De Molen van Sloten vreesde voortbestaan maar is net op tijd gered
Vorig jaar werd de aanvraag nog afgewezen, maar onlangs kwam het verlossende woord: de molen wordt een provinciaal monument.
NRC-Handelsblad – Kester Freriks – 14 mei 2021.
De Molen van Sloten had het financieel zwaar, maar kreeg vorige maand de status van provinciaal monument. Foto: Rein Arler.
Een verrassende weg heeft de Molen van Sloten afgelegd: eens werkzaam als poldermolen aan de Ooster Ringdijk in Watergraafsmeer, vervolgens veertig jaar geleden door aanleg van de Ring A10 afgebroken en in de opslag gedaan en dertig jaar terug herrezen aan de Akersluis in Sloten, Amsterdam-West. En, als bekroning, sprak de provincie Noord-Holland onlangs het voornemen uit de rietgedekte, achtkantige stellingmolen aan te wijzen tot provinciaal monument.
Locatie Molen van Sloten.
“Dat de molen hier staat, is te danken aan een initiatief van enkele bewoners”, zegt Jolanda Edema, bestuurslid van stichting Molen van Sloten. “Ooit had Sloten de Riekermolen uit 1636, maar die werd weggehaald en verplaatst naar de Kalfjeslaan. Daarom werd veertig jaar geleden de stichting Een Molen voor Sloten in het leven geroepen: dat werd uiteindelijk deze uit de Watergraafsmeer.”
Tijdens een rondleiding die Edema speciaal geeft om het interieur van het uit eikenhout opgetrokken monument te laten zien, blijkt wat ze eerder in het gesprek zei: “Een molen is als een bouwpakket: het houtwerk is genummerd en als je die nummering volgt, dan past het gebint zo weer in elkaar.” Maar dat hout uit 1847 geeft ook precies aan waar de gevaren schuilen: er moet aldoor vernieuwd worden. Edema: “De monumentenstatus biedt slechts zo’n 50 procent tegemoetkoming in de kosten door de provincie van met name het houten geraamte, tot 35.000 euro. Financieel zijn we er nog niet, veel blijft voor eigen rekening, maar het is een hele stap voorwaarts. Zonder trouwe donateurs komen we er echter nog niet.”
Aanvraag in 2020 afgewezen
Al enkele jaren terug vroeg de stichting de status van monument aan bij de gemeente Amsterdam, maar die werd op 15 april 2020 afgewezen. “Onbegrijpelijk”, vond de stichting dat destijds, temeer omdat corona het voortbestaan bedreigde. NRC besteedde er aandacht aan (De Molen van Sloten heeft het zwaar – en nu met corona nog erger, 2/5 2020). Nu een jaar later is er dan toch eindelijk goed nieuws voor de molen en zijn liefhebbers. Edema: “We trekken jaarlijks zo’n 10.000 toeristen uit de hele wereld. We hopen zo snel mogelijk weer open te mogen, in september vieren we ons 30-jarig jubileum.”
Het is een van de weinige molens in en rond Amsterdam die zo goed als het gehele jaar geopend zijn voor bezoekers
Woordvoerder Martine Hartog van provincie Noord-Holland laat weten dat de monumentenstatus mede werd verleend “vanwege de authenticiteit van het molenlichaam”. Hoewel de molen dus werd verplaatst en herbouwd op een nieuwe, bakstenen onderbouw is het rietgedekte gedeelte, de romp, origineel.
Hartog: “Met Drenthe zijn wij de enige provincie die monumenten aanwijzen en beheren, wij hebben er zo’n vijfhonderd. Ook voor station Abbekerk-Lambertschaag en molen De Paauw in Assendelft geldt de wens die op te nemen in het erfgoedregister en wettelijk te beschermen.”
Beeldbepalend
De provincie kijkt niet alleen naar authenticiteit, ook naar cultuur- en architectuurhistorische waarde. Zo is de Molen van Sloten beeldbepalend voor de Ringvaart van de Haarlemmermeer en houdt hij op symbolische wijze het polderverleden levend. Ook is de molen nog altijd werkend om de Westelijke Tuinsteden, in samenwerking met het gemaal, droog te houden. Het is een van de weinige molens in en rond Amsterdam die zo goed als het gehele jaar geopend zijn voor belangstellende bezoekers.
In de lijst van waardering staat het niet prominent genoemd, maar de sociale functie van de molen is óók van belang, vult Edema aan. “Het is een soort tweede huis voor de honderd vrijwilligers, van baliemedewerkers tot mensen die een rondleiding geven. En de molen dient als instructiemolen voor molenaars in opleiding. Nog steeds voelen veel mensen zich aangesproken door de eeuwenoude techniek van hoe een molen werkt en de betekenis ervan voor het Nederlandse landschap.”
Zie ook:
* www.slotenoudosdorp.nl/molen-van-sloten-krijgt-na-30-jaar-eindelijk-monumentenstatus
* www.slotenoudosdorp.nl/de-molen-van-sloten-heeft-het-zwaar-en-nu-met-corona-nog-erger
* www.slotenoudosdorp.nl/molen-van-sloten-krijgt-toch-geen-monumentenstatus