Oude en nieuwe GEB-Wijkstations op Sloten
Naar aanleiding van allerlei vragen wordt steeds meer duidelijk over de geschiedenis van de elektriciteit op Sloten.
Zo is men nieuwsgierig waarvoor het ‘huisje’ áchter de twee GEB-kastjes aan de Sloterweg diende en welke relatie er met het elektriciteitsgebouw aan de Osdorperweg tegenover nummer 12 was.
GEB-Wijkstation T.307 aan de Osdorperweg, Sloten. Foto: Guido Frankfurther.
Van 10.000 naar 220 Volt
De ruimte achter de twee GEB-kasten op de Sloterweg was tot ongeveer 75 jaar geleden in dienst als ‘Wijkstation Sloten’. Behalve als algemeen voedingspunt verzorgde deze ruimte ook voeding aan het zogenoemde bovennet. André Bank, Operationeel Installatie Verantwoordelijke bij Alliander: “In deze ruimte werd de spanning omgezet van 10.000 Volt via een transformator en drie draden en een nuldraad (voor de aarde) naar 380 Volt. En van hieruit ging het met één draad en een nuldraad als 220 Volt naar een groot aantal woningen en winkels op het dorp. Het wordt ‘bovennet’ genoemd, omdat de draden vanuit hier bovengronds, dus aan de palen langs de weg, naar de huishoudens liepen.”
De draden verlieten waarschijnlijk wel ondergronds het gebouwtje om dan aan de meest nabijgelegen elektriciteitspaal omhoog te kruipen. Het ventilatieroostertje van deze ruimte is nog te zien in de muur aan de Sloterweg.
Nieuw GEB-Wijkstation aan Osdorperweg in dorpskern
In 1930 begon men overigens met de bouw van een nieuw wijkstation aan de Osdorperweg tegenover nummer 12. Dit station is sinds 30 april 1932 tot op de dag van vandaag in gebruik en heeft de naam ‘T.307’ gekregen. Ook dit station functioneert als algemeen voedingspunt, waar de 10.000 Volt kabels binnenkomen en waar via een transformator 380/400 Volt van wordt gemaakt. Vanuit hier worden nu nog altijd 133 huishoudens en bedrijven van stroom voorzien.
De stroomkabels in de ‘bovennet-ruimte’ van GEB-Wijkstation T.307 aan de Osdorperweg. Van hieruit gaan de kabels ondergronds naar 133 huishoudens en bedrijven op Sloten. Foto: Alliander.
Nu vier GEB-Wijkstations op Sloten
De vraag blijft wel tot wanneer het wijkstation Sloten aan de Sloterweg dan in gebruik is gebleven. André: “Er zijn tegenwoordig in totaal vier wijkstations op het dorp en welk station wanneer het station naast het politiebureautje heeft overgenomen, is moeilijk te achterhalen. Wat wel vrij zeker is, dat er tot eind jaren ’30 bovengrondse kabels uit dit station vertrokken, vandaar de naam ‘bovennetruimte’. Maar of het station aan de Osdorperweg al kort na de ingebruikname in 1932 de functie van GEB-Wijkstation Sloten heeft overgenomen, of pas in de jaren ’40 of begin ’50 heb ik nog niet kunnen achterhalen. Mogelijk hebben ze een aantal jaar parallel gedraaid, totdat er voldoende capaciteit aan de Osdorperweg was.”
Ondergronds en bovengronds
Als het werkstation Sloten in 1940 nog in gebruik was, dan liepen vanaf dat moment de kabels in elk geval ondergronds. Op oude foto’s van de Sloterweg is te zien dat deze kabels tot eind jaren ’30 bovengronds aan elektriciteitspalen hingen en zo naar de huizen gingen.
Deze foto van 13 april 1940 laat zien dat de kabels toen al ondergronds lagen. Beeldbank Stadsarchief Amsterdam. Foto: Jacobus van Eck.
Vier wijkstations op Sloten
Nu er steeds meer elektriciteit op Sloten wordt gebruikt, zijn er anno 2022 op het dorp maar liefst vier wijkstations in gebruik. Naast het station op de Osdorperweg tegenover nummer 12, staan ze ook op de hoek Vrije Geer en Ditlaar, op de hoek van Vrije Geer en Langsom en op Langsom tegenover de wasstraat. Dit verklaart meteen hoe het kan dat er (bijna) nooit overal in heel Sloten tegelijkertijd sprake is van stroomstoringen.
Tamar Frankfurther; 9 juli 2022.
Zie ook: Achter de GEB-deurtjes hing een telefoon en zaten een OV-klok en schakelaar