Wind is gedraaid: brede steun voor voedselpark in Lutkemeerpolder

Zowel de wethouder als bijna alle gemeenteraadsleden lieten tijdens hun overleg op woensdag 24 september 2025 weten dat zij Voedselpark Amsterdam de kans willen geven om zoveel mogelijk poldergrond groen te houden. Zonder harde toezeggingen te doen, dat wel.

Wethouder Steven van Weyenberg (D66) gaf aan positief te willen meedenken om het project Voedselpark Amsterdam (VPA) vanuit de gemeente te ondersteunen. Hij zal de Voedselparkers in contact brengen met het SADC, de grondmakelaar van de Lutkemeerpolder.

Naast de inspraak van stadsdeelcommissieleden Reina van Zwoll en Pieter Nijhof, Minne Belger (Ben De Rode Wouw), Bram van Dijk (Coöperatie Ranunculus) en Amsterdammer Lucie Snoeker nam Voedselparker en klimaatburgemeeter Iris Poels het woord: “De echte winst op de lange termijn zit in biodiversiteit, gezondheid, welzijn, een gezonde bodem, schoon water, het tegengaan van hittestress, het behoud van natuur en het ruimte beschikbaar stellen aan sociale en ecologische ondernemers. Kiest u voor kortetermijnwinsten en hoge (financiële) kosten op de lange termijn? Van wie is de grond van de Lutkemeerpolder eigenlijk? Van internationale vastgoedspeculanten of van ons allemaal?”

Voedselpark en SDAC moeten rond de tafel
“Het zou geweldig zijn als de vrijwilligers van VPA voldoende tijd krijgen om de toch wel miljoenen euro’s op te halen en dat de kostbare poldergrond ondertussen niet in handen komt van nog meer speculanten”, reageerde Iris Poels van VPA op vragen van raadsleden na haar inspraak. “Of dat we tenminste van tevoren met SDAC kunnen afstemmen welke kavels ze vooral níet moeten uitgeven. De aanvraag- en toewijzingsprocedures duren namelijk erg lang.”

De meeste gemeenteraadsleden konden zich hierin vinden, maar de wethouder gaf aan dat de gemeente hier niet over gaat: “Juist daarom is het belangrijk dat VPA constructief met SDAC gaat overleggen. En wees ervan verzekerd: zo snel zijn die kavels niet vergeven hoor.” Dit wordt bevestigd door een artikel in Het Financieele Dagblad op 3 oktober 2025. De titel van het artikel “Vraag naar distributiecentra ingestort: We bouwen voor de leegstand” spreekt boekdelen. Een plattegrond van Nederland laat zien dat de regio Amsterdam in het eerste half jaar van 2025 de hoogste leegstand van logistiek vastgoed (12,1 procent) van het land had. Iris Poels: “Het zou zomaar kunnen dat de SDAC stiekem dus wel blij is met onze voorstellen om in de Lutkemeerpolder een duurzame voedselhub te vestigen. Nu is aangetoond hoe groot de leegstand in de regio Amsterdam is, kunnen ze wat ons betreft niet langer de hoofdprijs vragen voor de grond.”

Alleen de PvdA houdt nog vast aan verstening en verdozing

Er is nu brede steun voor de komst van een zo groot mogelijk voedselpark; wellicht dat VPA onderdeel kan worden van een Voedselhub. Dat is een plek waar voedsel wordt verbouwd, geoogst, verzameld, verwerkt, verpakt, opgeslagen én gedistribueerd. Alle partijen van links tot rechts spraken voor hun steun hiervoor uit. Wonderlijk genoeg was de PvdA de enige partij die blijft vasthouden aan het uitvoeren van de verouderde plannen: de hele polder verstenen en hier bedrijfshallen bouwen.

Fractievertegenwoordiger Bert Keesman van de PvdA – was er dan geen enkel écht raadslid beschikbaar? – kon aan de andere raadsleden niet uitleggen wat hij bedoelde met dat de PvdA “kiest voor kwaliteit en niet voor kwantiteit”. Alsof er onvoldoende belangstelling zou zijn om in Oud Osdorp duurzame projecten te starten. Kort daarvoor had Iris Poels op vragen van raadsleden al geantwoord dat er zelfs nu al te veel aanvragen van duurzame ondernemers en initiatieven bij VPA binnenkomen om te kunnen huisvesten op de tot nu toe beschikbare kavels: “Die passen nooit op de hiervoor inmiddels beschikbaar gestelde kavels. We hebben het gebied dat nog altijd de bestemming bedrijventerrein heeft ook nodig.”

Hoge bedragen, maar veel potten beschikbaar

De grondkosten van de nog resterende kavels bedragen vooralsnog vele miljoenen. Hoewel het om zeer hoge bedragen gaat, staan de vrijwilligers van VPA al in de startblokken om hiermee aan de slag te gaan. Anneke Veenhoff van GroenLinks verzocht de wethouder om vanuit de gemeente ondersteuning te verlenen bij het vinden en aanvragen van Europese gelden: “Dit veelzijdige project zou zomaar voor meer subsidiepotten in aanmerking kunnenkomen.” In dit verband had inspreker Minne Belger al aangegeven dat plannen van VPA goed aansluiten bij het ‘Gebiedsgericht Omgevingsprogramma Nieuw-West’. Bovendien: de gemeente is de gemeente zelf voor 65% eigenaar van de grond en kan dus invloed hebben om de waarde. De Voedselparkers zijn dan ook hoopvol dat de prijs nog flink kan zakken. Mocht het niet lukken om het hele bedrag – dat uiteindelijk wordt gevraagd – tijdig op te halen, dan is het ook mogelijk om minder kavels aan te schaffen. “Maar hoe meer grond hoe beter”, zo laat Iris Poels na afloop weten.

Talloze argumenten plus unaniem verzoek uit Nieuw-West

De harde argumenten dat het bestemmingsplan achterhaald is, de noodzaak van wateropslag, het belang van groen en het tegengaan van hittestress, duurzaamheid en zelf groenten telen in de stad, het sociale aspect van ontmoeting en de beroerde ontsluiting van de Oud Osdorpse polder werden door de raadsleden herhaaldelijk opgesomd. In zijn vlammende betoog benadrukte Mark Emmerich van de PvdD nog maar weer eens dat de al bestaande ecologische crisis het echt noodzakelijk maakt om andere keuzes te maken.

Ook het feit dat inmiddels is gebleken dat de grote bedrijfshallen grotendeels leegstaan en dat hier volop mee gespeculeerd wordt door (Amerikaanse) vermogensbeheerders roept brede verontwaardiging op. Het laatste zetje werd gegeven door het unanieme verzoek van de stadsdeelcommissie van Nieuw-West – hier wel inclusief de PvdA – en het Dagelijks Bestuur aan de gemeenteraad hadden: “Pas de plannen aan en houd de Lutkemeerpolder zo groen mogelijk.”

Slim aanpassen bestemmingsplan

Wethouder Van Weyenberg liet tijdens de beantwoording van de vele vragen weten dat hij in het nieuwe bestemmingsplan zal laten opnemen dat er geen nieuwe distributiecentra meer in de polder bij mogen komen: “Eén hal heeft deze bestemming reeds en voor een tweede hal is al een vergunning verleend, maar zolang daarvoor geen huurder is gevonden, mag er niet worden begonnen met bouwen. We moeten goed bekijken hoe we dit juridisch verankeren. De komst van bijvoorbeeld een voedselhub moet namelijk juist nog wel mogelijk blijven.” Poels: “Het zou ook goed zijn om in het nieuwe bestemmingsplan toe te voegen dat er niet alleen een huurder voor nieuwbouw op een kavel moet zijn, maar ook voor hoeveel procent gebruikers hiervoor een overeenkomst hebben ondertekend.

De bestaande loodsen in de Lutkemeerpolder staan grotendeels – zelfs voor 70 procent – leeg. Wat ons betreft is het redelijk dat er voor 90 procent van de te bouwen hallen eerst een huurder moet zijn voordat er gebouwd mag worden. En voorlopig kunnen eventuele belangstellende partijen dus nog prima gebruikmaken van vrije ruimte in blokkendozen die al gebouwd zijn. Wij zullen dit onder de aandacht brengen van de wethouder.”

De bespreking van ruim een uur verliep in goede constructieve sfeer. De vele toehoorders op de publieke tribune herwonnen zo een beetje hun vertrouwen in de politiek. Wordt vervolgd…

Kijk terug naar het debat (agendapunten 2b en 14, dat werd behandeld na agendapunt 7)…

Tamar Frankfurther; 29 september 2025.