Naamgeving van straten naar en in het dorp Sloten
In en om het dorp Sloten zijn een aantal straten en wegen die deels al heel lang dezelfde naam dragen en deels ook nog niet zo lang bestaan. Hieronder een overzicht.
Sloterweg / Sloterkade / Rijnsburgstraat
De Sloterweg liep vanouds vanaf de Overtoomse Buurt aan de Schinkel naar het dorp Sloten. Na de aanleg van bestrating (1816) en de instelling van de tol werd deze weg ook wel Sloterstraatweg genoemd.
Na de annexatie in 1921 werden op 22 maart 1922 enkele straatnamen door de gemeente Amsterdam gewijzigd.
Het gedeelte van de Sloterweg langs de Schinkel heet sindsdien Sloterkade. De Sloterweg begon sindsdien op de hoek van de Sloterkade en de huidige Rijnsburgstraat. In 1973 is het gedeelte van de Sloterweg tussen Schinkel en Aalsmeerplein van naam veranderd en heet sindsdien Rijnsburgstraat.
De Sloterweg (Sloterstraatweg) liep tot in het dorp Sloten tot bij de hoek van wat nu de Osdorperweg is.
Akerweg / Sloterweg
Het weggedeelte ten westen daarvan naar de Ringvaart van de Haarlemmermeer (Sloterbrug) heette Akerweg. In 1922 is de naam hiervan gewijzigd in Sloterweg, zodat deze weg daardoor een stukje langer is geworden en nu eindigt bij de Sloterbrug.
Na het verdwijnen van de straatnaam Akerweg is er in 1922 in het dorp Sloten een nieuwe straatnaam bijgekomen: Nieuwe Akerweg (hieraan staat ook het Dorpshuis).
Heerenstraat / Akerpolderstraat
De Heerenstraat was een zijstraat van de Akerweg naar de (latere) Nieuwe Akerweg. Deze heet sinds 1922 Akerpolderstraat. Deze naam werd gewijzigd omdat er in Amsterdam al een Herenstraat bestond (tussen de Herengracht en de Keizersgracht).
Middelveldsche Akerpolder
De Akerpolderstraat en de (Nieuwe) Akerweg zijn vernoemd naar de Aker, ook bekend als de Middelveldsche Akerpolder, deze strekte zich uit ten noorden van de Akerweg en ten westen van de Slimmeweg / Osdorperweg. De sloot tussen het Wees- en Armenhuis en het Dorpshuis en de Speeltuin is de grenssloot van de vroegere Akerpolder.
De in deze polder omstreeks 1960 aangelegde schutsluis in de Slotervaart heet sinds 14 oktober 1964 dan ook Akersluis. De weg hierlangs is ook Akersluis genoemd (hieraan staat onder andere de Molen van Sloten). In het voor 1896 uitgeveende deel van de Middelveldsche Akerpolder ligt nu de wijk De Aker. Zie ook: De Middelveldsche Akerpolder
Osdorperweg / Slimmeweg
De Osdorperweg liep vanouds vanaf Polanen (sinds de aanleg van de Haarlemmervaart in de 17e eeuw: Halfweg) in zuidoostelijke richting naar het buurtschap Oostdorp / Osdorp / Oud Osdorp.
Vanaf de knik in deze weg in Oud Osdorp in zuidelijke richting tot het dorp Sloten heette deze weg de Slimmeweg. ‘Slimme’ heeft hier de betekenis van ‘scheef’. Zie ook: www.dbnl.org.
Na de annexatie is deze naam in 1922 gewijzigd in Osdorperweg, zodat deze weg nu loopt vanaf Halfweg tot in het dorp Sloten (hoek Sloterweg).
Het dorp Sloten in 1921 met de toen geldende straatnamen:
Sloterweg, Akerweg, Heerenstraat en Slimmeweg.
De kaart is een uitsnede uit een kaart van de Dienst der Publieke Werken
van de Gemeente Amsterdam uit de Beeldbank Stadsarchief Amsterdam.
Straatnamen in en bij het dorp Sloten
Bij het dorp Sloten zijn vanaf 2 mei 1957 diverse nieuwe straten vernoemd naar historische boerderijen, namen en begrippen uit de vroegere gemeente Sloten.
* Langsom – Naam van een vroegere molenwetering in de Riekerpolder.
* Ditlaar – De voormalige hofstede van dijkgraaf Ellard Ditelaar, die in de achttiende eeuw aan de Sloterdijkermeerweg heeft gestaan.
* Slimmeweg – Dit is de vroegere naam van de Osdorperweg zoals op oude kaarten van dit gebied is te vinden.
* Vrije Geer – Oude benaming van een deel van de gemeente Sloten, een driehoekig gebied dat zich uitstrekte van de zuidwestpunt van de Slotermeer tot aan de Haarlemmermeer. Het gebied lag buiten de jurisdictie (1100 roeden) van Amsterdam. De ingezetenen van de Vrije Geer waren vanouds vrijgesteld van het betalen van bepaalde beden (belastingen) aan de graven van Holland.
* Akersluis (per 14 oktober 1964), Akerpolderstraat en Nieuwe Akerweg (per 7 mei 1929) – Genoemd naar de Akerpolder in de voormalige gemeente Sloten. De naam Aker en Akerwatering zijn historische namen die reeds op een kaart van Rijnland uit 1687 van Jan Dou voorkomen. Zie ook: De Middelveldsche Akerpolder.
In de jaren negentig werden er in het dorp ook drie straten vernoemd naar inwoners van Sloten die zich verdienstelijk hadden gemaakt voor het dorp.
Per 24 december 1992:
* Gerrit van der Puijstraat.
Per 20 december 2000:
* P. Hans Frankfurthersingel (aan de overkant van de Akersluis).
* Lies Bakhuyzenlaan.
Naast het Politiebureautje aan de Sloterweg 1226 heeft het in de jaren negentig nieuw ingerichte plein op 30 oktober 1991 de naam ‘Dorpsplein’ gekregen.
Bij Langsom, tegenover de Molen van Sloten, zijn / waren er nog twee niet-historische informele straatnaamborden: ‘Sloterpleintje’ en ‘Arie Haring Plein’ (genoemd naar de Haringkar). Het laatste bordje is met de haringkar in juni 2020 verdwenen.
Literatuur
Voor meer informatie over de herkomst van straatnamen, zie de volgende boeken:
* “De naam van onze straat” – Geschiedenis en verklaring van de straatnamen in Amsterdam; door J.A. Wiersma.
* “Stadsatlas Amsterdam” – Straatnamen en brugnamen verklaard; door Martha Bakker.
Erik Swierstra; februari 2025 (tekst en foto’s)
Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp