De geschiedenis van de Westelijke Tuinsteden (1)

Amsterdam Nieuw-West –
De geschiedenis van de Westelijke Tuinsteden –
22,50 euro – 22,5 x 24,5 cm; 168 pagina’s; 247 illustraties.

Auteur: Ton Heijdra

De geschiedenis van het huidige stadsdeel Nieuw-West gaat duizend jaar terug en begint bij de kleine dorpjes Sloten, Osdorp en Sloterdijk, later samen de gemeente Sloten. Sloten wordt voor het eerst in het sacramentium van Echternach van rond het jaar 1000 genoemd. De twee pagina’s met de naam ‘Sloton’ zijn waarschijnlijk rond 1156 toegevoegd om de rechten van de abdij op kerkjes in Holland op te eisen.

Sloten was een echte boeren- en tuidersgemeenschap, waarvan de sporen nog steeds terug te vinden zijn. In 1921 werd Sloten door Amsterdam geannexeerd, ondanks felle protesten van de bewoners. Vooral het eigen raadslid Buisonjé, die ook Tweede Kamerlid was, heeft het daarbij zwaar te verduren gehad door in de Tweede Kamer – ondanks het standpunt van de gemeente Sloten – voor de annexatie te pleiten.

Na de annexatie waren er binnen de gemeente grote meningsverschillen over de bebouwing van Amsterdam-West. Een van de eerste uitgewerkte uitbreidingsplannen is uit 1924 en staat op naam van W.G. Witteveen. In 1934 volgde het wereldberoemde Algemeen Uitbreidingsplan van Amsterdam (AUP) van Cornelis van Eesteren. Ook dit was niet onomstreden, zoals bijvoorbeeld blijkt uit een alternatief uitbreidingsplan van zeven architecten van naam van direct na de Tweede Wereldoorlog en waarvan het doortrekken van de grachtengordel een belangrijk element van uitmaakt. Andere nooit uitgevoerde plannen zijn de brede snelweg over een viaduct over het winkelcentrum Osdorp; een spectaculaire uitkijktoren aan de Sloterplas en de bouw van een zogenaamde atoompiramide met een werkende kernreactor.

In Nieuw-West hebben zich al eeuwenlang migranten gevestigd: Duitsers in het begin van de negentiende eeuw; Friezen en Groningers in de beginjaren en kort daarop Indische Nederlanders; gastarbeiders en Surinamers in de jaren zeventig. In de wetenschappelijke sociologische onderzoeken, die rond 1957 in de Westelijke Tuinsteden uitgevoerd zijn, is al sprake van bezorgdheid over de integratieproblemen, waarbij een ‘aggressive approach’ gepropageerd werd.

In de Westelijke Tuinsteden is door de architecten en stedenbouwers gekozen voor een functionalistische woningbouw, gebaseerd op La Charte d’Athènes van het Congrès Internationaux d’Architecture Moderne (C.I.A.M.). Hoe goed aangepast aan de eisen van die tijd ook, veroudering was inherent aan het concept, hetgeen de huidige stedelijke vernieuwing onvermijdelijk maakte. De discussie over stedelijke vernieuwing, zoals ingezet door Bureau Parkstad, en de vele projecten om sociale cohesie te bevorderen, tonen – zonder dat men het beseft – grote overeenkomsten met de discussie die gevoerd is over het realiseren van de ‘wijkgedachte’ bij het opzetten van de Westelijke Tuinsteden.

In 1981, zestig jaar na de annexatie van de gemeente Sloten, kregen de bewoners van Osdorp met de komst van een eigen stadsdeelraad weer zelfbestuur. In 1990 volgden de andere Tuinsteden: Geuzenveld/Slotermeer en Slotervaart/Overtoomse Veld. Sinds 1 mei 2010 vormen ze samen het stadsdeel Nieuw-West, met Achmed Baâdoud als voorzitter van het Dagelijks Bestuur.

Uitnodiging boekpresentatie

Nieuw-West, de geschiedenis van de Westelijke Tuinsteden

Op woensdag 1 september 2010 om 17.00 uur in de Van Eesterenzaal, Jan Tooropstraat 6 te Amsterdam. Het eerste boek zal overhandigd worden aan stadsdeelvoorzitter Achmed Baâdoud

Auteur Ton Heijdra – bekend van zijn publicaties over de Amsterdamse volksbuurten – zal een korte lezing houden over de hoofdlijnen van de geschiedenis van Nieuw-West. Na afloop is er een drankje en een hapje. Uw aanwezigheid stellen wij zeer op prijs. Het voorwoord is van Wim Kok, bewoner van de Westelijke Tuinsteden.

Op zaterdag 4 september signeert de auteur bij boekhandel Meck en Holt, Tussen Meer 46/48. Bij de presentatie en het signeren geldt een eenmalige aanbiedingsprijs van € 19,95. Vastgestelde verkoopprijs € 22,50; formaat: 225 x 245 cm; pagina’s: 168; 247 illustraties.

Uit de Westerpost van 25 augustus 2010.
www.westerpost.nl