In de zomer van 2020 werden er bij het dorp Sloten in het Natuurpark Vrije Geer en de Slenk een aantal vlinderwandelingen georganiseerd. Aan deze drie wandelingen namen zo’n dertig mensen deel.
Hieruit is een vast groepje van zeven vlinderliefhebbers ontstaan, die daarna samen of in kleine groepjes regelmatig deze natuurgebieden hebben afgezocht naar vlinders. Er werden veel mooie vlinders gezien en de meeste zijn gemeld op www.waarneming.nl.
Deze vlinder-pioniers hebben inmiddels een app-groep gevormd en het idee ontstond om de groep een meer vaste vorm te geven en meer activiteiten te organiseren. Naast vlinder-wandelingen willen we proberen het groenbeheer in en om Sloten natuurvriendelijker te laten worden, zodat de leefwereld vriendelijker wordt voor insecten (vlinders).
Daarnaast vinden we het leuk om meer mensen te informeren over het bijzondere leven van vlinders en hun leefwereld. Met deze pagina willen we informatie geven over wat er in de natuur in onze eigen leefomgeving te beleven is en welke vlinder-excursies of andere activiteiten er plaats vinden.
Natuurpark Vrije Geer, bij het dorp Sloten.
Fraaie vlinders gezien
Hieronder komt vanaf de periode dat zij weer actief zijn een overzicht van de waarnemingen van vlinders en rupsen. Ook wordt vermeld wie de waarneming wanneer deed, of deze is doorgegeven aan www.waarneming.nl en overige bijzonderheden.
Voor meer informatie
* Vlinderstichting – www.vlinderstichting.nl
* Natuurwaarnemingen – www.waarneming.nl
Contact Vlindergroep Sloten
Voor wie wil meedoen, of voor suggesties, tips en vragen, kunt u mailen naar: dorpsloten@gmail.com.
In 2023: 326 vlinders gespot op en rond Natuurpark Vrije Geer
Als het ook maar even droog is, verschijnen er meteen overal vlinders. Door de klimaatverandering komen bomen en struiken ongeveer een maand eerder in bloei dan 50 jaar geleden het geval was.
De Vlindergroep Sloten blikt terug op het afgelopen vlinderjaar. Wie weet dat u naar aanleiding hiervan plotseling ‘overal’ fladderaars ziet…
Steeds meer mensen kiezen ervoor om een Vlinderstruik in hun tuin te planten. Dat is natuurlijk prima, maar… als het aan de vlinders zélf lag, zouden zij liever voor brandnetels kiezen. “Een aantal vlinders is zelfs volkomen afhankelijk van deze plant”, zo laat de Vlinderstichting weten. De rupsen van de Kleine vos (foto) lusten zelfs alléén maar brandnetels… Foto: Trees Kaizer.
Voor optimaal beheer van het groen
De Vlindergroep heeft in 2023 tussen 18 maart en 10 oktober ruim 300 keer een melding gedaan op het Meetnet Vlinders van de Vlinderstichting. Het gaat daarbij zowel om dag- als om nachtvlinders. Stefan Lemmers van de Vlindergroep Sloten maakte een overzicht van alle meldingen. Deze informatie is nuttig voor het toekomstige beheer van het groen.
Op en rond Natuurpark Vrije Geer
De vlinders zijn waargenomen op Natuurpark Vrije Geer, de Slenk (langs de Slotervaart tussen de Baden Powellbrug en de Akersluis) en de nabije omgeving (Sloten en Nieuw Sloten). Nieuw dit jaar zijn de waarnemingen gedaan in de Dorpshuis-tuin. De verduurzaming begint daar dus al zijn vruchten af te werpen. Stefan stelt vast dat de aanwezigheid van het natuurpark de waarnemingen in de omgeving beïnvloedt.
Stefan: “De Kolibrie vlinder heeft zich dit jaar voor het eerst op de Slenk laten zien en ook de Sint Jans vlinder is waargenomen. Bonte zandoogjes, Icarusblauwtjes en Atalanta vlinders waren vaak te zien. Daarentegen waren er juist erg weinig Dagpauwoog vlinders.”
Nachtvlinders met bijzondere namen
In 2023 stond er dankzij beheerders Ruud Lutterlof en Marina den Ouden op de Schapenweide van Natuurpark Vrije Geer voor het eerst een LED-emmer waarin nachtvlinders zijn gevangen. Ook de traditionele manier met een lamp en vanglaken is gebruikt. Na telling werden de fladderaars uiteraard weer vrijgelaten. Waargenomen werden onder andere: het Rood weeskind, het Zwart weeskind, de Winde pijlstaart, de Piramide vlinder, de Satijnlichtmot, de Donkergroene korstmosuil en de Hommelnestmot.
Vlinderen in en rondom Sloten – september 2021
De afgelopen maanden hebben we als Vlindergroep Sloten enkele buurtwandelingen gemaakt en mooie vlinders gezien.
Het blijft een wonderlijke wereld waarin insecten als vlinders en bijen en bloemen en planten een hoofdrol spelen. Hieronder een inkijkje in deze wonderlijke wereld.
Afbeelding: Vlinderstichting.
Van eitje tot vlinder
Vlinders kiezen bepaalde soorten planten en struiken (zgn. waardplanten) om hun eitjes af te zetten, waaruit vervolgens een rups ontstaat, die deze planten eten om verder te groeien tot volwassen rups. Na haar leven als rups wordt zij een zgn. pop.
De pop van de vlinder kan zich door zijdespinsel hechten aan takjes of plantenstengels. Soms rollen ze zich in een blad of kruipen in lege zaaddozen van planten. Ook zijn poppen in de grond of in de strooisellaag te vinden tussen bladeren en takjes.
Koolwitje in camouflage (dagvlinder).
Foto: Stefan Lemmers; 08-21.
Na verloop van tijd kruipt uit de pop de vlinder (ook wel imago genoemd) die er vaak prachtig uitziet. Er zijn vrouwelijke en mannelijke vlinders. In deze vaak korte levensfase wordt er gepaard en worden er weer eitjes afgezet. Hierna begint de cyclus opnieuw.
Meestal nemen wij een groot deel van deze levenscyclus niet waar, maar als je er meer op let dan valt ook dit geheim te ontdekken. Heel leerzaam.
Koninklijke Witte Tijger (nachtvlinder).
Foto: Anne Nicolai; 06-21.
Soms zorgen rupsen voor ergernis omdat zij zich te goed doen aan planten, die wij mensen liefdevol verzorgen in onze tuinen. De rups maakt echter geen onderscheid maken tussen een ‘mensen-plant’ en een ‘natuurplant’. De rups waardeert het ruime aanbod van mensen-planten (vaak mono-culturen) overigens enorm.
Vlinders zijn er in alle soorten en maten. Hoofdgroepen zijn: Dagvlinders, nacht-vlinders en om het ingewikkeld te maken zelfs ook dag-actieve nachtvlinders. Je vraagt je af, waar nachtvlinders (zien nauwelijks zon) hun energie vandaan halen.
Naast grote en kleine vlinders (tussen ca 3 en 6 cm) zijn er ook nog microvlinders, waarvan sommige een paar millimeter groot zijn. Bij deze micro’s is de soort dan alleen met hulp van een microscoop vast te stellen. De microvlinders vallen nauwelijks op als ze vliegen, maar van dichtbij zijn het vaak mooie beestjes met verschillende vormen, kleuren en tekening.
Sint-Jansvlinder in kleurenpracht (dag-actieve nachtvlinder).
Foto: Helma Baas.
Verder is er nog onderscheid te maken tussen thuisblijvers en trekkende vlinders. De thuisblijvers doorlopen in Nederland hun levenscyclus. Trekkende of migrerende vlinders leggen soms grote afstanden af, soms tot aan de Middellandse zee.
Tot slot zijn er nog verschillen in levensduur. Kortlevende vlinders leven hooguit één of twee maanden en langlevende vlinders overwinteren veelal. Vooral in het najaar verstoppen ze zich in je huis of schuur.
Stefan Lemmers / Anne Nicolai; september 2021.
Weelderige bermen in en om Sloten, een rondgang
De afgelopen weken kijken we onze ogen uit als we vanaf de Plesmanlaan richting dorp Sloten fietsen en in de omgeving van Sloten wandelen. De bermen langs de paden staan uitbundig in bloei en vooral hommels en bijen zweven van plant tot plant.
Er bloeit van alles: Klaprozen, Korenbloemen, Cichorei, diverse soorten Boterbloemen en Klaver. Wat een weelde ten opzichte van het vorige jaar.
Bloemrijke berm langs de Plesmanlaan te Sloten. Foto: Anne Nicolai.
Het voelt vooral goed aan, omdat we ook weten dat veel verschillende soorten beplanting een voorwaarde is voor een rijk insectenleven. En wel omdat veel insecten er afhankelijk van zijn. Het biedt beschutting tegen belagers (vogels). Het blad van veel planten is voedsel voor o.a. rupsen, sprinkhanen. De nectar van bloemen is van levensbelang voor zweefvliegen, bijen en vlinders. En deze vliegende bezoekers zorgen weer voor bevruchting van veel planten, waaronder allerlei fruitbomen, die ons van voedsel voorzien. Veel insecten betekent vervolgens ook een rijk vogelleven.
Als ‘Vlindergroep Sloten’ zijn we hier blij mee. Dit is ook de reden, dat we ongeveer om de twee weken een ‘rondje Sloten’ maken, om daarin vast te stellen hoe de bermen gemaaid worden. Het resultaat zetten we in een overzicht, zodat we een totaalbeeld van het beheer krijgen.
Icarusblauwtje in Natuurpark Vrije Geer; 8 juli 2021. Foto: Els Albers.
Maaien op zich is niet verkeerd voor bloemrijk grasland. Dit moet echter met beleid gebeuren. Aandachtspunten zijn onder andere: niet vaker dan twee x per jaar maaien, de eerste keer maaien na 1 juli en dan ongeveer de helft van de begroeiing laten staan, de tweede keer een ander deel maaien en steeds het maaisel na enkele dagen verwijderen. Zo ontstaat er een voedselarme bodem, waar bloemrijke kruiden het best op groeien.
Inmiddels hebben we begrepen dat deze werkwijze ook past in het beleid van de gemeente Amsterdam die het groen in de wijken wil versterken. We hopen dat deze trend zich de komende jaren verder doorzet, zodat er mooie groene en gezonde wijken ontstaan, waar we dan ook veel vlinders hopen te ontdekken.
Namens de Vlindergroep Sloten, Anne Nicolai; 20 juli 2021.