aan gevels en wanden is niet toegestaan. Alleen wanneer een paneel echt deel uitmaakt van het ontwerp van het pand, kan hiervoor een uitzondering worden gemaakt.”

Om de verstoring van het beschermd dorpsgezicht zoveel mogelijk te beperken geldt een aantal aanvullende regels voor de plaatsing van panelen op niet-monumentale panden. Wie zich aan deze basisregels houdt, weet zeker dat hij nooit last zal krijgen van de afdeling Handhaving van de gemeente.

• Op platte daken:
Zonnepanelen of -collectoren zijn toegestaan als zij tenminste zo ver verwijderd van de dakrand liggen als de collector of het paneel hoog is.

• Op schuine daken:
1. Hellingshoek: Panelen of collectoren worden direct op het dakvlak geplaatst. De hellingshoek van de collector of het paneel is dezelfde als die van het dakvlak waarop ze worden aangebracht.

2. Aaneengesloten vlak: Panelen worden in een recht aaneengesloten vlak aangebracht op minimaal drie pannen (of vergelijkbare) afstand tot goot, nok en zijkanten van het dakvlak. Rond dakramen en dakkapellen circa 50 cm paneelvrij houden.

3. Mat + terughoudend: Panelen en collectoren hebben een terughoudende detaillering. a. Kleuren komen overeen met het achterliggende dakvlak of zijn matzwart. b. Zonnepanelen zijn mat en hebben een gelijk gekleurde, liefst matte, randafwerking.

Monumenten: vergunningsaanvraag is verplicht
Voor het aanbrengen van zonnepanelen op alle monumenten (rijks- en gemeentelijk) moet altijd een omgevingsvergunning te worden aangevraagd. Voor wie niet zeker weet welke panden in het landelijke gebied een monumentenstatus hebben: Dit zijn de monumenten van Sloten en Oud Osdorp. De eisen die worden gesteld aan de niet-monumenten gelden hier ook.

Als verdere basisregel geldt: Zonnepanelen zijn toegestaan op alle daken van monumenten, mits deze niet zichtbaar zijn vanaf de openbare ruimte.

Daarna wordt het al snel wat technischer. Ten Doeschate: “Bij hellende daken dient rekening gehouden te worden met overhoekse zichtlijnen. De panelen mogen geen hoek hebben ten opzichte van het hellend dakvlak en de bestaande dakbedekking moet worden gehandhaafd. Bij daken die zijn gedekt met leien, koper, losanges (ruitvormig zink) of een andere zeldzame dakbedekking of indien een dak een beeldbepalend onderdeel is van de architectuur of het monumentale voorkomen van een monument, zijn zonnepanelen in beginsel niet toegestaan.”

Tamar Frankfurther; 6 juli 2022

Via deze link kunt u het beknopte overzicht ‘Regels zonnepanelen in Beschermd Dorpsgezicht Sloten en op monumentale panden in het kort’ raadplegen.

Via deze link kunt u de gemeentelijke welstandsnota downloaden.

Groot onderhoud Osdorperweg opnieuw uitgesteld

Voor de tweede keer dit jaar wordt het groot onderhoud aan de Osdorperweg uitgesteld. Dat heeft de gemeente afgelopen week in zijn bewonersbrief van 27 juni 2022 laten weten.

Het Onderweggetjebij de Osdorperweg. Foto: Theo Durenkamp.

Als reden hiervoor wordt genoemd dat door “capaciteitsproblemen bij het schrijven van het bestek waardoor de startdatum in juli niet meer haalbaar is”. De exacte startdatum zal naar verwachting in het najaar komen te liggen.

1 februari werd 1 juli 2022
Vorig najaar werd huis-aan-huis bekend gemaakt dat het werk op 1 februari 2022 zou starten. Tevens werd daarbij een tijdschema gepresenteerd waaruit viel af te lezen welk deel van de weg in welke maand zou worden aangepakt. In september zou de weg dan weer helemaal opengaan.

Slechts vier dagen vóór 1 februari werd het werk plotseling afgeblazen. Met als reden dat “de benodigde kabels niet voorradig waren en dat opeens nog een bodem- en funderingsonderzoek moest volgen”. Later maakte de gemeente bekend dat het groot onderhoud op 1 juli 2022 zou starten.

Geen aandacht voor verkeersveiligheid
De gemeente gaf toen tot teleurstelling van de bewoners, de Klankbordgroep Oud Osdorp en de Dorpsraad aan dat er niets gedaan zou worden om ook meteen de veiligheid op de Osdorperweg te verbeteren. De gewenste verbeteringen voor de verkeersveiligheid zouden dan pas een jaar later volgen. Blijkbaar vond de gemeente het na al die jaren nog nodig om na het opknappen van de weg, die dan helemaal een lange rechte racebaan is geworden, “de verkeerssituatie eerst nog een jaar lang te monitoren”. Nu het groot onderhoud straks bijna alweer een jaar wordt uitgesteld, zou de gemeente kunnen overwegen om toch meteen maar de verkeersveiligheid aan te pakken.

1 juli wordt najaar 2022
Zoals gezegd: De Klankbordgroep Oud Osdorp pleitte er juist voor om het groot onderhoud en verkeersmaatregelen in één keer aan te pakken. Dat zou tevens kostenbesparend zijn. Eventueel wilde de Klankbordgroep het groot onderhoud daarom liever uitstellen om dit te laten samenvallen met de gewenste verkeersverbeteringen. En nu wordt – wéér precies vier dagen voor de start van het groot onderhoud – het werk opnieuw afgeblazen.

Geschikt maken voor zwaar vrachtverkeer?
Het is opmerkelijk dat in de brief nergens wordt aangestipt dat de weg geschikt zal worden gemaakt om zwaar vrachtverkeer toe te kunnen laten. Dit was namelijk hét grote bezwaar van Klankbordgroep, de Dorpsraad en bewoners bij alle discussies in de afgelopen maanden. Wél wordt vermeld dat zowel de asfaltlaag als de fundering compleet worden vernieuwd. En tevens wordt bekend gemaakt dat er rode fietsstroken komen en dat alle 50 km-borden worden vervangen door 30 km-borden. Maar… in de brief staat geen enkel woord over de wijze waarop deze lagere snelheidslimiet op deze drie kilometer lange rechte weg zal worden gehandhaafd! Met de jarenlange ervaringen op de Osdorperweg, laat het zich raden hoe deze verkeersmaatregel gaat uitpakken. Het wordt straks nog gevaarlijker voor fietsers op deze smalle rechte polderweg, die notabene onder het Hoofdnet Fiets valt…

Onderweg helemaal of half opknappen?
Voor de eerder aangekondigde verbetering van de zuidelijke helft van de Osdorperweg wordt echter een voorbehoud gemaakt. Dat geldt ook voor de Onderweg, getuige de passage: “Nadat het groot onderhoud op het noordelijk gedeelte gereed is, wordt geprobeerd om aansluitend de asfaltdeklaag van het zuidelijke gedeelte ook te vernieuwen.” En: “Het is nog onduidelijk of op de ventweg alleen de deklaag vernieuwd dient te worden of dat hier ook de fundering moet worden vernieuwd.” Voor de bewoners is het inmiddels een uitgemaakte zaak dat de huidige staat van beide stukken weg om een volwaardige aanpak vraagt.

Theo Durenkamp; 3 juli 2022.

Zie ook: www.theodurenkamp.nl/artikelen/groot-onderhoud-osdorperweg-opnieuw-uitgesteld

Hoe Sloten begin 20e eeuw elektriciteit kreeg

De speurtocht naar het oplossen van het mysterie waartoe toch de beide GEB-deurtjes achter de brandmelder naast het Slotense Politiebureautje dienden, heeft veel losgemaakt.

Osdorperweg in februari 1934 gezien in noordelijke richting vanuit het dorp Sloten met elektriciteitsmast. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Er kwamen zoveel vragen en reacties over dit onderwerp binnen dat initiatiefnemer voor de restauratie van de deurtjes, Guido Frankfurther, zijn project heeft verbreed.

Aanvankelijk: stroomkabels bovengronds
Guido is zich daarom gaan verdiepen in de geschiedenis van de elektrificatie van Sloten. Wanneer men in de huizen en winkelpanden elektriciteit kreeg en hoe het zat met de komst van de straatverlichting.

Guido Frankfurther: “Door de Eerste Wereldoorlog was er grote schaarste aan steenkool en daarmee aan stadsgas. Daarom besloot de gemeente Amsterdam in 1917 tot aanleg van elektrische straatverlichting in de hele stad. In 1923 doofden de laatste gaslantaarns in Amsterdam.

De gemeente Sloten is in de periode 1918-1920 (kort voor de annexatie in 1921) nog van een eigen elektriciteitsnet voorzien. Hiertoe werd in 1918 besloten door de eigen gemeenteraad. De infrastructuur hiervoor werd aangelegd door de N.V. Algemeene Nederlandse Electriciteits Maatschappij Groeneveld, Ruempol & Co., Haarlemmerweg 317. De stroom werd betrokken van de Gemeente-Electriciteitswerken (GEW) van Amsterdam, opgericht in 1899. Dit bedrijf ging in 1941 op in het Gemeente-Energiebedrijf (GEB).

De elektriciteitsmasten verdwenen waarschijnlijk eind jaren ’30 uit het dorp, omdat de stroomkabels toen ondergronds gingen. Op foto’s van de Sloterweg van 1938 zijn nog duidelijk dergelijke masten te zien”.

Sloterweg, 13 april 1940: De elektriciteitsmasten met draden ontbreken in het straatbeeld. Van links naar rechts de adressen: Sloterweg 1236 (Bakkerij Holla), 1234 (de kapper), 1232 en 1230: Café Het Rechthuis, dit stond op het terrein dat in de jaren ’50 speelplaats / basketbalveld van de Sloterschool werd en sinds de jaren ’90 het Dorpsplein is. Rechts daarvan: het politiebureautje op nummer 1226. De brandmelder en pomp staan nog op hun originele plekken. Tot slot helemaal rechts: een stukje van het pand aan de Sloterweg 1224. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam; Jacobus van Eck.

Amsterdamse kruisjes in de gemeente Sloten?
De aanwezigheid van de drie Andreaskruisjes van Amsterdam op de GEB-deurtjes heeft veel lezers aan het denken gezet. Zouden de deurtjes dan pas ná de annexatie door Amsterdam in 1921 zijn geplaatst? André Bank, Operationeel Installatie Verantwoordelijke bij Alliander en die al vijftig jaar een huisje op volkstuincomplex V.A.T. heeft, denkt dat dit niet zo hoeft te zijn: “Amsterdam voorzag ook diverse gemeenten rondom zijn eigen grondgebied van stroom. In dit geval dus in opdracht van de gemeente Sloten. De Gemeente-Electriciteitswerken regelden bijvoorbeeld ook dat Landsmeer, Uitdam, Driemond en de dorpen in Landelijk Noord elektriciteit kregen. Driemond werd pas in 1966 door Amsterdam geannexeerd en Landsmeer is nog steeds zelfstandig. Grote buurman Amsterdam regelde dat in hun opdracht. Het was voor de kleinere gemeenten ook niet rendabel om dit zelf te doen.”

Geen GEB-vermelding op achterkant
André vervolgt: “Omdat Sloten in 1920 al over een eigen elektriciteitsnetwerk beschikte is het mogelijk dat het Amsterdamse elektriciteitsbedrijf na de annexatie in 1921 de drie kruisjes op de deurtjes heeft geplakt. Dit zou verklaren waarom er ook op de deur aan de achterzijde van het gebouwtje geen enkele link met de Gemeente-Electriciteitswerken (GEW) is waar te nemen, zoals de letters GE(B) en het logo met de fakkel. Op veel andere elektriciteitshuisjes zie je die namelijk wel. Maar meer waarschijnlijk is het dat de kruisjes er al vanaf het begin opzaten, omdat de infrastructuur door een Amsterdams bedrijf werd aangelegd met stroomafname van de Amsterdamse GEW in opdracht van de gemeente Sloten.”

Ritterlantaarn op de hoek van het Kerkrondje rond de Sloterkerk en het huidige Dorpsplein in 1956. Café Het Rechthuis is al gesloopt, maar het basketbalveld is nog niet aangelegd. De moderne versie van de Ritterlantaarn met LED-verlichting verlicht de dorpskern nog altijd. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Ook rechter deurtje van vóór de annexatie
In Amsterdam werd de straatverlichting vanaf 1917 elektrisch. Voor die tijd waren er gasarmaturen in bestaande Ritterlantaarns. Deze lantaarns staan tegenwoordig nog steeds in een groot deel van Sloten. Guido: “De elektrificatie van de gemeente Sloten in 1918-1920 maakt dat we zeker weten dat ook het rechter GEB-deurtje er in 1920, een jaar vóór de annexatie van de gemeente Sloten, al was en gebruikt werd. In de kast daarachter zat de apparatuur om de elektrische lantaarns op het dorp aan te sturen: een Openbare Verlichtingsklok en een schakelaar om overdag alle straatlantaarns op het dorp aan te zetten voor een test. Deze apparatuur was dus hoogstwaarschijnlijk in de laatste jaren voor de annexatie al in gebruik.”

Tamar Frankfurther, met dank aan Erik Swierstra; 2 juli 2022.

Zie ook:

* Overzicht artikelen over gedenksteen ‘Sloten 100 jaar geannexeerd en GEB-deurtjes in Sloten (pdf)

Verkeersmaatregelen voor 30 km/uur op Sloten

Plattegrond van Sloten met daarop de zone waar per oktober / november 2022 30 km/uur als maximum snelheid gaat gelden.

Op de Plesmanlaan en de Langsom (tussen de rotonde en de Sloterbrug) komen zeven van deze asfaltdrempels en op de Vrije Geer komen er rond het weiland, niet op de busroute, vier.

Op de Langsom komen voor en na de bushalte twee bus-vriendelijke drempels op de route van 195. Op de andere weghelft komt wel een asfaltdrempel, naast de vrije busbaan.

Project in het kort
Per oktober of november 2022 wordt 30 km/uur officieel de maximum snelheid op de Plesmanlaan en Langsom (tussen de rotonde en de Sloterbrug), de Vrije Geer (rond het Natuurpark tot aan de Langsom) en op de Ditlaar.

Maatregelenpakket bestaat uit drie delen
De politiek heeft hierover al in januari 2022 – in het kader van het project ‘Sloterweg-West verkeersveiliger’ – een besluit genomen. Om af te dwingen dat automobilisten op dit traject ook daadwerkelijk langzamer gaan rijden, bedacht een gemeente een pakket aan maatregelen:
* Het 30 km-gebied markeren;
* Het aanbrengen van twee busvriendelijke drempels op de route van bus 195;
* Het aanbrengen van elf asfaltdrempels daar waar bus 195 niet rijdt.

Informatiebijeenkomst
Kom u op 5 juli 2022 tussen 19.00 en 21.00 uur informeren over deze maatregelen. De gemeentelijke projectgroep Sloterweg-West kan u ook bijpraten over de stand van zaken van de camera’s op de Sloterweg en de Laan van Vlaanderen. Locatie: De Halve Maen, Sloterweg 1345, Sloten. Aanmelden is niet nodig. Vragen? Lees deze bewonersbrief of stuur een mail naar de projectgroep.

Zie ook: Sloterbrug en Sloterweg

Tenminste vijf Kerkuiltjes verwacht in ‘De Oeverlanden’

Op vrijdag 24 juni 2022 kreeg vrijwilliger Hans Bootsma van ‘De Oeverlanden’ te horen dat de kans groot is dat er op het depot in het natuurgebied binnenkort kerkuiltjes ter wereld gaan komen.

Vertegenwoordigers van de Kerkuilenwerkgroep Noord-Holland, die langskwamen om de door hen beschikbaar gestelde nestkast boven de ingang van de loods te inspecteren, konden dat melden.

Zo ziet een kerkuil eruit (Tyto Alba).

Tenminste twee maar waarschijnlijk meer eieren
Hans Bootsma had al een goed voorgevoel, omdat hij opnieuw flink wat braakballen rond de nestkast gevonden had. Maar, dat was voorgaande jaren ook al het geval. Daarom twijfelde hij. Ricardo van Dijk van de werkgroep kwam de kast, zoals ieder jaar, inspecteren. Hij dekte eerst het vlieggat van de kast af. Daarna lichtte hij de deksel van de kast voorzichtig op. Hij zag tot zijn blijdschap in de kast twee volwassen vogels zitten en twee eieren liggen. De kans groot dat er meer eieren zijn. Kerkuilen leggen immers meestal tussen de vijf en acht eieren. Maar, die eieren liggen waarschijnlijk onder een van de ouders en waren dus onzichtbaar.

Hans: “Het is natuurlijk geweldig dat dertien jaar nadat we voor het eerst in ‘De Oeverlanden’ een kerkuil hebben wargenomen er nu daadwerkelijk door hen gebroed wordt in de loods. Ik memoreer hier graag wijlen Chris Arntzen, die toen het initiatief nam om hier een kast te bouwen.” Kerkuilen zijn volgens Hans niet snel verstoord door geluiden: “Ze kunnen heel wat hebben.” Maar, hij verzoekt iedereen die bij de loods in de buurt komt, “voor de zekerheid de komende periode toch zo min mogelijk geluid te maken”.

Ricardo van Dijk van de Kerkuilenwerkgroep Noord-Holland inspecteert de nestkast in de loods bij het Depot in ‘De Oeverlanden’. Foto’s: Hans Bootsma.

Over zes weken weten we meer
Over ongeveer zes weken, komt de Kerkuilenwerkgroep opnieuw langs om het nest te bezoeken en te kijken of alles goed is gegaan. Als er kerkuiltjes zijn, dan kunnen ze ook iemand die daar vergunning voor heeft worden geringd. Dat wordt nog wel even goed plannen. Het ringen moet gebeuren als de jonge vogels tussen de twee en zeven weken oud zijn. Hans Bootsma: “We kunnen niet vaststellen wanneer de eieren precies zijn gelegd. We weten wel dat de broedtijd 30 dagen is dat de jongen daarna in zes á zeven weken worden grootgebracht. Voor het uitzoeken van een geschikte ringdatum zijn de marges smal.” Tom Koudstaal vult aan: “Het oudste jong is vaak meer dan een week ouder dan het jongste. Niet alle jongen overleven het: Meestal vliegen vier tot vijf jongen uit. De jongste jongen zijn soms slachtoffer van kaïnisme. Dat betekent dat zij door oudere nestgenoten worden opgegeten.”

Belang van ‘De Oeverlanden’ als natuurgebied
Tom sluit af: “Dit is een prachtig resultaat dertien jaar na de eerst signalering van kerkuilen in het gebied. Het grote belang van ‘De Oeverlanden’ als belangrijk natuurgebied in Amsterdam Nieuw-West wordt hiermee eens te meer onderstreept. Deze bijzondere vogel heeft het natuurgebied uitgekozen als geschikt leefgebied, zo dicht bij de stad.”

Tamar Frankfurther; 26 juni 2022.

Oude Haagsebrug blijft dé busroute naar Schiphol

Het was de bedoeling om een nieuw viaduct over de A9 speciaal voor hoogwaardig openbaar vervoer (HOV) te bouwen.

“Dat viaduct gaat (voorlopig) niet gebouwd worden”, zo laat wethouder Marja Ruigrok weten in een brief die zij op 21 juni 2022 naar de gemeenteraad van de Haarlemmermeer stuurde.

Te duur en alternatief voorhanden
De reden? De geraamde bouwkosten rijzen de pan uit en er is een goedkoper acceptabel alternatief voor het hoogwaardig busvervoer naar Schiphol: het vervangen van de Oude Haagsebrug over de Ringvaart.

De locatie van de brug over de Ringvaart. De nieuwe brug wordt breder zodat de HOV-bussen hier in twee richtingen (via de gestippelde route) naar Schiphol kunnen rijden en niet meer op elkaar hoeven te wachten. De golfclub blijft via de nieuwe brug bereikbaar. Ook komt op de brug meer ruimte voor de fietser en wordt de doorvaarthoogte verhoogd. Dat wordt dan wel een pittige fietsklim… Foto: Tamar Frankfurther.

Vervanging Oude Haagsebrug is noodzakelijk
Dat de Oude Haagsebrug in slechte technische staat verkeert, is niet verwonderlijk. De brug is in 1938 gebouwd als onderdeel van Rijksweg 4 (nu de A4) en was een van de eerste autosnelwegen van Nederland. Deze weg verbond het Aalsmeerplein in Amsterdam via Schiphol met Den Haag.

De Oude Haagsebrug over de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder.
Foto: Erik Swierstra.

Alleen voor OV en naar het golfterrein
Sommige partijen hoopten dat de aanleg van het nieuwe viaduct door zou gaan, omdat de Oude Haagsebrug dan mogelijk opengesteld zou kunnen worden voor ándere voertuigen. Dat zou ook positieve gevolgen voor de ontsluiting van Nieuw-West kunnen hebben. Nu dit besluit is genomen, lijkt deze optie (voorlopig) van de baan.

Tamar Frankfurther; 24 juni 2022.

Zie ook:

Achter de GEB-deurtjes hing een telefoon en zaten een OV-klok en schakelaar

Het mysterie van de twee GEB-deurtjes achter de brandmelder aan de Sloterweg naast het Politiebureautje is al voor een groot gedeelte opgelost.

André Bank, verantwoordelijk voor de ‘operationele installatie’ bij Alliander en al 50 jaar tuinder op volkstuincomplex V.A.T. wist antwoord te geven op veel vragen. Ook de oproep in deze Nieuwsbrief van vorige week leverde nuttige informatie op.

Dankzij André Bank van Alliander is nu bekend hoe het precies zat met de elektriciteit op Sloten.

André Bank van Alliander opent het deurtje. Foto Guido Frankfurther.

Scharnieren aan boven- en zijkant waren functioneel
André wist meteen te vertellen dat het linker deurtje toegang gaf tot een telefoon voor GEB-medewerkers. Achter het rechter deurtje zaten twee belangrijke instrumenten: een openbare verlichtingsklok (‘OV-klok’) om de verlichting ’s avonds als het donker werd automatisch te ontsteken. Daarnaast zat er een schakelaar waarmee je overdag de straatverlichting aan kon doen om deze te testen. Dan blijft de vraag nog open waarom de deurtjes dan ofwel naar boven ofwel opzij geopend werden.

Het linker deurtje scharnierde naar boven en het rechter opzij. Foto: Guido Frankfurther.

Dat het linker deurtje zijn scharnier aan de bovenzijde heeft, is logisch, volgens André: “In die linker kast zat een bedrijfstelefoon, waarmee alleen medewerkers via een telefoniste naar het GEB konden bellen. Als het regende kon je dan onder het deurtje gaan staan en droog telefoneren. Mobiele telefoons  waren er vijftig jaar geleden natuurlijk nog niet. En als er een storing was, moest je je eerst melden als je op de locatie was gearriveerd. Vooral ’s nachts was dat handig, want dan hoefde je hiervoor niet een van de buren ’s nachts uit zijn bed te bellen.”

Een GEB-bedrijfstelefoon van het model dat vroeger in de telefoonkast achter het linker deurtje heeft gezeten.
Foto: André Bank.

André vervolgt: “Het rechter deurtje gaf toegang tot een kast waar de OV-klok en de ‘overbruggingsschakelaar’ in zaten. Die laatste kon je omzetten om de straatverlichting overdag aan te zetten. Dit ontsteekpunt gaf toegang tot de besturing op wijkniveau. Een groot deel van het dorp kon je hiermee overdag in het licht zetten.”

Zijn collega Rob Teffer, hoofdmonteur en leermeester bij Liander voegt daar aan toe: “Die OV-klok was in feite niets anders dan een relais dat werd aangestuurd door een signaal vanuit de centrale. Vanuit de moederklok aldaar werd de schakelaar op Sloten omgezet op het moment dat de duisternis inviel.”

Verschillende lopers voor enkele of voor veel deurtjes
André Bank heeft zich verdiept in de geschiedenis van het toenmalige Gemeente-Energiebedrijf (GEB) en weet daarom haarfijn uit te leggen hoe het zat met de elektriciteit in Amsterdam en op Sloten. Het GEB werkte met verschillende ‘lopers’. Dat zijn sleutels die op alle soortgelijke deurtjes in Amsterdam pasten, maar bijvoorbeeld ook op wijkstations en ruimten voor het ‘bovennet’. Hoe belangrijker de functie van een afgesloten ruimte, hoe minder medewerkers over een passende loper daarvoor beschikten. André: “Alle lopers pasten op het telefoonkastje, de laagste gradatie, want iedereen moest natuurlijk met het hoofdkantoor kunnen bellen bij storingen of calamiteiten. Maar alleen de lopers van de senior-medewerkers pasten ook op de deuren van de wijkstations.” Binnenkort deelt André nog meer over het elektriciteitsnet, de openbare verlichting in Sloten en de restauratie van de GEB-deurtjes.

Tamar Frankfurther; 22 juni 2022.

Zie ook:

Zie ook:

Zie ook:

Oud Osdorpers spreken weer in voor veiliger Osdorperweg

Hoewel de Osdorperweg geen agendapunt op de SDC-vergadering van 14 juni 2022 was, waren het drie insprekers die bijna een uur lang alle aandacht op dit al jaren slepende dossier wisten te vestigen.

Als bewoners van deze verkeersgevaarlijke weg deden zij wederom een oproep om nu daadwerkelijk de onveiligheid aan te pakken en dit vooral te combineren met het groot onderhoud.

Tegenstrijdige uitgangspunten

Ook juridisch is er veel aan te merken op het plan om de weg met als status ‘Hoofdnet Fiets en erftoegangsweg’ nu te gaan inrichten voor zwaar vrachtverkeer en daarmee dus ook het vrachtwagenverbod na 60 jaar op te heffen. Ook kwam de vraag aan de orde in hoeverre er tussen stadsdeel en ondernemers handjeklap is gespeeld om de weg weer voor vrachtverkeer te gaan bestemmen en verbouwen. Kortom, de tegenstrijdige uitgangspunten die voor de Osdorperweg zijn geformuleerd missen alle geloofwaardigheid.

DB verantwoordelijk voor onveiligheid

Namens de Klankbordgroep Oud Osdorp constateerde Hans de Waal dat het DB nog steeds geen actie had ondernomen. “Het is duidelijk dat dit DB geen voorstander is van het direct nemen van maatregelen als het om verkeersveiligheid gaat. Na de vorige vergadering is immers geen enkele actie ondernomen. Het groot onderhoud, waarbij zo maar even het vrachtwagenverbod van tafel wordt geveegd, gaat dus gewoon door. Daarmee bent u allemaal verantwoordelijk voor de vrachtwagen van 40 ton die een moeder met een kind op de fiets tegenkomt op de Osdorperweg.

U gelooft de ambtenaar die denkt de veiligheid voor de fietser te realiseren middels twee rode fietsstroken en een bordje met maximum 30 km/u. Met dit geplande groot onderhoud wordt de weg, vanaf komende maand al, in strijd met het vrachtwagenverbod, extra gefundeerd en verbreed voor zwaar vrachtverkeer. Daarmee wordt maar één punt van de nota van de uitgangspunten, en wel het meeste bizarre (het geschikt maken voor vrachtverkeer) verwezenlijkt. Alle andere uitgangspunten klinken misschien wel leuk, maar worden daarmee in de praktijk een lachertje.”

Dubbel werk, dubbele kosten

Hans de Waal wees ook op het onnodig verspillen van gemeenschapsgeld door nu eerst alleen het groot onderhoud te plegen en in een later stadium de weg weer opnieuw op te breken voor de inrichting van de 30 km-zone. En dat omdat er eerst weer een onderzoek zou moeten plaats vinden.

Handjeklap met ondernemers?

En de bevlogen Oud Osdorper vervolgde: “Het enige onderzoek dat volgens mij nog moet plaats vinden is hoe het kan dat dit (en het vorige) DB de belangen van de ondernemers belangrijker vinden dan de verkeersveiligheid van de fietser op de Osdorperweg. Welke lijntjes lopen er tussen ondernemers en de gemeenteambtenaren die de beslissing in dit project nemen? Hebben juristen de gemeente al claims in het vooruitzicht gesteld wanneer de weg niet langer technisch wordt ingericht om geschikt te zijn voor zwaar vrachtverkeer? Beste mensen, ’t stinkt! Dit langlopende dossier rammelt aan alle kanten. Ik ben er klaar mee…”

Juridisch afdwingen

Mireille de Ridder, eveneens bewoner en tevens lid van de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp, toonde zich zeer ontgoocheld over de voorgenomen oplossingen die de onveiligheid juist gaan vergroten: “Op sommige delen mist de Osdorperweg zelfs de vereiste breedte voor twee vrachtwagens om elkaar te passeren. Bovendien is daar aan één zijde een voetpad van slechts twee stoeptegels. Afgelopen week werd ik zelf daar door een vrachtwagen in de heg gedrukt. Als dit een kind was overkomen, hoe zou het dan afgelopen zijn?

Zelf overweeg ik momenteel een gerechtelijke procedure aan te gaan, omdat in dit hele dossier diverse zaken niet kloppen en die bovendien juridisch aanvechtbaar zijn. Dat gemeente en stadsdeel beide over dit dossier gaan, maakt het bijzonder verwarrend en onduidelijk. De gemeente voert hier andere ontwikkelingen door, zoals de ontsluiting van het terrein in de Lutkemeerpolder en de horecaplannen bij de Slibveldenweg, die niet gecommuniceerd worden met het stadsdeel en de projectmanager van de Osdorperweg.” Mireille pleitte daarom voor één aanspreekpunt voor de Osdorperweg: “En aangezien het stadsdeel minder mandaat heeft dan de gemeente, moet dit project, net als de Sloterweg, in één hand gelegd worden, dus bij de gemeente.”

Kindonvriendelijk én -onveilig

Saskia van der Pol, eveneens bewoner en dorpsraadslid, legde in haar bijdrage vooral de nadruk op de gevaarlijke situatie voor de kinderen. Zelfs de kinderspeelplek van ‘Over de Rand’ op de hoek van de Joris van den Berghweg is voor kinderen zelfstandig niet bereikbaar vanwege de smalle stoep langs de drukke en smalle Osdorperweg, waar auto’s en vrachtwagens elkaar rakelings moeten passeren.

Doorschuiven

Het was vooral stadsdeelvoorzitter en waarnemend portefeuillehouder Verkeer Ünver die namens het DB op de insprekers reageerde. Hij wist daarbij zijn irritatie – tijdens zijn breedvoerige betoog met daarin veel inhoudelijke herhaling – over de ingebrachte punten nauwelijks te verbergen. Vooral de schijn van handjeklap met de ondernemers wees hij nadrukkelijk van de hand, zolang duidelijke bewijzen daarvoor ontbreken. Op de klacht over het uitblijven van maatregelen wees hij op de nog aan te stellen nieuwe portefeuillehouder die het hele dossier na diens aantreden zal gaan overnemen.

Ünver beloofde aan De Waal om zijn opvolger, Nazmi Türkkol van D66, zo spoedig met hem in contact te gaan brengen om het “doorschuiven van de maatregelen tot een minimum te beperken”. Wat betreft een eventuele overdracht van het dossier naar de gemeente en het invoeren van de elektronische knip waarover de SDC zich in meerderheid uitsprak verwees hij naar de toezeggingen van de vorige vergadering.

Acht palen, één camera

Op de vraag van andere SDC-leden welke kortetermijnoplossing Hans de Waal het liefst zou zien, stelt Hans voor om acht flitspalen op het hele traject te plaatsen met één camera die telkens van plek wisselt. Deze plaatsing zou volgens hem binnen twee weken haalbaar zijn om te realiseren.

Beschamend

Slotenaar Monique van ’t Hek (D66) noemde het “beschamend” dat het dossier Osdorperweg al zoveel jaren voortsleept. Als nieuw SDC-lid beloofde zij om snel na de aanstelling van de nieuwe portefeuillehouder het dossier ‘Osdorperweg’ zo veel mogelijk samen met de nieuwe verkeerswethouder (D66) van de gemeente op te pakken. Van ’t Hek beloofde zich hierin vast te gaan bijten tot er een oplossing is bereikt en de Osdorperweg veilig is voor fietsers.
Eerder hebben ook de stadsdeelpolitici van GroenLinks, de PvdA en de VVD hun steun hiervoor al toegezegd, zoals ook blijkt uit eerder aangenomen moties.

Theo Durenkamp; 18 juni 2022.

Zie ook: www.theodurenkamp.nl/artikelen/oud-osdorpers-spreken-weer-in-voor-veilige-osdorperweg