De kinderen legden de pen erbij neer

Een schoolstaking in 1963 werd gewonnen. De gevaarlijke Osdorperweg kreeg een voetpad.

Door: Paul Arnoldussen, Het Parool, oktober 2013.

Meer dan honderd pagina’s over een tweedaagse schoolstaking in Osdorp vijftig jaar geleden? Strikt nodig is het niet, maar Kees Schelling, één van de stakertjes destijds, had er lol in ze te schrijven. Het is een leuk boek geworden: Schelling heeft die staking in een vrij breed kader geplaatst, waardoor we ook een uiteenzetting krijgen over de Leerplichtwet en wat hij te zeggen heeft over de ‘Commissie tot wering van het Schoolverzuim’ – beklaagde had ‘haar zoontje thuis gehouden omdat ze geen klompen voor hem had’ – is toch ook wel weer wetenswaardig.

Op 28 en 29 oktober 1963 hielden 68 ouderparen – vooral de vaders waren actief – hun kinderen thuis van diverse scholen. Die leerlingen moesten via de Osdorperweg naar school en die was, vonden de ouders, levensgevaarlijk. Het wegdek was belabberd, zodat auto’s vaak plotseling uitweken, er was een druk bouwverkeer, een voetpad ontbrak. En dan was er ook nog, zoals elke oktober en november, de bietencampagne. Die bieten moesten naar de suikerfabriek in Halfweg. Op zich een genoegen: de kinderen hingen aan de bietenwagens en probeerden er zo veel mogelijk knollen af te trekken.

‘Met de bieten werd weinig gedaan, afgezien van een enkele biet die werd omgetoverd tot een lampion voor Sint-Maarten. De overige bieten werden achter het huis als een trofee op een grote hoop gegooid.’

Maar ondertussen lag de hele weg – niet alleen door dat stelletje kwajongens – bezaaid met bietenrestanten en modderkluiten, wat de route alleen maar gevaarlijker maakte. Het was geen doen meer: beleefde verzoeken hadden niet geholpen, een handtekeningenactie evenmin. Het was tijd voor ingrijpen. De staking had succes: er kwam een voetpad, de weg werd opnieuw geasfalteerd en er werden verkeersmaatregelen genomen.

Overigens was de steun niet algemeen geweest. Zo had pastoor Verbeek van de katholieke kerk Onze Lieve Vrouw Geboorte in Halfweg verklaard: “Ach nu zijn ze aan het staken, maar straks op 11 november met Sint-Maarten sturen ze hun kinderen in het donker weer de weg op om overal snoep op te halen.”

Maar onder de bevolking was er sympathie. Ter bekostiging van de actie werd 280 gulden – zo’n 750 euro nu – opgehaald. De penningmeester van destijds: “Ik had eigenlijk niets te doen. We maakten namelijk helemaal geen kosten. En mijn benzinekosten voor de autorit naar het stadhuis op de Oudezijds Achterburgwal heb ik niet gedeclareerd.” Het complete bedrag werd later overgemaakt naar het Koningin Wilhelminafonds.

De pers had grote belangstelling voor de kinderen die, zoals het Algemeen Handelsblad schreef, ‘de pen erbij hadden neergelegd’. Die pers reageerde redelijk welwillend, Een aparte rol was weggelegd voor het televisiejournaal. Dat kwam met een ploegje, maar onderbrak de opname toen cameraman en verslaggever werden ontboden op het Amsterdamse stadhuis. Ze kregen er te horen dat het voetpad er zou komen, reden om verder maar af te zien van een nieuwsitem.

Kees Schelling bekeek de staking vijftig jaar geleden natuurlijk door zijn toen achtjarige ogen. Hij ging die eerste stakingsdag met vriendjes ontspannen via diezelfde Osdorperweg naar school. “Daar gingen we voor de ramen van onze school staan springen en zwaaien. Dit tot verbijstering van juffrouw Giessen en onze klasgenoten die ons vanuit het klaslokaal schaapachtig aan zaten te kijken.”

Kees Schelling: De vaders van Osdorp – de schoolstaking van 1963 aan de Osdorperweg. 17,50 euro.

Te koop bij de boekhandels Jaspers in Badhoevedorp, Meck & Holt in Amsterdam-Osdorp en Primera in Zwanenburg of via www.keesschelling.nl