Tolheffen op de Sloterweg om de gedenksteen te bekostigen?
Hoewel de bijdragen voor de gedenksteen ‘100 jaar annexatie gemeente Sloten’ blijven binnenkomen, weet initiatiefnemer Guido Frankfurther nog niet zeker of we voldoende gaan ophalen.
Op de tolweg stonden twee slagbomen. De ene in de Slotense dorpskern bij het tolhuis aan de Sloterweg 1191-1193. De andere op de tegenwoordige Sloterkade. Rechts op de tekening is de Schinkel te zien. Links is de woning van de tolgaarder waar een voetganger de tol betaalt. De tol bedroeg in 1817 voor alle voetgangers boven de zes jaar twee duiten, oftewel een kwart stuiver. Tekening: Stadsarchief Amsterdam / Gerrit Lamberts (1817).
“Misschien is het een idee om weer eventjes tol te gaan heffen op de overvolle Sloterweg. Als voor elke auto een euro wordt betaald, zijn we na de ochtendspits al zo’n beetje klaar”, aldus Guido.
Sloterweg tolweg
Het zou dan niet de eerste keer zijn dat er op Sloten tol wordt geheven. Op Sloterweg 1191-1193 staat het voormalige tolhuis tegenover de Sint-Pancratiuskerk. Dit herinnert nog aan de tijd dat de Sloterweg een tolweg was. De Sloterweg, vroeger beter bekend als ‘Sloterstraatweg’, liep toen nog van de Schinkel aan de rand van Amsterdam helemaal naar het dorp Sloten. Door de aanleg van de Ringweg A10 is een groot deel van de Sloterweg met zijn mooie boerderijen en talrijke arbeiderswoningen verdwenen. Alleen de hoge huisnummers, boven de 700, bestaan nog.
De Sloterweg werd in 1816 bestraat. Aan weerszijden werden bomen geplant. De eigenaars van de percelen langs de Sloterweg hadden daarvoor in november 1815 een plan opgesteld. Ze financierden het project met een lening. Als grondeigenaren waren ze medeverantwoordelijk voor het onderhoud. Om de kosten te dekken gingen ze tol heffen voor het gebruik van de weg. Een Koninklijk Besluit van 24 juli 1816 verleende daarvoor toestemming. Met het tolgeld werd de Sloterweg vervolgens ruim een eeuw lang onderhouden.
Stuiver voor elk los paard of muilezel
Er gold een ingewikkeld tarievensysteem voor de Slotense tol. Als je met een paard langs de slagboom wilde, dan betaalde je 5 cent per viervoeter. Wonderlijk genoeg kostte de passage van een rund of ezel slechts twee cent en betaalde je per kalf, schaap of varken één cent. Een voertuig met twee wielen voortgetrokken door een bok, geit of hond mocht er voor 10 cent langs: 2 cent voor het dier en 8 voor het wagentje. En dan waren er uiteraard ook nog tarieven voor alle andere trekdieren en voor wagens met vier wielen. De bewoners van het dorp Sloten mochten voor 12 gulden per jaar een tol-abonnement afsluiten. Dan hadden ze tenminste geen last van de administratieve rompslomp. In het Dorpshuis Sloten en in café kerkzicht hangt de hele prijslijst.
KLM-reizigers
Na de annexatie van Sloten door Amsterdam in 1921 ontstond er meteen ruzie over deze tol. Amsterdam wilde niet dat er voor doorgang op een weg op zijn grondgebied tol werd geheven. De Slotenaren zeiden dat de tol moest blijven totdat alle kosten waren terugverdiend. Dat leidde tot hoogoplopende ruzies en discussies. Sloten heeft nog twee jaar standgehouden, maar de tol werd in 1923 opgeheven. Dat gebeurde mede op aandringen van de KLM, die het vervelend vond dat reizigers naar Schiphol werden opgehouden bij de slagboom. Aangezien de Rijksweg 4, de latere A4, naar Den Haag er nog niet was, vormden de Sloterweg en Sloterbrug toen de belangrijkste verkeersroute naar Schiphol.
Doet u ook mee?
Het is mooi om deze rijke historie van de gemeente Sloten levend te houden. Het zou daarom erg leuk zijn als het zou lukken om het bedrag van ca. 4.000 euro voor de gedenksteen samen op te brengen. Er is nu al ruim 1.700 euro binnen, mede door een prachtige bijdrage van Van Waveren Transport BV aan de Sloterweg. Helpt u ook mee? Nieuwe bijdragen voor de gedenksteen zijn van harte welkom op bankrekeningennummer NL80 RABO 1472 8260 51 t.n.v. G. Frankfurther.
Tamar Frankfurther