Algemeen

Bemoedigend nieuws over behoud Lutkemeerpolder

Tijdens hun vergadering op 3 juli 2024 bleek bij de behandeling van agendapunt 14 dat de meeste raadsleden inmiddels het belang van het behoud van het bijzondere ecosysteem in de Lutkemeerpolder erkennen.

Uit de reacties van de raadsleden blijkt dat zij begrijpen dat een Voedselpark waardevol is voor de gezondheid, het welzijn en de toekomst van Amsterdam en voor Nieuw-West in het bijzonder. Wethouder Van Dantzig lijkt hiervan nog niet overtuigd. Hij legt de bal bij de gemeenteraad en daagt de raad uit zelf met een financiële dekking voor de komst van het Voedselpark te komen.

Begrip bij PvdA en GroenLinks voor meerwaarde Voedselpark
Buurtbewoners die naar de Stopera waren gekomen: “Helaas houdt de wethouder en dus het College nog altijd krampachtig vast aan beloftes in het verleden. Dat is kortzichtig en vreemd. Als het over de Lutkemeerpolder gaat, lijkt de inhoud van het groene coalitieakkoord niet van toepassing. Dat is dan pech hebben voor de 170.000 inwoners van Nieuw-West en de stad.” Drie insprekers hielden opnieuw gloedvolle betogen.

Buurtbewoner Donovan Kaag legde nog maar weer eens uit welke winst de gemeente zou halen uit de transformatie van de Oud Osdorpse polder tot een Voedselpark, een grote groene oase in het verder zeer versteende stadsdeel. Kaag: “De Lutkemeerpolder biedt kansen: een plek waar kinderen kunnen ontdekken, ervaren, leren (over voedselproductie) en groeien. Een groen toevluchtsoord om fysiek en mentaal gezond te worden of te blijven.”

Deel uw mening met GroenLinks, PvdA en D66
De buurtbewoners: “Het was bemoedigend en fijn om te zien dat veel raadsleden de visie van een Voedselpark inmiddels delen. Ik vraag iedereen om GroenLinks Amsterdam en de PvdA Amsterdam daarvoor te bedanken via Facebook. Deel vooral ook uw mening met de derde collegepartij D66 Amsterdam van wethouder Van Dantzig, die als enige zijn oogkleppen weigert af te zetten. Op zich is dat vreemd, omdat D66 zich verder toch als een ‘groene’ partij presenteert.”

“Onze strijd gaat door!”
De vrijwilligers van Voedselpark Amsterdam laten luid en duidelijk weten dat zij hun strijd voortzetten om zo veel mogelijk van de Lutkemeerpolder te behouden: “Bewoners, ondernemers, jongeren en experts staan samen achter de droom van Voedselpark Lutkemeer. Wij blijven vechten voor iedere hectare vruchtbare grond, voor een groenere en gezondere toekomst voor ons allemaal. Voedselpark Amsterdam is een unieke kans! Uiteindelijk gaat het om een politieke keuze die de gemeenteraad zal moeten maken.”

Lees en kijk verder…

Geschiedenis Dorpshuis Sloten

Het Dorpshuis Sloten aan aan de Nieuwe Akerweg 14 werd in de jaren zestig gebouwd als recreatieruimte voor het naastgelegen bejaardenhuis aan de Akerpolderstraat 9.

Het bejaardentehuis is gebouwd in 1906 als Wees- en armenhuis door het gemeentelijk armbestuur van Sloten. Na de annexatie van Sloten door Amsterdam in 1921 werd het een gemeentelijk bejaardentehuis, wat het nog ruim vijftig jaar zou blijven.

Het Wees- en Armenhuis van de voormalige gemeente Sloten – verzorgingstehuis voor bejaarden met uitbreiding; verenigingsgebouwtje op nr. 14; gezien vanaf Nieuwe Akerweg; april 1969. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Toen in de jaren zestig behoefte bestond aan extra ruimte werd deze uitbreiding gerealiseerd aan de andere kant van de sloot achter het bejaardentehuis. Om deze nieuwe ruimte te kunnen bereiken werd een loopbrug tussen de beide gebouwen over de sloot aangelegd. De sloot is overigens de oude poldersloot van de Middelveldsche Akerpolder die, voordat de Akersluis werd aangelegd, hier zijn oostelijke begrenzing had.

Luchtfoto van de oude dorpskern van Sloten, gezien naar het oosten. Op de voorgrond de Speeltuin Sloten met daaraan grenzend de uitbreiding van het bejaardentehuis, later Dorpshuis, met tuin en wandelpaden. Er langs loopt de oude poldersloot van de MIddelveldse Akerpolder. In het midden de Nieuwe Akerweg, op de achtergrond de Osdorperweg en rechts de Sloterweg (vroeger Akerweg); 9 mei 1969.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Nadat de laatste bejaarden het gebouw in 1972 hadden verlaten voor modernere huisvesting elders werd het pand in januari 1973 gekraakt. De voormalige recreatiezaal kreeg een nieuwe bestemming: de krakers organiseerden in het latere Dorpshuis – dat toen alleen nog toegankelijk was via de loopbrug binnendoor – vervolgens nog enkele (kinder)activiteiten.

De bouw van de nieuwe brug en entree tot het Dorpshuis; 1978. Foto: collectie Smoes.

Jongerencentrum Smoes
Het Jongerencentrum Smoes organiseerde hier vanaf 11 mei 1974 haar activiteiten. Voor hun vele optredens kon Smoes goed gebruikmaken van het podium, dat eerder gebruikt werd voor voorstellingen en presentaties voor de bejaarden die in het ‘voorhuis’ woonden.

De nieuwe brug en entree tot Smoes en het Dorpshuis is gereed; 1978.
Foto: collectie Smoes.

Eerst alleen bereikbaar via brug
Na het vertrek van de krakers in 1976 werd het vroegere Wees- en Armenhuis verbouwd als locatie voor jongerenhuisvesting. Hierbij werd de brug tussen beide panden verwijderd, waarna men tijdelijk via een noodingang via de tuin het pand kon betreden. Het Dorpshuis met het adres Nieuwe Akerweg 14 kreeg in 1978 een entree met een nieuwe brug naast het voormalige bejaardenhuis aan het eind van de doodlopende Nieuwe Akerweg.

De entree van Smoes / Het Dorpshuis; 15 juni 1984.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Dorpsraad en Smoes
Vanaf 1977 kreeg de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp het beheer over de ruimte met Smoes als onderhuurder. Smoes heeft hier vervolgens tot het jaar 2000 samen met (en soms ondanks) de Dorpsraad een roemruchte geschiedenis beleefd waarover Kees Schelling in mei 2024 een lezenswaardig boek heeft uitgegeven. In dit boek wordt ook enige aandacht besteed aan de vroegere geschiedenis van het gebouw.

De entree van het Dorpshuis; april 2012. Foto: Erik Swierstra.

Veel verbouwingen in dat kleine pand
Sinds 1977 werd er daarnaast ook regelmatig vergaderd in het pand door de Dorpsraad en de verschillende werkgroepen. Er kwam een harmonicawand van kunstleer zodat er meer activiteiten tegelijkertijd konden plaatsvinden. Later bouwden de jongeren ook een bar in de ruimte en de Dorpsraad creëerde aan de kant van de entree een eigen afsluitbare kantoorruimte.

Naam en wapen van Sloten-Oud Osdorp op het Dorpshuis; april 2012.
Foto: Erik Swierstra.

Hernieuwd elan
Het Dorpshuis werd in de loop der jaren steeds minder vaak gebruikt en de toekomst van het pand hing enkele jaren geleden aan een zijden draad. Een groep actieve Slotenaren verenigd in de ‘werkgroep Dorpshuis Sloten’ wilde in 2022 in het dorp een ruimte voor gemeenschappelijke activiteiten realiseren en stak de handen uit de mouwen.

Tuinzijde van het Dorpshuis met links de achtergevel van het vroegere Wees- en armenhuis; april 2012. Foto: Erik Swierstra.

Na een grotendeels door vrijwilligers uitgevoerde renovatie in 2023 worden er nu in het pand met grote regelmaat activiteiten voor en door dorpsbewoners en anderen georganiseerd. Deze staan vermeld op de website Sloten-Oud Osdorp en in de Nieuwsbrief Sloten-Oud Osdorp.

Entree van het Dorpshuis met de brug; 8 juli 2024. Foto: Erik Swierstra.

Nu het pand zo intensief wordt gebruikt, heeft de gemeente als eigenaar het plan het pand van betere isolatie te voorzien. Het is nog niet bekend wanneer dit verduurzamingsproject wordt uitgevoerd.

Erik Swierstra; juli 2024

Zie ook:
* https://slotenoudosdorp.nl/een-nieuw-leven-voor-het-dorpshuis-sloten/
* https://slotenoudosdorp.nl/dorpshuis-sloten/
* https://slotenoudosdorp.nl/wees-en-armenhuis-1906-met-zijn-rijke-historie-kan-er-weer-jaren-tegen/
* https://slotenoudosdorp.nl/roemruchte-slotense-geschiedenis-vastgelegd-is-Smoes-boek/
* https://www.parool.nl/amsterdam/wie-herinnert-zich-nog-jongerencentrum-Smoes-in-sloten-de-wereld-en-het-leven-lagen-aan-onze-voeten~ba57f724/
* https://www.rodi.nl/haarlemmermeer/nieuws/393450/25-jaar-jongerencentrum-Smoes-verhaal-van-een-roemruchte-gesc
* https://www.keesschelling.nl/boeken/Smoes-jongerencentrum-van-badhoevedorp-en-sloten/
* https://Smoes50.nl/

Mega elektriciteitsstation te groot voor veld bij De Oeverlanden

Al geruime tijd loopt ondertussen de rechterlijke procedure aangespannen door de Vereniging “De Oeverlanden Blijven!” in de hoop het bouwplan van het reusachtige elektriciteitsstation nog te wijzigen.

De vereniging tekende tegen het bouwplan beroep aan bij de Raad van State, maar ondertussen mag het bouwtraject dat mikt op een bouwstart in april 2025 gewoon doorgang vinden. Zo laten Liander, TenneT en de gemeente Amsterdam weten.

Het gaat om de komst van een reusachtig grote installatie dat met hangen en wurgen op het hiervoor erg kleine perceel op de hoek van de Anderlechtlaan en de Oude Haagseweg past. Als u de nieuwbouw vergelijkt met het op zich ook al grote elektriciteitsstation dat al naast de A4 staat, wordt meteen duidelijk hoe groot het complex straks zal zijn. 
In afwachting van het beroep bij de Raad van State probeert de vereniging bovenstaande punten al zoveel mogelijk te realiseren. Het gaat de vereniging erom dat recreatie in De Oeverlanden ook in de toekomst zo aangenaam mogelijk blijft. Inmiddels is het ontwerp van het bouwplan al een héél klein beetje – maar volgens de vereniging volstrekt onvoldoende – aangepast. De gevels zullen nu uitbaksteen worden opgetrokken en de hallen zullen een fractie minder hoog worden, maar nog altijd tussen de 8,5 en 15 meter. Afbeelding: website Liander.

Mogelijk start bouw al in april 2025
Het oorspronkelijke ontwerp is door de Welstandscommissie, die tegenwoordig ‘Commissie Omgevingskwaliteit’ heet, afgekeurd. Vervolgens is het ontwerp aangepast. Nico Jansen van de vereniging daarover: “Het verschil met het oude plan is dat de gevels uit baksteen worden opgetrokken en dat de gebouwen een fractie minder hoog worden. Dat is in ieder geval een verbetering ten opzichte van het oude bouwplan, maar het gaat nog altijd om een hoogte van 8,5 tot maar liefst 15 meter. Dat is écht veel te hoog voor deze locatie. De veranderingen betreffen een slechts zéér graduele verbetering.
TenneT en Liander houden volledig vast aan het oorspronkelijke bouwplan. Ze willen zoveel mogelijk ‘installatie’ op een hiervoor te klein perceel bouwen. Daardoor zegt men helaas gedwongen te zijn om flink de hoogte in te gaan.”

TenneT en Liander melden in hun nieuwsbrief van 4 juni 2024 ervan uit te gaan dat het aangepaste ontwerp na de zomer gereed is en dat daarna in september kan worden gestart met de aanvraag van de omgevingsvergunningen. Dat zou dan moeten leiden tot een bouwstart volgend voorjaar.

Het klinkt vreemd, maar ondertussen loopt de beroepsprocedure op het bestemmingsplan ‘Onderstation Nieuwe Meer II’ van de vereniging nog altijd. Dit betwiste bestemmingsplan kon wel al in werking treden. Hierdoor zal de gemeente de vergunningsaanvraag van Liander wel al in behandeling kunnen nemen. Het is nog niet bekend wanneer de Raad van State deze procedure zal behandelen.

Op vijf punten bezwaar tegen bouwplan
Beide vrijwilligers laten weten dat de bezwaren tegen het Elektriciteitsstation Nieuwe Meer II ondertussen in essentie overeind blijven. Deze bezwaren zijn:

* Het gebouw is te groot voor de beschikbare ruimte.
Er wordt te veel capaciteit gepropt op het terrein waardoor de gebouwen zeer hoog worden en er rondom de bebouwing te weinig ruimte overblijft om het reusachtige pand goed in de omgeving in te passen.
* De inpassing in de omgeving laat te wensen over.
Doordat er te weinig ruimte rondom de bebouwing is, zal het bijna onmogelijk zijn om het onderstation aan het zicht te onttrekken.
* Noodzaak van een tweede toegang.
Aan de oude Haagsewegkant komt er een aparte toegang tot het terrein. De vereniging ziet liever dat de bestaande toegang van Gasunie hiervoor wordt gebruikt.
* Lawaaioverlast verwacht.
Hoofdpunt van bezwaar is de open constructie van het elektriciteitsstation. Hierdoor zullen alle recreanten slechts 50 meter verderop op het nog aan te leggen ‘Anderlechtstrand’ continu en blijvend te kampen hebben met geluidsoverlast. Het wonderlijke is dat geluidsnormen en beperkingen voor dit kabaal niet gelden voor natuur- en recreatiegebieden. Aangezien de wetgever Liander hiervoor dus geen regels oplegt, doet de energiereus hier eigener beweging ook niets aan. Liander geeft wel aan dat de veel verder weg gelegen autosnelweg A4 toch al lawaai maakt en impliceert hiermee dat het dan niet uit zou maken dat er straks sprake is van nóg meer lawaai. Het geluid van de A4 zou echter in de toekomst kunnen worden afgewend door hier geluidsschermen te plaatsen. Ook voor Nieuw Sloten zou dit zeer welkom zijn. Als de constructie niet wordt aangepast, zal het geluid van het elektriciteitsstation 24/7 aanwezig blijven.
* Anderlechtlaan als toegangspoort naar De Oeverlanden vanuit Nieuw West.
De aan te leggen fiets- en voetpaden naar De Oeverlanden naast het gebouw zijn ronduit een aanfluiting. Het is onbegrijpelijk hoe door Liander een ontbrekend voetpad in de Ontwikkelstrategie een ’toegangspoort’ genoemd kan worden. De vereniging is van mening dat de gemeente hiervoor een beter plan moet ontwikkelen en stelt voor het autoverkeer te verplaatsen naar de oostzijde waardoor fietsers en voetgangers meer en veiliger ruimte krijgen.

In overleg met landschapsarchitect
In afwachting van behandeling van de rechtszaak probeert de vereniging al zoveel mogelijk in de plannen aangepast te krijgen. Het zou immers irreëel zijn om te verwachten dat het bouwplan van tafel gaat. Het gaat in die gesprekken vooral over een zo goed mogelijke landschappelijke inpassing van het gebouw en om verbetering van de compensatie van wateropvang. “Die aanpassingen zullen ervoor zorgen dat er straks nog zo aangenaam mogelijk in De Oeverlanden gerecreëerd kan worden. Dát is waar het de vereniging om te doen is!”, aldus Nico Jansen en Tom Koudstaal.

Tamar Frankfurther; 24 juni 2024.

Meer informatie:
* https://www.oeverlanden.nl/plannen/
* https://slotenoudosdorp.nl/reusachtig-nieuw-elektriciteitsstation-naast-de-oeverlanden/
* https://www.liander.nl/regio/noord-holland/amsterdam/nieuwe-meer

Negen Oud Osdorpse maar geen Slotense ooievaartjes geringd

Op dinsdag 18 juni 2024 kwam ringer Engbert van Oort weer naar het landelijke gebied (en de rest van Amsterdam) om de lichting 2024 kleuterooivaartjes te ringen.

Helaas bleek het te onveilig voor de Groenploeg van de gemeente Amsterdam om op Natuurpark Vrije Geer naar boven te klimmen om hier het kroost uit het nest te halen.

Omdat het voorjaar ongekend nat en koud was, zijn er dit jaar nogal wat nesten verloren gegaan, maar niet in Oud Osdorp: Hier konden maar liefst twee nesten met ieder vier jongen worden geringd. Zoals deze vier, die zich op hun nest als overlevingsstrategie schijndood houden. Foto: Ruud Lutterlof.

Bewoonde paal op Natuurpark Vrije Geer rot aan de onderkant
Afgelopen winter woei de jarenlang bewoonde noordpaal, die steeds schever was gaan staan, tijdens een storm om. Het ooievaarsechtpaar is daarna verhuisd naar de oudste paal, die al ongeveer 15 jaar op het natuurpark staat. Het hout vlak boven het veen is in al die jaren flink aangetast en nu zo rot dat het onveilig zou zijn om nog een ladder tegen de paal te plaatsen. Dit jaar is op Sloten het vermoedelijk enige overgebleven jong dus niet geringd. Beheerders Ruud Lutterlof en Marina den Ouden broeden op een plan voor vervanging van het nest.

Drie succesvolle nesten op Lutkemeerschool
Gelukkig konden er vervolgens in Oud Osdorp wél negen kleuterooievaars worden geringd. Eentje uit het meest linkse nest en vier uit beide meest rechtse nesten (richting Osdorperweg). Het tweede nest was leeg. De vogels die het eerst waren geboren, hadden duidelijk geprofiteerd van hun voorsprong. Het lichtste jong woog 2.890 kg en de zwaarste joekel maar liefst 4.260 kg.

Verre vluchten lijken uit de mode
Nu deze 9 Oud Osdorpse vogels aan hun rechterpoten ringen hebben, kunnen zij hun leven lang voor onderzoek worden gevolgd. De laatste jaren vallen de prestaties van ‘onze’ langpotige vogels overigens nogal tegen. De lichting 2017 bracht nog dappere vliegers voort die helemaal in Bordeaux werden gespot, maar de huidige generaties komen meestal niet verder dan de vuilstort aan de Kajuitweg in het Westelijk Havengebied, waar het heerlijk snacken is.

Tamar Frankfurther; 18 juni 2024.

* Lees verder voor een beknopt beeldverslag van het ringen inclusief de meetresultaten…

Meer weten over het verder ging met het enige jong dat op Sloten overleefde?
* Klik hier voor een beeldverslag over de eerste vliegles op 12 juli 2024.
* Klik hier voor een beeldverslag over jaag- en prooi-opeetles op 17 juli 2024.

Groeiende druk op gemeenteraad voor behoud groene Lutkemeerpolder

Tijdens de commissievergadering Ruimtelijke Ordening van de gemeenteraad op 12 juni 2024 werd besloten om de bespreking van de kritische resultaten van het Voedselparkonderzoek uit te stellen tot de volgende vergadering op 3 juli.

De raadsleden hadden op 12 juni namelijk al zoveel te bespreken dat dit belangrijke onderwerp anders onvoldoende aandacht zou krijgen. Dit uitstel biedt diverse raadsleden de kans om in de komende weken alsnog voor een Lutkemeerommetje af te reizen naar de Lutkemeerpolder.

Drie insprekers: “Pas het bestemmingsplan alsnog aan!”
Tijdens deze vergadering spraken drie personen in namens Voedselpark Amsterdam. Na haar inspraak heeft Iris Poels bovendien veel vragen van raadsleden kunnen beantwoorden. Haar betoog om vooral te redden wat er nog te redden valt en te kijken naar wat nog wél kan, leek in wat vruchtbaarder ‘aarde’ te vallen dan hiervoor gebruikelijk was: “Gebruik deze vruchtbare polder die 5 meter beneden NAP ligt toch alsjeblieft voor stadslandbouw, wateropvang en ter verkoeling van het versteende Nieuw-West.

Om de hoek in Lijnden en even verderop in het Westelijk Havengebied is nog volop ruimte beschikbaar voor distributiecentra. Waarom in vredesnaam houdt u er toch aan vast om die distributiecentra per se híer, een locatie die ook nog eens fysiek niet voldoet aan verkeerstechnische en logistieke basiseisen, te willen bouwen?”

Eenzijdig kostenplaatje
In de loop der jaren schermen opeenvolgende wethouders Ruimtelijke Ordening met steeds hogere bedragen wat het zou kosten wanneer de bestemming van het resterende deel van de polder alsnog wordt veranderd in ‘stadslandbouw’. Poels: “De onderbouwing van die cijfers ontbreekt. Wat is er wel en niet in meegerekend? Niemand die het weet. Als in de Lutkemeerpolder inderdaad al die distributiecentra zouden komen, dan zal er bijvoorbeeld veel moeten worden geïnvesteerd in het omliggende wegennet. Alleen al het verbreden van de Lijnderbrug naar de A9 en de A4 zal tientallen miljoenen euro’s kosten. Zijn die kosten opgenomen in uw berekeningen?”

Stel belangen van Amsterdammers centraal
Poels benadrukte ook de voordelen van het stichten van een natuurinclusief bedrijventerrein Voedselpark Amsterdam in de Lutkemeerpolder: “Daar hebben de Amsterdammers zélf profijt van. Op de nog beschikbare grond van de Lutkemeerpolder kan voor 20.000 Amsterdammers groente worden verbouwd. Het draagvlak voor het plan is enorm groot. Als hier een versteend bedrijventerrein komt, dan profiteren vooral investeringsfondsen uit het buitenland daarvan. Jullie zitten hier toch voor de Amsterdammers?”

Wordt vervolgd… U kunt de inspraak terugzien via deze link (agendapunt 2 b).

Tamar Frankfurther; 17 juni 2024.

Gesprek met Jacob Veldhuisen en Henk Slinger op 22 april 2024

We hebben enkele bewoners van de omgeving van de Oeverlanden uitgenodigd om terug te kijken op het verleden van de Riekerpolder en de Haarlemmermeerpolder en het ontstaan van de Oeverlanden langs de Nieuwe Meer.

Jacob Veldhuisen voor de Ida Hof.

Jacob Veldhuisen (1932) woont, op enkele maanden na, zijn hele leven op de Ida Hof uit 1890 aan de Sloterweg. De familie Veldhuisen kwam in oktober 1933 hier wonen. Henk Slinger (1947) woont aan de Nieuwemeerdijk nabij het voormalige fort Schiphol waarnaar de luchthaven is vernoemd. In hun leven hebben ze het een en ander zien veranderen, van een betrekkelijk rustige landelijke omgeving naar een bruisend gebied tussen tussen de hoofdstad en de luchthaven.

Veldhuisens opa heette (ook) Jacob en woonde aan de Haarlemmerweg op de boerderij ‘Geuzenveld’ (hier werd later de tuinstad Geuzenveld naar vernoemd). Hij had zeven broers en zes zusters, er waren totaal veertien kinderen. De oudste zoon werd naar opa vernoemd, dus ook mijn naam is Jacob.

De Ida Hof aan de Sloterweg 1047. Links de rode beuk, waar vroeger de boomgaard was; 12 januari 2020. Foto: Erik Swierstra.

In 2022 werd Jacob 90 jaar, hij heeft toen de hele familie en alle kennissen op zijn verjaardag gevraagd. Jacob was de enige van de familie die de 90 jaar heeft gehaald, dus op de uitnodiging kwam Jacob te staan. De broers van mijn vader noemden mij altijd Jacob, maar op school werd ik altijd Jaap genoemd, dus het kan allebei: Jacob of Jaap.

In oktober 1933 zijn wij op de Ida Hof komen wonen. Mijn vader is eerst vier jaar melkboer geweest in de Tweede Van Swindenstraat in Amsterdam-Oost. In 1933 kon hij de boerderij Ida Hof huren, daarvoor had Barend Hopman van de Sloterweg 532 negen jaar op de boerderij geboerd. Hij ging daarna naar de boerderij van zijn vader.

De Ida Hof had maar 7 hectaren land, wij hadden 24 koeien en 80 varkens. Het was een ‘afmelkbedrijf’, dat hield in dat we geen kalfjes hadden. ‘Vette’ koeien werden verkocht en dan kwamen er weer ‘schrale’ koeien voor terug. Wij voerden ze veel, zoals schillen en witlofpennen. Kliekjes van Heck’s Restaurants.

Het melken van koeien aan de zuidzijde van de Sloterweg in de Riekerpolder. Gezien in zuidoostelijke richting naar de Schinkel en de Amstelveenseweg; circa 1920.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Vanuit de boerderij aan de Sloterweg keek Jacob over hun land naar de Nieuwe Meer waar de witte zeilen van de bootjes goed zichtbaar waren. De in de tweede helft van de jaren dertig aangelegde Rijksweg 4 naar Den Haag lag gewoon op maaiveldhoogte waar je goed overheen kon kijken. Erg druk was het in de beginjaren niet. Als de koeien verplaatst moesten worden naar land aan de andere zijde van de Haagseweg, dan werd dat wel op zondag gedaan, eventueel met hulp van de veldwachter van Sloten, Dijkema.

De (Oude) Haagseweg met zicht vanaf de brug over de Ringvaart op de Riekerpolder; juni 1953. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Henk Slinger had een ander uitzicht, meer naar het westen over de Haarlemmermeerpolder met de Schipholweg als verbinding tussen Amstelveen en Haarlem. Zijn ouders waren tuinders. Dat land is nu grotendeels in gebruik voor andere doeleinden. Op wat er is overgebleven houdt hij wat schapen. Ook beheert hij enkele percelen grasland rondom Schiphol en in de Riekerpolder. De percelen direct aan de Oude Haagseweg tot de Ringvaart heeft hij al tientallen jaren in beheer. Deze zijn eigendom van de Rijksluchtvaartdienst (RLD), tegenwoordig Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL). Sinds 2023 beheert de “De Oeverlanden Blijven!” de twee voorste percelen als hooiland, de botanische waarden zijn hier hoog.

De Bronwaterinstallatie in de Riekerpolder gezien vanaf de Haagseweg bij de brug over de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder in noordwestelijke richting. In het verschiet links de Sint-Pancratiuskerk te Sloten; juni 1953.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Dat de stad haar grenzen opschoof werd duidelijk toen het Nationaal Luchtvaart Laboratorium (NLL; tegenwoordig Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum NLR) in 1939-1946 werd gebouwd aan de Sloterweg 145, tegenover het huis ‘Het Torentje’ aan de Sloterweg 210. Deze gebouwen grensden toen nog aan landerijen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was in de Ringspoordijk luchtafweergeschut (FLAK) ingegraven om luchtaanvallen op Schiphol tegen te gaan. In 1957 werd het Motel Amsterdam gebouwd aan de Sloterweg 535, iets ten westen van de Ringspoordijk, nabij de aftakking van de weg richting Den Haag.

Het Motel Amsterdam aan de Sloterweg 535; 8 mei 1959.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Niet alleen naar het westen, ook naar het zuiden expandeerde Amsterdam waar het in 1921 een flink stuk van Nieuwer-Amstel (sinds 1964 Amstelveen) annexeerde. Hier werd niet het gehele grondgebied bij Amsterdam gevoegd, zoals de gemeente Sloten in 1921 is overkomen. Amstelveen laat duidelijk zien dat een welvarende en mooie zelfstandige gemeente naast de hoofdstad goed mogelijk is. Daarin zou Sloten ook geslaagd zijn is de mening aan tafel. Er was genoeg kennis en kunde aanwezig onder de bewoners. In goed overleg en samenwerking met Amsterdam had dat ook een goed resultaat gegeven, maar met meer behoud van waardevolle elementen uit het agrarisch verleden.

Stafkaart van de Riekerpolder uit circa 1940. Van linksonder naar rechtsboven de in 1938 geopende Haagseweg, die de Riekerpolder doorsnijdt. Links daarvan de Drinkwaterinstallatie en het dorp Sloten.

Na de annexatie van Sloten werd in 1935 het Algemeen Uitbreidingsplan (AUP) van kracht waarbij ontwerper Cornelis van Eesteren een strak raster van wegen en wijken tekende die geen rekening hielden met de ooit organisch tot stand gekomen polders van Sloten. Dat kon alleen door eerst een dikke laag zand over alles uit te smeren. Dat zand werd uit de Sloterdijkermeerpolder en de Riekerpolder gegraven, waarbij de zo ontstane Sloterplas en vergrote Nieuwe Meer een diepte van ruim 30 meter kregen.

Luchtfoto van de Sloterweg met erlangs de oude boerderijen. Op de voorgrond de Haagseweg, linksonder het Bijenpark en het Siegerpark; 3 mei 1952.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Van het Aalsmeerplein tot aan het Christoffel Plantijnpad werd alle bebouwing langs de Sloterweg omstreeks 1954 gesloopt en veranderde de omgeving in een zandvlakte. Het wilde westen! Door de juridische strijd van Jan Rijnierse van boerderij Zomerlust aan de Sloterweg 720 heeft de rechter een stokje gestoken voor de onteigening zonder plan en is dat proces daar gelukkig gestopt.

Boerderij ‘De Bijweg’ staat leeg in afwachting op betere tijden; 2 mei 2022.
Foto: Erik Swierstra.

In 1990 kon Jacob de niet gesloopte Ida Hof aan de Sloterweg 1047 weer van de gemeente terugkopen. Ook andere boerderijen die de gemeente had opgekocht of onteigend werden weer van de hand gedaan. Boerderij De Bijweg aan de Sloterweg 734, van de familie Kroon, is nog steeds van de gemeente en het lot daarvan is onzeker.

Zicht op het depot en de werkhaven. Op de achtergrond de aanleg van de nieuwe autosnelweg A4. De Oeverlanden zijn nog kaal; augustus 1972.
Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

In de Riekerpolder was altijd veel veeteelt en dan vooral melkvee. Hierdoor raakte Jacob betrokken bij het melkrijden. Dat hield in: iedere dag twee keer bij elke boerderij een stuk of wat melkbussen ophalen, in totaal 180 bussen van 10 kg met 40 liter melk. Dezer dagen zou de arbeidsinspectie dit meteen afkeuren. Nu mag je maximaal 25 kg tillen. De melkbussen werden afgeleverd bij de melkfabriek van de Onderlinge Vereeniging van Veehouders (OVV) aan de Lijnbaansgracht 231-233. Hier bevindt zich tegenwoordig poptempel ‘De Melkweg’ (Lijnbaansgracht 234). De wachttijd werd vaak aangenaam doorgebracht op het nabijgelegen Leidseplein. Na 1980 was het gedaan met de melkbussen en tegenwoordig rijden er tankwagens met 35.000 liter melk elke drie dagen van de nu veel grotere melkveebedrijven naar de veel grotere zuivelfabrieken, ver weg van Amsterdam. In de jaren vijftig hadden de boeren aan de Sloterweg gemiddeld 25 tot 30 koeien.

De eerste vrachtwagen van het merk Bedford. Jan Veldhuisen Amsterdam-Sloten staat op het portier; 1955.

Omdat Jacob al sinds 1955 in het (melk)transport zat kon hij Van Waveren van de Margarethahoeve, Sloterweg 1075, in 1972 helpen met het opstarten van een transportbedrijf. Dit is inmiddels uitgegroeid tot een groot bedrijf. Tussen Sloterweg 1065 en de Margarethahoeve op nr. 1081 was het begin van de Genieweg. Dit was tot de aanleg van rijksweg 4 rond 1935 de enige route naar de militaire Drinkwatervoorziening en de militaire magazijnen in de Riekerpolder.

Aan de Sloterweg was een hek waarmee de Genieweg kon worden afgesloten. Dit was verboden militair terrein waarvan alleen de boeren met land in de Riekerpolder mede gebruik mochten maken. De Genieweg maakte na 60 meter een bocht naar rechts en ging achter de Margarethahoeve langs tot de Molenwetering, waar de Genieweg een bocht naar links maakte, langs het water van de Molenwetering. Hierlangs lagen de welputten, ongeveer negen stuks. Deze zijn later allemaal verdwenen, alleen de verzamelput is overgebleven. Dwars door de polder is in 1967 de nieuwe autosnelweg A4 in gebruik genomen en het weidse zicht op de Nieuwe Meer en de Oeverlanden is daardoor helemaal verdwenen.

Luchtfoto van de Riekerpolder gezien in westelijke richting met in het midden de Nieuwe Haagseweg (A4) en links de Oude Haagseweg. In het midden de Molensloot en de Militaire Drinkwatervoorziening; 11 augustus 1987. Foto: Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.

Het land tussen de Oude Haagseweg en de autosnelweg A4 heeft Jacob nog steeds in gebruik, samen met zijn neef Henk Worm van de Osdorperweg. In het zomerseizoen komt Jacob vrijwel dagelijks naar de overgebleven stukken van de polder, hij beheert de percelen aan de noordzijde van de Molenwetering waar zijn neef Henk Worm jongvee laat lopen.

Door de sloop in januari 2024 van de brug over de Ringvaart komt Henk Worm nu wat minder vaak in het gebied. Vanwege het drassiger karakter van zijn percelen kan daar eigenlijk geen vee lopen en kan alleen hooibeheer worden uitgevoerd.

We hebben een plezierige middag herinneringen opgehaald aan de afgelopen decennia. Na een stevige handdruk die getuigt van levenskracht zeggen we gedag met het idee dit weer snel te herhalen.

Liesbeth Stricker en Nico Jansen, Amsterdam; 23 april 2024.
Vereniging “De Oeverlanden Blijven!”

Het artikel is door Erik Swierstra daarna bewerkt en aangevuld; 17 juni 2024.

Zie ook:
Luistergids Langs de houten huizen van Amsterdam:
Sloterweg 1047, Amsterdam

Prinses Beatrix heropende op 7 juni 2024 de Molen van Sloten

Het was nog even spannend: Zou de door de molenaars bedachte constructie om de vang te lossen vanaf de straat wel goed werken?

Aangezien de lift in de molen nog altijd buiten werking is, kon prinses Beatrix immers niet op de stelling komen waarvandaan de vang normaal gesproken wordt gelicht.

Molenbestuurder en organisator van dit bijzondere evenement Jolanda Edema gaf uitleg bij de maquette van Sloten – aangevuld met diverse molens. Ook molenvoorzitter Frans Urban en locoburgemeester Alexander Scholtes luisterden aandachtig naar Jolanda’s uitleg.

Vang lossen vanaf straatniveau
De ingenieuze constructie die de molenaars hadden bedacht werkte prima: Nadat de prinses samen met molenmanager en molenaar Hanno van Harten onder grote (media)belangstelling de vang had gelost, begonnen de wieken meteen te draaien. Door beneden aan het touw te trekken werd het bovenwiel in de kap van de molen gedeblokkeerd, zeg maar: van de rem gehaald.

Ontmoetingen en informatie delen
De prinses volgde eerst een vol inhoudelijk programma in de molen en voerde daarna in de tuin twee tafelgesprekken. Het ene gesprek had als thema ‘de molen en de buitenwereld’ en het andere gesprek ging over ‘het behoud en onderhoud van de molen’. Aangezien bijna niemand hierbij kon zijn, had het molenbestuur aan Tamar Frankfurther gevraagd om van dit alles foto’s te maken. Zij maakte hiervan een bondig beeldverslag.

Lees verder en bekijk het item van Hart van Nederland…

Tamar Frankfurther; 13 juni 2024.

Slotense uitslag referendum Hoofdgroenstructuur

In totaal brachten 530 personen in de Speeltuin Sloten op 6 juni 2024 hun stem uit voor de verkiezingen van het Europees parlement. Pas op 19 juni zal de gemeente Amsterdam de definitieve uitslag per stembureau bekend maken.

Half juni was alleen bekend dat op Sloten de meeste stemmen op GroenLinks/PvdA zijn uitgebracht.

Referendum over beschermen van ‘beschermd’ Amsterdams groen
Over de referendumuitslag van Sloten is wel al meer bekend: 517 personen namen op Sloten deel aan het referendum over het Beleidskader Hoofdgroenstructuur. 29,2% van hen stemde voor en 68,7% stemde tegen. 11 personen brachten een blanco of ongeldige stem uit. Op Sloten waren er meer tegenstemmers dan gemiddeld in Amsterdam, waar 63% tegen stemde.

Op 26 juni zal de gemeenteraad bepalen wat te doen met deze uitslag. Een meerderheid van de politici laat weten naar de uitslag te willen luisteren. Dat is pure winst, omdat de collegepartijen D66, GroenLinks en de PvdA eerder niet bereid waren te luisteren naar de inspraak van maar liefst 30 kritische groengroepen. Mocht de politiek de uitslag toch terzijde schuiven dan zou dat het vertrouwen van de Amsterdammers in de lokale politiek geen goed doen.

Groenverordening voorkomt willekeur in toekomst
Het is dan ook te hopen dat de collegepartijen met de wethouder bereid zijn om het beleid zo aan te passen dat de bescherming van het groen stevig wordt verankerd. Een ‘groenverordening’ zou duidelijke richtlijnen kunnen bieden. In een dergelijke gemeentelijke ‘wet’ kunnen – net als gebruikelijk is bij een bouwverordening – de basisregels die het bijzondere groen in de stad beschermen kunnen worden vastgelegd. Bouwinitiatieven en andere ontwikkelingen worden vervolgens aan deze ‘wet’ getoetst. Dit zou de spelregels voor het mogen bouwen in het groen transparant en betrouwbaar maken. Totdat de raad een nieuwe Hoofdgroenstructuur heeft aangenomen blijft het bestaande – beter beschermende – beleid van kracht.

Tamar Frankfurther; 14 juni 2024.

Stem op 6 juni tégen bij het referendum over de Hoofdgroenstructuur (HGS)

Dat is – zéker nu het steeds heter en natter wordt in de stad – van groot belang voor de leefbaarheid en waterhuishouding in Amsterdam.

De gemeente heeft een nieuwe – minder beschermende – versie gemaakt van de groene plattegrond van Amsterdam. Op deze kaart ligt vast welk groen in de zogenaamde ‘Hoofdgroenstructuur (HGS)’ beschermd moet worden. Waarom hebben 30 groengroepen uit heel Amsterdam hiertegen bezwaar gemaakt? Waarom wordt dit referendum georganiseerd? Daar valt veel over te zeggen, maar op hoofdlijnen komt de kritiek hierop neer.

Héél beknopte inhoud:
• In het nieuwe HGS-beleid mag het stadsbestuur (Burgemeester en Wethouders) – zelfs buiten de gemeenteraad om – in het ‘beschermde’ groen van de HGS gaan ‘ontwikkelen’. Of ‘beschermd’ groen dan nog beschermd zal worden, hangt dan af van de interpretatie van vage regels. Stel: een ontwikkelaar wil ontwikkelen in het beschermde groen. Als dit nieuwe beleid niet van tafel gaat, mag de wethouder straks zelf beoordelen of dat groen dat eerder – met reden – beschermd is verklaard “nog bijdraagt aan de versterking van de HGS”. Wat die formulering betekent weet niemand. Hierdoor wordt al het ‘beschermde’ groen vogelvrij en bovendien is bezwaar maken straks zinloos.

• Wethouder Van Dantzig doet voorkomen alsof het nieuwe HGS-beleid juist veel beter is en veel méér groen beschermt. Maar de wethouder ‘vergeet’ er gemakshalve bij te vertellen dat hij in de nieuwe HGS bijvoorbeeld ook bermen tussen wegen, water in de stad, taluds langs snelwegen en zélfs kunstgrasvelden meetelt als ‘beschermd groen’.

De achtergrond in het kort:
• Tijdens de inspraakprocedure heeft de meerderheid van de gemeenteraad niet geluisterd naar de vele verbeteringsvoorstellen van 30 groengroepen uit de hele stad. Het zogenaamde ‘Beleidskader Hoofdgroenstructuur’ is toch aangenomen.

• Omdat dit beleid volgens hen niet goed is voor de stad en haar inwoners, is er een referendumverzoek ingediend dat heel veel Amsterdammers in korte tijd hebben gesteund.

• Daarom wordt dit referendum in Amsterdam op 6 juni gelijktijdig met de Europese verkiezingen gehouden.

Stemmen heeft zin!
• De gemeenteraad hóeft de uitslag van het referendum niet over te nemen. Het is helaas slechts adviserend.

• Maar, als héél véél Amsterdammers tégen gaan stemmen kan de gemeenteraad het niet maken om de Stem des volks te negeren.

• Daarom is het heel erg belangrijk dat zo veel mogelijk stemgerechtigde Amsterdammers op 6 juni tegen gaan stemmen onder het motto: “Ben je vóór groen, stem dan tégen!”

Meer informatie

Meer informatie over dit omvangrijke dossier vindt u via deze linken:

• Het onderwerp van het referendum: Beleidskader Hoofdgroenstructuur.

• De uitleg van de kritische Amsterdammers wat er mis is met de plannen: rhgs.nl.

• Kunt u het zich haast niet voorstellen dat het écht waar is dat de wethouder zélfs kunstgrasvelden als ‘beschermd groen’ meetelt? Kijk dan naar dit filmpje waarin gemeenteraadslid Alberts (SP) deze vraag ook vol ongeloof stelt aan wethouder Van Dantzig.

• Wat betekent het voorgestelde beleid van de HGS dan in de praktijk? Acht Amsterdammers uit de hele stad hebben locaties gefotografeerd waarvan zij verwachten dat het groen hier vogelvrij wordt, als dit nieuwe HGS-beleid niet wordt weggestemd.

• In 1995 vond het vorige groenreferendum in Amsterdam plaats. Dat ging formeel alleen over het behoud van het Weilandje Vrije Geer bij Sloten,  maar in de praktijk ging het over al het bedreigde groen in de stad onder het motto ‘Hou ’t groen in Amsterdam’. Beide referenda lijken op elkaar. Interview met Tamar Frankfurther uit de Telegraaf van 23 mei 2024.

In het kort voor in een app
Herhaaldelijk ontving de redactie van deze website het verzoek om heel kernachtig hierover een tekstje op te sturen, die gedeeld kan worden in apps. Hierna treft u een voorbeeldtekst hiervoor. U kunt de cartoons hierbij gebruiken.

Waarom je bij het referendum op 6 juni vooral tégen moet stemmen? De wethouder zegt: “Ik bescherm veel meer groen in de nieuwe Hoofdgroenstructuur.” Maar hij ‘vergeet’ erbij te vermelden dat hij voortaan zélfs plastic kunstgras en bermen van snelwegen meetelt! Daar bovenop beschermt zijn nieuwe beleid het groen minder goed. Voortaan geldt namelijk: “We beschermen groen tenzij…” Maar niemand weet wat die vage voorwaarde betekent. Kortom: Ben je vóór Groen? Stem dan op 6 juni tégen! Hoe meer Amsterdammers tegen stemmen, des te groter de kans dat het beleid van tafel gaat!
Meer info.

Cartoons: Femke van Heerikhuizen. Alle acht cartoons zien? Klik hier

Staat de knip ‘Sloterweg-Oost’ op termijn op de tocht?

Het zou kunnen dat wethouder Van der Horst over een half jaar zal voorstellen om de knip op de Sloterweg-Oost weer af te schaffen, zo blijkt uit haar raadsinformatiebrief van 30 mei 2024.

Onafhankelijk onderzoek naar de 2 Slotense en 2 Nieuw Slotense knips (de gemeente noemt dit ‘filters’) toont aan dat deze beter aangegeven kunnen worden. In week 18 (april/mei) reden er nog ongeveer 900 voertuigen ongeoorloofd over de westtak van de Sloterweg en ongeveer 400 over de oosttak. Op korte termijn zullen er daarom markeringen op de weg worden aangebracht. Er komen ook andere vooraankondigingsborden en borden ‘camerahandhaving’. Mogelijk volgen later nog andere maatregelen.

Verkeersveiligheid Sloterweg is nu goed
De wethouder constateert tot haar tevredenheid dat de verkeerssituatie op de Sloterweg nu veilig is en dat de afsluitingen geen onveilige situaties elders hebben veroorzaakt. Wel zijn er nog aandachtspunten in de doorstroming op met name de Johan Huizingalaan.

Smalle Sloterweg zonder voet- en fietspaden wordt ideale sluiproute
Aangezien de hele operatie om knips in te stellen begonnen is om de verkeersveiligheid voor langzaam verkeer te verhogen, is het des te vreemder dat de wethouder zelf ook maar overweegt om de Sloterweg-Oost in de toekomst weer open te stellen, omdat het hier minder druk is dan verwacht. Dit zou getuigen van kortzichtigheid omdat:

• De westtak van de Sloterweg wél 24/7 dicht blijft waardoor de oosttak de snelste, kortste en aantrekkelijkste sluiproute vanaf de afslag van de A4 naar Nieuw-West zal worden;
• Fietsers en voetgangers zich op de Sloterweg-Oost – die net als de westtak van de smalle dijkweg onder het Hoofdnet Fiets (beoogd Plusnet Fiets) valt – ten onrechte veilig zullen wanen;
• Openstelling helemaal gevaarlijk zal zijn, omdat op de oosttak van de Sloterweg nérgens voet- of fietspaden aanwezig zijn waardoor langzaam verkeer (net als voorheen) weer de berm in gereden zal worden.

Voor álle huishoudens 2 en voor organisaties 5 ontheffingen
Als na de zomer de computersoftware is aangepast, zullen er 2 gratis ontheffingen per (Nieuw) Slotens adres beschikbaar zijn. Dat geldt dan óók voor eenpersoonshuishoudens. Bedrijven en organisaties ontvangen maximaal 5 ontheffingen. Bovendien zal worden onderzocht in welke specifieke situaties hier bovenop extra ontheffingen kunnen worden verleend.

Eind 2024 volgt de eindrapportage van de monitoring. Op basis hiervan zal de gemeenteraad definitief besluiten of de ingevoerde verkeersmaatregelen ongewijzigd van kracht blijven.

Tamar Frankfurther; 31 mei 2024.