Katholieke kerk werd gesloopt, begraafplaats bleef
In de weilanden achter Osdorp ligt de grafkelder van de familie Deckers. De bijzondere rustplaats wordt eindelijk een gemeentelijk monument.
Door: Patrick Meershoek – Het Parool; 6 maart 2018.
De grafkelder in Osdorp is al die tijd in gebruik gebleven door de familie Decker. Vorig jaar werd er nog een familielid begraven. Beeld Dingena Mol.
Game of Thrones in Osdorp. In de weilanden naast de Osdorperweg ligt onder een knoestige boom een kleine begraafplaats met een tiental verweerde stenen, overblijfselen uit de negentiende eeuw, toen op dezelfde plek een kleine kerk stond waar katholieken ongehinderd ter kerke konden gaan.
De kerk werd kort na de vorige eeuwwisseling afgebroken, maar de begraafplaats bleef al die jaren op dezelfde plek liggen, met als pronkstuk de grafkelder uit 1878 van de familie Deckers uit Heemstede.
Een magnifiek beeldhouwwerk, zegt Margriet de Roever over de fraai versierde grafkelder in de weilanden. De Roever is deskundige op het gebied van funerair erfgoed, deed uitgebreid onderzoek naar begraafplaatsen in Amsterdam en dook ook in de geschiedenis van de kleine grafheuvel in Osdorp.
“Het familiegraf is gemaakt door Johannes Schumaker, een beroemde steenhouwer uit Den Bosch. Dit is het enige grafmonument van zijn hand boven de grote rivieren. We moeten daar echt ontzettend zuinig op zijn.”
Dat is precies de bedoeling van het stadsdeel Nieuw-West, dat al enkele jaren geleden het voornemen uitsprak de grafheuvel tot gemeentelijk monument uit te roepen.
Dat leidde echter tot verzet van de katholieke parochie in Halfweg, de eigenaar van de grond. Die speelde met de gedachte de graven naar Halfweg te verhuizen en de grond voor veel geld te verkopen.
Buitenveldert en Bilderdijkpark
Dat plan is nu helemaal van tafel, met dank aan de nazaten van de familie Deckers die eigenaar zijn van de grafkelder en er niet over piekerden hun voorouders postuum naar een nieuwe rustplaats te verkassen.
De eerste bewoner van het familiegraf was Aleide Deckers-Schaar, die er na haar overlijden op 36-jarige leeftijd op 14 februari 1878 in werd begraven. Haar echtgenoot Alphonse volgde haar in 1909.
De Roever prijst de begraafplaats als een waardevolle herinnering aan de godsdiensthistorie in Amsterdam en omstreken. Na de reformatie was het katholieken niet toegestaan nieuwe begraafplaatsen in de stad aan te leggen.
Een nieuwe wet in 1830 bracht daar verandering in, en in korte tijd verschenen katholieke kerkhoven in het huidige Buitenveldert en bij het huidige Bilderdijkpark.
In Osdorp ondernam de pastoor van de Pancratiuskerk vanaf 1845 ook stappen om een begraafplaats te realiseren. Het plaatselijke bestuur wist dat nog tien jaar tegen te houden, maar in 1854 werd het kerkhof alsnog in gebruik genomen.
Na de drooglegging van de Akerpolder en de Osdorperpolder groeide de bevolking snel. Architect Jan Stuyt kreeg opdracht een nieuw kerkgebouw neer te zetten in het nabijgelegen Sloten, waarna de kerk in Osdorp werd afgebroken.
Geweldige neus voor wijn
Opmerkelijk is dat ook na de afbraak van de kerk de graftombe van de familie Deckers in gebruik bleef. Aleide en Alphonse kregen gezelschap van hun kinderen Isabella, Johannes en Maria en als laatste hun kleindochter Mieke, die in 1969 werd bijgezet.
Daarna bleef het halve eeuw rustig, tot vorig jaar de politiek filosoof Jeroen Buve na zijn overlijden in zijn woonplaats Deventer naar Osdorp werd overgebracht om tussen de weilanden zijn laatste rustplaats te vinden.
Buve was de kleinzoon van Mieke, vertelt zoon Sybrand. “Mijn vader was erg gesteld op zijn grootmoeder, vandaar de wens om in het graf van zijn voorouders te worden bijgezet.”
Dat gebeurde in september, in het bijzijn van Philippe Bär, oud-bisschop van Rotterdam, met wie Buve goed bevriend was. Sybrand Buve spreekt van een indrukwekkende uitvaart, met ‘enkele toespraken te velde’ en een uitgebreide nabeschouwing in de nabijgelegen brouwerij De Zeven Deugden.
Op het familiewapen van de Deckers staat een koe, maar het geslacht maakte zijn fortuin in de wijnhandel, zegt Sybrand Buve. “Het was katholieke bourgeoisie. Volgens de overlevering ging de overgrootmoeder van mijn vader als twaalfjarig meisje met haar vader mee naar Frankrijk omdat zij een geweldige neus had voor goede wijn. Als zij knikte, werd de wijn aangekocht.”
Over de vraag of hij ook in Osdorp wil eindigen, heeft Sybrand Buve nog niet nagedacht. “Het zou fantastisch zijn als er iets omheen kan worden aangelegd. Een mooi park. Het zou zonde zijn als ze de boel zouden volbouwen.”
Van: www.parool.nl/nieuws/katholieke-kerk-werd-gesloopt-begraafplaats-bleef~bcdb4271/