Geschiedenis

Artikelen over de geschiedenis van het gebied ten zuiden van de Sloterweg

Over de geschiedenis van het gebied ten zuiden van de Sloterweg: de Riekerpolder, het Jaagpad en de Nieuwe Meer, zijn in de loop der jaren diverse artikelen verschenen op www.slotenoudosdorp.nl en in het blad ‘Oever’ van de ‘Vereniging Oeverlanden Blijven‘. Een aantal van deze artikelen is als pdf-documenten opgeslagen. Deze zijn hieronder te lezen:

*

* De Bronwaterleiding in de Riekerpolder

* De geschiedenis van de Oeverlanden

* Drinkwater in oorlogstijd

* Een naam ouder dan de doden – Begraafplaats Huis te Vraag

* Herinneringen aan het witte huisje aan Jaagpad nr. 220

* Herinneringen aan Jaagpad nr. 200 bij de Nieuwe Meer

* Het Jaagpad langs de Schinkel en Nieuwe Meer

* Het Jaagpad, Café Opoe

* Huis te Vraag – Dat het nog bestaat

* Huis te Vraag – Dodenakkers

* Sloten en de verbinding van Amsterdam naar Den Haag

* Van militaire watervoorziening tot broedplaats

* Vliegtuig halen, twee maal tol betalen

*

 

Uit het blad ‘Oever’ van de ‘Vereniging Oeverlanden Blijven‘:

* Aan het Karnemelksche Gat

* De aanleg van het Jaagpad

* De geologische geschiedenis van de Oeverlanden

* De geschiedenis van de Oeverlanden

* De Nieuwe Meer

* De Oeverlanden in de krant

* Donderdag 25 augustus 2005

* Dr. W. Sieger (1886-1958)

* Een geheugenopfrisser

* Een kwart eeuw op de bres voor natuurbehoud

* Een vliegongeluk in de Riekerpolder

* Groot rondje Nieuwe Meer

* Herinneringen aan het Jaagpad en Riekerpolder

* Herinneringen van een vliegtuigspotter

* Het Nieuwe Meer – Jac P Thijsse 1923 DGA

* Het Spijtellaantje is een blijvertje

* In de voetsporen van Jac.P. Thijsse

* Jac.P. Thijsse (1865-1945)

* Jan Strijbos (1891-1983)

* Jan Swammerdam (1637-1680)

* Levende natuur aan het Karnemelksche Gat

* Luchtfoto 24 mei 1935

* Luchtfoto van de Royal Air Force 1944

* Mijn herinneringen aan het Jaagpad

* Parkenquaestie – januari 1908

* Pontjes Nieuwe Meer

Zie ook: www.oeverlanden.nl/historie/

Inkijkje het leven ‘rond de Sloterbrug’ in de jaren ’60 en ’70

Op zondag 28 november 2021 werd deel 2 van de verhalen ‘Rond de Sloterbrug’ gepresenteerd. Deze keer staan de jaren zestig en zeventig in Sloten, Oud Osdorp en Badhoevedorp centraal.

Na hun vorige uitgave waarin de vier lokale auteurs verhalen uit de naoorlogse periode vastlegden, richten Paul Kroes, Jan Loogman, Kees Loogman en Kees Schelling hun blik nu op de roerige jaren die daarop volgden. Uit de verhalenbundel blijkt dat het om een tijd vol tegenstellingen ging. Aan de ene kant ging het oude vertrouwde dorpse leven onveranderd door, maar tegelijkertijd dienden zich overduidelijk veranderingen aan, waar niet iedereen blij mee was. Een impressie van de 23 verhalen uit het boek.

Was dat even schrikken voor de Slotenaren: Het Wees- en Armenhuis was plotseling gekraakt! Compilatie-foto van Kees Klaver: recente foto van het pand gecombineerd met de afbeelding van de spandoeken uit het Parool van 18 januari 1973, de dag na de kraak.

Belevenissen van dorpsdokter Faber
De verhalenbundel begint met een prachtige compilatie van herinneringen aan dé dorpsdokter van Sloten, dokter Bert Faber. Hoe hij áltijd klaar stond voor zijn patiënten; soms ook in de rol van psychiater. Over een patiënt die maar niet naar de tandarts durfde te gaan en die stomdronken bij hem in de praktijk belandde – bij wie hij toen zelf maar diens rotte tanden heeft getrokken. En hoe Faber de pastoor van de Sint Pancratiuskerk vroeg een parochiane – die ternauwernood nog haar tiende kind had kunnen baren – ervan te overtuigen dat “haar taak om kinderen te baren nu wel volbracht is”. De befaamde dokter Faber ging in 1986 met pensioen. Hij had een hele grote praktijk, maar “met hoofdpijn of een verkoudheidje vielen zijn patiënten hem niet lastig”.

Weerbarstige pastoor en buffelende kolenboer
Het boek geeft ook een inkijkje in het katholieke leven in de jaren zestig. Pastoor Coelen trad in 1964 aan in de Pancratiuskerk. Toen Jan Loogman in 2020 aan (ex-)parochianen vroeg wat zij zich van deze pastoor herinneren, zijn hun reacties nog opvallend heftig. Zij delen openhartig hun herinneringen.

Ook Eef Schelling, de kolenboer in Oud Osdorp, wordt uit de vergetelheid gehaald. Hoe later op de dag hoe zwarter zijn gezicht. Wie slim was, liet zijn kolen in de zomer al bezorgen. Dan was je goedkoper uit.

Wees- en Armenhuis gekraakt
Toen de Slotenaren op 17 januari 1973 wakker werden, zagen zij tot hun stomme verbazing dat het Wees- en Armenhuis, dat bijna een jaar leegstond, was gekraakt. Kees Schelling heeft precies uitgezocht wat er tóen allemaal gebeurde. Over de Dorpsraad, die aanvankelijk niets van de krakers wilde weten, maar later bedacht dat zij wel de voorkeur verdienden boven de komst van de Amerikaans sekte ‘Children of God’. Wethouder Ruimtelijke Ordening, Han Lammers, bemoeide zich persoonlijk met de zaak. Wie het hele relaas volgt, ziet dat de krakers een belangrijke rol hebben gespeeld in het behoud van het voormalige bejaardentehuis, waar nu nog altijd twintig gezinnen in wonen.

Hoe jongerencentrum Smoes aan zijn naam kwam
In de vroegere recreatiezaal, die aanvankelijk met een brug verbonden was met het bejaardentehuis, opende jongerencentrum Smoes in 1974 zijn deuren. “Het centrum ontleende zijn naam aan een voormalige bewoner van het verzorgingshuis, de heer Smoes. In de achtergebleven verpleegrapporten werd melding gemaakt van het feit dat bij controles bleek dat er cognac in de kledingkast van de heer Smoes gevonden was. Als camouflage zat de cognac in bruine flesjes met het etiket ‘hoestdrank’. Ook zou er een fles bier in zijn kastje in de recreatiezaal zijn gevonden. De oude heer Smoes werd streng berispt, maar heeft zich hierdoor jaren later ook een cultstatus verworven.” Tegenwoordig staat dit pand bekend als ‘Dorpshuis Sloten’ waar iedereen activiteiten kan organiseren. Het is mooi hoe verleden en heden elkaar zo een hand geven.

Te koop in Osdorp en in Badhoevedorp
En dit is slechts een greep uit dit toegankelijke boek vol verhalen uit het dagelijks leven in de jaren zestig en zeventig in Sloten, Oud Osdorp en in Badhoevedorp. ‘Rond de Sloterbrug, deel 2’ (ISBN 9789082477535) is voor € 19,95 verkrijgbaar bij boekhandel Jaspers in Badhoevedorp, boekhandel  en Meck & Holt en via de uitgever.

Tamar Frankfurther, 29 november 2021

Zie ook:

Annexatie in 1921 zorgde ook voor nieuwe huisnummering

Voor de inwoners van de gemeente Sloten veranderden er nogal wat zaken toen de gemeente in 1921 werd geannexeerd door Amsterdam.

De woningen in het uitgestrekte landelijke gebied werden aangesloten op het Amsterdamse water- en lichtnet. (En veel later het (aard)gas- en kabelnet.) De scholen vielen voortaan onder het Amsterdamse onderwijs. Ook de huisnummering werd rigoureus aangepast. En dat was misschien maar goed ook…

De gemeente Sloten kende vroeger geen huisnummers per straat, maar per wijk. Als je hier de weg niet kende, was het waarschijnlijk een hele zoektocht om het goede huisnummer te vinden. Foto: Erik Swierstra.

Wijkletters
Voordat de gemeente Sloten in 1921 door de gemeente Amsterdam werd geannexeerd had Sloten een eigen systeem van huisnummers en wijkletters. Dit systeem was ingevoerd omstreeks 1915. Voordien werden percelen en de huizen die daar eventueel op stonden aangeduid met de kadastrale gegevens, die waren vastgesteld in de jaren twintig van de 19e eeuw. Door het toegenomen aantal huizen in de gemeente voldeed het oude nummersysteem niet meer en werd omstreeks 1915 een nieuwe wijkindeling en huisnummering ingevoerd: een letter met een cijfer.

Zo  kregen de huizen in de Slotense dorpskern en langs de Sloterweg de combinatie van de letter A met een nummer en begonnen de huisnummers in Oud Osdorp en langs de Akerwegen met een C. Erik Swierstra schreef hierover een boeiend artikel in drie delen.

Gedenksteen is kapstokje voor herinneringen
Initiatiefnemer voor de gedenksteen ‘100 jaar annexatie gemeente Sloten’, Guido Frankfurther: “De gedenksteen moet straks het kapstokje worden om de verhalen over de annexatie en wat dit allemaal teweeg bracht, te vertellen. De annexatie had na-, maar ook voordelen. Op het gebied van bijvoorbeeld de huisnummeringen is Sloten er sinds 1921 echt op vooruit gegaan”.

Opbrengst is al € 3.500,-
Van de benodigde 4.000 euro voor de gedenksteen is nu maar liefst al 3.500 euro binnen, mede door mooie bijdragen van stadsdeel Nieuw-West, Kaasmakerij ‘Aan de Molensloot’ aan de Akersluis, Moerland Makelaars op Tussen Meer, Ed Dooyeweerd Holding uit Sloten en Caravan Centrum Sloten aan de Sloterweg. Misschien kunnen nog enkele bewoners en ondernemers bijdragen om het streefbedrag te halen. Dan kan de gedenksteen hopelijk in december worden onthuld door burgemeester Femke Halsema van Amsterdam en dorpsraadvoorzitter Sjoerd Jaasma.

Bijdragen kunnen worden overgemaakt op bankrekeningennummer NL80 RABO 1472 8260 51 t.n.v. G. Frankfurther. In deze Nieuwsbrief houden wij u wekelijks op de hoogte hoeveel geld er al binnen is en binnenkort ook over de productie van de steen.

Tamar Frankfurther, 15 november 2021.

Geschiedenis van de Nieuwe Meer en Riekerpolder in de ‘Oever’

In het het blad ‘Oever’ van de ‘Vereniging Oeverlanden Blijven‘ zijn in de loop der jaren diverse artikelen verschenen waarin aspecten uit de Geschiedenis van de Nieuwe Meer en Riekerpolder e.o. zijn beschreven. Een aantal van deze artikelen is gedigitaliseerd en als pdf-documenten opgeslagen. Deze zijn hieronder te lezen:

* Aan het Karnemelksche Gat

* De aanleg van het Jaagpad

* De geologische geschiedenis van de Oeverlanden

* De geschiedenis van de Oeverlanden

* De Nieuwe Meer

* De Oeverlanden in de krant

* Donderdag 25 augustus 2005

* Dr. W. Sieger (1886-1958)

* Een geheugenopfrisser

* Een kwart eeuw op de bres voor natuurbehoud

* Een vliegongeluk in de Riekerpolder

* Groot rondje Nieuwe Meer

* Herinneringen aan het Jaagpad en Riekerpolder

* Herinneringen van een vliegtuigspotter

* Het Nieuwe Meer – Jac P Thijsse 1923 DGA

* Het Spijtellaantje is een blijvertje

* In de voetsporen van Jac.P. Thijsse

* Jac.P. Thijsse (1865-1945)

* Jan Strijbos (1891-1983)

* Jan Swammerdam (1637-1680)

* Levende natuur aan het Karnemelksche Gat

* Luchtfoto 24 mei 1935

* Luchtfoto van de Royal Air Force 1944

* Mijn herinneringen aan het Jaagpad

* Parkenquaestie – januari 1908

* Pontjes Nieuwe Meer

Zie ook: www.oeverlanden.nl/historie/

Slotense herenboer doet boekje open over Slotense wethouder

“Willem kan Willem niet meer luchten of zien…”

Boerderij Rijnhof van Willem van der Laan die door de annexatie de verkoop van zijn land voor woningbouw misliep.

De Slotense herenboer Willem van der Laan is het najaar 1920 in alle staten. Hij is furieus op zijn naamgenoot Willem, bekend als wethouder in de gemeente Sloten, voluit Willem de Buisonjé. De bom is onlangs gebarsten toen Van der Laan de verkoop van zijn grond voor de gemeentelijke woningbouwplannen vlakbij de dorpskern van Sloten definitief zag gedwarsboomd. En dat kwam omdat De Buisonjé als lid van de Tweede Kamer daar glashard verklaarde dat de gemeente Sloten zich uitspreekt vóór annexatie door Amsterdam!

Willem van der Laan (1853-1928), herenboer van Rijnhof in Sloten.

We hebben het over november 1920 als Willem van der Laan, eigenaar van boerderij Rijnhof aan de Sloterweg, geen goed woord meer over heeft voor die andere Willem die hij met zijn dorpsgenoten tot voor kort nog zo hoog achtte. Dat De Buisonjé zijn eigen gemeente Sloten verraadde is niet de enige uitglijder die hem wordt verweten: een reeks van schandalen komt nu aan het licht, waardoor de ene Willem die andere Willem totaal niet meer kan luchten of zien…

Willem de Buisonjé (1878-1952), wethouder in Sloten en Tweede Kamerlid.

Beluister de podcast
De hele klachtenlitanie van Willem van der Laan, tevens gemeenteraadslid van Sloten, is sinds kort te beluisteren in de podcast die ‘Ons Amsterdam’ onlangs uitbracht op: https://soundcloud.com/…/podcast-ons-amsterdam-episode-2

Het is de tweede in een serie podcasts die het maandblad sinds kort uitbrengt over de perikelen rond de annexatie van de omliggende gemeentes door Amsterdam. Zo gaat de eerste podcast over Harmen Betlehem, ook gemeenteraadslid, maar dan van de gemeente Watergraafsmeer die óók op 1 januari 1921 door Amsterdam wordt geannexeerd. Hij was degene die op oudejaarsdag 1920 een heuse begrafenisstoet organiseerde als protest tegen deze annexatie. Zijn verhaal vanuit de Watergraafsmeer hoor je op: https://soundcloud.com/…/podcast-ons-amsterdam-episode-1

Raadhuis Sloterdijk in de 19e eeuw.

Over Willem de Buisonjé is inmiddels veel bekend, mede dankzij het uitzoekwerk van Jan Loogman die alle informatie bijeenzette in zijn verhaal ‘De verrader van Sloten’. Meer hierover lees je hier en hier.

Willem van der Laan werd pas onlangs aan de vergetelheid ontrukt na de vondst van het archief van de ‘Woningbouwvereeniging Sloten’ op de zolder van de Sint-Jozefschool in Sloten. Bij de opheffing van deze school in 1988 stelde oud-schoolhoofd Theo Durenkamp al deze archiefstukken uit 1920 veilig en maakte deze op 1 juli 2020 openbaar via zijn website onder de titel ‘Annexatie verhindert dorpsuitbreiding Sloten’.

Ook het maandblad ‘Ons Amsterdam‘ schonk aandacht aan dit inmiddels helemaal in de vergetelheid geraakte woningbouwplan en nam het artikel in een bewerkte versie over in zijn editie van februari 2021 onder de titel ‘Bouwplannen gesmoord’.

Voor verdere informatie, fietsroutes, artikelen en nog veel meer over de annexaties van 1921 kijk je op de website Buitenbuurten op  https://annexaties1921.com/.

Zwartwitfoto’s: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Foto van Willem van der Laan: Familiearchief Jan van der Laan.

Door: Theo Durenkamp; 6  oktober 2021.

Van: www.theodurenkamp.nl/artikelen-1/willem-kan-willem-niet-meer-luchten-of-zien

Annexatie van 1921: 100 jaar geleden 

Waarom wilde Amsterdam een deel van Sloten annexeren? Dat vroegen zicht niet alleen de inwoners van Sloten zich af maar dat moesten ook de leden van de Tweede Kamer weten om een gefundeerd oordeel te vormen over de vraag of Sloten nu geannexeerd moest worden of zelfstandig blijven.

Prentbriefkaart van het tolhek aan de Sloterweg, ruim een eeuw geleden. Uitgeverij Kirchner bv, 1910. Collectie Stadsarchief Amsterdam: prentbriefkaarten, Afbeeldingsbestand PRKBB00212000006.

Amsterdam bleek alleen geïnteresseerd in de delen waar zich Amsterdammers vestigden: Hoofddorpplein e.o. en Admiraal de Ruijterweg e.o. En de twee tollen op de Sloterweg moesten weg; de passagiers voor Schiphol moesten twee keer betalen om er vanuit Amsterdam te komen. Verder de landerijen aan het Noordzeekanaal om de haven te kunnen uitbreiden.

De oude dorpskern van Sloten interesseerde hen minder. Maar dat kleinere Sloten wilde het Kabinet niet: te klein om zelfstandig te functioneren. Bovendien waren de veeteelt- en tuinbouwactiviteiten geheel op de grote stad gericht, dus was Sloten economisch grotendeels afhankelijk van Amsterdam. De Tweede Kamer moest zich daar maar over uitspreken en dat deed ze op 5 november 1920. Tegenstanders van algehele annexatie vond Sloten in de leden van christelijke partijen die het platteland wilden beschermen tegen het oprukkende socialistische gevaar.

Willem de Buisonjé (1878-1952).

Een geheel onverwachte voorstander van annexatie was Willem de Buisonjé, nota bene wethouder van Sloten maar ook kamerlid voor de Economische Bond, een in 1917 door oud-minister Treub opgerichte liberale partij. Tot ontsteltenis van het thuisfront verklaarde De Buisonjé zich in de Kamer voorstander van totale annexatie. Hij sprak namens een niet onbelangrijke minderheid van de inwoners van Sloten die – mèt hem – aansluiting bij Amsterdam wensten.

Het betoog van De Buisonjé had niet bepaald de doorslag gegeven: de Kamer stemde vóór volledige annexatie met 42 stemmen voor en 25 tegen. Het pleit was met ruime meerderheid beslecht! De wethouder was gelijk ex-wethouder; zijn positie als “verrader van Sloten” was onhoudbaar en hij week – ook om nog heel andere redenen – uit naar Berlijn. Over de achtergronden van deze ambitieuze man, die helemaal niet zoveel met het dorp ophad maar er min of meer toevallig woonde, leest u in het december-nummer 2020 van Ons Amsterdam of u neemt ’n voorproefje in Het Parool.

De Buisonjé verdedigde zich thuis nog met de mededeling dat hij, voor het in de Tweede Kamer tot stemmen kwam, in raadszittingen en voordrachten al maanden had gepleit voor aansluiting bij Amsterdam en dat zijn houding geen geheim kon zijn. Bovendien had de minister van BiZa hem voor de stemming medegedeeld dat het amendement dat een gedeeltelijke annexatie voorzag (alleen de randgebieden grenzend aan Amsterdam), voor de regering onaannemelijk was.

Toen er in de raadszitting op 19 november 1920 in Sloten gestemd moest worden over de houding van De Buisonjé in de Kamer had deze zich uit de vergadering verwijderd. Een laatste poging van Sloten om de annexatie te ontlopen was het voorstel om met Haarlemmerliede en Spaarnwoude samengevoegd te worden. Dit werd door de regering afgewimpeld.

Het wapen van Sloten, met de ster voor Sloterdijk, de hangsloten voor Sloten, de driehoek voor de Vrije Geer en de os voor Osdorp.

De Gemeente Sloten, die zo’n twee eeuwen ouder was dan Amsterdam, omvatte wel iets meer dan het dorp Sloten zelf, nl. het voor Amsterdam niet onbelangrijke Sloterdijk, het agrarische Osdorp en gehuchten in zo’n tien polders die tot de gemeente behoorden. Die veel gehoorde Vrije Geer was een ambacht uit een ver verleden maar stond nog wel in het wapen van Sloten. De Vrije Geer staat voor een deel van de Slooterban dat Geerban genoemd werd. Klik de link om een 17de-eeuwse kaart (Hoogheemraadschap Rijnland) te bekijken en u weet meteen waarom de Vrije Geer in het wapen rechtsboven met een driehoek aangeduid werd. In stadsdeel Osdorp is vandaag een straat die Geerban heet.

De paardentram van Sloten op de Akerweg; ca. maart 1922; Collectie Stadsarchief Amsterdam: Afbeelding nr. OSIM00004002552.

Op 1 januari 1921 werd Sloten meegesleurd in ‘de vaart der volkeren’. Het paard voor de tram naar Amsterdam (die overigens pas sinds 1918 reed) werd vervangen door een automobiel. Amsterdam pakte het uitbreidingsplan van Sloten (1915) op en bouwde de buurt rond de Hoofdweg, het Hoofddorpplein en de Admiraal de Ruijterweg verder uit als Plan West.

Luchtfoto van de Schinkel en omgeving gezien in noordwestelijke richting. Midden rechts de Sloterkade, in het midden de Aalsmeerweg en het Hoofddorpplein. Onderaan de Rijnsburgstraat; 8 april 1931. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam nr. A04139001035.

In tegenstelling tot de obstructie die Nieuwer-Amstel pleegde, had Sloten in haar plan al de door Amsterdam gewenste ophogingen voorzien en wat er aan de Kostverlorenvaart al gebouwd was, voldeed aan de eisen van Amsterdam en staat er nog steeds. De luchtfoto links laat het resultaat van Plan West zien rond de Aalsmeerweg e.o. ± 1930.

Theo Bakker; december 2020.

Van: www.theobakker.net/2020/wk47.html#A

De ‘malle’ molen uit Sloten is nu toch een monument

De Molen van Sloten heeft alsnog de monumentale status verworven. Niet van de gemeente, maar van de provincie. En: niet voor de hele molen, maar alleen voor de historische romp. ‘Nu kunnen we eindelijk subsidie aanvragen.’

Patrick Meershoek – Het Parool – 12 oktober 2021

Sinds vorige week staat de molen van Sloten officieel in de boeken als provinciaal monument. – BEELD BIRGIT BIJL.

Het is dan toch gelukt. Sinds vorig week staat de Molen van Sloten officieel in de boeken als provinciaal monument. Naar dat begeerde predicaat is lang uitgekeken door de vrijwilligers die de molen al dertig jaar draaiende houden. Niet eens vanwege de eer, maar vooral vanwege de mogelijkheden om met behulp van de nieuwe status fondsen te kunnen werven.

“Voor de fondsen is een monumentale status een van de eerste vereisten,” vertelt voorzitter Frans Urban van de stichting Molen van Sloten. “We kampen met heel veel achterstallig onderhoud. Het onderhoud is eigenlijk dertig jaar lang een sluitpost geweest. Nu kunnen we op allerlei plekken subsidie aanvragen om de molen weer in goede conditie te brengen.”

De monumentale status is niet uit de lucht komen vallen. Een jaar geleden zag het er nog somber uit, toen de gemeente een keihard vonnis velde over de aanvraag. “De molen wekt weliswaar een zekere authentieke indruk, maar kan geen representant van een bepaald historisch type worden genoemd. Hierdoor is een waardering uit oogpunt van zeldzaamheid niet van toepassing.”

Dat was een monumentale dreun die ook weer niet helemaal onverwacht kwam. In de ogen van erfgoedpuristen is de Molen van Sloten een malle molen, met een historische romp uit 1847 die dertig jaar geleden uit de Watergraafsmeer werd gehaald en geplaatst op een onderbouw van bakstenen die indertijd werden geschonken door een jubilerende handelaar in bouwmaterialen.

Poging tegen beter weten in
De stichting krabbelde overeind en klopte bij de provincie aan. Een beetje een poging tegen beter weten in, want de verhoudingen zijn zo in Noord-Holland dat Amsterdam over zijn eigen duizenden monumenten gaat en het provinciebestuur over alles daarbuiten. Amsterdam telt slechts een handjevol provinciale monumenten, waaronder enkele historische dijken in Noord.

Op het provinciehuis in Haarlem vond de stichting evenwel een bondgenoot in Ernst van der Kleij, erfgoedspecialist met een groot hart. Hij zag de bezwaren ook wel, maar kwam met de oplossing om de monumentale status alleen aan de historische romp te verlenen. De Molen van Sloten moet bovendien worden gezien als een trots onderdeel van de 145 molens in de provincie.

Om de aandacht verder af te leiden van de eigentijdse onderbouw, schreef Van der Kleij in zijn voordracht dat het belangrijk is om ook te kijken naar de sociaal-maatschappelijke waarde van de molen: al die vrijwilligers die vanaf de jaren negentig in de weer zijn geweest om de molen overeind te houden. De monumentale status is ook een beloning voor hun inzet.

Er zijn bijna honderd vrijwilligers, maar een speciale vermelding verdienen Ko Kuiper en P. Hans Frankfurther, die eind jaren tachtig het initiatief namen voor de komst van de molen. Met veel energie en een goed gevoel voor pr wisten zij burgemeesters, commissarissen en zelfs de majesteit naar Sloten te halen voor eerste stenen, hoogste punten en een officiële opening.

Die aandacht kan de molen vandaag de dag goed gebruiken, vertelt voorzitter Urban. “We hebben financieel een paar moeilijke jaren achter de rug. Als gevolg van corona hebben we nauwelijks toeristen kunnen ontvangen. Voor wat de inkomsten betreft moeten we het hebben van donateurs en sponsoren. Ook vrijwilligers zijn trouwens van harte welkom.”

Van www.parool.nl/editie/20211012/de-malle-molen-uit-sloten-is-nu-toch-een-monument~b5dc3fec/

Vliegende start inzameling voor gedenksteen 100 jaar annexatie Sloten

Binnen een week is al meer dan 750 euro ontvangen voor de gedenksteen 100 jaar annexatie gemeente Sloten. Deze steen moet ons blijvend herinneren aan de annexatie door de gemeente Amsterdam in 1921. Behalve het geld komen er ook veel enthousiaste reacties over het initiatief binnen. Maar in 1920 was er alles behalve een feeststemming in Sloten.

De Dorpsraad van Sloten-Oud Osdorp laat weten geheel achter het plan te staan en het “een super idee” te vinden en gemeenteraadslid voor GroenLinks Zeeger Ernsting memoreert dat het misschien wel andersom is: “Eigenlijk heeft Sloten de gemeente Amsterdam geannexeerd, want de gemeente Sloten was destijds niet alleen groter dan Amsterdam, ook nog eens veel ouder.” Zoals bekend is Sloten bijna 1000 jaar oud, terwijl Amsterdam op 27 oktober ‘slechts 746 jaar’ wordt.

De verrader van Sloten
In het blad Ons Amsterdam van december 2020 staat nog eens haarfijn beschreven hoe de annexatie in 1920 werd doorgedrukt onder valse voorwendselen. Het overgrote deel van de inwoners en de gemeenteraad van Sloten waren tegen de annexatie, maar Slotens eigen wethouder en tevens Tweede kamerlid, Willem de Buisonjé, bepleitte in Den Haag het tegendeel. De Slotenaren zijn verbijsterd en noemen hem een “verrader”.

Tegengeluid
Kamerlid Reinhardt Snoeck Henkemans stelde voor om de gemeente Sloten te laten voortbestaan. Hij vond de annexatie “onnodig, onverstandig en ook zal het zedelijk verval toenemen als het gezonde platteland verdwijnt”. In zijn voorstel zouden alleen het gebied rond de Admiraal de Ruyterweg en de wijk rond de Theophile de Bockstraat worden ingelijfd en zou de rest van het gebied zelfstandig blijven. De uitkomst is bekend: Op 10 november 1920 besliste de Tweede Kamer dat de hele gemeente Sloten werd opgeslokt door Amsterdam.

Doe ook mee
Om de gedenksteen nog dit jaar te laten onthullen door burgemeester Femke Halsema van Amsterdam en dorpsraadvoorzitter Sjoerd Jaarsma is initiatiefnemer Guido Frankfurther vorige week een inzamelingsactie gestart. In totaal is er een bedrag van ca. 4.000 euro nodig.

Bijdragen kunnen worden overgemaakt op bankrekeningennummer NL80 RABO 1472 8260 51 t.n.v. G. Frankfurther. In deze website wordt u op regelmatig op de hoogte gehouden hoeveel er al binnen is en zal er meer over de annexatie en de plannen voor de steen te lezen zijn.

Tamar Frankfurther; 8 oktober 2021.

Herinneringen aan de speeltuin Sloten: Judo, cowboyfilms en luilak

Omdat de Slotense speeltuin 100 jaar bestaat, stond er afgelopen voorjaar een oproep in deze Nieuwsbrief om herinneringen aan de speeltuin te delen. Ook Guido Frankfurther (1963) reageerde en deelt zijn herinneringen.

Judo in het verenigingsgebouw van de Speeltuin Sloten. Vierde van links is Guido; 20 juni 1970. Foto: Irene Frankfurther-Fischer.

In het speeltuingebouw werden toen nog door verschillende clubs wekelijks activiteiten georganiseerd. Jong en oud uit Sloten zat op judo. Bijna mijn hele familie zat er op: mijn vader P. Hans, mijn broer Felix en mijn zus Tamar.

Judo
Guido: “Ik zat op judo vanaf mijn zevende en ben gekomen tot de half-groene band. Bij een iedere nieuwe kleur band, kreeg je ook telkens een officieel diploma met Japanse tekens en de handtekening van de judoleraar erop. Dat vond ik prachtig. Die kwamen allemaal aan de muur van mijn slaapkamer. Ik herinner me dat we van tevoren zelf de matten moesten neerleggen. Daarover werd dan een groene stof strakgetrokken. We leerden worpen en grepen en hadden ook clubkampioenschappen. Hier op Sloten heb ik mijn enige sportprestatie van betekenis geleverd: een zilveren medaille in mijn leeftijdscategorie.”

Guido’s judo-diploma voor de gele band. Afbeelding: Archief Familie Frankfurther.

Vanuit de Rietvoorn en Sloterschool
“Vanuit de kleuterschool De Rietvoorn en de lagere school (de Sloterschool aan de Osdorperweg) gingen we vaak naar de Speeltuin. We liepen twee-aan-twee en hand-in-hand over de smalle stoep op Sloterweg langs het winkeltje van Mol. We moesten ook bij alle inritten en stegen wachten tot de juf of meester zei dat we weer door mochten lopen. Onze sportdagen waren ook altijd in de speeltuin. De ouders hielpen dan mee om de orde te handhaven en de standen bij te houden.”

In de zomervakantie
“Ieder jaar werd er ook een kinderkermis georganiseerd. Er waren kleine attracties en je had altijd prijs, zoals touwtje trekken en ringen gooien.

Daar keken we enorm naar uit. Later had je ieder jaar in de zomervakantie altijd de ‘Vliegende Brigade’ die langskwam. Dat was geweldig. Je kon er elke dag terecht voor allerlei sport en spel onder begeleiding van enthousiaste jonge mensen. Het was bijna jammer als je dan met vakantie ging.

Ook waren er filmmiddagen, waarbij 16 mm-films op een projector werden vertoond. Vaak cowboyfilms en limonade uit de keuken in de pauze. Die limonade rook naar klei, maar was wel lekker. En trappelen met de voeten als het spannend werd. Ik hoorde dat er nu plannen zijn om weer filmmiddagen en -avonden in het Dorpshuis te gaan organiseren. Dat is dan wel met een beamer. Minder romantisch, maar de films kunnen tenminste niet breken, zoals bij ons af en toe wel het geval was.”

Sticker uit 1976 ter gelegenheid van het 55-jarig jubileum van de Speeltuin Sloten. Afbeelding: Archief Familie Frankfurther.

Luilak met Van der Puij
“Hoogtepunt in het jaar: Luilak vieren. Dat stond onder leiding van Gerrit van der Puij, naar wie een straat op het dorp is genoemd. We verzamelden om 4 uur ’s morgens bij de speeltuin, terwijl het nog helemaal donker was en je de eerste vogels hoorde fluiten. Rond 4.30 uur gingen we dan eerst de ‘lawaaironde’ door het dorp houden. Dat betekende voor de meesten onder ons: een paar keer op de fiets op en neer de Sloterweg af. Meestal met blikjes achter je fiets, maar ik ben ook een keer gaan lopen met mijn trommel van de Scouting Marsband Amsterdam. Dat gaf me toch een lawaai! Iedereen wakker! Na de lawaaironde kregen we wat te drinken en begon de wielerwedstrijd rond het dorp. Dat hield ons goed bezig en putte alle jongeren flink uit, zodat er in het dorp eigenlijk nooit rottigheid werd uitgehaald; iets waar Luilak in Noord-Holland helaas ook toen al om bekend stond. Na de wielerwedstrijd was er een ontbijt met kakelverse belegde broodjes in de prille ochtendzon om ca. 7 uur, aangeboden door Bakkerij Griffioen. Die kwam ze zelf ook brengen. Ik voel me bevoorrecht dat ik op Sloten heb mogen opgroeien en feliciteer de Speeltuin Sloten van harte!”

Guido Frankfurther; augustus 2021.

Gezocht: verhalen over Nieuw-West van vroeger, nu of in de toekomst

De Osdorpse boekwinkel Meck&Holt lanceert een verhalenprijsvraag. De circa twintig mooiste verhalen worden gebundeld in de vijfde editie van de ‘Nieuw-West Side Stories’.

Tuinder met zicht op Sloten. De beide kerktorens van de Slotense dorpskern zijn zichtbaar. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Schrijvers krijgen veel vrijheid, maar de teksten moeten wel gaan over of zich afspelen op het grondgebied van Nieuw-West. Het mag fictie, of non-fictie zijn en spelen in verleden, heden of toekomst.

Over Slotense belevenissen in het zwembad of op school?
Wie de eerdere edities van de ‘Nieuw-West Stories’ kent, weet dat verhalen over het voormalige landelijke gebied Sloten-Oud Osdorp hierin tot nu toe oververtegenwoordigd zijn. Lezers waarderen deze teksten ook, omdat ze de wereld, die onder het zand van Nieuw-West bedolven werd, weer even tot leven roepen. Kent u nog een mooi verhaal over de het vergane Slotense leven, over boeren in de voormalige gemeente Sloten, de tuinders van de Louwesweg, de Noorder- of Zuiderakerweg of over een winkelier in de dorpskern van Sloten? Het hoeft niet echt gebeurd te zijn… De winnaar van de ‘Publieksprijs Nieuw-West 2022’ ontvangt € 1.000,-. Meer weten? Klik hier.

Tamar Frankfurther; 20 augustus 2021.