Wat door velen onmogelijk werd geacht lijkt nu tóch te gebeuren: op een deel van de bedreigde landbouwgrond in de Lutkemeerpolder in Oud Osdorp zullen geen bedrijfsloodsen worden gebouwd.
GroenLinks-politica Anneke Veenhoff liet tijdens de commissievergadering van 19 april weten dat zij er voorstander van zou zijn om van een gebied van bijna 12 voetbalvelden (8 hectare) in de Lutkemeerpolder de bestemming te veranderen van ‘bedrijventerrein’ naar ‘landbouw’. Ook voor de kavel naast Boerderij De Boterbloem gloort er misschien hoop…
Seinen staan op groen, maar niets is nog zeker
Mark Emmerik van de Partij voor de Dieren en Remine Alberts van de SP steunen altijd al zij aan zij met de vrijwilligers van Voedselpark Amsterdam het streven om deze vruchtbare polder groen te houden. Daarna ging Volt overstag en ditzelfde geldt nu ook voor alle coalitiepartijen GL, PvdA en D66. Dus ook de partij van wethouder Melanie van der Horst, die dit dossier van de zieke Reinier van Dantzig heeft overgenomen. Zij slaat een heel andere toon aan en was er zelfs van op de hoogte dat de Roerdomp – een compacte, geelbruine reiger met donkere patronen – in de bedreigde polder woont.
Een vrijwilliger van Voedselpark Amsterdam: “De voortekenen zijn gunstig, maar niets staat nog vast. Het is nu spannend met welk voorstel de wethouder zal komen. En dan ook hoe de verschillende partijen daarop zullen reageren. Tijdens een gemeenteraadsvergadering zal uiteindelijk het definitieve besluit genomen worden. Laten we hopen dat de vaart erin blijft en dat de rest van de kwetsbare polder ondertussen niet zal worden aangetast.”
Landbouwgrond naast Westgaarde is niet bedreigd
Overigens, Het Parool haalt in een artikel van 17 april twee kavels door elkaar. De journalist meldt foutief dat er 14 extra hectare bedreigde landbouwgrond in de Lutkemeerpolder behouden kan blijven. Dat getal hoort echter bij het stuk landbouwgrond aan de andere kant van de Lutkemeerweg, naast Westgaarde. Dit grote stuk landbouwgrond – dat nu overigens nog steeds met gif wordt bespoten – wordt níet bedreigd. Het is ook erg ingewikkeld allemaal…
In een volgende editie leest u uiteraard meer hierover. U kunt de vergadering van 16 april terugkijken via deze link (agendapunten 2b en 7).
Eind maart 2025 zijn er archeologische opgravingen verricht naar de voormalige Sint-Pancratiuskerk, die voorheen in het tegenwoordige Oud Osdorp stond. Dit was de voorganger van de huidige Sint-Pancratiuskerk in Sloten.
De fundamenten van de katholieke kerk waren tijdens de werkzaamheden een week lang zichtbaar.
De afdeling Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam heeft in een week veel werk verzet omdat de opgravingen in een week voltooid moesten worden.
Foto: Theo Durenkamp
Van 1633 tot 1901 stond de Sint-Pancratiuskerk in Osdorp
De afdeling Monumenten en Archeologie van de gemeente Amsterdam trof tijdens de opgravingen de fundamenten van de kerk – met sacristie en pastorie – die aan de Osdorperweg stond. De sacristie is een kamer die aan een kerk vastzit – meestal bij het altaar – waar o.a. de geestelijken zich kleden voor kerkelijke functies. Het kerkgebouw moest in 1901 wegens bouwvalligheid worden gesloopt. Dat was tevens het moment waarop de parochie verhuisde naar het nieuwe kerkgebouw op Sloten waar de Sint-Pancratiuskerk in datzelfde jaar zijn deuren opende.
Inmiddels zijn alle archeologische resten weer onder de grond verdwenen. Alleen de zwarte aarde verraadt nog de positie van de voormalige kerk. Op deze kavel worden woningen gebouwd, maar bij het heien worden de funderingen ontzien. Tenminste, dat is de bedoeling…
“Aanzicht van het kerkje te Osdorp aan de Osdorperweg. Met van links naar rechts het kerkgebouw, de sacristie en de pastorie. Op de voorgrond het toegangspad vanaf de Osdorperweg naar de kerk. De Osdorperweg ligt rechts.” Foto: Collectie Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp; eind 19de eeuw.
Een deel van het kerkhof is behouden, dit heeft nu de gemeentelijke monumentenstatus en kan worden bezocht via het nieuwe grindpad naast de kavel waar de nieuwbouw zal verrijzen.
Zodra de resultaten van het onderzoek bekend zijn, treft u op deze website een uitgebreider artikel over de bevindingen.
Theo Durenkamp; 7 april 2025.
Dankzij de inzet van velen zullen Veerpont ‘Helena‘ over de Nieuwe Meer en Veerpontje ‘Ome Piet’ over de Ringvaart met ingang van 19 april 2025 weer varen naar de Pannenkoekenboerderij in het Amsterdamse Bos.
Dankzij een gemeentelijke subsidie is het dit jaar ieder weekend tot en met 19 oktober en ook volgend jaar zeker weer mogelijk om gebruik te maken van deze voorzieningen. Wethouder Van der Horst heeft beloofd haar best te zullen doen om ook voor 2027 en daarna op zoek te gaan naar een structurele subsidie.
Stevig protest heeft ervoor gezorgd dat veerpont ‘Helena’ in ieder geval tot en met 2026 in de vaart blijft. Wethouder Van der Horst doet haar best om voor de periode daarna structurele financiering te vinden voor dit voordelige uitje.
Voordelig naar de overkant
Dankzij deze gemeentelijke subsidie kunnen de prijzen voor de overtochten wederom ongewijzigd blijven.
De traditionele veerpont ‘Helena’ van Rederij Oeverloos pendelt ook dit jaar weer tussen de steiger aan De Oeverlanden, bij restaurant Aquarius, en de overkant van de Nieuwe Meer. Volwassenen betalen twee euro voor de overtocht. Kinderen van 4 tot en met 11 jaar mogen voor één euro over en jongere kinderen en huisdieren mogen gratis mee. Voor uw fiets of kinderwagen betaalt u ook één euro. Aangezien bakfietsen meer ruimte in beslag nemen betaalt u hiervoor 2,50 euro.
Met het fiets- en voetveerpontje ‘Ome Piet’ steekt u de Ringvaart over. Het pontje vaart vanaf de Nieuwe Meerdijk tegenover nummer 337 in Badhoevedorp naar de overkant, vlak bij het pannenkoekenrestaurant. Iedereen vanaf 5 jaar betaalt (inclusief fiets) 50 cent voor de overtocht.
‘Ome Piet’ vaart de hele dag heen-en weer over de Ringvaart en zet iedereen met fiets en al voor 50 cent over. Foto: Erik Swierstra.
Let op: Ome Piet vaart nu ook tot 18 uur
De ‘Helena’ vaart op zaterdagen, zondagen en feestdagen ongeveer iedere 15 minuten tussen 11.00 en 18.00 uur. De eerste afvaart vertrekt om 11.00 uur vanaf de steiger bij Paviljoen Aquarius. De laatste afvaart is om 17.45 uur vanuit het Amsterdamse Bos. Bij extreem slecht weer wordt niet gevaren.
Het pontje ‘Ome Piet’ vaart op zaterdagen tussen 12.00 en 18.00 uur en op zon- en feestdagen tussen 11.00 en 18.00 uur. Voorheen liep de dienst tot 19.00 uur. Hier is de overtocht zo kort dat de schipper kan zien dat u aan de overkant staat en overgezet wilt worden.
Klik hier voor alle informatie over beide veerponten.
Tamar Frankfurther; 5 april 2025.
Alle 16.000 huishoudens in het landelijke gebied en elders in stadsdeel Nieuw-West met een tuin van 3 m² of groter ontvingen op 18 maart een onaangenaam dwingende bewonersbrief. Hierin meldt het stadsdeelbestuur van Nieuw-West dat al deze huishoudens verplicht zijn om een grote rolcontainer van 140 liter in ontvangst te nemen.
De Nieuwe Akerweg met zicht op de rijksmonumentale Sloterkerk: Op de loopstroken langs de wegen in de Slotense dorpskern moet te allen tijde iemand met rolstoel, rollator en kinderwagen kunnen passeren. Dat is nu al (te) krap. Voor grote afvalcontainers met een inhoud van 140 liter is hier zeker geen ruimte. Bovendien zullen de grote ophaalwagens vastlopen in de bochten van de smalle straatjes. Foto: Els Albers.
Of men deze container vervolgens ook zal gebruiken voor de inzameling van groente-, fruit-, etensresten- en tuinafval ligt niet in de macht van de gemeente. “Men gaat er blijkbaar van uit dat als iemand zo’n bak heeft staan dat-ie hem dan ook gebruikt”, aldus een kritische bewoner van Sloten. De bereidwilligheid om op deze manier eigen gfe/t-afval in te zamelen blijkt erg laag en is vermoedelijk zelfs compleet afwezig.
Pas invoeren bij gebleken draagvlak tijdens participatie
Het is op zijn minst vreemd te noemen dat het stadsdeelbestuur van Nieuw-West in de bewonersbrief dwingend uitdraagt dat men deze containers niet mag weigeren. In door het gemeenteraad in 2020 aangenomen ‘Uitvoeringsprogramma Afval en grondstoffen 2020-2025‘ ligt immers vastgelegd dat de gemeente deze nieuwe wijze van afvalinzameling niet van bovenaf mag opleggen. Eerst had onderzocht moeten worden óf er draagvlak is voor het apart inzamelen van groente, fruit, etensresten en tuinafval (gfe/t) in rolcontainers van 140 liter. Als de bewoners hier in meerderheid tegen zouden zijn, dan had het stadsdeel op zoek gemoeten naar andere oplossingen. Tijdens een participatietraject zou het stadsdeelbestuur er al snel achter zijn gekomen dat draagvlak voor deze maatregel in Nieuw-West ontbreekt.
Toch heeft het DB van stadsdeel Nieuw-West stilletjes op 4 maart 2025 het dwingende besluit genomen dat bewoners met een tuin verplicht een rolafvalcontainer in ontvangst moeten nemen. Zonder ook maar een summier participatietraject. Het is nóg onbegrijpelijker dat het DB – en namens hen verantwoordelijk portefeuillehouder Nazmi Türkkol (D66) – hierover van te voren zélfs de huidige stadsdeelcommissie heeft gepasseerd door geen advies hierover te vragen. Terwijl dit bij een dergelijk onderwerp toch zeker voor de hand zou hebben gelegen.
Petitie en bezwaar maken
Stadsdeelcommissielid Piet Boon (GBW!) heeft meteen de petitie
‘Gebruik geen rolcontainers voor het inzamelen van GFE/T afval in Nieuw-West’ opgesteld die 1.517 bewoners van Nieuw-West al hebben ondersteund. Als u een tuin hebt en geen rolcontainer wilt hebben, dan is het verstandig de petitie te ondersteunen en om daarnaast via dit reactieformulier met uw eigen uitleg hiertegen formeel bezwaar te maken.
Stadsdeelbestuur in 2020: “Zorg éérst voor draagvlak”
De woordvoerder van stadsdeel Nieuw-West meldt dat het nieuwe afvalbeleid op 12 mei 2020 besproken is in de vergadering van de stadsdeelcommissie (SDC). Dit klopt. Echter, tijdens deze digitale vergadering werd slechts heel kort gesproken over de problematiek rond het GFT-afval, zoals het toen nog gewoon werd genoemd. En er is al helemaal niet gezegd dat bewoners met een tuin verplicht een rolcontainer moeten aanvaarden.
Het advies van het DB zoals verwoord door toenmalig verantwoordelijk portefeuillehouder Erik Bobeldijk (SP) kwam in het kort hierop neer: “Het gescheiden inzamelen van GFT in verzamelcontainers is in het verleden mislukt. Het leidde tot dermate veel vervuiling, dat een groot deel van de inzamelingen werden afgekeurd en alsnog naar de verbrandingsoven moesten worden vervoerd. Dat kostte extra vervoerbewegingen. Nieuw-West adviseert het gescheiden inzamelen van GFT op deze manier dus niet te herinvoeren. De andere methodes (rolcontainers bij laagbouw en vermalers in hoogbouw) klinken wel veelbelovend.” Het stadsdeelbestuur benadrukte hierbij te zorgen voor “een goede communicatie met en richting bewoners en bedrijven, zodat er een breed draagvlak ontstaat”. Het stadsbestuur in de Stopera nam de aanbevelingen van het stadsdeelbestuur vervolgens over in de bestuurlijke reactie.
Toenmalig portefeuillehouder en nu gemeenteraadslid Bobeldijk reageert op de ontstane ophef die nu rond dit beleid is ontstaan: “Wij hebben als DB indertijd duidelijk gezegd: Bereid het heel goed voor in goede afstemming met de bewoners. Dat laatste lijkt nu niet te gebeuren. Terwijl dit wel heel belangrijk is.”
Lid van de stadsdeelcommissie en initiatiefnemer van de petitie Piet Boon hierover: “In de vorige bestuursperiode op 12 mei 2020 – toen ik nog niet in de SDC zat – werd GFT-afval (zoals het toen nog gewoon heette) in ondergrondse containers verzameld. Bewoners van Nieuw-West gooiden echter van alles in die containers waardoor het afval vervuild raakte. Het stadsdeel kreeg daarvoor een dure rekening gepresenteerd. Met die achtergrond is er gesproken over alternatieven, maar nooit op basis verplichting.”
Wij willen geen gfe/t-afvalcontainer van 140 liter want…
Bewoners van het landelijke gebied blijken zonder aanmoediging meteen louter afwijzende argumenten paraat te hebben tegen het invoeren van het inzamelingssysteem met rolcontainers van 140 liter. Hieronder volgt een bloemlezing van hun reacties. Het eerstgenoemde citaat heeft alleen betrekking op Sloten, maar de andere aangevoerde argumenten gelden net zo goed voor andere wijken in stadsdeel Nieuw-West.
• Dorpswegen op Sloten zijn hiervoor te smal
“Specifiek voor de Slotense dorpskern geldt dat de wegen en loopstroken hier te smal zijn voor dit ophaalsysteem. Toen we nog onder stadsdeel Osdorp vielen en de ambtenaren nog een band met het dorp hadden, werd dit ruimtegebrek al erkend. Toen bleek al dat de vrachtwagens die de bakken moeten legen te groot en te zwaar waren om door het dorp het te rijden. Het zou me verbazen als dat nu niet meer zou gelden. Het is niet voor niets dat het afval in de oude dorpskern nog ouderwets in losse vuilniszakken wordt opgehaald.”
• Past niet in minituintje
“Wij hebben maar een heel klein tuintje. Net wat groter dan de minimummaat van 3 m². Voor ons geldt: “Waar moeten we die enorme container laten? Als we die enorme container op ons plaatsje zetten, is er geen ruimte meer over om met bezoek buiten te zitten. Als die container hier staat, kunnen we met moeite nog nét twee stoelen en een tafeltje kwijt. Mogen wij dan van de gemeente buiten geen bezoekers meer ontvangen?”
• Onhygiënisch: resten komen na paar dagen al ’tot leven’
“Elke twee weken die bakken legen? Die vlees- en visresten waarvan ze willen dat je die in de bak gooit lopen na een paar dagen die bak al uit… En wat te denken van de fruitvliegjes? Dit is een bron van ellende en staat ook haaks op alle hygiëneregels.”
• Vieze container niet door huis rollen
“Ja, natuurlijk heb ik een ‘bereikbare’ tuin, maar ik kan de tuin alleen vanuit mijn huis bereiken. Ik ga die vieze container vol maden echt niet door mijn huis rijden, zoals de gemeente verordonneerde in die bewonersbrief. No way!”
• Bijna geen gfe/t-afval: drie theezakjes per dag
“Ik weet niet wat de gemeente van ons denkt? Dat wij per week 70 kilo aan etensresten, koffiefilters en aardappelschillen weggooien? Het kan zijn dat de gemiddeld afvalzak een derde aan gfe/t-afval bevat, maar bij ons niet. Wij gooien zo goed als nooit etensresten weg. We koken aardappels in de schil. In uw brief staat dat onze koffiecups ook niet in deze afvalstroom mogen. Nou, dan blijft er bar weinig over om die reusachtige container van 140 liter mee te vullen: Ik denk dat wij per dag alleen drie theezakjes hebben bij te dragen. En moeten we de nietjes dan eerst verwijderen? Kom op zeg, wat een onzin. Het is pure geldverspilling om ons met zo’n zinloze container op te zadelen.”
• Gfe/t-afval gaat al jaren naar eigen composthoop
“Ik leef – al zeg ik het zelf – best wel duurzaam. Ik heb al jaren een composthoop in mijn toch niet al te grote tuin. Ik recycle mijn toch al geringe gfe/t-afval al jaren. Ik heb die container dus niet nodig en zal hem ook zeker niet hiervoor gaan gebruiken. Gemeente, besteed uw geld liever aan het schoonhouden van de afvalpunten hier op het dorp.”
• Gore container met maden ga ik echt niet schoonmaken
“Het is te idioot voor woorden, maar als het écht verplicht is om die lelijke afvalrolcontainer in ontvangst te nemen, dan moet dat maar. Ik heb een kennis met een boerderij buiten de stad. Daar mag-ie vast wel liggen. Want ik ga dat ding nooit gebruiken. Ik heb namelijk geen zin heb om die container na gebruik telkens te moeten schoonmaken. Zie je het al voor je? Dan leg ik die container op zijn kant en dan moet ik er op mijn oude dag met mijn lapje inkruipen om de maden er met een vochtig lapje uit te halen. Zo goor. Mijn niet gezien.”
• Dan maar als plantenbak voor grote planten
“Liever niet, maar als ik die bak echt in ontvangst móet nemen, dan doe ik dat natuurlijk. Ik heb er al een plan voor: Met stickers van bloeiende tuinplanten ga ik de container mooier maken en dan plant ik er een grote struik in. Die kan dan lekker diep wortelen in die grote container. Dit is natuurlijk zonde van het gemeenschapsgeld, maar zo gebruik ik dat ding tenminste nog…”
Geen verzet tegen afvalscheiding, maar wel tegen déze methode
De bewoners – met wie de redactie sprak – willen veelal best wel hun best doen om zo veel mogelijk van hun gfe/t-afval verantwoord in te zamelen. Alleen niet op deze manier. Men begrijpt heus wel dat het veel duurzamer is om dit afval apart aan te leveren. De bewering dat een derde van het aangeboden afval uit gfe/t-resten zou bestaan wordt echter niet herkend.
Men onderschrijft echter wel in algemene zin wat de gemeente Amsterdam hierover uitdraagt: “Eén derde van het restafval bestaat uit groente-, fruit-, etensresten- en tuinafval (gfe/t). Door dit apart te houden, verminderen we restafval en verbranding. Gfe/t is 100% recyclebaar en wordt omgezet in compost en biogas. Dat is goed voor het milieu. Met dit initiatief voor afvalscheiding werken we toe naar een toekomst waarin afval effectief gerecycled wordt, in lijn met de landelijke en Europese milieudoelen voor afvalbeheer.”
Suggesties voor betere gfe/t-afvalinzameling
Zoals gezegd. Er bestaat zeker geen weerstand tegen het gescheiden inzamelen van het gfe/t-afval zelf. Bij gebrek aan een officieel participatietraject denken enkele Slotenaren via dit kanaal graag mee met de gemeente hoe het gfe/t-afval volgens hen wel ingezameld zou kunnen worden:
• “Als ik kijk naar ons eigen huishouden dan denk ik dat wij eerlijk gezegd vooral snoeiafval uit de tuin hebben bij te dragen. Dat deponeren we sinds enige tijd in de groenkorf op de hoek van de Osdorperweg en Vrije Geer. Een prachtig systeem. Het zou wel fijn zijn als u deze korf vaker leegt. Op Sloten zijn zoveel tuinen en tuinparken dat de korf zodra de vrieskou uit de lucht is regelmatig al een paar uur na het legen op zaterdagochtend vol zit. Dit is volgens mij niet alleen voor de tuineigenaren maar ook voor de gemeente een heel efficiënte manier van tuinafvalinzameling. Houden zo!”
• “Naast het tuinafval blijft er nog maar weinig ander gfe/t-afval over om in die enorme rolcontainer te gooien. Als u in het verleden slechte ervaringen hebt met ondergrondse containers hiervoor, is het misschien een goed idee om meer wormenhotels te plaatsen. De kans dat men daarin het verkeerde afval deponeert is een stuk kleiner Ik wil de drap met mijn koffiefilter, mijn theezakjes en bananenschillen in een klein afsluitbaar emmertje daar graag naartoe brengen. Bovendien kunnen bewoners aan de onderkant van dit wormenhotel ook schone en gezonde grond halen. Zo word je meteen beloond voor je goede gedrag. Ik ga dat afval dan vaker wegbrengen dan eens in de twee weken. Anders komen er allemaal fruitvliegjes en maden op af en die wil ik niet in mijn keuken zien. Dan wordt het zo’n vieze boel. Als ik toch een rondje met de hond maak, kan ik meteen mijn emmertje legen. Ik draag graag bij aan een beter milieu.”
Tuinhout is geen snoeihout en waarom niet gewoon gft?
Overigens, ook de inhoudelijke communicatie van het stadsdeel had beter gekund. Onervaren als bewoners van Nieuw-West blijkbaar zijn met het fenomeen fge/t verwarren velen de term tuinhout met snoeihout. Navraag leert dat met tuinhout schuttingen worden bedoeld en niet snoeihout. Een Slotenaar: “O bedoelen ze dat… maar waarom hebben ze ‘snoeihout’ dan niet opgenomen in het lijstje wat wel in de bak mag?”
Het helpt ook niet dat de gemeente Amsterdam ervoor kiest om niet de bij iedereen bekende afkorting ‘gft’ te gebruiken, maar er een ‘e’ tussen propt. Overal in Nederland wordt gesproken over gft, maar hier in Amsterdam is dat blijkbaar niet goed genoeg. Weet de gemeente hier wel dat overal in het land etensresten gewoon onder gft-afval vallen?
Tamar Frankfurther; 22 maart 2025.
Tot een paar jaar geleden mochten bezoekers nog op een smal trapje helemaal bovenin de molen door het trapgat bekijken hoe de tandwielen in elkaar grepen.
Maar tijden veranderen en die klim tot op de hoogste zolder van de Molen van Sloten kreeg het stempel ’te gevaarlijk’. Ook de verticale draaiende koningsspil door de hele molen werd als ‘onveilig’ beschouwd.
Hoe leuk is dat? In de Molen van Sloten kunt u voortaan door het glazen plafond precies zien hoe de raderen in dit provinciale monument draaien.
De wieken zitten vast aan de bovenas, die het staande bovenwiel in beweging zet. De tandwielen daarvan grijpen in de liggende bovenbonkelaar, die op zijn beurt de koningsspil laat draaien. Die spil loopt helemaal door tot onderin de molen.
Via andere tandwielen wordt daar de vijzel in beweging gebracht. Zo pompt de Molen van Sloten overtollig regenwater uit de polder naar de Ringvaart van de Haarlemmermeer en houden we op Sloten en in stadsdeel Amsterdam Nieuw-West droge voeten.
Kom vooral snel een keer kijken om al dit moois zelf te aanschouwen…
Eerst slopen
Daardoor konden de bezoekers de laatste jaren alleen nog op een film zien hoe dit unieke mechanisme van een molen werkt. Daar moest verandering in komen. Daarom is in de afgelopen weken in het niet monumentale deel van de molen – met voorzichtigheid maar wel ingrijpend – gebroken en gesloopt. Met resultaat.
Alles weer zichtbaar: van de wieken naar de vijzel
Alle bezoekers kunnen nu veilig vanaf de molenzolder onder de kap door het nieuwe glazen plafond dit ingenieuze stukje techniek met eigen ogen aanschouwen. Eindelijk kunt u weer zien hoe de beweging van de wieken via de grote verticale en horizontale raderen wordt overgebracht naar de koningsspil.
Deze roterende spil loopt helemaal door tot onder de molen, waar hij – wederom met tandraderen – verbonden is aan de vijzel, die het water wegpompt. Het moet natuurlijk wel waaien en de molenaar moet alle verbindingen in werking stellen. Maar als dat het geval is, kunnen bezoekers voortaan weer zelf het hele traject zien: hoe de draaiende wieken uiteindelijk de vijzel onder de molen laten draaien. En dat is toch waar het in de Molen van Sloten allemaal om draait.
Waterbeheersing, molentechniek en historisch inkijkje
Ondertussen is ook de museale presentatie in de molen – na dertig jaar – in een moderner jasje gestoken. De informatie op de onderste verdiepingen is nu gericht op waterbeheersing en molentechniek. In het gedeelte daarboven – dat dateert uit 1847 – krijgt de bezoeker een inkijkje in het leven van een molenaar in vervlogen tijden.
De gemeente Amsterdam is al een paar jaar naarstig op zoek naar nieuwe standplaatsen voor woonwagens.
Eind vorig jaar hoorde de redactie van deze Nieuwsbrief dat de gemeente Amsterdam al sinds 2022 bezig is met de voorbereidingen om het Slotense woonwagenkamp uit te breiden van 10 naar 16 woonwagens.
Plattegrond uitbreiding woonwagenkamp Sloten van 10 naar 16 standplaatsen. Onder: de Ringvaartdijk met woonboten in de Ringvaart. Op de gele vakken staan reeds woonwagens. Voorgesteld wordt om op de lichtbruine plekken ook wagens te plaatsen. Op de oranje vakken kan straks nog geparkeerd worden. Afbeelding: Gemeente Amsterdam.
Kleiner, veiliger en schoner parkeerterrein
Het Slotense woonwagen kamp vlakbij de Sloterbrug, tussen de Langsom, Ringvaartdijk en de Gerrit van der Puijstraat.
Deze uitbreiding zal ten koste gaan van 20 van de 69 parkeerplaatsen bij het voormalige Xeniosterrein. Ook als de drie hockeyvelden weer volwaardig gebruikt zouden worden, blijven er volgens de ambtenaren nog voldoende parkeerplekken over. Volgens de gemeente is er dan ook sprake van “een minimale impact op de verkeersdruk in de omgeving”. De plaatsing van de zes extra woonwagens kan wellicht de sociale veiligheid verhogen en de vervuiling op de parkeerplaats doen afnemen.
Het WOOS wacht af
In 2024 zijn vertegenwoordigers van het Woonschepen Overleg Osdorp Sloten (WOOS) als direct omwonenden over dit project geïnformeerd. Zo bleek uit hun jaarverslag dat zij indienden voor de Dorpengids die rond eind maart/begin april zal verschijnen. Het WOOS-bestuur en de andere woonbootbewoners laten weten dat ze in afwachting zijn van een uitnodiging van de gemeente om de voorgenomen uitbreidingsplannen samen met de woonwagenbewoners te bespreken. Pas als er duidelijkheid bestaat over de precieze invulling van de plannen – zoals over de aan- en afvoerroutes van de nieuwe woonwagens en het sportpark – zal het WOOS kunnen aangeven of de woonbootbewoners met de plannen instemmen.
Geen Oekraïense asielzoekers naar Sportpark Sloten-West
De gemeente heeft de plannen grondig voorbereid, zo blijkt uit de startnotitie. Bepaalde teksten zijn inmiddels achterhaald. Op 12 maart 2025 heeft het College van Burgemeester en Wethouders in een bewonersbrief laten weten dat hier in ieder geval voorlopig geen vluchtelingen uit Oekraïne zullen worden opgevangen. Wethouder Rutger Groot Wassink legt uit waarom de locatie Sportpark Sloten-West af is gevallen: “Als gemeente krijgen we een financiële bijdrage van het Rijk die de kosten voor de opvang dekt. Deze regeling loopt tot maart 2026 en het is onzeker of deze regeling verlengd wordt. Een opvanglocatie met tijdelijke units is duur voor een periode van één tot drie jaar. Opvanglocaties in bestaande gebouwen heeft nu onze voorkeur en daarom valt deze locatie af.”
Daarmee blijft Sportpark Sloten-West – zoals herhaaldelijk beloofd door het stadsdeelbestuur – beschikbaar voor een nieuwe sportclub, die daar tijdelijk of permanent terecht kan. Verwacht wordt dat als er de vele duizenden bewoners eenmaal in hun nieuwe wijk Schinkelkwartier (op het IBM-terrein langs de Johan Huizingalaan) wonen, dat zij ook zullen willen sporten. In dat geval zullen de faciliteiten van Sportpark Sloten West zeer welkom zijn.
Hoofdgroenstructuur minimaal aangetast
De komst van zes nieuwe woonwagens zou ten koste gaan van circa 1,5 meter van het groen van de Hoofdgroenstructuur De Groene AS. Dit is volgens de gemeente echter niet bezwaarlijk, zo blijkt uit de reactie van een woordvoerder: “Ondanks het innemen van 1,5 meter van de groenstrook krijgt de leefomgeving met de uitbreiding de kans om kwalitatief te verbeteren. De adviezen van de ecologen en de Adviescommissie TAC worden meegenomen in het plan dat ter besluitvorming zal worden voorgelegd aan het College van B&W.”
Er is nog niets besloten
Of er inderdaad meer woonwagens zullen komen, staat nog niet vast. Er heeft nog geen overleg met de omwonenden plaatsgevonden en het College van B&W heeft nog geen beslissing genomen. Mogelijk gebeurt dit komend voorjaar.
Hebt u vragen over de uitbreiding van het woonwagenkamp op Sloten? Stuur dan een mail.
Tamar Frankfurther; 20 maart 2025.
Van 12 t/m 23 maart 2025 is het weer tijd voor de Boekenweek. Als u in deze periode bij boekwinkel Meck & Holt aan de Tussenmeer 46 in Osdorp ten minste 20 euro aan boeken besteedt, ontvangt u twee Boekenweekgeschenken: het gewone en het bijzondere.
U krijgt dan namelijk óók de achtste editie van Nieuw West Side Stories waarin Jeroen Wielaert vertelt wat zich tijdens WOII afspeelde in zijn ouderlijk huis aan de Noorderakerweg. U kunt de auteur op 15 maart ook zelf ontmoeten bij Meck & Holt. Meer hierover leest u hierboven in de agenda.
Op het omslag van het boek staat het dubbele woonhuis (Noorderakerweg 21 en 23) met de hoge kap aan de Noorderakerweg waar het verhaal zich grotendeels afspeelt. Nummer 21 is het ouderlijk huis van Minnie, die rechts op de voorgrond tussen haar moeder en een bezoeker zit. Voor het huis staat rechts de oma van Minnie met een bezoeker. Waarschijnlijk staat Minnie’s zusje Lies links op de foto samen met de dochter van de bezoekers. Aan de Noorderakerweg zijn veel panden afgebroken, maar deze dubbele woning staat er nog. Foto: Collectie Familie Wielaert; 1934.
Vanuit de Slotense polder
De auteur deelt het lange tijd voor iedereen verborgen oorlogsverhaal; over hartstocht, strijd en liefde. Verteld vanuit de Slotense Middelveldsche Akerpolder, waar nu woonwijk De Aker ligt en waarbinnen de Noorder- en Zuiderakerweg gespaard zijn gebleven. In het boek besteedt Wielaert niet alleen aandacht aan kleine persoonlijke belevenissen die zich in de polder afspeelden. Ook het verzet, het leven in Amsterdam en oorlogsontwikkelingen ver daarbuiten komen aan bod.
Meeleven met dagelijks gezinsleven
De novelle is gebaseerd op feitelijke gebeurtenissen, die Wielaert heeft aangevuld met zijn fantasie over hoe het polderleven van zijn familie er indertijd uit kan hebben gezien. Het dagelijks oorlogsleven van zijn moeder Minnie (1928) en haar zusje Lies (1933) met hun ouders Rob en Geertje Frederiksen wordt bijna filmisch beschreven. Over hoe het bombardement van Schiphol werd beleefd en wat er gebeurde toen een Duitse bommenwerper gelukkig ver genoeg van hun nieuwe twee-onder-een-kapwoning neerstortte.
Hun ‘nieuwe broer’ Ferdinand Roskam – die vluchtte voor de bezetter – vervult een centrale rol in het verhaal. Hij dook onder bij het gezin omdat hij weigerde de loyaliteitsverklaring te ondertekenen en in Duitsland te gaan werken. ‘Ferry’ drukte een steeds zwaarder stempel op het gezinsleven in de Slotense polder.
Ondertussen in Amsterdam en in Europa…
Ook het oorlogsleven in Amsterdam komt aan bod. Hoe dat voor iedereen – maar vooral voor joden – langzaam maar zeker veranderde. De lezer gaat met de zusjes mee naar school, naar het Hervormd Lyceum Zuid in de Brahmsstraat in Amsterdam-Zuid. De bekende oorlogsmijlpalen worden beleefd vanuit het perspectief van de familie. En, anders dan vaak het geval is: de vertelling stopt niet bij de bevrijding, maar loopt door in het naoorlogse leven.
Tamar Frankfurther; 10 maart 2025.
Op 26 februari 2025 vond een informatiebijeenkomst plaats van de gemeente Amsterdam over de participatie rondom het locatieprofiel van evenemententerrein de Polderheuvel in Oud Osdorp.
Tijdens de bijeenkomst werd duidelijk dat veel omwonenden zich zorgen maken over de geschiktheid van de Polderheuvel voor grootschalige evenementen en over de manier waarop de participatie wordt ingericht. Vereniging GEEN N1 benadrukt daarnaast dat het toelaten van grootschalige evenementen indruist tegen eerder vastgesteld gemeentelijk beleid.
Bewoner van Geuzenveld Mark Spier (links op de foto), wethouder Touria Meliani (midden) en Menno van der Veen (rechts) van Tertium – het bureau dat de participatie leidt – zijn met elkaar in gesprek. Foto: Cees Fisser.
In landelijke gebied en vlakbij duizenden woningen
Een aantal bewoners – gekleed in gele hesjes – lieten in niet mis te verstane bewoordingen weten dat inmiddels bewezen is dat de Polderheuvel uitsluitend geschikt is voor kleinschalige evenementen met akoestische muziek. Zij lieten weten dat dance-evenementen met harde basdreunen tot in de verre omgeving – van Nieuw-West tot Halfweg, Zwanenburg en zelfs in Zaanstad – hoorbaar zijn. Daarnaast werd gewezen op de ligging van de Polderheuvel in het landelijk gebied met volkstuincomplexen, de dichtbevolkte wijk Geuzenveld die op minder dan 500 meter afstand ligt en de grote verkeersproblematiek die grootschalige evenementen met zich meebrengen.
Volkstuinders aanvankelijk buitengesloten uit participatie
Tijdens de bijeenkomst kwam ook naar voren dat de volkstuinders van de nabijgelegen tuinparken niet actief waren uitgenodigd voor de participatie, ondanks het feit dat de eerste huisjes op slechts 200 meter afstand van het evenemententerrein liggen. Dit stuitte op onbegrip, omdat deze tuinders juist in het festivalseizoen maandenlang in hun tuinhuisjes verblijven en direct te maken krijgen met overlast als hier weer dance-evenementen worden georganiseerd.
Gelukkig blijken deze zorgen bij nader inzien niet terecht. Het stadsdeel blijkt nu toch druk met het bezorgen van uitnodigingen bij de tuinparken en de buurgemeente. Alle belanghebbenden zullen dus actief worden betrokken zodat zij hun zegje tijdens het participatietraject tijdig zullen kunnen doen. De participatie is om die reden verlengd voor de Polderheuvel in Nieuw-West. U kunt uw mening dus nog via deze link (kies voor locatie 3) met de gemeente delen.
Tuinparken spelen een belangrijke rol in het gemeentelijke beleid
“Daarnaast heeft de gemeente in zowel het beleidskader Structuurvisie Amsterdam 2040 als de Ecologische Visie vastgelegd dat tuinparken een steeds belangrijker rol spelen in het groenbeleid”, zo laat een woordvoerder van GEEN N1 weten. “Hierin ligt vastgelegd dat volkstuinparken niet alleen waardevol zijn voor de tuinders zelf. De tuinparken maken ook deel uit van openbaar toegankelijk groen en dragen bij aan biodiversiteit en een leefbare stad. Dit betekent dat de belangen van de tuinders zeker integraal moeten worden meegenomen in de besluitvorming over evenementenlocaties.”
Belofte: alleen kleinschalige evenementen op Polderheuvel
Omwonenden, Vereniging GEEN N1, de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp en diverse andere organisaties benadrukten dat de gemeente haar eigen toezeggingen uit 2008 moet respecteren: toen is bepaald dat hier alleen kleinschalige evenementen georganiseerd mogen worden. De gemeente heeft in 2018 zonder bewoners daarbij te betrekken, besloten dance-evenementen toe te staan. Dit is in strijd met de wet en is binnenkort onderwerp bij de rechter.
Grootschalige evenementen in strijd met vastgesteld beleid
GEEN N1 weet dat de wethouder de bevoegdheid heeft om – op basis van een zorgvuldige afweging en in lijn met het stedelijk beleid – te besluiten dat er geen sprake mag zijn van onduldbare hinder bij de tuinhuisjes. GEEN N1: “Immers: zonder tuinders, zijn er geen volkstuinen. Mocht de gemeente besluiten op de Polderheuvel toch grootschalige evenementen, zoals dancefeesten toe te staan, dan kan dit besluit juridisch worden getoetst.” In dat geval acht de GEEN N1 de kans groot dat dit besluit van tafel zal worden geveegd, omdat de stad zelf het belang van tuinparken als groene longen van de stad onderschrijft.
Samen op zoek naar een evenwichtige uitkomst
Heel veel mensen die in een wijde kring rond de Polderheuvel wonen en allerlei organisaties – waaronder vereniging GEEN N1 en de Dorpsraad – spannen zich in om grootschalige evenementen van deze locatie te weren. GEEN N1 laat weten dat zij voorstander zijn van het opstellen van een bredere visie op de samenhang tussen de Polderheuvel, de volkstuinparken en de stedelijke omgeving: “Wij streven naar een evenwichtige uitkomst, waarin natuur, rust en het belang van omwonenden worden gerespecteerd.”
Tamar Frankfurther; 8 maart 2025.
Tijdens de vergadering van de raadscommissie Mobiliteit, Openbare ruimte en Water van 13 februari 2025 liet wethouder Melanie van der Horst tijdens de mededelingen (tijdscode 12.24) weten dat zij zowel voor dit jaar als voor volgend jaar extra geld heeft gevonden voor de exploitatie van veerpont ‘Helena’.
Omdat velen in 2024 de petitie steunden, de stadsdeelcommissie bijna unaniem (alleen GroenLinks stemde tegen) aangaf de veerpont overeind te willen houden en er tijdens stadsdeelcommissie- en gemeenteraadsvergaderingen aandacht werd gevraagd voor het behoud van de pont, is deze voorziening ten minste voor twee jaar gered. Van half april tot half oktober kunt u dus weer voor een zacht prijsje meevaren…
De nu toegezegde bijdrage van in totaal 100.000 euro zorgt ervoor dat dit laagdrempelige voordelige uitje in ieder geval de komende twee jaar tussen half april en half oktober behouden blijft. Daarna is het aan de volgende gemeenteraad om te bepalen of de veerpont structureel ondersteund zal worden.
Dankzij grote en brede steun
Wethouder Van der Horst had eind vorig jaar al laten weten haar uiterste best te zullen doen om de veerpont te behouden. Deze financiële injectie is ook goed nieuws voor het veerpontje ‘Ome Piet’, dat in het zomerseizoen over de Ringvaart heen-en-weer vaart. Als de veerverbinding tussen de steiger bij restaurant Aquarius en het Amsterdamse Bos zou verdwijnen, zou dat ook voor deze verbinding de nekslag hebben betekend. Dit kleine voetveer zou namelijk bezwijken onder de te grote overzetbehoefte die dan zou ontstaan.
De wethouder heeft extra haar best gedaan om voor het behoud een ton vrij te maken omdat zij vorig jaar merkte hoe groot en breed het verzet was tegen opheffing van deze voorziening. 1.728 personen ondertekenden binnen korte tijd een petitie. Ook diverse politici zetten zich in de stadsdeelcommissie en in de gemeenteraad in voor het behoud.
Gemeentelijke en stadsdeel-politici zijn tevreden
Vanuit de politiek werd dit proces aangevoerd door de raadsleden Erik Bobeldijk (SP) en Tanay Bilgin (FvD) en stadsdeelcommissielid Reina van Zwoll (De Groenen Basispiraten). Alle drie reageerden zij uiteraard verheugd.
* Bobeldijk: “De SP is heel blij dat er voor komende twee jaar zekerheid is dat de pont over de Nieuwe Meer kan blijven varen. Uiteindelijk wensen we dat dit structureel wordt geregeld, maar voor nu is dit een mooi resultaat.”
* Bilgin: “Ik ben blij dat de wethouder inziet hoe belangrijk de pont is voor Nieuw-West. Dankzij haar bijdrage kunnen we er nog twee jaar van genieten. Ik hoop dat de nieuwe coalitie straks een structurele oplossing vindt.”
* Van Zwoll: “Het is heel fijn dat de veerpont in ieder geval tot en met 2026 in de vaart blijft. Een mooi resultaat dat dankzij brede steun van bewoners en politici in de gemeenteraad en de stadsdeelcommissie is behaald. Wat ons betreft moet die subsidie ook daarna overeind blijven.”
Tamar Frankfurther; 24 februari 2025.
In en om het dorp Sloten zijn een aantal straten en wegen die deels al heel lang dezelfde naam dragen en deels ook nog niet zo lang bestaan. Hieronder een overzicht.
Sloterweg / Sloterkade / Rijnsburgstraat
De Sloterweg liep vanouds vanaf de Overtoomse Buurt aan de Schinkel naar het dorp Sloten. Na de aanleg van bestrating (1816) en de instelling van de tol werd deze weg ook wel Sloterstraatweg genoemd.
Na de annexatie in 1921 werden op 22 maart 1922 enkele straatnamen door de gemeente Amsterdam gewijzigd.
Het gedeelte van de Sloterweg langs de Schinkel heet sindsdien Sloterkade. De Sloterweg begon sindsdien op de hoek van de Sloterkade en de huidige Rijnsburgstraat. In 1973 is het gedeelte van de Sloterweg tussen Schinkel en Aalsmeerplein van naam veranderd en heet sindsdien Rijnsburgstraat.
De Sloterweg (Sloterstraatweg) liep tot in het dorp Sloten tot bij de hoek van wat nu de Osdorperweg is.
Akerweg / Sloterweg
Het weggedeelte ten westen daarvan naar de Ringvaart van de Haarlemmermeer (Sloterbrug) heette Akerweg. In 1922 is de naam hiervan gewijzigd in Sloterweg, zodat deze weg daardoor een stukje langer is geworden en nu eindigt bij de Sloterbrug.
Na het verdwijnen van de straatnaam Akerweg is er in 1922 in het dorp Sloten een nieuwe straatnaam bijgekomen: Nieuwe Akerweg (hieraan staat ook het Dorpshuis).
Heerenstraat / Akerpolderstraat
De Heerenstraat was een zijstraat van de Akerweg naar de (latere) Nieuwe Akerweg. Deze heet sinds 1922 Akerpolderstraat. Deze naam werd gewijzigd omdat er in Amsterdam al een Herenstraat bestond (tussen de Herengracht en de Keizersgracht).
Middelveldsche Akerpolder
De Akerpolderstraat en de (Nieuwe) Akerweg zijn vernoemd naar de Aker, ook bekend als de Middelveldsche Akerpolder, deze strekte zich uit ten noorden van de Akerweg en ten westen van de Slimmeweg / Osdorperweg. De sloot tussen het Wees- en Armenhuis en het Dorpshuis en de Speeltuin is de grenssloot van de vroegere Akerpolder.
De in deze polder omstreeks 1960 aangelegde schutsluis in de Slotervaart heet sinds 14 oktober 1964 dan ook Akersluis. De weg hierlangs is ook Akersluis genoemd (hieraan staat onder andere de Molen van Sloten). In het voor 1896 uitgeveende deel van de Middelveldsche Akerpolder ligt nu de wijk De Aker. Zie ook: De Middelveldsche Akerpolder
Osdorperweg / Slimmeweg
De Osdorperweg liep vanouds vanaf Polanen (sinds de aanleg van de Haarlemmervaart in de 17e eeuw: Halfweg) in zuidoostelijke richting naar het buurtschap Oostdorp / Osdorp / Oud Osdorp.
Vanaf de knik in deze weg in Oud Osdorp in zuidelijke richting tot het dorp Sloten heette deze weg de Slimmeweg. ‘Slimme’ heeft hier de betekenis van ‘scheef’. Zie ook: www.dbnl.org.
Na de annexatie is deze naam in 1922 gewijzigd in Osdorperweg, zodat deze weg nu loopt vanaf Halfweg tot in het dorp Sloten (hoek Sloterweg).
Het dorp Sloten in 1921 met de toen geldende straatnamen:
Sloterweg, Akerweg, Heerenstraat en Slimmeweg.
De kaart is een uitsnede uit een kaart van de Dienst der Publieke Werken
van de Gemeente Amsterdam uit de Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.
Straatnamen in en bij het dorp Sloten
Bij het dorp Sloten zijn vanaf 2 mei 1957 diverse nieuwe straten vernoemd naar historische boerderijen, namen en begrippen uit de vroegere gemeente Sloten.
* Langsom – Naam van een vroegere molenwetering in de Riekerpolder.
* Ditlaar – De voormalige hofstede van dijkgraaf Ellard Ditelaar, die in de achttiende eeuw aan de Sloterdijkermeerweg heeft gestaan.
* Slimmeweg – Dit is de vroegere naam van de Osdorperweg zoals op oude kaarten van dit gebied is te vinden.
* Vrije Geer – Oude benaming van een deel van de gemeente Sloten, een driehoekig gebied (afgeleid van een ‘gerend stuk land’, afgeleid van het werkwoord ‘geren’, dat is ‘schuin toelopend in een punt’) dat zich uitstrekte van de zuidwestpunt van de Slotermeer tot aan de Haarlemmermeer. Het gebied lag buiten de jurisdictie (1100 roeden) van Amsterdam. De ingezetenen van de Vrije Geer waren vanouds vrijgesteld van het betalen van bepaalde beden (belastingen) aan de graven van Holland.
* Akersluis (per 14 oktober 1964), Akerpolderstraat en Nieuwe Akerweg (per 7 mei 1929) – Genoemd naar de Akerpolder in de voormalige gemeente Sloten. De naam Aker en Akerwatering zijn historische namen die reeds op een kaart van Rijnland uit 1687 van Jan Dou voorkomen. Zie ook: De Middelveldsche Akerpolder.
In de jaren negentig werden er in het dorp ook drie straten vernoemd naar inwoners van Sloten die zich verdienstelijk hadden gemaakt voor het dorp.
Per 24 december 1992:
* Gerrit van der Puijstraat.
Actief Slotenaar, was o.a. 2e brandmeester bij de vrijwillige brandweer van Sloten, lid van de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp en organiseerde allerlei activiteiten voor de Slotense jeugd, zoals Luilak en de 5 mei-loop.
Per 20 december 2000:
* P. Hans Frankfurthersingel (aan de overkant van de Akersluis).
Actief voor de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp, heeft zich o.a. ingezet voor de Molen van Sloten en behoud van het Weilandje Vrije Geer.
* Lies Bakhuyzenlaan.
Lies werd ook wel de ‘moeder van Sloten’ genoemd. Slotenaren die iets naars of leuks hadden meegemaakt konden rekenen op een bezoekje van Lies. Zij was ook vele jaren secretaris van de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp en actief in de Sloterkerk.
Naast het Politiebureautje aan de Sloterweg 1226 heeft het in de jaren negentig nieuw ingerichte plein op 30 oktober 1991 de naam ‘Dorpsplein’ gekregen.
Bij Langsom, tegenover de Molen van Sloten, zijn / waren er nog twee niet-historische informele straatnaamborden: ‘Sloterpleintje’ en ‘Arie Haring Plein’ (genoemd naar de Haringkar). Het laatste bordje is met de haringkar in juni 2020 verdwenen.
Literatuur
Voor meer informatie over de herkomst van straatnamen, zie de volgende boeken:
* “De naam van onze straat” – Geschiedenis en verklaring van de straatnamen in Amsterdam; door J.A. Wiersma.
* “Stadsatlas Amsterdam” – Straatnamen en brugnamen verklaard; door Martha Bakker.
Erik Swierstra; februari 2025 (tekst en foto’s)
Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp