Cultuurhistorische fietsexcursie langs de Sloterweg

Als altijd is het een genoegen om op een zondagochtend in september op de hoek van de Surinamestraat en de Sloterkade te wachten op belangstellenden voor de fietsexcursie langs de Sloterweg. Ooit begon de Sloterweg op deze plaats waar de overtoom de scheiding vormde tussen de Schinkel in het zuiden en de Kostverlorenvaart in het noorden. Waar de Amstelveenseweg afbuigt van de Overtoom, ooit een vaart, de Heiligewegsevaart. Beeldhouwwerk van Hildo Krop siert de brug. Café Oslo is druk beklant, net als de horeca verderop langs de Schinkel. Een traditie van eeuwen is nog springlevend.

Deze keer is er niet zoveel belangstelling voor de cultuurhistorie, ondanks het alleszins aangename weer. Met één deelnemer begin ik de lange weg naar Sloten. Langs de hele Sloterkade vinden we afwisseling van oude en nieuwe bebouwing met zeer wisselende rooilijnen. Een eeuw na de annexatie van de gemeente Sloten is het Amsterdam nog niet gelukt alles in een nieuw stramien te drukken. Maar ook de ontwerpen van het Surinameplein dateren al van voor 1921, wat erop duidt dat de gemeente Sloten bepaald welwillend stond tegenover de plannen voor verstedelijking. Alleen op een andere wijze dan de hoofdstad voor ogen stond.

Op het Jacob Marisplein bekijken we de plaats waar de watertoren heeft gestaan, op die plek loopt het plantsoenhekje nog steeds in de ronding van die toren. Dit wijkje is al gebouwd in het begin van de 20ste eeuw en ademt een prettig dorps sfeertje. Verder langs de Schinkel komen we langs de industriële gordel van weleer, die heden ten dage heeft plaatsgemaakt voor appartementen en horeca. Aan de overzijde de voormalige Amsterdamse Cocaïne Fabriek, de Tjoklat fabriek, aan deze zijde de AEG.

We komen aan de Rijnsburgstraat, geen enkele verwijzing dat dit ooit Sloterweg heette. Huis Te Vraag is kantoorkolos geworden, voorbij het Jaagpad ligt de gelijknamige begraafplaats, een oase van rust. We schieten even het Spijtellaantje in, ooit een vaart met voetpad naar de werf van Speidel. De arbeidershuisjes zijn gesloopt en herbouwd, maar duidelijk is dat niets echt oud is. Eén staat te koop voor 600.000 euro. Van een afstand oogt het aardig. Verderop mooie huizen van zeer moderne architectuur. Arbeiders hebben in het Spijtellaantje niets meer te zoeken.

Langs de Generaal Vetterstraat naar het Aalsmeerplein vanwaar we moeten slalommen door het bedrijventerrein. Het Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium is herdoopt in Netherlands Space Centre. Jammer van de dit onnodig gebruik van het engels en het verlies van de markante letters die mooi in stijl van het gebouw waren. Gelukkig hebben we de foto’s nog. A10, Sneevlietweg (van niks naar nergens) en Johan Huizingalaan en nog 1 bocht en we staan op de Sloterweg. Links bedrijven met hun rug naar de Sloterweg, rechts huizen met de rug naar de Sloterweg. Het terrein van de politieschool is inmiddels bijna geheel dicht bebouwd. Het oogt wat vreemd, maar de huizen lijken heel geriefelijk.

Nu komen we aan het meest sfeervolle stukje Sloterweg, links de witte arbeidershuisje een open stukje op polderpeil en het landhuis Riekerstaete van dr. Sieger, rechts Zomerlust en boerderij de Bijweg. Te vrezen valt dat zowel de arbeidershuisjes als de Bijweg door de gemeente worden uitgepond, dat is zoveel mogelijk geld maken voor iets dat ooit voor weinig onterecht is onteigend. Eigenlijk zou er ook een maatschappij voor behoud en herstel van de Sloterweg opgericht moeten worden, zoals dat bij de Zeedijk is gebeurd. Van de gemeente is weinig te verwachten, burgerinitiatief is noodzakelijk, anders is onze mooie Sloterweg binnen enkele decennia een gewone stadsstraat.

Nico Jansen.

Uit: de Westerpost van 20 september 2017.