Klankbordgroep Oud Osdorp: “Jarenlang rekken en vertragen zonder resultaat”
Vier jaar lang was Oud Osdorper Hans de Waal de voortrekker van de Klankbordgroep Oud Osdorp en namens de bewoners van de Osdorperweg de spreekbuis in het overleg met de gemeente om de weg verkeersveilig te krijgen. Samen met drie andere bewoners van de Osdorperweg, onder wie Joke Westerhof, vormde hij de ‘kerngroep’ waarbij wisselend andere bewoners zich aansloten.
De emmer was vol
De voortgang in het overleg was niet alleen moeizaam en frustrerend, vooral het toenemende gevoel door de gemeente als ‘participatie-vee’ te worden gebruikt deed hen uiteindelijk de das om. De laatste uitnodiging van de gemeente op 30 september 2022 was de bekende druppel, die ervoor zorgde dat de groep unaniem besloot om uit het overleg met de gemeente te stappen. “Het was onmogelijk om voor de inmiddels genomen besluiten als klankbordgroep medeverantwoordelijk gehouden te worden. Daarom restte ons nog maar één ‘keuze’: er meteen mee kappen…” Hoog tijd dus voor een interview met Hans de Waal en Joke Westerhof.
Meermalen was Hans de Waal inspreker tijdens de openbare vergadering van de Stadsdeelcommissie Nieuw-West.
Hoe kwam je in de Klankbordgroep terecht?
Hans: “Begin 2018 kwam de gemeente met het onzalige plan een apart fietspad voor beide richtingen naast de westzijde van de Osdorperweg aan te leggen. Daarvoor moesten de huidige sloot en het voetpad opschuiven met als gevolg dat het dijklichaam van de weg moest worden verbreed. Niet alleen landschappelijk, maar ook voor de verkeersveiligheid van de fietsers was dit een onmogelijk plan. Het hield alleen maar rekening met doorgaand fietsverkeer en er waren geen dwarsverbindingen voor fietsers naar de andere zijde om bij de gewenste inrit te komen. Voor de vele bewoners van de oostzijde waren maar enkele dwarsverbindingen voor fietsers om naar de andere zijde bij het zogenaamde ‘veilige’ fietspad te komen. Om nog maar te zwijgen van alle inritten naar huizen en bedrijven waarvan de hellingen steiler zouden moeten worden. De Osdorperweg zou dan een tweebaansweg voor auto’s worden en dat zou de rijsnelheid alleen maar zou verhogen. Kortom, dit plan stond haaks op de uitgangspunten die later zouden worden geformuleerd. Dat was dus voor mij dé reden om via de klankbordgroep te proberen iet te bereiken, om wél iets te doen om de verkeersveiligheid te verbeteren.”
En hoe kwamen die uitgangspunten tot stand?
Hans: “Ten eerste vond ik het heel vreemd dat die uitgangspunten pas hierna werden geagendeerd. Dat voelt dan alsof we weer helemaal van voren af aan moesten beginnen. Uiteindelijk zijn we er in meegegaan om de zogeheten Nota van Uitgangspunten mee te helpen formuleren. Deze zou dan de basis moeten gaan vormen van waaruit je de bijbehorende maatregelen gaat bedenken.”
Waren jullie het eens met de geformuleerde uitgangspunten?
Hans: “In de meeste uitgangspunten konden we ons goed vinden, zoals het weren van doorgaand verkeer en het afremmen van de snelheid. Maar we waren enorm verbaast dat het lijstje met uitgangspunten overduidelijke tegenstrijdigheden bevatte: zoals dat de weg technisch geschikt moest worden gemaakt voor zwaar vrachtverkeer. En dat terwijl er al bijna 60 jaar een inrijverbod geldt voor zwaar vrachtverkeer. We hebben toen een uitgebreide zienswijze en zelfs een raadsadres ingediend, waarop de ambtenarij kwam met een uitslag van een draagvlakmeting onder zowel Halfweg/Zwanenburg alsook een groot deel van Ookmeer. We werden er niet veel wijzer van en pal daarop is de nota goedgekeurd.”
Maar de Osdorperweg valt toch onder een bepaalde wegcategorie?
Hans: “Ja, precies! De Osdorperweg heeft de door de gemeente zelf vastgestelde status van ‘erftoegangsweg’ en de aanwijzing als ‘Hoofdnet Fiets’. Beide onderstrepen dat deze weg niet geschikt is en ook niet geschikt gemaakt mag worden voor doorgaand verkeer. En zéker niet voor zwaar vrachtverkeer. En al helemaal niet omdat er al 60 jaar verbodsborden staan voor zwaar vrachtverkeer.”
Wat moet de gemeente bezield hebben om hierin mee te gaan?
Hans: “We hebben duidelijk het gevoel dat er ondernemers zijn die in een-op-een-contacten met de gemeente zaken geregeld proberen te krijgen. Het vervelende is dat het niet in een open dialoog met alle betrokkenen gebeurt en dat het op stadsdeel- en gemeenteniveau de schijn krijgt van achterkamertjespolitiek. Ik zou anders niet kunnen verklaren waarom de gemeente c.q. het stadsdeel in een uitgangspuntennota zulke tegenstrijdigheden aan ons voorstelt. En ook waarom deze uitgangspunten niet sporen met de toegekende status van ‘erftoegangsweg’ en ‘Hoofdnet Fiets’.”
Welke maatregelen hebben jullie concreet aangedragen om de veiligheid te garanderen?
Hans: “Camera’s! In de afgelopen jaren hebben we gepleit voor een knip, al of niet voor iedereen of alleen voor doorgaand verkeer; een systeem zoals in Sloten en Nieuw Sloten binnenkort wordt ingevoerd. We waren ook te porren voor een minder ingewikkelde aanpak, zoals een snelheidsbeperking voor de hele Osdorperweg van 30 km/h. Maar dan wél met permanente snelheidscontrole en het liefst met trajectcontrole. Op deze wijze garandeer je het beste dat je het hele traject van 30 km/h onder controle krijgt. Er zijn steeds meer gemeentes die deze werkwijze toepassen, dus waarom hier niet?”
Als 30 km/h met camerahandhaving de oplossing is, waarom lukt dat dan niet?
Hans: “Borden met 30 km/h plaatsen gaat zeker lukken, maar de gemeente gaat nooit handhaven. Dat wordt openlijk door het stadsdeel en de gemeente uitgedragen. We hebben dit ook al gezien bij eerdere maatregelen, zoals het verbod op zwaar vrachtverkeer sinds 1963 en het inrijverbod voor auto’s tijdens spitsuren sinds 2014. In beide gevallen zegt de gemeente openlijk: “Dit handhaven we niet.” En dan speelt nog mee wat portefeuillehouder Türkkol vorige week op de SDC-vergadering zei, namelijk dat de politie destijds niet betrokken is geweest bij de besluitvorming van een verbod en om die reden ook niet gaat handhaven. Dat is toch wel een heel stuitende reactie op overheidsniveau!”
Wat vindt de politiek van dit alles? Kunnen jullie daar jullie ei nog kwijt?
Hans: “Met de politieke vertegenwoordigers in de stadsdeelcommissie (SDC) Nieuw-West hebben we zeker goede contacten. Regelmatig springen zij voor ons in de bres. Ik denk dan aan de SDC-vergadering van februari 2022 waar dankzij de mondelinge vragen van enkele partijen met meerderheid een motie werd aangenomen om op de Osdorperweg een knip in te voeren en een maximum van 30 km/h. De teleurstelling kwam daarna, toen het toenmalige DB te kennen gaf deze motie naast zich neer te leggen en een andere weg te bewandelen: wéér uitstel, wéér nieuw onderzoek, rekken en vertragen, zonder resultaat! En zo zijn we al jaren bezig met alles voor ons uit te schuiven en de onveiligheid blijft totdat het een keer écht misgaat.” Een blamage voor de democratie en ons openbaar bestuur…”
Had je niet de neiging om die lui eens goed wakker te schudden?
Hans: “Dat heb ik volgens mij zeker gedaan. Onder andere door in het afgelopen voorjaar tweemaal in te spreken op de openbare SDC-vergadering. De eerste keer heb ik aan de hand van afbeeldingen de onveiligheid nog weer eens aangetoond met de opmerking dat er nu daadwerkelijk aangepakt moet worden. De tweede keer was ik er om te vertellen dat ik ermee ga stoppen, omdat er in die tussentijd echt helemaal niets was gebeurd! Ik heb toen de DB-voorzitter Emre Ünver voorgehouden dat hij bij een ernstig ongeluk persoonlijk verantwoordelijk is voor deze situatie, puur omdat actie achterwege blijft. Zijn toezegging om na de vakantie samen met de nieuwe portefeuillehouder Nazmi Türkkol bij mij langs te komen om de situatie persoonlijk te bekijken, is hij overigens nagekomen. Ook de SDC is nog met een delegatie langs geweest. Ik moet eerlijk zeggen dat Ünver wel even schrok van een te zware vrachtwagen die de voorrangsregel bij de versmalling duidelijk zichtbaar bruut aan zijn laars lapte en vlak langs ons gezelschap denderde met duidelijk te hoge snelheid… En even verderop haalde die reusachtige vrachtwagen ook nog ‘even’ een fietser in. Vroeg of laat gaat het hier fout.”
En is de nieuwe portefeuillehouder na dat bezoek tot inkeer gekomen?
Hans: “Ik hoopte dat te mogen horen tijdens de laatste SDC-vergadering begin oktober. Maar zijn reactie op diverse vragen van de SDC-leden, o.a. van Piet Boon van GBW!, vond ik tegenvallen. Het was hetzelfde verhaal dat Ünver vóór de vakantie ook al vertelde over de aanpak: “Eerst opknappen, dan een jaar monitoren of er meer of minder dan 6.000 auto’s langskomen, en dan pas bekijken naar b.v. een knip.” Het zou juist een uitgelezen kans zijn geweest om direct na 7 maanden onderhoud waarbij het verkeer al die tijd tóch al moet omrijden deze gewoonte daarna voort te zetten door bij de heropening doorgaand verkeer te weren of te ontmoedigen.”
Borden genoeg langs de Osdorperweg, maar van handhaving is nooit sprake geweest…
Vertrouwen naar nulpunt
Ook Joke Westerhof, bewoonster van de Osdorperweg, ziet geen heil meer in verdere samenwerking met de gemeente.
Joke: “Ik zit nu 23 jaar in verschillende actiegroepen, waaronder de Klankbordgroep. We hebben ons al die tijd ingezet om dit gebied landelijk te houden en om deze oude veendijk veiliger en leefbaarder te maken voor met name het langzame verkeer en haar bewoners. Maar nu is ook mijn vertrouwen in de lokale politiek tot een nulpunt gedaald. De zogenaamde tussentijdse oplossingen om bewoners tegemoet te komen hebben niet gewerkt. Vaak werd juist het tegenovergestelde bereikt. Dit geldt zeker voor de huidige wegversmalling vlak voor mijn voordeur. Bijna dagelijks gaat het hier wel een keer bijna mis. Zelf ben ik hier op een haartje na geschept door een auto die nog snel even er doorheen schoot en tegelijkertijd moest uitwijken. Deze dagelijkse praktijk in combinatie met het niet willen handhaven en de wijze waarop nu het groot onderhoud wordt aangepakt (dat de weg nu geschikt gemaakt wordt voor zwaar vrachtverkeer) doet voor mij de emmer overlopen.”
Ik ga verhuizen
Joke: “Ik ben een van de bewoners aan de Osdorperweg die over een week gaat verhuizen uit angst voor mijn veiligheid in de nabije toekomst en voor de staat van mijn woning. Ik ben, als 70-jarige, nu nog mobiel en neem hier enkel en alleen als fietser deel aan het verkeer. Ik had hier graag veilig oud willen worden in deze, weliswaar steeds minder mooie, landelijke omgeving.
Ook mijn buren met kleine kinderen hebben hun huis onlangs te koop aangeboden. De weg is in de loop der jaren steeds meer een racebaan geworden en ook het trillen en schudden van de woningen in de oude dorpskern is alleen maar toegenomen.”
Ook Hans de Waal denkt erover op termijn te gaan verhuizen: “Het langsrazende verkeer waaraan al jaren niets wordt gedaan bederft steeds meer mijn woongenot. Net zoals Joke en enkele andere gezinnen kijken ook wij uit naar een verkeersveiliger locatie om zonder angst veilig oud te worden.”
Gemeente negeert eigen regels Joke: “Het gaat allang niet meer om het welzijn van de burger, maar om het financieel / economisch belang van in ieder geval (enkele) ondernemers hier aan de weg. Zelfs bestemmingsplannen worden hiervoor aangepast om bijvoorbeeld twee woningen te mogen bouwen op de Oude Begraafplaats, een kavel van de Parochie in het landelijk gebied. Bovendien wordt er hier ook afgeweken van het eigen Amsterdamse beleid wat betreft autoluw, de 30 km/h-zone en het Hoofdnet en Plusnet Fiets.”
Geschoffeerd over festivalbeleid Hans: “Nu we het toch over het gemeentelijk beleid in het algemeen hebben, wil ik nog even de Polderheuvel noemen. Op dit terrein hier in de ‘Tuinen van West’ is enkele jaren terug in samenspraak met de bewoners een plan voor kleinschalige festivals vastgesteld. Twee jaar terug kwam de burgemeester daar opeens eenzijdig op terug om meer en grotere festivals toe te staan. Als bewoners die toen deelnamen aan de participatie voelden we ons toen behoorlijk geschoffeerd. Nog nauwelijks hiervan bekomen, werd ons als klap op de vuurpijl daarna gevraagd of we zitting wilden nemen aan een zogeheten ‘dialoogtafel’ om nieuw beleid hiervoor te ontwikkelen!”
Voor de show meedoen aan participatie?
En Hans vervolgt: “Met de Osdorperweg gebeurt nu hetzelfde: De gemeente neemt een besluit over een tegenstrijdig uitgangspunt, namelijk om zwaar vrachtverkeer te gaan toelaten. En daarná vraagt de gemeente ons om mee te denken over de uitwerking van de uitgangspunten. De uitvoerder heeft de opdracht al binnen. Meedenken is dus alleen maar voor de show en invulling van de participatieverplichting. NO WAY dat ik me hiervoor laat gebruiken en dus medeverantwoordelijk zou zijn voor de levensgevaarlijke nieuwe Osdorperweg!”
Zwaar vrachtverkeer in beide richtingen, alsof de verbodsborden niet gelden…
Participatie-vee
Joke: “Ja, Hans heeft gelijk. Het is echt wachten, hoe erg dat ook klinkt, op een dodelijk ongeval. Het schijnt zo te zijn dat de gemeente Amsterdam daarna pas de juiste actie gaat ondernemen. Tot die tijd worden wij, de bewoners van Oud Osdorp, kennelijk alleen aangehoord en gebruikt om te voldoen aan de participatiewet. En ze geloven ons niet. Zelfs aangenomen moties van de stadsdeelcommissie worden genegeerd. Men bedenkt aan de lopende band nieuwe (oude) plannen en voert onderzoeken (opnieuw) uit. Zo wordt de Osdorperweg nooit leefbaarder, veiliger en trillingvrij; toch het beoogde resultaat. En dat allemaal op kosten van onze belastingcenten! Nogmaals, mijn vertrouwen in de lokale politiek is volledig weg.”
Hans: “Met het geplande, extra dure (nieuwe zware funderingen) groot onderhoud en de nieuwe inrichting zonder handhaving creëert de gemeente willens en wetens een levensgevaarlijke weg. Wij als kernteam passen ervoor om daarvoor nog langer medeverantwoordelijk te zijn via zogenaamd bewonersoverleg of bewonersparticipatie dat in onze ogen alleen maar gebruikt wordt om een administratieve verplichting in te vullen. Dit voelt alsof wij participatie-vee zijn.”
Hoe nu verder?
Hoe de participatie vanuit de bewoners een vervolg gaat krijgen is de vraag die nu bij gemeente en stadsdeel op tafel zal liggen. Bewonersparticipatie bij veranderingen in de leefomgeving is nu eenmaal vanuit de overheid een vast gegeven waaraan voldaan moet worden. De Klankbordgroep Oud Osdorp heeft deze functie jarenlang vervuld totdat deze per 1 oktober 2022 werd beëindigd. De vraag is of na alle negatieve ervaringen andere bewoners opstaan, die zich hiervoor gaan lenen.
In ieder geval is de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp in het landelijk gebied van Oud Osdorp al sinds 1963 de door de bewoners gekozen vertegenwoordiging – en als zodanig ook formeel de gesprekspartner – van de overheid. En het strekt in ieder geval tot optimisme dat de helft van de huidige dorpsraadleden woonachtig is op de Osdorperweg…
Hans: “Maar ook de Dorpsraad kan niet altijd op tegen de macht van de juristen van ondernemers. Daar zijn al verscheidene voorbeelden van. Ik stop er in ieder geval mee, en met mij zo’n zestig bewoners die ik in een mailgroep had. Wie er daarnaast overblijft moet zich terdege bedenken dat het een verhaal is met een heel lange historie. Ik hoop straks mijn huis te verkopen aan een goede advocaat met op de fiets schoolgaande kinderen…”
Theo Durenkamp; 13 oktober 2022.
Zie ook: Afscheidsbrief van Klankbordgroep Oud Osdorp (KOO) en het vervolg
Zie ook: www.theodurenkamp.nl/artikelen/interview-met-klankbordgroep-daarom-stoppen-wij-ermee