Verslag excursie Sloterweg 21 september 2014

Een clubje van zo’n 25 mensen verzamelt zich zondagmorgen 11 uur op de hoek van de Sloterkade en de Surinamestraat, bij de Overtoomse sluis. Nu is die sluis alweer zo’n 75 jaar geleden verdwenen, vervangen door de Schinkelsluis, de naam is gebleven. Dat voedt de verwarring die in Amsterdam heerst over bruggen en sluizen.

Een zonovergoten ochtend laat deze plek nog eens extra mooi tot z’n recht komen. Links de Kostverlorenvaart, rechts de Schinkel, tegenover ons de Overtoom en schuin daarvan het begin van de Amstelveenseweg. Wij staan op het punt vanwaar de weg naar Sloten begon. Op de oudste kaart van 1564 staat deze weg al aangegeven. Beweerd wordt dat ruim 8 eeuwen hier op ons neerkijken omdat vanaf het einde van de 11de eeuw bewoning voorkomt in dit veengebied. Ter plekke is het oudste gebouw het Aalsmeerder Veerhuis, of herberg De Bonte Os. In top het wapen van Haarlem dat hier tot aan de Franse tijd een vinger in de pap hield.

Sinds de annexatie van de gemeente Sloten heet het hier Sloterkade. Tegelijkertijd schoof het einde van de Sloterweg op tot aan de Ringvaart, en de naam Akerweg verdween. Ondertussen verbazen we ons over de brokkelige rooilijn van de huizen hier aan de Schinkel, oude huisjes springen ver naar voren. Langs dit vaarwater heeft veel industrie en bedrijvigheid gestaan. De Nederlandse Cocaïne Fabriek, de Tjoklat chocolade fabriek, de AEG en in de 18de eeuw veel katoenweverijen en ververijen. Dat gebeurde onder andere bij Huis Te Vraag. Daar waar de Sloterkade ophoudt en sinds 1973 de Rijnsburgstraat begint.

Het eertijds beeldbepalende huis is vervangen door een kantoorkolos uit de jaren zestig, omringd door parkeerplaatsen, vreemd detonerend in deze omgeving. Hier begint het Jaagpad dat verder langs de Schinkel loopt naar het Nieuwe Meer. Dan het kleine begraafplaatsje en de eerste oude boerderij op nummer 75. Recent mooi gerestaureerd waarbij helaas de oude nummering A32, uit de tijd van de gemeente Sloten, is verdwenen. Na een zigzagkoers vanaf het Aalsmeerplein langs het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, voorheen Sloterweg nr. 145, onder de A10 door, een stukje Henk Sneevlietweg, Johan Huizingalaan staan we weer op het originele parcours van de Sloterweg. Waar monumentale boerderijen hebben gestaan als Ons Genoegen, Tusschen Meer en Anna’s Hoeve ligt nu “Park Haagseweg”, op de voormalige sportvelden van de inmiddels bijna voormalige politieschool.

Aan de zuidzijde de nieuwbouw kantoren in de Riekerpolder, met hun rug naar de Sloterweg toegekeerd. Brutale architectuur en stedebouw. Bij manege De Ruif, verstopt achter coniferen, zien we boerderij Van Bladeren op nr. 675. Geen enkele straat in Amsterdam begint met zo’n hoog nummer! Bij de voormalige boerderij Zomerlust, ook voor een belangrijk deel door coniferen aan het zicht onttrokken, staan we even stil en brengen een saluut aan Jan Rijnierse, veehouder en oud wethouder van de gemeente Sloten, zonder wiens inspanning en juridische strijd tegen de gemeente Amsterdam alle bebouwing langs de Sloterweg tot aan het dorp zou zijn gesloopt. Deze man verdient een standbeeld.

We passeren Huis te Bijweg op nr. 734, dat er nog zeer origineel uitziet. Riekerstaete en Siegerpark, Fenix en het duikbootje laten we links liggen. Rechts kunnen we met moeite de contouren van de voormalige boerderij Veldzicht op nummer 824 ontwaren. Jammer, want het is een fraaie boerderij vanaf deze kant origineel oogt. Beplantingen spelen een belangrijke rol in de belevingswaarde van deze weg, maar teveel beperkt het uitzicht. Voorbij Lissabon ligt de kronkel om een eertijdse doorbraak. Dan kijken we op de zogenaamde Vlindermolen die precies in de zichtlijn staat. Mooier zou het zijn als dit objekt 50 meter naar het noorden zou worden neergezet als entree van de wijk Nieuw-Sloten.

De tweede helft van de Sloterweg laat Ida’s Hof zien, Georama, Margaretha’s Hoeve, Huis Bijdorp en vlakbij het dorp Rijnhof, waar de weg omheen buigt. Een paal is neergezet waarop de snelheid van het verkeer wordt aangegeven. Hopelijk helpt dat iets aan het verkeersleed dat hier heerst, maar daarover een andere keer. We fietsen nu de dorpsstraat in die nog steeds Sloterweg heet. Het Tolhuis en de Pancratiuskerk van 1901. Meerdere huizen dragen nog de oude nummering met de letter A. De ingebouwd geraakte Banpaal van 1794, met Spinoza als een van de bekendste bannelingen en z’n toevlucht zocht in Rijnsburg.

Het kleinste politiebureau met Tiemen Dijkema als laatste veldwachter. Boerderij Köningsmann tegenover het Dorpsplein, waar voorheen een kloek huis en een fors café annex rechthuis stonden. We staan voor Sloterweg nr. 1355 aan het einde van een mooie tocht op een prachtige zondag. Ik kan iedereen aanraden dit eens te doen om met eigen ogen de schoonheid van de Sloterweg te ervaren. Zondag is daarvoor het beste moment als de verkeersdrukte meevalt. Een mooie tocht toegewenst.

Nico Jansen.

Uit: de Westerpost van 1 oktober 2014.