Een beschermd dorpsgezicht voor Sloten

Elk jaar bepaalt stadsdeel Nieuw-West welke buurten extra geld en aandacht nodig hebben voor extra aanpak. Alles staat beschreven in zogenoemde gebiedsplannen. In een serie vertellen bewoners over hun aandeel in een stukje van die plannen. Deze week: Tamar Frankfurther over de lange weg om Sloten een gemeentelijk beschermd dorpsgezicht te geven.

Door: Shirley Brandeis

“Voor dit interview ben ik eens gaan rekenen. Ik zet me al heel wat jaren in voor Sloten. Op mijn zeventiende deed ik mijn eerste zelfstandige actie. Ik zit dus 35 jaar ‘in het vak’. Die eerste keer naar de Stopera, om in te spreken, was spannend. Samen met een grote groep Slotenaren maakte ik me hard voor de dorpsnaam Sloten, die al duizend jaar onze naam is. De gemeente wilde de nieuwbouwwijk verderop voortaan Sloten noemen, en ons Oud Sloten. Dat pikten we niet. “Zou jij dat niet willen regelen?” vroeg mijn vader, P. Hans Frankfurther, die zelf menig actie, veelal met succes, voerde. Saartje en Bromsnor

“We gingen dus in de Stopera inspreken over het behoud van onze naam. Natuurlijk hadden we onze Slotenvlaggen bij ons. Ook de dominee en de pastoor waren van de partij. “Straks komen Saartje en Bromsnor ook nog,” giechelde toenmalig commissievoorzitter Annemarie Grewel. We werden gehoord: het dorp behield de naam en de nieuwe wijk werd Nieuw Sloten genoemd. Ik weet inmiddels: als je ergens voor strijdt moet je een lange adem hebben.”

Alle stemmen
“Met de wens om Sloten de status van ‘beschermd dorpsgezicht’ te geven, zijn we bijna twintig jaar bezig geweest. Het begon met een prijsvraag van het toenmalige stadsdeel Osdorp. Eind jaren negentig konden bewoners ideeën indienen voor projecten waar het stadsdeel geld en energie in zou steken. De bewoners kozen dan uiteindelijk welk plan uitgevoerd moest worden. Slotenaar Anne Nicolai kwam met het idee van het beschermd dorpsgezicht. In de stemronde kreeg dit voorstel zo’n beetje alle stemmen.”

Geen daadkracht
“En nu is het 2017, vele jaren later. Er moest eerst een cultuurhistorische verkenning komen, met daarin alle waarden van Sloten. Dat deed Bureau Monumenten en Archeologie in 2002. In mijn onnozelheid dacht ik dat we er toen al waren, maar het was daarna weer heel lang stil. Daadkracht bij het toenmalige stadsdeel Osdorp bleef jammer genoeg uit.”

Hamerslag
“Stadsdeel Osdorp werd Nieuw-West en er gebeurde – ondanks herhaaldelijk aandringen – niets. Toen de mensen die eerst in de oppositie zaten, waaronder Achmed Baâdoud, in het dagelijks bestuur kwamen, kwam er eindelijk beweging. Eind 2013, vlak voordat de toenmalige stadsdeelraad voortaan minder te zeggen zou krijgen, verzamelde een grote groep dorpelingen binnen een week huisaan-huis 249 steunbetuigingen. Zo zag de politiek bewezen dat het dorp zijn beschermd gezicht écht wilde. Nu, vier jaar later, heeft Bureau Monumenten en Archeologie veel werk verzet en is de bestuurscommissie akkoord. In het gebiedsplan van het stadsdeel stond het al zwart op wit: ‘Om het eigen karakter van Sloten te behouden dragen we Sloten voor als beschermd dorpsgezicht en wijzen we verschillende gemeentelijke monumenten aan.’ Op 18 oktober werd het beschermd gezicht unaniem aangenomen en officieel bekrachtigd met een hamerslag.”

Unieke karakter
“De status van gemeentelijk beschermd dorpsgezicht draagt samen met het bestemmingsplan bij aan de bescherming van het dorp Sloten. Het gaat dan om de stedenbouwkundige en cultuurhistorische waarden: de nog gave structuur, het silhouet van het dorp, de stegen met doorzicht naar het lager gelegen groen en de sloten in en rond het dorp. Allemaal bijzondere waarden binnen de steeds meer verstedelijkte omgeving. En niet onbelangrijk: het behouden van het unieke karakter van Sloten heeft ook positieve invloed op de wijken daar omheen.”

Asterix en Obelix
“We voelen ons hier soms als Asterix en Obelix in hun dorpje in Gallië, maar dan zonder toverdrank. Sloten werd bijna een eeuw geleden geannexeerd door Amsterdam, maar is altijd een dorp in de stad gebleven. Ik woon er al mijn hele leven en wil graag dat mensen blijven genieten van deze plek. Een dorp met een echte molen en een oude dorpskern waar je aan de authentieke gevels nog kunt zien dat hier vroeger het winkelcentrum van de gemeente Sloten was. En met het kleinste politiebureau van Nederland, dat Stadsherstel heeft kunnen kopen na een succesvolle crowdfunding. Dat het dorp behouden blijft, is niet alleen fijn voor de bewoners en ondernemers op het dorp. Sloten is ook een leuk uitje voor omwonenden en toeristen; we hebben ook een wandelbrochure. Sloten biedt een waardevolle spiegel naar het verleden. Maar ook: we staan hier niet stil, alleen bij de geschiedenis. Het dorp bruist en leeft. Ik zou zeggen: kom eens langs. Bezoek de molen van Sloten, eet een zak friet bij de Patatzaak, neem een ijsje bij de IJshoeve, drink en eet wat in een café, kom kijken in het kleinste politiebureautje van Nederland en bewonder het dorp in de stad.”

Gelijk met het dorp Sloten is ook de Noordoever van de Sloterplas op 18 oktober tot gemeentelijk beschermd (stads)gezicht aangewezen. Vooral de samenhang tussen de bebouwing, het groen (waaronder het wilgenlaantje) en de inrichting van de openbare ruimte (o.a. de rotonde en het stippenterras) is van een unieke kwaliteit. En ook de zichtlijnen vanaf de Zuidwestoever naar de hoogbouwflats aan de Burgemeester Hogguerstraat zijn waarden die beschermd moeten worden.

Uit: de Westerpost van 25 oktober 2017.