It’s the economy, stupid

Aan deze campagnekreet van Bill Clinton uit 1992 moest ik denken toen ik afgelopen week vernam van het voornemen van Burgemeester en Wethouders om de 3 arbeiderswoningen aan de Sloterweg tegenover Zomerlust te slopen en te vervangen door 4 zelfbouwwoningen. Dit kavel is in de jaren vijftig in het bezit van de gemeente gekomen, overigens zonder dat daar enige reden of noodzaak voor was.

Oorspronkelijk behoorden deze drie arbeiderswoningen op nrs 711, 713 en 715 bij de boerderij Zomerlust van Jan Rijnierse. Nu ziet de gemeente haar kans schoon om dit beeldbepalende ensemble van de Sloterweg, op een ruim erf grenzend aan het “Wilde Bos” te gelde te maken. Maar wat wordt er kwijtgespeeld, is de geldelijke opbrengst wel winst, of wordt er maatschappelijk gezien, verlies geleden?

De kaalslag die begin jaren vijftig plaatsvond langs de Sloterweg stopte bij boerderij Zomerlust aan de noordzijde, en bij boerderij van Klaveren (Manege de Ruif), aan de zuidzijde van de Sloterweg. Dat was het gevolg van een gerechtelijke procedure van eerdergenoemde Jan Rijnierse tegen de gemeente Amsterdam. De rechter oordeelde dat onteigening en sloop onrechtmatig is wanneer er geen plannen bestaan wat vervolgens moet gebeuren. Veel erven van gesloopte boerderijen en woningen langs de Sloterweg zijn tientallen jaren braak blijven liggen.

Het is bijzonder cynisch en tragisch wanneer twee generaties later alsnog sloop van cultuur-historisch belangwekkende bebouwing langs de Sloterweg plaats gaat vinden. De agrarische geschiedenis van Sloten en omgeving raakt weer verder uit het zicht.

Noodzakelijk maar niet voldoende
Economie is een noodzakelijk gegeven voor het maatschappelijk leven, om te kunnen voorzien in de levensbehoeften van mensen. Maar er is meer nodig om van een gemeenschap te kunnen spreken. Een aspect daarvan is het gedeelde verleden waardoor huidige en toekomstige generaties kunnen begrijpen hoe het allemaal zo is gekomen. Op het niveau van Amsterdam kan je gaan inzien en doorgronden hoe de stad is gegroeid tot wat ze nu is. Wat doet die middeleeuwse polderweg te midden van de nieuwbouw? Hoe komt onze stad aan die keizerskroon? Waar haalden de stadsbewoners hun voedsel vandaan? Vragen waarop langs de Sloterweg antwoord kan worden gevonden.

De Roode Leeuw

Op de plek van de drie arbeidershuisjes heeft vanaf 1636, wanneer de Riekerpolder is aangelegd, tot aan de Franse tijd, 1795, herberg/uitspanning de Roode Leeuw gestaan. Halverwege Sloten en de Overtoom een welkome rustplaats die later wat ongunstig bekend kwam te staan. Wellicht dat de oude funderingen ook voor de arbeidershuisjes gebruikt zijn, de oude tekeningen laten een aardig gelijkend bouwwerk zien. In elk geval verliest men bij sloop en vervanging door karakterloze nieuwbouw weer een tot de verbeelding sprekende plek. Wat deftig gezegd: lieu de memoire, plek van herinnering. Weer wordt het lastiger te begrijpen hoe het heden tot stand gekomen is. Het aardige gevelsteentje van de herberg bevindt zich op de binnenplaats van het huis met de hoofden aan de Keizersgracht. Misschien kan dat weer ter plekke aangebracht worden.

Wat te doen?

Op https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2016-50221.html kunt u de stukken inzien en waar u bezwaren kunt indienen. Onder de huidige wetgeving zijn de mogelijkheden van burgers sterk beperkt, waardoor eigenlijk alleen politieke actie wat kan bewerkstelligen. Wellicht dat de dorpsraad hierin een rol kan spelen. Let u dus goed op als u langs de Sloterweg komt, het kan de laatste keer zijn dat u de aardige witte huisjes met het rode pannendak ziet. Maar het zou eeuwig zonde zijn als hier straks een viertal huizen gebouwd worden die geen enkele verbinding hebben met de historie van de Sloterweg. Zoals op het terrein van de voormalige politieschool nu gebeurt. Maar daar was alle historie allang in de jaren vijftig met de grond gelijk gemaakt.

Nico Jansen

Uit: de Westerpost van 28 september 2016.