Algemeen

Boekpresentatie ‘In de schaduw van de oorlog’

“Volle bak” liet een bezoeker weten over de boekpresentatie die afgelopen donderdag 26 november in de grote zaal van De Honingraat plaats vond. Inderdaad, voor een boek over “1940-1945 in de polders van Amsterdam Nieuw-West”, was de opkomst van zo’n honderd mensen opmerkelijk.

Uiteraard waren er veel tuinders, boeren en dorpelingen die tijdens de oorlog in Sloten, Osdorp en in de Sloterpolder woonden, of anders hun kinderen en kleinkinderen. 25 van hen had de auteur, Pim Ligtvoet, geïnterviewd en velen hadden ook foto’s afgestaan voor het boek.

Enkelen van hen kwamen ook aan het woord: de zussen Moppie en Annie Fontijn, die als schoolmeisjes in 1944-1945 door hun ouders betrokken waren bij het vervoer en de verspreiding van het illegale Parool; en Jaap van den Boogaard, boerenzoon, die met enige moeite vertelde over het bombardement van 3 november 1942 op Schiphol, waarbij hun boerderij werd getroffen.

Andere bezoekers kwamen voor wat ze niet van huis uit kenden: de oorlogsgeschiedenis van hun huidige wijk, waar inmiddels niet meer enkele duizenden maar 140.000 mensen wonen.

Schrijver Pim Ligtvoet gaf een overzicht van de inhoud van het boek, vertelde over de manier waarop hij de geïnterviewden had gevonden, herdacht de drie overledenen die uit de herinnering waren weggegleden en bedankte de velen die aan de totstandkoming van het boek hadden bijgedragen. Onder hen met name de uitgever, Fred Martin van stichting De Driehoek.

Tussen de toepasselijke intermezzo’s van zangeres Maryen van Castro en gitarist Erik de Ruijter spraken hierna Marjan Schwegman, directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD), en Ronald Mauer, bestuurslid van stadsdeel Amsterdam NieuwWest. Beiden kregen een exemplaar van het boek uitgereikt. Mevrouw Schwegman was opgevallen dat de oorlog ‘in de schaduw van’ de holocaust, de opstandigheid en de honger van de grote stad toch niet veel afweek van wat de verhalen die zij uit andere bronnen kent.

“Het verzet in de Tweede Wereldoorlog bestond niet per definitie uit geharde mannen die waren vrijgesteld om spectaculaire acties tegen de vijand te plegen.” In het boek vond zij terug wat haar inspireert bij het NIOD: “dagelijkse vormen van verzet die mannen, vrouwen en kinderen in hun gewone bestaan ondernamen.” Ze wees op het Parool-gezin Fontijn, op de dorpspolitie in Sloten en op de medewerkers van het hoofdbureau die er illegaal melk haalden bij slager Kool.

Zonder steun van verzetsorganisaties organiseerden bewoners van de Osdorperweg onderduikplekken in de ‘veenkregels’ van de Eendrachtspolder. En twee leden van het tuindersgezin Ruhe, vader Herman en dochter Gré maakten binnen hun gewone werk op de tuinderij en het distributiekantoor deel uit van de nationale verzetsorganisatie Groep 2000. Wat Schwegman in het boek miste was collaboratie met de Duitsers. Misschien praatte men daar liever niet over, misschien was het er niet.

Bestuurder Ronald Mauer sprak over zijn vader

Deze werd door collega’s van de marechaussee in Hellevoetsluis verraden en via kamp Vught naar concentratiekamp Sachsenhausen bij Berlijn gedeporteerd. Tussen 1936 en 1945 zaten daar 200.000 mensen vast, met name joden en politieke tegenstanders van de nazi’s. Honger, kou en mishandeling was normaal. Er werd thuis niet vaak over gesproken. Maar als 11-jarige vond Ronald een keer onder de naaimachine op een stuk karton dat zijn moeder voor het raderen van patronen gebruikte een tekening.

Het bleek de plattegrond van Sachsenhausen te zijn. Hierna kreeg hij verhalen van zijn vader te horen, en liet de oorlog hem niet meer los.

Mauer herkende in het boek van Pim Ligtvoet de toewijding aan ‘ondergeschoven’ geschiedenis en bedankte hem. ‘Herdenken brengt mensen bij elkaar. Mensen van allerlei leeftijden, culturen, achtergronden en geaardheden. Een bonte verzameling van mensen, die hier met elkaar leven, en soms ook een oorlogsgeschiedenis hebben’. Het boek is bij elke boekhandel te bestellen en op voorraad bij de regio-boekhandels Meck & Holt en Jaspers.

Zie ook: www.stichtingdriehoek.nl

Uit: de Westerpost van 2 december 2015.

Ondertussen in de fruittuin van West

De boomgaard

Wat genieten wij van onze kippen en de kippen genieten van onze boomgaard.

Ze zien er super gezond uit, scharrelen de hele dag over het bedrijf, leggen zalige eieren en zijn lekker eigenwijs. De eieren vallen zo goed in de smaak dat we in het weekeinde, ruim vóór sluitingstijd, al nee moeten verkopen. Dus als je zeker wilt zijn van een eitje moet je er ‘als de kippen bij zijn’! We hebben deze herfst erg weinig peren aan onze bomen. En het blijft ook voor ons als ervaren telers lastig om precies de oorzaak aan te wijzen.

De natuur is namelijk heel complex en er zijn meerdere factoren die slechte oogst kunnen veroorzaken.

We vermoeden dat het te maken heeft met luizen of met bijen. De luizen waren er in zulke grote aantallen tijdens de bloei dat veel perenknoppen aangetast waren; die vallen er dan als mini-peertje van af. Maar: als je veel luizen hebt, haal je ook de natuurlijke vijanden (roofwants, lieveheersbeestje, oorworm) binnen en zo creëer je balans in je boomgaard.

Omdat we hier nog maar kort telen moet de balans zich nog ontwikkelen; maar het komt goed! Los van de boomgaard-balans zou het ook te maken kunnen hebben met de bijen.

We dachten dat die van het bijenpark over zouden vliegen naar ons; maar we hebben er minder gezien dat we wilden. Dat betekent dat we dit voorjaar toch bijenkasten neer willen zetten. Natuurlijk hopen we dat jullie volgend jaar volop peren kunnen oogsten bij ons.

De eerste frambozen van de struiken die we tussen de kersen hebben geplant, zijn afgelopen week geoogst! Wat we hoopten is gelukt.

We kunnen in november in Amsterdam gewoon frambozen plukken! Geweldig is dat! Het zijn er nog niet zo heel veel; dus ik durf het nog niet op Facebook te zetten. Zodra we meer dan 3 graden vorst krijgen, is het afgelopen met de pret. Frambozen en vorst gaat niet goed samen.

Op de site houd ik steeds bij wat er te oogsten is. We kunnen nog steeds lekkere Elstar appels plukken. Als het weer geen gekke dingen gaat doen, verwachten pas aan het eind van de maand de laatste te plukken.

Met andere woorden: ook om appels te plukken zijn jullie nog steeds van harte welkom!

De ‘all-inclusieve-schuur’
Poe, afwerken kost meer tijd dan we hadden ingepland, maar… Elke dag komen we een stapje dichter bij het echte ‘af’. De vloerverwarming doet het en we hebben het qua temperatuur heel aangenaam in het proeflokaal.

Daar gaan inmiddels heel wat stukken taart, broodjes, soep, drinken en ander lekkers naar enthousiaste bezoekers. De kaart is nog niet af en er komen steeds weer leuke ideeën bij. Het is zó leuk om met elkaar dit soort zaken aan te vullen en te verbeteren. Ik heb echt een wereldbaan met hele leuke collega’s! Ook in de winkel wordt nog het nodige geschaafd. We hebben een hoek met verzorgingsproducten ingericht, het Sinterklaas assortiment is gearriveerd en we halen groenten en fruit zoveel mogelijk rechtstreeks bij de boeren die we kennen.

Vorige week hebben we super mooie cadeau-tasjes binnen gekregen. Dat betekent dat je vanaf nu ook je eigen pakketjes samen kunt stellen; of kunt kiezen uit één van de tasjes die wij voor je klaargemaakt hebben.

En iedereen die voor meer dan € 20,- boodschappen doet, krijgt van ons Bericht van Wil en Lisan een tegoed bon voor een gratis kop koffie bij het volgend bezoek (geldig tot 15 dec).

Vergaderlokaal
De aanvragen voor het gebruik van het vergaderlokaal beginnen binnen te komen! De folders ervoor zijn nog in de maak. Als je geïnteresseerd bent naar de mogelijkheden horen of lezen we dat graag.

Biomeiler en water
Een biomeiler is een systeem waarbij warmte wordt gewonnen uit het vercomposteren van groen-afval. Wij gaan een biomeiler bouwen maar weten nog niet helemaal hoe hij er uit gaat zien. Leerlingen van het technasium / Calandlyceum hebben aan de hand van ‘ons’ programma van eisen onderzoek gedaan en ontwerpen gemaakt. Vorige week donderdag heeft ieder groepje hun plan gepresenteerd aan Wil en mensen van stichting biomeiler.

Ongekend wat een kwaliteit en verrassende ideeën er bij die jongelui naar boven komt! De maquettes staan in ons proeflokaal tentoongesteld. Deze winter gaan we aan de gang met de bouw van de echte. En jawel! We hebben inmiddels water van onze eigen bron en het smaakt hartstikke goed. Stap 1 is met succes gezet. Ons doel is om over een kleine twee jaar helemaal zelfvoorzienend te zijn. Dan hebben we gas uit onze biovergister (de ‘silo’ die naast de schuur staat), stroom van onze zonnepanelen die we op de zuidkant van de schuur gaan plaatsen, en een kleine windmolen die voor energie en herkenning gaat zorgen. Wat zou het gaaf zijn om dan een knip te kunnen zetten in alle leidingen en niet meer afhankelijk te zijn van die grote toeleveranciers.

Kerst op komst!
Natuurlijk gaat de aandacht voorlopig uit naar Sinterklaas. Toch doen we vast een vooraankondiging ivm kerst perikelen. Want wij zijn volop bezig met het organiseren van een ‘kerstmarkt-in-fruittuin-stijl’ in het weekend van 19 en 20 december én een heel bijzonder kerstspel (datum volgt nog).

Wil en Lisan Fruittuin van West | Tom Schreursweg | Amsterdam | www.fruittuinvanwest.nl

Uit: de Westerpost van 25 november 2015.

Pim Ligtvoet – In de schaduw van de oorlog

Vijf oorlogsjaren in de polders van Nieuw-West

Boeken vol zijn er geschreven over de periode 1940-1945. Zoveel boeken dat je je niet kunt voorstellen dat er nog een onderwerp onderbelicht is. Toch moest Pim Ligtvoet diep graven voor een antwoord op de vraag ‘Wat is er in de polders van Nieuw-West in die periode gebeurd?’ Hij maakte er een boek van: In de schaduw van de oorlog.

Door: Shirley Brandeis

“Ik voel me aangetrokken tot ondergeschoven geschiedenis,” zegt Ligtvoet op de vraag: waarom dit boek? Eerder dook hij al in de historie van de Joden in de Zaanstreek, binnenkort start zijn zoektocht naar de Zaankanters die in 1937 tegen de Spaanse dictator Franco vochten. Over zijn laatste onderzoeksonderwerp, de westelijke polders: “Er is zoveel meer gebeurd dan wij weten.” Herdenkend bij het Sierplein op een 4e mei – Ligtvoet is sinds drie jaar lid van het comité 4/5 mei in Slotervaart – vroeg hij zich op een keer af wat er zich tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft afgespeeld onder de meters opgespoten zandlaag waar de Westelijke Tuinsteden op zijn gebouwd.

“Ik wilde weten wat we nu precies hier te herdenken hebben. Wat de bewoners van toen hebben meegemaakt.” De vraag mondde exact zeventig jaar na het einde van die oorlog uit in een boek; na een lange zoektocht.

Wijnvlekken
Die zoektocht startte met dat andere rijkelijk gevulde boek over de periode voordat Cornelis van Eesterens uitbreidingsplan werkelijkheid werd: Ruimzicht. Dit boek van Marja van der Veldt vertelt de verhalen van de boeren die er boerden en hun annexatie vanwege de uitbreiding van de stad. Ligtvoet: “Daar stond ook wat over de periode 1940-1945 in, dat was een mooi startpunt.” Via via ging de tocht: langs mensen met verhalen, met boeken, foto’s, brieven (“Bij iemand kreeg ik een ordner met 181 brieven uit die tijd!”) en zelfs menukaarten met wijnvlekken er nog op… Ligtvoet viel van het een in het ander, kwam af en toe op een dood spoor, richtte zijn blik weer op andere archieven en bronnen en verzamelde zo uit zowel Sloten, Osdorp als de Sloterpolder verhalen en vooral ook veel beeldmateriaal.

Een gezicht
Ligtvoet: “De oorlog kreeg langzaamaan een gezicht. Duidelijk werd dat in deze ’tuinen van Amsterdam’ de hechte gemeenschappen van dorpelingen, boeren en tuinders niet onberoerd door de oorlog kwamen. Ook hier waren mensen betrokken bij het verzet, bij het verstrekken van voedsel aan hongerlijdende Amsterdammers.

Mensen zagen vliegtuigen neerkomen en ook waren er die zich met het zogenoemde zwartslachten verrijkten.” Ligtvoet spoorde alle in de polder neergestorte vliegtuigen op, inclusief foto’s van de piloten, verdiepte zich in de scholen en hun functie tijdens de Duitse bezetting en kwam – “een van mijn grootste ontdekkingen” – er achter waar de ‘verdwenen’ Joodse familie Meijer, die tot 1932 een slagerij in Sloten had, uiteindelijk terecht is gekomen.

“Ik las over de familieleden, maar door het uit te zoeken, kregen zij een gezicht. Dát is wat ik wil. Al deze mensen een gezicht geven.

Reconstrueren wie de mensen uit de verhalen waren en wat er met hen is gebeurd.” En dat is waarmee Job Cohen, die het voorwoord schreef, de auteur complimenteert: ‘Dit boek geeft een gezicht aan een vergeten wereld.’ De oorlog leeft nog steeds, weet Ligtvoet.

“Geïnterviewden vertelden me over hun school die door Duitse soldaten was bezet, uit een dagboek haalde ik het verhaal van de klokkenroof van de Pancratiuskerk en de zus van Dirk van den Broek (een neef van de bekende Dirk) kon me een foto van haar broer sturen, maar praten over wat er gebeurd is, was te heftig voor haar.

Hij had een rol gespeeld in de zwarte handel, was daarvoor gestraft, gevangen genomen en is uiteindelijk door de slechte omstandigheden in concentratiekamp Neuengamme gestorven.” De puzzel was enorm en alle stukjes heeft hij niet passend kunnen krijgen. “Maar gelukkig heb ik deze verhalen wél kunnen construeren.

Maar ja, er zijn nog veel verhalen niet genoteerd, verzwegen zijn ze, voor altijd misschien wel.”

Boekpresentatie
De verhalen in de polders lagen in de schaduw van de verhalen uit de grote stad, waar de meeste aandacht naar uitging en vaak nog uitgaat. Vandaar de titel: In de schaduw van de oorlog. Geen foto was passend genoeg, vonden Ligtvoet en uitgever, om de omslag te halen.

“Dat zou alles omvattend moeten zijn; die foto bestaat niet.” Het werd een abstract geheel, met een grijze band als een zoeklicht van bovenaf – “de schijnwerpers staan zelden op de plattelandsgeschiedenis”- en een persoonsbewijs met vingerafdruk als symbool voor de oorlog en alle bijbehorende risico’s die ook op het platteland, op de grond onder het later gebouwde Nieuw-West, aanwezig waren. Vandaar ook de boekpresentatie in het Tuinstadhuis aan Plein ’40-’45.

Donderdag 26 november om 16:00 uur krijgt Marjan Schwegman, directeur van het NIOD, daar het eerste exemplaar uit handen van auteur Pim Ligtvoet. Het boek, normaal € 19,50, is na afloop te koop voor de tijdelijke prijs van € 17,50.

In de schaduw van de oorlog, een uitgave van Stichting de Driehoek, 208 pagina’s, € 19,50, ISBN 978-94-90586-12-6. Verkrijgbaar in iedere boekhandel en bij de uitgever www.stichtingdriehoek.nl.

Uit: de Westerpost van 18 november 2015

Zie ook: Aanvullingen en correcties op het boek ‘Schaduw van de Oorlog’

WOII: Wat gebeurde er toen op Sloten?

Unieke verhalen vastgelegd in prachtig boek!

Op 26 november 2015 verschijnt een toegankelijk boek waarin een bijzonder stuk van de geschiedenis van Sloten ligt vastgelegd. Marjan Schwegman, directeur van het NIOD, neemt dan om 16.00 uur het eerste exemplaar van ‘In de schaduw van de oorlog, 1940-1945 In de Polders van Amsterdam Nieuw-West’ in ontvangst. Wilt u er bij zijn? Kom dan ook naar het stadsdeelkantoor van Nieuw-West (Plein ’40-’45 nr. 1). Het boek is tijdens de presentatie voor 17,50 euro te koop.

De gemeente Sloten was allang geannexeerd door Amsterdam, maar Nieuw-West was er nog niet. Waar nu Osdorp, Slotervaart, Geuzenveld en Slotermeer zijn verrezen, was toen nog een wereld van boeren, tuinders en dorpelingen. De ingrijpendste oorlogsgebeurtenissen speelden zich vooral af in ‘de stad’, bij de luchthaven Schiphol en in de Haarlemmermeer. Het gebied van het huidige stadsdeel lag zogezegd in de schaduw. Maar ook hier werden mannen verplicht tot dwangarbeid, boden de bewoners onderduikmogelijkheden, was men betrokken bij het verzet. De polders bleven door de oorlog heen voedsel en brandstof leveren voor de stad – al dan niet legaal. Er was heldenmoed, verraad, en na afloop: zuivering.

Klokkenroof en hongertochten
In dertien hoofdstukken komen de ervaringen van bewoners aan bod, gecheckt en verdiept door historisch onderzoek. De kinderen van toen vertellen over hun school die door Duitse soldaten was bezet, en met wie ze soms speelden. Een dagboekschrijver maakt ons deelgenoot van de klokkenroof van de Pancratiuskerk en de redding van een Nieuw-Zeelandse boordschutter. De hongertochten van de stedelijke Amsterdammers worden beschreven, evenals de voedselpakketten die in mei 1945 uit de Amerikaanse bommenwerpers werden gegooid. Ook komt de schandpaal aan de orde waarin na de bevrijding een NSB’er werd vastgezet.

Koerier en zwartslachter
Langs de Slotervaart drukte Gerrit Fontijn het illegale Parool, dat via die waterweg door zijn dochters werd verspreid. Gré Ruhe en haar vader Herman maakten deel uit van de lang vergeten verzetsbeweging ‘Groep 2000′. Ruim honderd brieven aan Aart in ’t Veld geven een inkijkje in het leven van een economiestudent, die koerier was tussen Amsterdam en Parijs. Het lot van de kinderen van de joodse slager van Sloten komt in beeld, evenals dat van enkele andere joodse vervolgden. En processtukken worden besproken uit twee zaken tegen ‘zwartslachters’, onder wie Jan van den Broek, vader van de supermarkthouder.

Overal te koop
Pim Ligtvoet interviewde Slotenaren en anderen, zocht illustraties bij de verhalen en maakte hier prettig leesbare verhalen van. Pim: “De ervaringen van oorlog, verzet en bevrijding van de gezinnen van de boeren, tuinders en dorpelingen in Sloten, Osdorp en de Sloterpolder vormen een ‘vergeten geschiedenis’: het gebied verdween grotendeels onder het zand van Nieuw-West. Ik heb dit boek geschreven om hun vergeten geschiedenis weer terug te halen.”

Het ruim geïllustreerde boek is prachtig in full colour uitgegeven en een bijzonder Sint- of Kerstcadeau. Het kost 19,50 euro en is na 26 november bij iedere boekhandel en bij uitgever de Driehoek verkrijgbaar. Meer informatie: info@stichtingdriehoek.nl. (ISBN 978-94-90586-12-6)

De werkgroep Historie van de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp heeft een bescheiden ondersteunende rol vervuld bij de totstandkoming van dit bijzondere boek.

Tamar Frankfurther

Uit: de Westerpost van 18 november 2015.

Zie ook: Aanvullingen en correcties op het boek ‘Schaduw van de Oorlog’

Een temperamentvolle man

Slotenaar in Badhoevedorp, Toon Loogman 1914-1982

Jan Loogman (1951) groeide op in een groot rooms-katholiek gezin in Badhoevedorp. In zijn onlangs verschenen boek Een temperamentvolle man, Slotenaar in Badhoevedorp, Toon Loogman 1914-1982 neemt hij de lezer mee op zijn zoektocht naar vader Toon die voor hem als jongen voor een deel onbekend was. Maar het boek heeft meer te bieden. Het geeft een prachtig beeld van het leven van de bewoners van Osdorp, Sloten en Badhoevedorp in de periode 1840-1968.

“Je bent er een van Loogman”
Als kind was Jan bang voor de onredelijke woedeuitbarstingen van zijn vader. Nare herinneringen overheersten en hij besloot op zoek te gaan naar wie zijn vader nu werkelijk was. ‘Je bent er een van Loogman’ was de bezweringsformule. Om die te begrijpen begint hij een speurtocht naar het leven van zijn vader. Hij doet dat aan de hand van uiteenlopende bronnen: interviews, literatuur, archieven en websites. Hij begint in de 19e eeuw, bij zijn overgrootvader, die enig aanzien genoot als polderbestuurder, en zijn in 1924 overleden grootvader Jan, die bekend stond als flierefluiter. Daarna beschrijft hij het kleurrijke leven van zijn vader: opgegroeid in Sloten, verhuisd naar Badhoevedorp, de oorlog en zijn huwelijk met Mien Sol. Veel aandacht krijgt zijn werk als schillenboer, bestuurslid en penningmeester van voetbalvereniging Sint Pancratius, waar hij bij de toneelafdeling een succesvol amateur toneelspeler was. Tenslotte werd hij eigenaar van een groentezaak in de Binnen Bantammerstraat.

Een temperamentvolle man
Het verhaal is zeer vlot en met veel inlevingsvermogen geschreven. Het leest als een ooggetuigenverslag. De gevonden puzzelstukjes vormen gaandeweg een ander beeld van de vader die hij zich als kind herinnert. Een temperamentvolle man, maar ook iemand met onaangename driftbuien, die bij fouten van zijn kinderen er op los kon meppen. Zijn grote passie was toneelspelen. Op het toneel kon hij zich laten gaan, maar tegenover zijn kinderen toonde hij niet zijn ware gevoelens. Hij was voorkomend en ging altijd goedgekleed. Hij had de bijnaam “schillenboer met een stropdas”. Hij verdiende goed als schillenboer, maar kon zijn talenten er niet in kwijt. Die kon hij wel kwijt in het verenigingsleven, waar hij als bestuurder en penningmeester van Sint-Pancratius, en vooral als toneelspeler, veel ‘gezag’ opbouwde. Hij was ‘er een van Loogman’, maar ook een mens met gebreken.

Het aardige van dit boek is dat de speurtocht naar de vader van de schrijver ook een prachtig beeld oplevert van het leven in Osdorp, Sloten en Badhoevedorp. Het laat zien hoe de verschillende geloofsgroepen in het nog verzuilde Nederland – tot in de jaren vijftig en zestig – vooral in eigen kring participeerden. Dat op het toegangskaartje voor de toneelvoorstellingen van Sint Pancratius “alleen voor katholieken” stond vermeld, is in dit verband veelzeggend. Maar de tijden veranderden. Nieuwe vormen van vrijetijdsbesteding kwamen op, de televisie deed zijn intrede en ook aan het verzuilde verenigingsleven kwam een einde.

Toon Loogman overleed in 1982, maar de speurtocht eindigt eind jaren zestig, omdat er dan geen spectaculaire veranderingen meer plaatsvinden: de periode die volgt heeft de schrijver niet meer nodig om te weten te komen wie zijn vader is geweest.

Een temperamentvolle man, Jan Loogman, Brave New Books, 174 pagina’s, geïllustreerd, € 19,95, ISBN 9789402135947. Te koop bij Boekhandel Jaspers in Badhoevedorp, bij andere erkende boekhandels en bol.com.

Zie ook: www.geheugenvanwest.nl

Matineeconcert Sloterkerk – 15 november 2015

In de Sloterkerk, Osdorperweg 22, te Amsterdam zal op zondagmiddag 15 november 2015 om 15.00 uur een matineeconcert gegeven worden.

Onze organist David Schlaffke zal een grotendeels gezamenlijk optreden verzorgen met de klaveciniste Christina Scott.

Op het programma staan werken van Bernardo Pasquini, J.C. Bach en van A. Soler. De spannende combinatie van klavecimbel met het befaamde Knipscheerorgel uit 1851 staat garant voor puur luistergenot.

De toegangsprijs bedraagt 9 euro, inclusief consumptie na afloop.

Meer informatie zoals gewoonlijk op onze website: www.sloterkerk.nl, waar u het volledige programma kunt vinden.

Inlichtingen en reserveringen: 020 – 6157692; via email: concert@sloterkerk.nl

De Slibveldenweg is na de herinrichting weer begaanbaar

Een rustiek laantje met aan beide kanten een rij hoge populieren. Dát is de Slibveldenweg in Tuinen van West. Hekken en waarschuwingsborden maken duidelijk dat het er – zeker sinds de zomerstorm van dit jaar – niet veilig is. In 2016 gaat de Slibveldenweg dan ook op de schop. De projectleider, de landschapsontwerper, de boomadviseur, de ecoloog en een bewoner vertellen.

■ Tekst: Shirley Brandeis (in opdracht van stadsdeel Nieuw-West)

Waar
Pak er een kaart bij, kijk op Google Maps of lees hier even mee. De Slibveldenweg ligt aan de Osdorperweg tussen de Lutkemeerweg en de Raasdorperweg. De weg eindigde tot een jaar geleden in een rechthoekig stuk grond, waar eind jaren vijftig door Rioolwaterzuiveringsinrichting West de ‘slibvelden’ werden aangelegd. Het rioolafval dat daar werd verwerkt, het gedroogde slib genaamd, zou als mest voor de tuinders in het gebied dienen, maar al snel bleek er weinig vraag naar en werd het gebied tot baggerdepot verklaard. De afgelopen jaren gebruikte Rijkswaterstaat het als opslag van zand en grond dat nodig was voor de aanleg van de Westrandweg. Vanwege de komst van deze snelweg – als compensatie voor verdwenen groen (natuurcompensatie) – is het gebied dit jaar heringericht en weer tot natuurgebied gemaakt. Hier, op de voormalige slibvelden, verrees een tien meter hoge terp: de Raasberg, vernoemd naar het vroegere Raesdorp. Het uitzicht is er fraai, zeker op de Slibveldenweg, die als een chique laan vol bomen eenzaam maar niet alleen het landschap markeert.

Waarom
Van dichtbij is de situatie op de Slibveldenweg heel anders. De weg is hobbelig en dunne en dikkere takken, waarvan je sommige exemplaren niet op je hoofd zou willen krijgen, versperren her en der de doorgang. “In de loop der jaren zijn al heel wat bomen gesneuveld,” vertelt Kenny van Grootveld die voor stadsdeel Nieuw-West het project in Tuinen van West leidt. “Zeker de hevige storm van 25 juli dit jaar liet flinke sporen na. De prachtige laan die het ooit was, is er inmiddels niet meer. Wandelen is op eigen risico, fietsen is al niet meer prettig vanwege de oneffen grond.” De resterende bomen kunnen niet blijven staan, constateerde boomtechnisch adviseur Tjeerd Visser Van Treevision na uitgebreid onderzoek. “De meeste, zo niet alle populieren zijn er slecht aan toe. Door allerlei complicaties, denk aan scheuren en snoeiwonden, zijn de bomen zeer gevoelig voor tak- of stambreuk,” aldus Visser. Zijn eindconclusie in het 48 pagina’s tellend rapport: ‘de bomen kunnen niet duurzaam en veilig behouden worden.’

Wel behouden
Maar de boomadviseur pleit ook voor compensatie. “En dat gaan we zeker ook doen,” vertelt landschapsontwerper Chris van der Hoef. “Een aantal bomen, waaronder ook fruitdragende bomen en struiken – denk aan walnoten, kersen en mispels – wordt herplant op de voormalige slibvelden aan het eind van de weg. De Slibveldenweg zelf zal aan beide kanten na de kap nieuwe populieren krijgen. Omdat de huidige grote populieren een buizerd, een boomvalk en een paar dwergvleermuizen onderdak bieden, zullen we zowel aan het begin als aan het eind een rij van vijf bestaande bomen behouden.

Hier kunnen de dieren een nieuw onderkomen vinden.” Dat de Slibveldenweg als markante lijn in het polderlandschap voor de toekomst moet worden behouden, stond voor de landschapsontwerper vanaf het begin vast. “We willen deze lijn in het landschap een openbare functie geven. Er een mooie doorgaande route van maken, met gescheiden paden voor wandelaars en fietsers, zodat je vanaf de Osdorperweg richting de Ringvaartdijk en de nieuwe fietsbrug Zwanenburg de Haarlemmermeer kunt bereiken. Zo krijgen we een veilige recreatieve route door natuurgebied, waar ook speelmogelijkheden voor kinderen zullen komen en waar een biologische stadsboerderij gebouwd zal worden.”

Niet in één keer!
Alhoewel alles volgens de regels gaat en er buiten het broedseizoen van de aanwezige vogels om wordt gewerkt, maakt Osdorperwegbewoonster Trees Kaizer zich zorgen. “Ik ben dol op de natuur en speciaal deze omgeving. Eerder maakte ik een inventarisatie van libellen hier en op verzoek van de gemeente monitorde ik ook dagvlinders in en rond de Slibveldenweg en de Wijsentkade. Toen ik hoorde dat de populieren zullen worden gekapt, dacht ik meteen aan de vleermuizen en nachtvlinders, waarvan veel soorten er gehuisvest zijn. Maar liefst driekwart van alle nachtvlinders in Nederland, waaronder ook veel prachtig gekleurde soorten, wordt bedreigd en we hebben ze hard nodig; hun rupsen zijn belangrijk voedsel voor vogeljonkies en de volwassen nachtvlinders zijn voer voor vleermuizen. Ik ben niet tegen bomenkap als dat nodig is, maar wel tegen alles in één keer kappen. Dat er bomen worden teruggeplaatst is fijn, maar dat levert niet meteen behuizing voor de al aanwezige dieren op.”

Nee, niet in één keer
Stadsecoloog Anneke Blokker is hierover gerust. “De kap geschiedt niet in één keer. In eerste instantie wordt alleen de westelijke bomenrij gekapt en een groot deel van de oostelijke bomenrij. Pas wanneer de nieuw aangeplante populieren voldoende hoog zijn, wordt het resterende deel gekapt. Een klein deel van de bomen blijft dus staan voor de aanwezige dieren.

Ja, hun beschermde verblijfplaatsen verdwijnen. Maar er worden vleermuiskasten geplaatst in de nieuwe bomen, voor de buizerd en de boomvalk blijven er broedopties in deze omgeving en waarschijnlijk worden er kunstnesten voor deze vogels aangebracht. De bomenkap leidt dus niet tot verstoring van hun reproductie.” Van Grootveld vult aan: “Ook zullen de werkzaamheden plaatsvinden als de dieren niet aanwezig zijn en zal een ecoloog de komende vier jaar de nieuwe broedplaatsen monitoren. Alles moet en zal volgens de regels van de Flora- en Faunawet verlopen.”

Wanneer
De gemeente zal binnenkort de ontheffingsaanvraag indienen. Van Grootveld: “Het wachten is dan op akkoord van het ministerie. Afhankelijk van het tijdig verkrijgen van de ontheffing starten de werkzaamheden in oktober 2016.” De werkzaamheden duren ongeveer zes maanden. Daarna kunt u weer wandelen en fietsen over de Slibveldenweg en genieten van de nieuwe natuur.

De herinrichting van de Slibveldenweg is mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Noord-Holland.

Uit: de Westerpost van 4 november 2015.

Rembrandt in Sloten

Afgelopen vrijdag was in de Molen van Sloten een bijzondere presentatie: een boekje over de beroemde schilder Rembrandt.

Nu zijn er al bibliotheken vol geschreven over het leven en de werken van Rembrandt, maar dit boekje concentreert zich op de relatie van Rembrandt met het dorp Sloten. In een periode waarin hij weinig opdrachten had ging Rembrandt op stap. Met schetsboek en krijt. Onder andere naar Diemen, Durgerdam en dus ook Sloten. Een serie bijzondere tekeningen van de oude Sloterweg en de door de watergeuzen vernielde grote kerk in Sloten is het resultaat.

Een ander, niet zo bekend feit is dat Rembrandt zelf de zoon van een molenaar was. Reden om de presentatie van het boekje in de Molen van Sloten te houden. En nog een relatie met Sloten was dat hij trouwde met Saskia van Uylenburgh, een huwelijk waarbij de Slotense predikant Sylvius als getuige optrad. Deze Sylvius doopte ook de eerste twee kinderen van Rembrandt en Saskia, voordat hij predikant werd in Amsterdam. En zo staat het boekje vol met wetenswaardigheden en voorbeelden van de relatie tussen Sloten en de beroemde schilder. En niet te vergeten, er staan ook veel prenten van hem in.

Het eerste exemplaar van het boekje werd door Bert Stilma, initiatienemer voor het boekje, uitgereikt aan Frans van der Avert, algemeen directeur van Amsterdam Marketing (bijv. I AMsterdam). Die toonde zich blij verrast met het werkje en gaf te kennen dat hij het zeer zeker onder de aandacht zal brengen van iedereen die zich bezig houdt met de Amsterdam promotie.

Het past ook goed in het streven van Amsterdam om het toerisme wat meer te spreiden over stad en ommelanden. Met de molen en de relatie met Rembrandt past Sloten goed in dat plaatje. Vanwege de toeristen is het boekje tweetalig: Nederlands en Engels. Het is te koop in o.a. de Molen van Sloten voor rond de vier euro

Arie van Genderen

Uit: de Westerpost van 21 oktober 2015.

Vanaf december stopt lijn 145 alleen nog bij de Sloterbrug…

Maar, hopelijk krijgen we na een jaar onze haltes terug!

Op dinsdag 13 oktober 2015 heeft wethouder Pieter Litjens van de Stadsregio Amsterdam een belangrijke toezegging gedaan. Hij gaat een groot onderzoek laten uitvoeren naar de gevolgen van alle busveranderingen hier in de buurt.

Active Image
Tamar Frankfurther spreekt in tijdens de regioraadvergadering op 13 oktober 2015.
Op de achtergrond ziet u een spandoek van Badhoevedorp. Foto: Erik Swierstra.

Zoals u weet, was het in de busstrijd – die dit hele jaar al gaande is – helaas niet mogelijk om bus 192 naar Schiphol en Osdorp en de rechtstreekse verbinding van 145 met het Leidseplein overeind te houden. Gezien de enorme bezuinigingen op het openbaar vervoer en de manier waarop ‘men’ tegenwoordig over busvervoer denkt, was dat onhaalbaar.

De beste optie die voor ons overbleef, was, nu bus 145 een andere route moet gaan volgen, die verandering ten minste nuttig in te zetten. Dan kunnen de oude route over de Sloterweg en de nieuwe route vergeleken worden. Wij gaan ervan uit dat dat in ons voordeel uitpakt. Omdat de oude route sneller is en waarschijnlijk meer passagiers oplevert. Het is jammer dat het zo moet, maar de wethouder heeft dit nu tenminste toegezegd. Het klinkt u misschien vreemd in de oren, maar dat is al heel wat… Het is een taaie materie…

De heer Litjens heeft nu beloofd dat er een zogenaamde “netwerkanalyse” uitgevoerd gaat worden. Dat betekent dat al het openbaar vervoer tussen de zuidwesthoek van Amsterdam (Sloten/Osdorp), Badhoevedorp en Schiphol doorgelicht gaat worden. Tijdens de eerste vergadering van de Regioraad na de zomer van 2016 komt dit onderwerp dan weer op de agenda.

Goede samenwerking
We hadden dit resultaat niet kunnen bereiken zonder al die honderden mensen die geprotesteerd hebben tegen de veranderingen. De hulp van twee mensen wil ik hier nog even apart vermelden. Allereerst noem ik Badhoevedorper Hans Spijker van Eén Haarlemmermeer. Hij heeft als lid van de regioraad onze belangen (en die van Badhoevedorp) heel goed vertegenwoordigd en ervoor ‘gestreden’. Daarnaast wil ik molenaar Rein Arler noemen. Hij heeft prachtige plattegrondjes gemaakt, die zijn gebruikt om de raadsleden – die de situatie hier natuurlijk niet kennen – beter te kunnen uitleggen waar het om ging. En dit resultaat is natuurlijk in goede samenwerking met de Dorpsraad tot stand gekomen.

Afwachten tot volgend jaar…
We hebben voor Sloten het maximale er uitgehaald. Ik heb goede hoop dat we – met de resultaten van het onderzoek in de hand – de haltes Osdorperweg, Ditlaar en Sportpark Sloten per december 2016 weer feestelijk in gebruik kunnen gaan nemen. (Stadsdeel Nieuw-West laat de bestrating van de haltes komend jaar liggen.) De vervoersbehoefte van bus 145 ligt op zijn nieuwe route waarschijnlijk lager. Maar, het kan zijn dat ik me vergis. Dan krijgen we de haltes waarschijnlijk niet terug… Het kan echter ook zijn dat de maatschappelijke functies van de haltes in Sloten (de basisschool, de volkstuinparken en het sportpark) of andere conclusies uit het onderzoek ervoor zorgen dat de haltes weer in ere hersteld worden. Afwachten maar! U moet maar denken: We hebben op Sloten voor wel meer zaken moeten ‘knokken’ in een strijd die ook in het verleden soms járen duurde… Daar laten wij ons niet door afschrikken. Ik houd u op de hoogte!

Tamar Frankfurther

De Oeverlanden onder het Amsterdamse Bos

In april 2012 nam de gemeenteraad van Amsterdam het besluit om de noordelijke Oeverlanden van het Nieuwe Meer binnen het beheergebied van het Amsterdamse Bos te brengen. Dit ter compensatie van verlies aan areaal ten gevolge van de verbreding van de A9. Uiterlijk per 1 januari 2015.

In 2,5 jaar zou dit natuurlijk makkelijk moeten kunnen, een gebied dat tamelijk overzichtelijk is overhevelen van het stadsdeel Nieuw-West naar het Amsterdamse Bos. Een interne organisatorische klus die voor een buitenstaander een appeltje-eitje lijkt. Maar buiten de waard gerekend, een ruzie tussen allerlei gemeentelijke koninkrijkjes barstte los, zodanig dat de ingangsdatum verschoof naar 1 januari 2016.

Net toen alle ambtelijke neuzen dezelfde kant op leken te staan kwam via via informatie dat wethouder Eric van der Burg een studie wil laten verrichten naar bebouwing van Oeverlanden Nieuwe Meer en Brettenzone. Wat de Oeverlanden betreft wordt hiermee een oude discussie opgerakeld over een stedenbouwkundig ongelukkig plan dat altijd op te weinig draagvlak onder de Amsterdammers kon rekenen. Dit zwenkend overheidsbeleid wekt natuurlijk woede wanneer de burger niet meer aankan op het gemeentebestuur.

Te hopen valt dat het onderzoek van de wethouder de uitkomst heeft dat de Brettenzone, de Oeverlanden en het volkstuinpark Ons Buiten, onmisbare elementen zijn van de lobbenstad die Amsterdam is, sinds het Algemeen Uitbreidingsplan van 1934. Dat de kwaliteit en de belevingswaarde van deze gebieden voor de stadsbewoners niet verloren mag gaan.

Nico Jansen

Uit: de Westerpost van 14 oktober 2015.