11 en 12 september 2021 – Overal: gratis toegang/deelname

Zaterdag 11 september

10.00 – 17.00 uur: 

• Elk hele uur: rondleidingen. Start: bij de ingang aan het adres Rijnsburgstraat 51. Rondleiding duurt ongeveer 20 – 30 minuten. Laatste rondleiding begint om 16.00 uur. 
• Erfgoedvereniging Heemschut is aanwezig met informatie.
• Muzikale intermezzo’s  van pianist Joop Koopman.
• Tentoonstelling van foto’s en prenten van Huis te Vraag in het verleden, het heden en in de toekomst. 

Andere activiteiten op specifieke tijden

• 11.00 uur en 13.00 uur: Vertoning documentaire ‘De Klimop rouwt nog steeds’ uit 2007; duur: 52 minuten, van maker: Barbara den Uyl.
• 15.00 uur: Lezing ‘Begraafplaatsen in Amsterdam’. Auteur Jenny Bierenbroodspot vertelt over de geschiedenis van begraafplaatsen in Amsterdam en over Huis te Vraag in het bijzonder. Jenny heeft sociale geografie en kunstgeschiedenis gestudeerd. Samen met geestverwanten en buurtbewoners heeft ze al menig historisch gebouw van de ‘wisse dood’ gered.

Zondag 12 september

10.00 – 17.00 uur: 

• Elk hele uur: rondleidingen. Start: bij de ingang aan het adres Rijnsburgstraat 51. Rondleiding duurt ongeveer 20 – 30 minuten. Laatste rondleiding begint om 16.00 uur. 
• Erfgoedvereniging Heemschut is aanwezig met informatie.
• Muzikale intermezzo’s  van pianist Joop Koopman.
• Tentoonstelling van foto’s en prenten van Huis te Vraag in het verleden, het heden en in de toekomst. 

Andere activiteiten op specifieke tijden

• 11.00 uur en 13.00 uur: Vertoning documentaire ‘De Klimop rouwt nog steeds’ uit 2007; duur: 52 minuten; maker: Barbara den Uyl.
• 12.00 uur: Lezing door Emily Kocken, schrijver/kunstenaar uit de buurt. Zij lees voor uit haar recente roman ‘Lalalanding (Uitgeverij Querido 2021) en vertelt over haar jarenlange band met Huis te Vraag. 
• 13.30 tot 14.30 uur: Wandelend filosoferen voor kinderen (± 8 tot 13 jaar). Op misschien wel het bijzonderste plekje van Amsterdam ben je van harte welkom om rondzwervend jouw eigen vragen te vinden en te onderzoeken. Dan ontdek je vast hoe heerlijk het is om samen stevig te denken! Activiteit wordt georganiseerd i.s.m. Doenja Heemsbergen (Denkkrachtcentrale).
• 15.00 uur: Vertoning documentaire ‘De Klimop rouwt nog steeds’ uit 2007; duur: 52 minuten. Filmmaker Barbara den Uyl houdt een inleiding. Zij laat de kijker kennismaken met twee eigenzinnige mensen, verbonden in een bewonderenswaardig huwelijk, op een plek waar wonen en werken, leven, doodgaan en begraven op een unieke wijze samenkomen. 
• Afsluitend daarna: Epiloog door Katja Kandelaars en Patrick van Ginkel van Stichting Huis te Vraag.

Zie ook: Overzicht programma monumentenweekend 2021 Huis te Vraag (pdf)

Het is bekend dat een aantal ontwikkelaars (bouw)plannen heeft voor plekken in de dorpskern van Sloten en langs de Sloterweg. Vóór corona organiseerde de gemeente hierover inloopbijeenkomsten in de Tuinzaal bij de Molen van Sloten.

Mede door corona hebben deze projecten vertraging opgelopen. Er is dus fysiek nog niets van te merken, maar er is wel vooruitgang in de planontwikkeling: in het vergunningstraject. Diverse projecten zijn in de afgelopen periode besproken met de Dorpsraad Sloten. Stedenbouwkundige Ronald Rijntjes praat alle belangstellenden nu in deze website bij.

Visie van gemeente
Voor alle duidelijkheid: In dit artikel staat hoe de gemeente over de bouwprojecten denkt. Dit artikel verwoordt dus niet (altijd) de mening van de Dorpsraad, werkgroep Sloten of de redactie van deze website. De gemeente meldt dat deze projecten geen van alle al in de fase zijn dat het zinvol is om een informatieavond in het Dorpshuis te organiseren. Het gaat nu om een ‘nieuwsflits’ om tussentijds op de hoogte te zijn. Als er meer bekend is, dan zal de gemeente zeker weer een informatieavond gaan organiseren. Als corona dat toelaat.

Hotel Akersluis 8
Het voormalige restaurant Syriana is al een tijd geleden gesloopt. Ontwikkelaar Midvast heeft inmiddels een vergunning om op deze locatie een hotel te bouwen. Ook het aangepaste bouwplan is reeds goedgekeurd. Het is door de coronacrisis niet duidelijk wanneer de bouwactiviteiten zullen starten.

School in het voormalige Kuiperijmuseum
In het voormalige Kuiperijmuseum, naast de Molen van Sloten, komt een school voor basis- en voortgezet onderwijs. Deze school opent na de zomervakantie hier nu al zijn deuren. Deze particuliere school is gebaseerd op het principe ‘Learning in a Free Environment (LIFE)’. Op dit moment is er een tien jaar geldige vergunning voor de bestemmingswijziging afgegeven. Het verdere vergunningstraject loopt nog.

Bakker en kiosk op het Sloterpleintje
De vergunningaanvraag voor het realiseren van een bakkerswinkel en een rug-aan-rug kiosk loopt nog. Anders dan eerst zijn dit nu ‘detailhandel-aanvragen’ en geen ‘horeca-aanvragen’. De bakkerswinkel komt aan de noordoost-kant van het pleintje, met de rug naar de toegangsweg naar het benzinestation en de wasstraat. In de huidige vergunningsaanvraag is alleen sprake van een aanvraag voor het bouwwerk en niet voor een terras.

(N.B. Door op de afbeeldingen te klikken kan een vergrote weergave worden getoond.)

Tekening van het bouwplan van de bakkerswinkel op het Sloterpleintje, gezien vanaf het plein met daarachter de benzinepomp.

De kiosk komt op de plaats waar vroeger de haringstal stond. Het ontwerp voor beide objecten is door de gemeente en de Welstandscommissie goedgekeurd. Het betreft volgens de gemeente “een passend ontwerp dat zich voegt naar de omgeving”. De damkeien blijven op het plein liggen. Er blijft voldoende ruimte over om desgewenst nog kleine activiteiten (zoals een Kerstmarkt) op het plein te organiseren.

Tekening van het bouwplan voor de rug-aan-rug kiosk op het Sloterpleintje (plek waar vroeger de haringkar stond) met op de achtergrond de Molen van Sloten.

Vijf woningen Gerrit van der Puijstraat
De vergunningsaanvraag voor de vijf geschakelde woningen aan de Gerrit van der Puijstraat is al in behandeling. Zowel de Dorpsraad als omwonenden hebben bezwaar aangetekend tegen dit bouwplan. Deze bezwaren zijn in een zitting van de bezwaarschriftencommissie behandeld. De uitspraak hiervan zal spoedig volgen. Vergeleken met een eerdere versie is het bouwplan qua gevelindeling en uitstraling nog aangepast. Hierdoor ontstaat, volgens de gemeente “een individueler beeld van de vijf woningen”. Door de getrapte gevels wordt het straatprofiel breder naar de achterliggende straat gezien vanaf de Sloterweg. De gemeente is van mening dat deze woningen “zich voegen naar de omgeving en bijdragen aan een levendigere straat; zeker vergeleken met de gesloten uitstraling van de schuur/garage die daar nu nog staan”.

Tekening van het bouwplan voor de vijf woningen in de Gerrit van der Puijstraat, gezien vanuit de straat kijkend in de richting van de Sloterweg.

Acht woningen op locatie voormalige garage Kuykhoven
Ontwikkelaar LEBO heeft het woningbouwplan van negen woningen aangepast. Er ligt nu een definitief plan, dat beter aansluit op de omgeving. Hiervoor heeft de ontwikkelaar op 2 september 2021 een omgevingsvergunning aangevraagd. De inspraak hierover loopt dus net.

Tekening van het bouwplan voor op de kavel waar vroeger garage Kuykhoven stond, midden in de dorpskern van Sloten, gezien vanaf de Sloterweg, kijkend in de Lies Bakhuyzenlaan, die naar Tuinpark V.A.T. leidt. Hiervoor heeft LEBO op 2 september 2021 een omgevingsvergunning aangevraagd.

Het plan bevat acht woningen. Hiervan zullen twee losse woningen gericht staan op de Sloterweg. Doordat het twee aparte woningen zijn, sluiten zij volgens de gemeente “beter aan in het ritme van het bestaande bebouwingslint”. Tussen beide woningen door blijft een zichtlijn vanaf de Sloterweg naar het achterland behouden. De bouw zal op maaiveldhoogte (dus niet hoger dan de omliggende bebouwing) worden uitgevoerd. Dit sluit aan bij de eisen van de cultuurhistorische verkenning Sloten en het bestemmingsplan.

Aan de Lies Bakhuyzenlaan komen zes woningen te staan. Niet zoals in het eerdere plan direct aan de weg, maar opgeschoven in westelijke richting. Hierdoor is het mogelijk om een loopstrook voor de woningen te realiseren. Om hier de veiligheid van voetgangers te garanderen, zal de gemeente hier – net als elders op het dorp – Slotenaartjes (paaltjes) plaatsen. De Lies Bakhuyzenlaan wordt hierdoor, volgens de gemeente “een passende zijstraat van de Sloterweg”.

De woningen krijgen een hoogte van negen meter. Dat is, volgens de gemeente “acceptabel in verhouding tot de (lichtinval in de) bestaande omringende bebouwing. Deze hoogte is ook vereist, omdat er anders in de woning onder de kap onvoldoende stahoogte over zou blijven om hier een leefbare etage van te maken. De entrees van deze zes woningen zullen ieder een individueel karakter krijgen. Hierdoor wordt het straatbeeld levendig en sluit dit plan beter aan op de bestaande bebouwing. Het bouwplan wordt dus geen ‘dorp in een dorp’. De gemeente verwacht dat deze aanpassing van het plan bijdraagt aan “een betere uitstraling en ruimtelijke beleving op en rond deze kavel”. Het vergunningstraject van deze aanvraag loopt nog. De aangrenzende openbare ruimte aan de Sloterwegzijde en aan de kant van de Lies Bakhuyzenlaan wordt ingericht als de bouwwerkzaamheden zijn afgerond.

Tekening van het bouwplan van acht woningen op het terrein waar vroeger garage Kuykhoven stond, gezien vanaf de Sloterweg met aanzicht op de zes woningen langs Lies Bakhuyzenlaan en op beide woningen aan de Sloterweg (rechts op de tekening). De streep onderaan geeft het maaiveldniveau van het bouwplan aan. Hoe verder van de Sloterweg, hoe lager het maaiveldniveau.

Osdorperweg 31 – 33
Het voormalige pand van de Rabobank, en later een kantoorpand, aan de Osdorperweg 31-33, krijgt een functiewijziging. De kantoorfunctie wordt omgezet in een woonfunctie. Het is de bedoeling om hier twee appartementen te huisvesten. Dit zullen ruime appartementen worden, waarvan de ene op de begane grond en de andere op de eerste verdieping komt. Aan de gevels zullen geen wijzigen worden gedaan. Deze blijven in de oorspronkelijke staat. Het parkeren zal op eigen terrein plaatsvinden.

Appartementencomplex Sloterweg 984
In april 2020 is dit bouwplan ingediend voor een complex van 30 appartementen met een parkeerkelder met 20 parkeerplaatsen. Het vergunningstraject hiervoor loopt nog altijd. Hierover is geen nieuws te melden. De welstandscommissie is akkoord op hoofdlijnen. De gemeente is van mening dat “de toevoeging van appartementen op deze locatie zorgt voor een goede mening van een divers woonaanbod”.

Verbeelding van het appartementencomplex. Gezien vanaf de Sloterweg.
Boven: linker zij- en voorgevel. Onder: rechter zij- en voorgevel.

Sloterweg 858: bouwplan woningen
Deze kavel is onlangs aangekocht door een ontwikkelaar die hier momenteel een volumestudie doet. De gemeente heeft hiervoor stedenbouwkundige kaders meegegeven die in lijn liggen met de uitgangspunten van de visie van Bureau Monumenten & Archeologie en de regelgeving in de Welstandsnota. Het plan zal in een vroegtijdig stadium met de omwonenden en de Dorpsraad worden gedeeld. 

Sloterweg 842: vier woningen
Een ontwikkelaar wil op deze kavel vier nieuwe woningen bouwen. De Dorpsraad heeft hiertegen bezwaar aangetekend. Deze zijn behandeld in de bezwaarschriftencommissie. De uitspraak hiervan zal spoedig volgen. Het bouwplan is door zowel de gemeente als de Welstandscommissie akkoord bevonden. De gemeente is van mening dat het ontwerp “zich voegt naar deze plek en dat de cultuurhistorische waarden en het raamwerk worden gerespecteerd”. Het parkeren wordt op eigen terrein opgelost en aan de Sloterweg kant zal de sloot verbreed worden.

Sloterweg nabij 715: zelfbouw-locatie C
De zelfbouwers van een aantal kavels hebben inmiddels hun omgevingsvergunning ingediend. Het bouwrijp maken van de kavels is aan de gang. Mits de bouwvergunningen zijn verleend en het bouwrijpen van de kavels gereed is, worden de kavels aan de zelfbouwers opgeleverd.

Tamar Frankfurther; 4 september 2021.

Tijdens hun vergadering van 31 augustus 2021 verzocht de stadsdeelcommissie van Nieuw-West unaniem aan portefeuillehouder Erik Bobeldijk om voorafgaand aan de aanleg van een tijdelijk fietspad éérst op twee terreinen advies in te winnen van experts.

De commissie is namelijk bezorgd over de veiligheid van de fietsers op de Sloterweg en over de bescherming van het groen in de Hoofdgroenstructuur op Sportpark Sloten.

Advies over verkeersveiligheid
Het verzoek om advies in te winnen over de verkeersveiligheid bij de Centrale Verkeers Commissie was niet meer nodig. Bobeldijk gaf aan zelf al een aanvraag hiervoor had ingediend. Hij maakt zich samen met de voltallige commissie zorgen over de veiligheid van de fietsers.

De route vanaf de noodingang van het sportpark levert veel potentieel gevaar op. Je moet daar immers linksaf de Sloterweg op en daarna ook nog eens voorrang verlenen aan het vele verkeer dat vanaf de Ditlaar komt aanrazen. De afdeling Sport en Bos, initiatiefnemer van het tijdelijke fietspad over het sportpark, is van mening dat de besturen van de sportclubs zelf in de gaten moesten gaan houden dat hun leden hier veilig fietsen.

De gemeente kan deze verantwoordelijkheid echter, ook volgens Bobeldijk, niet zomaar afschuiven, omdat de gemeente altijd verantwoordelijk blijft voor ieders veiligheid in de openbare ruimte. En dan zéker hier op het Hoofdnet Fiets. De verkeersexperts zullen zich hierover dus gaan buigen.

Advies over ingreep in Hoofdgroenstructuur
De commissie besloot op initiatief van commissielid Mario van Dregt (50Plus/Partij voor de Ouderen) ook de Technische Advies Commissie Hoofdgroenstructuur (TAC) om advies te vragen. Sarah Biddle (GroenLinks) en Mustapha Daher (PvdA) pleitten hier ook voor.

Na enige beraadslaging was de hele commissie unaniem van mening dat het belangrijk is dat de TAC hierover zijn mening geeft. De strook waar de afdeling Sport en Bos dit tijdelijke fietspad wil aanleggen, ligt immers in dit kwetsbare groen met een beschermde status. Voor de aanleg van het fietspad zouden zeker vijf bomen moeten worden gekapt en veel struiken en bosschages moeten worden gerooid.

Voor de aanleg van het pad moet de grond geëgaliseerd worden, omdat het terrein nu voor mountainbikers juist uit heuveltjes bestaat. De ondergrondse aanleg van verlichting bij het fietspad zal schade aan wortels van bomen en planten veroorzaken. Bouwmachines zouden een breder spoor van vernieling kunnen achterlaten dan alleen het tracé van het fietspad…

Tamar Frankfurther; 4 september 2021.

De Amsterdamse Saskia Lensink is de trotse winnaar van de schilderwedstrijd ‘De geannexeerde gemeente Sloten, toen, nu en straks’. Dat bleek tijdens de prijsuitreiking op 2 september 2021 in de Molen van Sloten.

Winnaars van de schilderwedstrijd. V.r.n.l.: winnaar van de 3e prijs, Gerrie Bevers, 2e prijswinnaar, de Slotense Marjon Barlag, 1e prijswinnaar Saskia Lensink en helemaal links gedeputeerde Zita Pels. Foto: Tamar Frankfurther.

Gedeputeerde Zita Pels (GroenLinks) van de provincie Noord-Holland maakte het erg spannend. Eerst las zij het algemene juryrapport voor en reikte zij aan twaalf genomineerden een certificaat uit. Tot slot las zij de juryrapporten van de winnaars voor. Het was geen toeval dat juist de gedeputeerde die over Monumentenzorg gaat naar de molen was gekomen. Zij was het immers die de aanwijzing van de Molen van Sloten als provinciaal monument van harte ondersteunde in het College en de Provinciale Staten.

Molen is bouwpakket
Molenvoorzitter Frans Urban had in zijn welkomstwoord daarvoor al uitgelegd dat het vroeger heel normaal was dat molens verplaatst werden. “Molens zijn eigenlijk een soort bouwpakket. Op de balken van de achtkant van onze molen staan Romeinse cijfers. Als je hem uit elkaar haalt, kun hierdoor later altijd weer zien welke balk waar hoort. Zo kan een molen gemakkelijk worden verplaatst naar plekken waar, in het geval van de Molen van Sloten, water moet worden weggepompt. Dat deze molen hier pas sinds 1991 staat, is dus niet uitzonderlijk”, aldus de molenvoorzitter. De intacte originele romp uit 1847 van de molen was uiteraard van belang om provinciaal monument te kunnen worden, maar een ander argument woog minstens net zo zwaar. Zo bleek uit de toespraak van gedeputeerde Pels.

Mensen maken het erfgoed
Zita Pels gaf aan waarom zij erg blij was met de voordracht van de Molen van Sloten: “Wat hier bij de Molen van Sloten duidelijk speelt, is dat de vele vrijwilligers dit erfgoed al dertig jaar met passie uitdragen. Zij zorgen er – dag in dag uit – voor dat ‘hun’ monument gaat leven en blijft leven. Ik vind het eervol dat ik degene mag zijn die het besluit mag ondertekenen dat deze molen provinciaal monument wordt, maar de échte eer gaat naar alle vrijwilligers. Dankzij dertig jaar ploeteren hebben jullie hier niet alleen een prachtige werkende en goed onderhouden molen staan. Deze molen vervult ook nog eens een belangrijke rol in de gemeenschap. De prijsuitreiking en expositie van deze schilderijenwedstrijd in de molen is hiervan een prachtig voorbeeld. Zo gaat dit bijzondere historische erfgoed écht leven middenin de maatschappij.” Molenvoorzitter Urban is trots dat de molen tijdens deze jubileummaand ook officieel het predicaat ‘Provinciaal monument’ mag gaan dragen. “Dat is niet alleen eervol, maar het helpt ons zeker ook financieel. Al, is het wel zo dat alleen het bovenste deel van de molen monument wordt en dat deze status de geldzorgen niet verdrijft. Maar alle beetjes helpen!”, aldus de molenvoorzitter.

Kom de kunstwerken bewonderen
De werkgroep Historie organiseerde deze schilderwedstrijd omdat de grote landbouw-gemeente Sloten precies honderd jaar geleden werd geannexeerd. 24 kunstwerken van hoog niveau werden ingeleverd. De werken blijven te zien via deze link. Deze schilderwedstrijd werd mogelijk gemaakt dankzij een gulle bijdrage van het Fonds voor Nieuw-west.

Wie de drie prijswinnende schilderijen en de twaalf genomineerde schilderijen in het echt wil bewonderen, wordt op zijn wenken bediend: Ze blijven tot 19 september 2021 te zien op de stellingzolder van de Molen van Sloten. Iedereen die dat wil is hier dagelijks van harte welkom om tussen 11.00 en 16.00 uur de expositie te komen bekijken. Bij de kunstwerken is ook de uitleg van de kunstenaar zelf te lezen. Bij de drie winnende doeken hangen ook de juryrapporten. Wie in de molen komt kijken, mag een donatie in de fooienpot gooien.

Tamar Frankfurther; 2 september 2021.

Algemeen
De jury was aangenaam verrast door de kwaliteit en diversiteit van de 24 inzendingen. Het viel de juryleden vooral op dat de kunstenaars het wedstrijdthema vanuit totaal verschillende invalshoeken hebben benaderd. Aan álle 24 inzendingen was duidelijk veel aandacht besteed. Uit de schilderijen spreekt duidelijk dat alle kunstenaars een fijn gevoel bij Sloten hebben. Het was opvallend dat relatief veel kunstenaars hun werk met olieverf hebben gemaakt. Sommige schilderijen waren expressief, andere juist niet. Er is met paletmes geschilderd, met vol penseel of juist teer in aquarel.

Het klinkt cliché, maar het was voor de driekoppige jury écht heel moeilijk om te kiezen. Eerst hebben zij digitaal hun voorkeuren bepaald welke van de 24 ingestuurde kunstwerken zij het mooist en technisch sterk vonden. De drie juryleden hadden in deze fase geen contact met elkaar. De 15 kunstwerken met de meeste punten zijn genomineerd. Deze kunstenaars kregen het verzoek hun schilderij te brengen naar het atelier van Schilderles Amsterdam aan het Stadionplein. Opvallend was het dat twee kunstenaars twee keer genomineerd zijn.

Toen de jury de schilderijen in het echt zag, bleken sommige kunstwerken beter of juist minder goed uit de verf te komen. De maatvoering van een schilderij bleek bepalend bij het gevoel dat je krijgt bij het zien van een schilderij. Of een schilderij in balans is. Het proces om uit de 15 genomineerden drie winnaars te kiezen, leverde ook weer veel discussie op. Maar uiteindelijk is de jury tot een unaniem oordeel gekomen!

Twaalf schilderijen vallen helaas niet in de prijzen, maar deze kunstenaars krijgen ieder een certificaat voor de nominatie.

Dan zijn er nu nog drie schilderijen over.

Derde prijs
De derde prijs gaat naar een bijzonder “expressief en eigenwijs schilderij met een unieke eigen stijl”. Het is bijzonder hoe de kunstenaar een figuratieve afbeelding organisch combineert met abstractie. Dat maakt het schilderij heel origineel. De jury herkende meteen als hart van het schilderij de plattegrond van de voormalige gemeente Sloten met de meren. Daar omheen het groen van het polderlandschap en aan de randen de nieuwbouw van stadsdeel Nieuw-West, die over het vroegere Sloten heen is gebouwd. Rondom wat resteert van Sloten nadert de nieuwbouw steeds dichterbij. Het vraagteken over de toekomst is veelzeggend: Zullen de weinige resten van de voormalige gemeente Sloten die nog over zijn wel behouden blijven? De jury vond het bijzonder dat het de kunstenaar lukte om hen zo te laten filosoferen over dit schilderij. Het nodigt uit tot het oplossen van de puzzel, tot interpretatie. Het is abstract, maar tegelijk ook figuratief en het legt daardoor duidelijk verbinding tussen vroeger en nu. En dat is waar het in deze prijsvraag over ging.

De kunstenaar heeft zelf natuurlijk allang door over welk schilderij dit gaat…

De derde prijs is voor: ‘Voorbij Grenzen’ van Gerrie Bevers.

Tweede prijs
De tweede prijs gaat naar een bijzonder kundig gemaakt schilderij. Het is een esthetisch hoogstandje waar het oog steeds naartoe getrokken wordt. Het ademt zowel een nostalgische als een grimmige sfeer uit. Het is bijzonder hoe de kunstenaar contrast in het schilderij heeft aangebracht. De lucht is groot en dreigend. Sloten is klein. Wordt het dorp bedreigd? Of zijn het donkere wolken die wegdrijven en heeft het dorp de bedreiging doorstaan? Blijft Sloten ongeschonden in de toekomst? Krijgt Sloten juist meer ruimte in de toekomst? Het schilderij is duidelijk gemaakt door een bewoner van Sloten, een Slotenaar. Dat blijkt ook uit de titel, waar warmte uit spreekt. De jury weet wel zeker dat de kunstenaar hier met plezier woont…

De tweede prijs is voor: ‘Thuiskomen’ van Marjon Barlag.

Eerste prijs
De jury is van mening dat dit schilderij “lekker en technisch goed geschilderd” is. Het schilderij is oorspronkelijk, krachtig geschilderd en de kunstenaar heeft duidelijk zijn eigen handtekening. De gebruikte techniek zorgt ervoor dat het schilderij ‘in beweging is’. Beide onderwerpen, het natuurpark dat gered is van bebouwing en het zicht op het oude dorp, het verleden en het nu, komen samen. De jury vroeg zich af of dit schilderij de suggestie wekt dat dit zicht bedreigd wordt in de toekomst. Of dat het schilderij juist benadrukt dat de afbeelding onveranderlijk is en voor altijd instant zal blijven: “Dat brengt spanning in het schilderij. Dat is bijzonder mooi!”.

De eerste prijs en duidelijke winnaar van deze wedstrijd is voor: ‘Vrije Geer, zicht op Sloten’ van Saskia Lensink.

Naschrift
Leuk hierbij te vermelden is dat Tamar Frankfurther, als organisator van deze wedstrijd, na de jurering vertelde dat juist dít zicht op het dorp in 1995 bedreigd werd. Het behoud van dit fraaie en open zicht op de oude dorpskern van Sloten vormde een belangrijk argument om het referendum tot behoud van het Weilandje Vrije Geer te organiseren. Het referendum werd gewonnen. Hierdoor werd dit zicht behouden. Er kwam geen woningbouw op en geen tramlijn dwars door het Weilandje. De spanning van 26 jaar geleden – of het wel zou lukken om het Weilandje groen te houden – heeft de kunstenaar blijkbaar op de onwetende jury overgebracht! Een bijzonder knappe prestatie en een terechte winnaar van deze wedstrijd!

De schilderijen zijn te zien via deze link.

Sloten; 2 september 2021.

Wie via de Rijnsburgstraat, de vroegere Sloterweg, naar de Schinkelkade en de Zeilstraat fietst komt er langs: de imposante toegang naar begraafplaats Huis te Vraag. Het gaat om een uniek gebiedje van één hectare, dat sinds de annexatie van de gemeente Sloten door de gemeente Amsterdam decennialang werd vergeten.

Begraafplaats Huis te Vraag. Foto: Erik Swierstra.

De volgende keer dat u vanaf de Schinkel naar Sloten (of elders in Nieuw-West) fietst, kunt u even afstappen en het groene paradijsje bezoeken.

Daardoor is het nog gaaf en intact. Helaas heeft de gemeente er nu zijn zinnen op gezet om deze cultuurhistorie te willen vernielen, terwijl er prima alternatieven voor handen zijn. De geplande fiets- en wandelpaden hóeven immers niet per se dóór dit kleine gebied van één hectare te worden gelegd, maar kunnen er ook omheen worden geleid…

Voor degenen die Huis te Vraag nog niet kennen, volgt hieronder eerst een korte introductie. Daarna meer over de gemeentelijke plannen, wat hiertegen wordt ondernomen en hoe u kunt helpen.

Sinds de middeleeuwen
De geschiedenis van Huis te Vraag is rijk en gaat ver terug: In de middeleeuwen stond hier al een veerhuis aan de Schinkel met de naam ’te Vraghe’ om de weg tussen Haarlem en Amsterdam te ‘overbruggen’. Het veerhuis was een van de weinige plekken in de omgeving waar je de weg kon vragen. Bekend is bijvoorbeeld dat de verdwaalde Maximiliaan van Oostenrijk, die in 1486 of in 1489 op bedevaart ging naar het Mirakel van Amsterdam, hier de weg vroeg.

1891: begraafplaats
De noodzaak van het veerhuis verdween aan het begin van de achttiende eeuw en er werd in het huis een katoendrukkerij gevestigd. Daar omheen ontstond een kleine nederzetting aan de Schinkel. Toen de drukkerij niet meer exploitabel bleek, werd het huis afgebroken.

Een jaar na de sloop, in 1891, legde Pieter Oosterhuis hier de eerste particuliere protestante begraafplaats van Sloten aan. Vanwege de aanleg van liet de eigenaar het polderland plaatselijk met zand uit Muiderberg twee meter ophogen. Hierdoor kwam het kerkhof op een terp kwam te liggen. Tegen dat talud liet Oosterhuis een zogenaamd ‘ontvangstgebouw’ neerzetten met verschillende wachtruimtes en een doodgraverswoning. De begraafplaats werd verdeeld in zestien secties en vier klassen, waar tussen de 12.000 en 16.000 doden hun laatste rustplaats vonden. In 1921 werd de gemeente Sloten, en dus ook deze begraafplaats, door Amsterdam geannexeerd.

Vergeten en verwilderd
Toen de begraafplaats vol was, werd de grond begin jaren zestig verkocht aan de gemeente Amsterdam. De dag erop werd deze gesloten en vergeten. Het gevolg was dat er geen onderhoud meer op de begraafplaats werd gepleegd. Alles verwilderde. De tuin leek op een gegeven moment meer op een compleet verwaarloosde zandverstuiving dan op een begraafplaats. In 1987 was Leon Jozef van Heijden zo moedig een sollicitatiebrief naar de gemeente te schrijven om beheerder van Huis te Vraag te worden. In zijn woorden: “Ik zou daar graag iets tot stand brengen”. En dát deed Leon.

Verborgen parel
In dertig jaar lukte het Leon om het ernstig verwaarloosde gebied om te ’toveren’ in een paradijs op aarde. Al die jaren verdedigde Leon deze verborgen parel ook tegen de gretige projectontwikkelaars en de oprukkende stad. Dankzij zijn inzet valt het gebied inmiddels onder de Hoofdgroenstructuur van Amsterdam en is het een gemeentelijk en cultuurhistorisch monument, waaraan gebruiksregels, openingstijden, onderhoud en biodiversiteitsregels zijn verbonden.

Nu wordt deze oase van rust wederom ernstig bedreigd door grootstedelijke plannen. De gemeente wil hier dwars doorheen doorgaande (snel)fiets- en wandelpaden aanleggen en de idyllische begraafplaats opnemen in een openbaar stadspark. Zo blijkt uit de concept-projectnota Schinkelkwartier.

De plannen op het grondgebied van Huis te Vraag uit de concept-nota Schinkelkwartier verbeeld.

Catastrofaal als dit doorgaat
Als deze plannen op Huis te Vraag zouden worden uitgevoerd, zal het effect op dit gebied met zijn unieke karakter catastrofaal zijn. De ongewenste plannen passen totaal niet bij de erkende stilteplek, waar de ijsvogel nestelt. Het hier nog zichtbare en voelbare pre-stedelijke karakter van de stadsrand van Amsterdam eind 19e eeuw zou vernield worden. Dat betekent dat weer een van de weinige resterende stukjes waardevolle cultuurhistorie van de voormalige gemeente Sloten verloren gaat.

Als deze plannen door zouden gaan, wordt ook de laatste overgebleven veenweide in de wijde omgeving kapot gemaakt. Daarmee gaat een belangrijk stuk natuur aan de stadsrand verloren. En dat gebeurt dan juist op een moment dat het Amsterdamse stadsbestuur vergroening van de stad hoog in het vaandel heeft staan. Als de plannen voor het Schinkelkwartier niet worden aangepast, zal het dotterbloemlandschap, deze monumentale groene necropolis, voor altijd verloren gaan. De gemeente doet in zijn plannen voorkomen alsof de Hoofdgroenstructuur juist wordt verbeterd, maar: Het kan toch niet waar zijn dat uitbreiding van de Hoofdgroenstructuur in het Schinkelkwartier betekent dat deze kwetsbare groene hectare van onschatbare waarde vernield wordt? De Stichting Huis te Vraag heeft hierover een zienswijze bij de gemeente ingediend. Deze procedure loopt.

Teken de petitie
“Dat dit nog bestaat” een veel gehoorde verwondering van veel bezoekers en dat willen we graag zo behouden. Huis te Vraag moet gewoon met rust worden gelaten en verdient bescherming. Bent u het hiermee eens? Wilt u het behoud van deze unieke Slotense hectare steunen? Teken dan de petitie, kom bij ons langs tijdens het Open Monumentenweekend en blijf ons volgen via deze Nieuwsbrief.

Patrick van Ginkel,
Namens Stichting Huis te Vraag

* www.huistevraag.nl

Zie ook:
* www.slotenoudosdorp.nl/huis-te-vraag-dat-het-nog-bestaat
* www.slotenoudosdorp.nl/huis-te-vraag-dodenakkers

Dit artikel als pdf-document: Huis te Vraag wordt bedreigd en heeft uw hulp nodig (pdf)

“De gemeente Amsterdam kwam op 26 augustus 2021 met oud nieuws in een nieuwe zak naar buiten”, zo vertelt actievoerster Alies Fernhout van Behoud Lutkemeer. “Het lijkt nu net of ze de goede kant op bewegen, maar het tegendeel is het geval!”

Het ‘nieuws’ van nu gaat over het officieel bekrachtigen van een overeenkomst die maanden geleden al in werking is getreden en goed bevalt. In die overeenkomst staat dat Trijntje Hoogendam van de biologische boerderij in Oud Osdorp haar bedrijf op twee hectare landbouwgrond in de Lutkemeerpolder mocht voortzetten. Daarnaast blijft de monumentale boomgaard van één hectare uiteraard behouden. Anders dan vroeger werkt Trijntje nu samen met partners. Als de samenwerking met hen net zo prettig blijft verlopen als nu het geval is, dan wordt deze tijdelijke overeenkomst voor twee jaar hoogstwaarschijnlijk omgezet in een langdurige overeenkomst. Erik Geurtsen van De Boterbloem hecht eraan te vermelden dat deze overeenkomst tot stand gekomen is dankzij grote inzet van de Amsterdamse Ombudsman: “Zij hebben een uiterst belangrijke rol gespeeld door partijen te leiden naar de overeenkomsten. Gegeven de omstandigheden een niet geringe prestatie.”

Strijd voor alle 43 hectare gaat onverminderd voort
Alies van Behoud Lutkemeer: “Helemaal los van deze overeenkomst, gaat de gemeente onverminderd door met het vernielen van de rest van de Lutkemeerpolder. Hun plannen voor het overbodige bedrijventerrein zetten zij onverminderd door! Wij willen dat ook die andere veertig hectare kostbare landbouwgrond in de polder behouden blijft. Wij gaan onverminderd door met deze strijd. Het kan nog steeds lukken!”

Ook de Telegraaf wijdde op 26 augustus een lang artikel aan het behoud van de Lutkemeerpolder.

Meer weten over de overeenkomst en hoe ecoboerderij De Boterbloem hierover denkt? Lees ook de brief van De Boterbloem aan hun donateurs.

Tamar Frankfurther; 31 augustus 2021.

Een eeuwenoude grafheuvel in Oud-Osdorp dreigt letterlijk uit beeld te raken door de bouw van twee villa’s. Omwonenden en nabestaanden vragen de rechter om bescherming van het monument.

Het Parool – Patrick Meershoek – 24 augustus 2021

Pronkstuk van de begraafplaats is de grafkelder van de familie Deckers.
Beeld: Dingena Mol.

De aan Sint Pancratius opgedragen kerk werd ruim honderd jaar geleden afgebroken, maar de kleine graf­heuvel is gebleven, als tastbare herinnering. Een dozijn grafstenen in het weiland, inclusief een grafkelder die toebehoort aan de familie Deckers. Zowel de begraafplaats als de tombe werd in 2018 uitgeroepen tot gemeentelijk monument, waarmee werd voorkomen dat het cultuurhistorisch erfgoed moest wijken voor de bouw van woningen op de grond.

De doden in Oud-Osdorp krijgen weinig rust, want drie jaar later ligt er een nieuw bouwplan op tafel, ditmaal voor de bouw van twee villawoningen op het perceel tussen de begraafplaats en de Osdorperweg. Zeven buurtbewoners staan vandaag voor de rechter tegenover de gemeente die de omgevingsvergunning heeft verleend aan de parochie Onze Lieve Vrouwe Geboorte in Halfweg, tegenwoordig eigenaar van de grond.

Beroemde steenhouwer
Volgens de buurtbewoners is de bouw van de woningen in strijd met het bestemmingsplan, en had de omgevingsvergunning nooit verleend mogen worden. Ook wijzen zij op het bijzondere ­ensemble van de begraafplaats in het open landschap. “De Sint Pancrashof is in Oud-Osdorp de enige plek met vrij doorzicht op de historische grafheuvel en het achterliggende polderlandschap,” stelt buurtbewoner Frans van der Woerd. “Dat mag niet verloren gaan.”

De cultuurhistorische waarde van de begraafplaats staat niet ter discussie. Eerder riep erfgoeddeskundige Margriet de Roever op tot grote voorzichtigheid bij de ontwikkeling van het gebied. De kunstig versierde graftombe is gemaakt door de beroemde steenhouwer Johannes Schumaker uit Den Bosch. “Dit is het enige grafmonument van zijn hand boven de grote rivieren,” aldus De Roever. “We moeten daar echt ontzettend zuinig op zijn.”

Vurige wens
Dat laatste is ook de vurige wens van Sybrand Buve uit Deventer, een ­nazaat van de familie Deckers van het familiegraf. In 1878 nam Aleide ­Deckers-Schaar als eerste haar intrek in de tombe, ruim dertig jaar later gevolgd door haar echtgenoot Alphonse. In 2017 ging het graf opnieuw open, ditmaal voor de overleden ­vader van Sybrand Buve, de filosoof Jeroen Buve die tevens de grondlegger was van de particuliere Geert Grote Universiteit.

De zoon schreef vorige week een persoonlijke brief aan burgemeester Femke Halsema met de oproep om de laatste rustplaats van zijn vader te ­beschermen tegen de oprukkende verstedelijking. De bouw van de ­woningen, al zijn het er maar twee, brengt volgens hem onomkeerbare schade toe aan de bijzondere plek. “Een prachtige combinatie van natuurlijke schoonheid en cultuurhistorie mag niet worden opgeofferd aan een financieel belang,” aldus Buve.

Verkeerde afweging
Dat financieel belang betreft met ­name de parochie uit Halfweg, die de euro’s uit de verkoop van de grond goed kan gebruiken. In de zienswijzen die in de aanloop naar de zitting van vandaag zijn uitgewisseld, geeft de gemeente aan dat het belang van de eigenaar van de grond in dit geval zwaarder weegt dan dat van de ­bezwaarmakers. Volgens de buurt­bewoners is dat een verkeerde af­weging en had de gemeente de vergunning nooit mogen afgeven.

Sybrand Buve is het daarmee eens. “Het bestemmingsplan biedt de gemeente alle mogelijkheden om de vergunning te weigeren. Het verbaast dat er anders is besloten. Ik heb er moeite mee dat het graf van mijn ­vader straks grenst aan een tuin waar honden en kinderen spelen. Maar dat is een particulier belang. Als cultuurhistorisch monument moet de begraafplaats voor alle Amsterdammers zichtbaar blijven. Dat argument moet wel zwaar wegen.”

Katholiek kerkhof
De kleine begraafplaats in ­Oud-Osdorp herinnert aan de­ ­bijzondere kerkgeschiedenis van Amsterdam en omgeving. Na de hervormde alteratie van 1578 was het katholieken eeuwenlang niet toegestaan hun doden in de stad te begraven. Dat veranderde bij wet in 1830. In het toen nog zelfstandige Osdorp nam de pastoor van de schuilkerk Sint Pancratius het initiatief voor de aanleg van een begraafplaats. Het hervormde dorpsbestuur wist dat nog tien jaar tegen te houden, maar in 1854 kregen de katholieken alsnog hun eigen dodenakker.

Van: www.parool.nl/amsterdam/omwonenden-en-nabestaanden-verzetten-zich-tegen-villa-s-bij-eeuwenoude-begraafplaats-oud-osdorp~b3d9eb5e/