Cultuurhistorische Verkenning Sloten
Bijeenkomst over de Cultuurhistorische Verkenning Sloten
Op 5 juni 2007 organiseerde de Dorpsraad een tweede bijeenkomt over de Cultuurhistorische Verkenning. De eerste bijeenkomst was enkele weken geleden (op 10 april) in een overvol Dorpshuis. Voor deze tweede was men uitgeweken naar een vergaderzaal van de Rabobank in Badhoevedorp. Een prettige omgeving met een uitstekende verzorging door de medewerkers van de Rabobank. Waarvoor dank.
De avond werd geopend door Tamar Franfurther die vervolgens het woord gaf aan de voorzitter van de Dorpsraad Sjoerd Jaasma. Hij verving op het laatste moment mevrouw Marina Roosebeek, een van de opstellers van de verkenning.
Aan de hand van een groot aantal kaarten en foto’s die in de verkenning zijn opgenomen gaf hij uitleg over de ontstaansgeschiedenis van Sloten. Deze gaat een kleine 1000 jaar terug en begint bij de eerste kleine nederzetting die ontstond op de plek waar nu het Stadsdeelkantoor van Osdorp is gevestigd. Maar door veelvuldige overstromingen en inklinken van de slappe veengrond zochten de toenmalige bewoners uiteindelijk hun heil op de plek waar nu het dorp Sloten is gevestigd. De grond lag hier wat hoger en was steviger, zodat er ook wat solidere bouwwerken, zoals de Sloterkerk, gebouwd konden worden.
Op de oude kaarten in de verkenning is goed te zien hoe het gebied, dat als het ware de toen nog heel kleine stad Amstelredam omsloot, zich ontwikkelde. Aardig om te vermelden is dat Rembrandt van Rijn het dorp rond 1655 diverse malen heeft bezocht en er ook een aantal prenten van heeft gemaakt.
Uit de kaarten is goed op te maken hoe de structuur van het dorp zich in de loop der eeuwen heeft ontwikkeld. Met aan de noordzijde van de Sloterweg de belangrijke zijwegen zoals de Osdorperweg, Akerpolderstraat, Ditlaar, Vrije Geer en Geerban. Aan de zuidzijde vinden we het merendeel van de stegen die zo karakteristiek zijn voor het dorp.
Ook de bebouwingskaarten zijn interessant. Ze laten zien hoe het dorp zich sinds de twaalfde eeuw langzaam ontwikkelde en vooral in de loop van de laatste honderd jaar werd volgebouwd tot de huidige situatie. De belangrijkste kenmerken van de bebouwing zijn de al genoemde stegenstructuur, de monumentale kerken, het Dorpsplein, het boerentuintje tegenover het Wees- en Armenhuis, de waterlopen (sloten), monumentale bomen en de variatie in de bebouwing. Aparte aandacht is er voor de zichtlijnen, met andere woorden hoe zichtbaar het dorp is vanuit verschillende gezichtspunten.
Wie een en ander uitgebreider wil bestuderen verwijs ik hierbij naar de serie artikelen die op deze pagina zijn gepubliceerd en nog gaan worden. Tevens is de hele Cultuurhistorische Verkenning op het internet te vinden en in te zien in het Dorpshuis.
Zie ook: Cultuurhistorische Verkenning dorpskern Sloten en omgeving Osdorperweg
Het Stadsdeel Osdorp heeft de verkenning inmiddels met algemene stemmen aangenomen:
Besluiten Deelraad 30 mei 2007
5. Cultuurhistorische verkenning Dorp Sloten
Het besluit wordt met algemene stemmen aangenomen. De portefeuillehouder doet de volgende toezeggingen: Er wordt gekeken of delen van de verkenning op de website gezet kunnen worden. De portefeuillehouder komt in september, tijdens de behandeling van de Tuinen van West, terug op het landelijk gebied
Vervolg bijeenkomst 5 juni
Vragen uit de zaal
Na de inleiding door Jaasma was het tijd voor vragen die werden beantwoord door Tamar Frankfurther. De eerste vragensteller wilde weten wie nu eigenlijk de opdrachtgever was voor deze hele exercitie. Formeel is dat het Stadsdeel Osdorp, die dit echter heeft gedaan in nauw overleg met de Dorpsraad. Het Stadsdeel draagt wel formeel alle verantwoordelijkheid.
In een reactie uit de zaal hierop werd gewezen op het feit dat Stadsdeel Slotervaart ook bezig is met een vergelijkbare actie en dat het handig zou zijn als de Dorpsraad ook daar de vinger aan de pols zou houden. Tevens wees hij er op dat het Milieucentrum Amsterdam cursussen verzorgt voor burgers over hoe dit soort plannen te beoordelen en becommentariëren. Volgens Frankfurther zijn er al contacten met Slotervaart, in het bijzonder in verband met de Sloterweg buiten het dorp.
Keukencentrum en de Welstandscommissie
Volgende vraag betrof het blokje huizen op het terrein van het voormalig keukencentrum op Sloterweg 1246. Diverse mensen uit de zaal vroegen zich af wie heeft besloten dat dit blok, dat totaal niet past in de omgeving, gebouwd kon worden. Was er geen Welstandscommissie die dit beoordeeld heeft? Een vraag die een uitgebreide discussie tot gevolg had. Het werd duidelijk dat de Dorpsraad zich sterk verzet heeft tegen het ontwerp en de bouw, evenals diverse omwonenden op persoonlijke titel. Maar naar verluid is het vooral de toenmalige Stadsdeelvoorzitter geweest die de zaak heeft doorgedrukt. En verder is het volgens Jaasma zo dat Welstandscommissies (er zijn er meerdere in Amsterdam) voor het overgrote deel bevolkt worden door architecten. En architecten kijken nu eenmaal anders naar een bouwwerk dan gewone burgers. In feite telt de mening van de burger nauwelijks. En we moeten niet vergeten dat welstand voor een deel een kwestie van smaak is. En over smaak is het nu eenmaal moeilijk twisten. Maar zoals zo vaak heeft ook hier het nadeel weer een voordeel. De kwestie rond 1246 heeft veel ogen geopend, ook bij de deelraad. Daarom is het noodzakelijk en zinvol dat iedereen gebruik maakt van zijn recht op inspraak bij toekomstige projecten. En inspreken kan zowel bij de Deelraad als bij de Welstandscommissies. Wel moet men voor ogen houden dat als er gebouwd wordt binnen de regels van een bestemmingsplan men weinig juridische gronden heeft om de bouw tegen te houden. Daarom is het zo belangrijk dat er een goed bestemmingsplan komt, met daaraan gekoppeld de cultuurhistorische verkenning.
Je vraagt je af, zo stelde een van de aanwezigen, of je als eigenaar zelf nog iets kan beslissen over wat je bouwt. Mag je naar eigen smaak iets bouwen of bepaalt de welstandscommissie dat? Volgens Jaasma mag je nog veel zelf beslissen, zolang het binnen de kaders is van het bestemmingsplan. Daarom nogmaals de oproep om ervoor te zorgen dat er een goed bestemmingsplan komt, met daaraan gekoppeld de verkenning.
Een andere vragensteller vroeg zich af over welk dorp we eigenlijk praten. Is dat het dorp van 50, 100 of duizend jaar geleden? Het antwoord hierop was duidelijk. We praten over het dorp zoals het nu is, met al zijn facetten. De verkenning moeten we zien als een soort nul-meting die vastlegt hoe de zaken er nu voorstaan. We willen niet terugkijken maar vooruit, behouden wat waardevol is en verbeteren wat verbeterd kan worden.
Tot slot van dit onderdeel deed een der aanwezigen een oproep om te proberen projectontwikkelaars zoveel mogelijk buiten de deur te houden. Werk met lokale bouwers stelde hij, die houden meer rekening met het dorp. Uit de discussie werd duidelijk dat zoiets niet heel gemakkelijk is, maar dat je heel veel vervelende ontwikkelingen kunt uitsluiten door de zaken goed te regelen in het bestemmingsplan. Denk daarbij aan bouwhoogtes, bouwrichting, materiaalgebruik etc.
Stemmingen
Na de discussie werd het tijd om de stemmingen te peilen. De aanwezigen konden met behulp van groene en rode kaarten aangeven of zij het eens waren met een bepaalde stelling. De stellingen gingen over bouwhoogtes, zichtlijnen, verkavelingsstructuur, water en sloten en tot slot de aanwijzing tot beschermd dorpsgezicht.
Stellingen 1 en 2 gingen over de aflopende bouwhoogtes en de zichtlijnen. Met andere woorden, de hoogste bebouwing aan de straatkant en dan aflopende naar de achterzijde om de zichtlijnen van buiten het dorp in stand te houden. De stemming hierover was niet helemaal eenduidig. Vrijwel iedereen stemde vóór het openhouden van de zichtlijnen, maar een zestal personen vond de stelling over de bouwhoogtes blijkbaar te rigide en stemde daarom tegen.
Meer eenheid was er over stelling 3, het in stand houden van de verkavelingsstructuur. Dat wil zeggen dat de huizen zo veel mogelijk met het gezicht naar de Sloterweg worden gebouwd en de stegenstructuur in stand blijft. Slechts één persoon stemde tegen.
Stelling 4 betrof de waterlopen en sloten in en rond het dorp. Veel water in het dorp dreigt te verdwijnen of is al verdwenen. Vooral door het dempen van sloten en het bouwen van dammen in plaats van bruggen. Op de vraag of we de sloten zoveel mogelijk open moeten houden en zo mogelijk weer uitbreiden was een onverbloemd “ja”. Geen enkele tegenstem.
De laatste stelling ging over de vraag of de Dorpsraad zich zou moeten inzetten om van Sloten een ‘Beschermd Dorpsgezicht op Gemeentelijk Niveau’ te maken. Voordeel daarvan is dat je nog wat meer mogelijkheden krijgt om ongewenste ontwikkelingen tegen te gaan. De reactie was overwegend positief: 90% was voorstander.
Arie van Genderen
Bron: Westerpost, 13 juni 2007.