Dominee neemt afscheid van Sloterkerk

Na bijna 6 jaar dominee te zijn van de Sloterkerk en De Opgang in Osdorp gaat Martijn van Leerdam naar de Pauluskerk in Rotterdam. Een interview over verbinden en de deur openzetten.

Martijn: “Ik houd van maatschappelijk geëngageerde activiteiten.”

Dominee Martijn van Leerdam in een kerkbank van de Sloterkerk wil verbinden en zegt: “Ook jij”. Foto: Thera.

Dominee worden
“Ik ben de oudste van drie kinderen, ik kom uit Schipluiden. Van oudsher zijn wij een kerkelijk gezin, niet heel erg vroom, maar ik hoor nog de stem van mijn vader het Onze Vader bidden aan tafel. En nu nog steeds een stil gebed bij het avondeten. Schipluiden is ook zo’n klein dorpje dat moedig weerstand is blijven bieden, onder de rook van Delft, waar ik naar de middelbare school ging, lekker op de fiets.

Toen ik een jaar of 15, 16 was, ging ik me oriënteren op wat ik wilde doen, maar ik vond zowel economie leuk, als de wat meer geesteswetenschappelijke richtingen. En natuurlijk wist ik toen niet al dat ik dominee wilde worden, wat wist ik nou toen ik op de middelbare school zat. Toen ik bij theologie terecht kwam ontdekte ik dat die studie eigenlijk alle verschillende perspectieven in zich verenigd. En ja, op school was het een wat ongebruikelijke keuze, als ik terugkijk denk ik dat ik het ook een beetje daarom deed, omdat ik graag iets anders wilde doen dan anderen, maar het bestuderen vanuit allerlei invalshoeken wat godsdienst is en wat geloof is trok mij aan.

Ik ben naar Kampen gegaan, waar je tot voor kort theologie kon studeren. Het is een pittige studie, maar natuurlijk gaan theologie studenten ook uit. Geen studentenleven zoals in de grote stad, maar een hartstikke leuke, actieve studententijd. Het gevoel ‘ik wil wel dominee worden’ is gegroeid, een eigenaardig beroep in deze tijd. Ik heb lang getwijfeld of het wel iets voor mij was, of ik wel geschikt was. Sommige studenten kwamen zelf uit een dominees gezin, dan weet je wat het is. Het klaar staan voor mensen als ze het moeilijk hebben is natuurlijk een dingetje, maar in de eindfase van mijn studie, toen ik stage ging lopen, dacht ik ‘misschien kan ik er toch wel in, erin groeien’.

Dominee zijn
Ik had het geluk, toen ik in mijn eerste gemeente Maassluis begon, dat ik een paar goede collega’s en vrijwilligers om me heen had. De Sloterkerk-De Opgang was mijn tweede gemeente, ik ben hier in 2017 begonnen. Ik geloof in verbinden en probeer mensen te verleiden om zich in te spannen voor de gemeenschap. Anna, mijn vrouw en ik geloven heel sterk dat je als mens een tweede kans verdient. Het is af en toe hard werken en schipperen, maar het schept ook fantastische mogelijkheden om je te verbinden.

Je verbindt je aan mensen. Ik woon in de buurt waar ik werk. Ik laat mensen op verhaal komen, ik probeer te begrijpen waar ze zitten op hun leven of met de problemen waar ze mee te maken hebben. Dat is een van de mooiste dingen: dat je zoveel verschillende mensen ontmoet op allerlei verschillende punten in hun leven en soms kom je precies op het juiste moment. We moeten nog meer doen voor de buurt en activiteiten ontwikkelen, we moeten de deur wijd openzetten. Zo hebben wij samen met brouwerij De 7 deugden 2 jaar geleden een lokaal bier uitgebracht, een groot feest.

Een van de dingen waar ik nog steeds van baal is dat we niet iets gedaan hebben toen Het Slotervaartziekenhuis dicht ging. Je kunt natuurlijk niet het ziekenhuis openhouden, maar je kun wel de deur openzetten. Dat hadden we moeten doen, dat mensen hun verhaal kwijt konden, al komen er maar 3, het is samenleven in de buurt. Je arts kwijt zijn, je vaste loopje kwijt zijn, sommige mensen hadden daar afscheid genomen van hun partner, anderen waren daar geweest toen hun kinderen geboren werden en het sluiten van het Slotervaart was een enorme schok voor de omgeving.

Je trekt op met elkaar, ook als er bij ons thuis wat aan de hand was. Anna heeft een chronische aandoening, die heeft wel eens iets en dan helpt het ontzettend als er mensen in je omgeving zijn die haar kennen en daar begrip voor hebben. Ook voor onze dochter Suzanna.

Ik ben korte tijd actief geweest voor GroenLinks in het stadsdeel, op persoonlijke titel en hield me onder andere bezig met armoede. Soms is het ook maar net één iemand die de vinger opsteekt en die zegt: “Zullen we?”

En natuurlijk, ik lig ook wel eens wakker, sommige dingen gaan je tussen de oren zitten, maar ik heb vanaf het begin af aan steun gehad van dominee Bakker, die hier 25 jaar lang mijn voorganger is geweest. Een paar keer per jaar drinken we op vrijdagavond een biertje, een hele fijne, constructieve relatie.

Zonder vertrouwen doen mensen het niet goed
Bidden en mediteren liggen dicht bij elkaar, maar ik denk dat je je met bidden ook tot een persoon richt. We zoeken allemaal naar diepere betekenis in het leven, we verlangen allemaal wel eens naar het idee dat er meer is dan het platte bestaan en in de kerk, in de meeste religies is het codewoord voor die diepere betekenis God.

Ik ben vanaf 1 mei de predikant-directeur van de Pauluskerk in Rotterdam, Een grote kerk, die elke dag van 9.00 uur tot 21.00 uur open is. Met 18 vaste banen en 250 vrijwilligers. Een enorme organisatie. De Pauluskerk kiest bewust voor de meest kwetsbare mensen, dat waren de drugs verslaafden maar het zij nu vooral daklozen, mensen zonder papieren en ook arbeidsmigranten. Mensen die op straat slapen, in de Pauluskerk is daar letterlijk plek voor. We hebben straatartsen, verpleegkundigen, maatschappelijk werkers en noem maar op in dienst om deze mensen te helpen. Anna zei: “Als je dat kan doen moet je dat doen.”

Ik ga daar werken als dominee, maar ik word ook directeur van de hele Pauluskerk organisatie. Het wordt een flinke klus en er komen een heleboel dingen bij elkaar die ik hier ook deed, alleen de Pauluskerk heeft wel wat meer slagkracht. We gaan overnieuw beginnen en hebben voor het eerst een huis gekocht, we gaan lang blijven. Suzanna gaat vriendinnetjes missen, maar binnen de kortste keren hebben we daar nieuwe verbindingen gemaakt. Je bent het aan je stand verplicht om mensen een tweede kans te geven en uit te gaan van vertrouwen, zonder vertrouwen doen mensen het sowieso niet goed.

Voor de Sloterkerk zie ik nog veel meer mogelijkheden om de deur open te zetten, zoals de koffieochtend, elke donderdag en ook het Evensong Choir naar Engelse traditie is daar een mooi voorbeeld van, dat raakt. Zoals een bezoeker zei die al heel lang niet meer in de kerk was geweest: “Als het zo gaat als vandaag, kan het er wel mee door.” Ik nodig graag de buurt en de kerkgangers uit daarop voort te bouwen.”

Thera; 22 april 2023.