Gedenksteen onthuld door burgemeester Femke Halsema
Op vrijdag 16 september 2022 heeft de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema samen met Sjoerd Jaasma, voorzitter van de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp, de gedenksteen onthuld ter gelegenheid van 100 jaar annexatie van de gemeente Sloten in 1921.
Toen de vlaggen met het wapen van de voormalige gemeente Sloten verwijderd waren, werden meteen ook beide gerestaureerde deurtjes van het Energiebedrijf Amsterdam (later GEB) zichtbaar. Dit evenement gemist of nog even terugkijken? De onthulling is gefilmd door Janine Kerste en Tamar Frankfurther. Vincent van Rijn maakte een reportage voor het Radio 1 Journaal.
De Politie leidde doorgaand autoverkeer via de Osdorperweg en liet fietsers en scooteraars afstappen bij de Ditlaar en Osdorperweg. Daardoor konden alle belangstellenden tijdens de plechtigheid veilig op de Sloterweg staan.
Na de onthulling van de gedenksteen en de GEB-deurtjes v.l.n.r.: Dorpsraadvoorzitter Sjoerd Jaasma, burgemeester Femke Halsema, DB-lid stadsdeel Nieuw-West Sandra Doevendans en voormalig Slotenaar en initiatiefnemer Guido Frankfurther.
Foto: Tamar Frankfurther.
Gerestaureerde GEB-deurtjes
De deurtjes zijn grondig gerestaureerd en teruggeplaatst op hun hun originele plekken in de muur naast het Politiebureautje van Sloten. Achter het linker deurtje bevindt zich een originele bedrijfstelefoon uit 1932 en achter het rechter een inmiddels afgesloten tijdscapsule met herinneringen van dorpsbewoners anno nu.
Burgemeester Femke Halsema test de oude bedrijfstelefoon (1932) meteen even uit. Op verzoek kan dorpsveldwachter Ben Meijer het linker deurtje voortaan voor u openen, zodat ook u de telefoon kunt zien (en onder het naar boven geklapte deurtje droog kunt nep-bellen). Foto: Erik Swierstra.
Geen feestdag, wel een feestelijke dag
Vanwege de verwachte regen vonden de toespraken voorafgaand aan de onthulling plaats in de Sloterkerk. Initiatiefnemer Guido Frankfurther: “De kerk heette ons meteen na één telefoontje gastvrij welkom in de kerk. Het was een feestelijke dag, maar ik noemde in mijn toespraak deze dag opzettelijk geen ‘feestdag, maar ook geen dag om te treuren’. Er was immers veel te doen om de annexatie 101 jaar geleden.” In zijn toespraak vertelde Guido dat de annexatie goede ontwikkelingen met zich heeft meegebracht, maar, zo zei hij ” de nadelen hebben we hier ook ondervonden. Na annexatie kregen de Slotenaren versneld toegang tot de grootstedelijke nutsvoorzieningen, maar verdwenen door de grootschalige woningbouw en komst van winkelcentra in de buurt, uiteindelijk ook alle meer dan 20 winkels op het dorp.”
Guido Frankfurther spreekt de aanwezigen toe in de Sloterkerk: “Zoals bekend is Sloten bijna 1.000 jaar oud, terwijl Amsterdam op 27 oktober slechts 747 jaar wordt.”.
Foto: Tamar Frankfurther.
Kritische tekst op gedenksteen
Op de steen is een citaat uit de krant De Standaard van 31 december 1920 opgenomen: “Waarlijk, ’t platteland wordt er niet mooier en beter op wanneer ’t wordt omhangen met grootsteedsche kledij.” Het overgrote deel van de inwoners van de gemeente Sloten was destijds tegen de annexatie door Amsterdam. Dat die toch kon worden doorgedrukt in Den Haag kwam door slinks optreden van een Slotense wethouder die tegelijkertijd ook lid was van de Tweede Kamer. Sindsdien werd hij daarom ‘De verrader van Sloten’ genoemd. Om recht te doen aan de gevoelens van de Slotenaren koos Guido ervoor om die kritische uitspraak van 100 jaar gelden bovenaan op de steen te laten ingraveren.
De gedenksteen vormt voortaan een nieuwe bezienswaardigheid in de muur naast het Slotense Politiebureautje. Foto: Guido Frankfurther.
Burgemeester: “Bewaar prachtige historie en tradities van Sloten”
Burgemeester Femke Halsema stelde zich in haar toespraak – met een kwinkslag – bescheiden op en stelde zich voor als ‘voorzitter van de dorpsraad van een buitenwijk van Sloten’. Daarmee liet zij duidelijk merken dat zij zich maar al te goed realiseerde dat de gemeente Sloten ten tijde van de annexatie veel groter was dan Amsterdam.
Halsema: “Het zegt ook wel iets over de spreekwoordelijke arrogantie van Amsterdam dat wij deze roemruchte oude en hele grote plaats geannexeerd hebben. In het woord ‘annexatie’ zit een zekere mate van agressie. En laat ik u dan ook wel heel erg hartelijk bedanken dat u bij ons, kleinsteedse buitenwijk van deze prachtige plaats, wilt horen. Ik denk dat we inmiddels meer dan honderd jaar verder aardig versmolten zijn, maar zonder dat Sloten ooit haar prachtige en dorpse kern verloren is.”
De burgemeester stak niet onder stoelen of banken dat zij het van groot belang vindt dat de cultuurhistorie en het Beschermde Dorpsgezicht Sloten bescherming verdienen: “En ik vind het prachtig dat een grote stad als Amsterdam, want we zijn wel gegroeid sindsdien, dat wij ook nog zulke prachtige plekken binnen onze gemeentegrenzen hebben. Ik denk dat het Amsterdam blijvend verrijkt dat er dorpse kernen zijn met een eigen sfeer en eigen traditie en ik hoop dat Sloten ook de komende honderd jaar zijn prachtige historie en tradities mag bewaren.” De burgemeester beloofde nog eens terug te komen naar Sloten voor een uitgebreider bezoek met een rondleiding, waar nu helaas geen tijd voor was.
Burgemeester Femke Halsema was erg gecharmeerd van de mooie historische Slotense dorpskern. Foto: Janine Kerste.
Dank aan de sponsoren
De productie van de gedenksteen en de restauratie van de GEB-deurtjes hadden niet gerealiseerd kunnen worden zonder de ruimhartige bijdragen en hulp van vele inwoners en bedrijven uit het dorpsraadgebied en daarbuiten, diverse medewerkers van Alliander, de afdeling Openbare Verlichting van de gemeente Amsterdam, stadsdeel Nieuw-West, de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen, de Dorpsraad Sloten-Oud-Osdorp en zijn werkgroep Historie.
Tamar Frankfurther; 17 september 2022.
Zie ook: Oud-dorpsraadlid komt met voorstel gedenksteen ‘Sloten 100 jaar geannexeerd
Zie ook: Oude GEB-deurtjes achter de brandmelder worden gerestaureerd
Zie ook: De annexatie door Amsterdam sleurde Sloten de twintigste eeuw in. Het Parool 26 augustus 2022
* Overzicht artikelen over gedenksteen ‘Sloten 100 jaar geannexeerd en GEB-deurtjes in Sloten (pdf)