Oorlog en overspel, een onderduiker in de Akerpolder

Van 12 t/m 23 maart 2025 is het weer tijd voor de Boekenweek. Als u in deze periode bij boekwinkel Meck & Holt aan de Tussenmeer 46 in Osdorp ten minste 20 euro aan boeken besteedt, ontvangt u twee Boekenweekgeschenken: het gewone en het bijzondere.

U krijgt dan namelijk óók de achtste editie van Nieuw West Side Stories waarin Jeroen Wielaert vertelt wat zich tijdens WOII afspeelde in zijn ouderlijk huis aan de Noorderakerweg. U kunt de auteur op 15 maart ook zelf ontmoeten bij Meck & Holt. Meer hierover leest u hierboven in de agenda.

Op het omslag van het boek staat het dubbele woonhuis (Noorderakerweg 21 en 23) met de hoge kap aan de Noorderakerweg waar het verhaal zich grotendeels afspeelt. Nummer 21 is het ouderlijk huis van Minnie, die rechts op de voorgrond tussen haar moeder en een bezoeker zit. Voor het huis staat rechts de oma van Minnie met een bezoeker. Waarschijnlijk staat Minnie’s zusje Lies links op de foto samen met de dochter van de bezoekers. Aan de Noorderakerweg zijn veel panden afgebroken, maar deze dubbele woning staat er nog. Foto: Collectie Familie Wielaert; 1934.

Vanuit de Slotense polder
De auteur deelt het lange tijd voor iedereen verborgen oorlogsverhaal; over hartstocht, strijd en liefde. Verteld vanuit de Slotense Middelveldsche Akerpolder, waar nu woonwijk De Aker ligt en waarbinnen de Noorder- en Zuiderakerweg gespaard zijn gebleven. In het boek besteedt Wielaert niet alleen aandacht aan kleine persoonlijke belevenissen die zich in de polder afspeelden. Ook het verzet, het leven in Amsterdam en oorlogsontwikkelingen ver daarbuiten komen aan bod.

Meeleven met dagelijks gezinsleven
De novelle is gebaseerd op feitelijke gebeurtenissen, die Wielaert heeft aangevuld met zijn fantasie over hoe het polderleven van zijn familie er indertijd uit kan hebben gezien. Het dagelijks oorlogsleven van zijn moeder Minnie (1928) en haar zusje Lies (1933) met hun ouders Rob en Geertje Frederiksen wordt bijna filmisch beschreven. Over hoe het bombardement van Schiphol werd beleefd en wat er gebeurde toen een Duitse bommenwerper gelukkig ver genoeg van hun nieuwe twee-onder-een-kapwoning neerstortte.

Hun ‘nieuwe broer’ Ferdinand Roskam – die vluchtte voor de bezetter – vervult een centrale rol in het verhaal. Hij dook onder bij het gezin omdat hij weigerde de loyaliteitsverklaring te ondertekenen en in Duitsland te gaan werken. ‘Ferry’ drukte een steeds zwaarder stempel op het gezinsleven in de Slotense polder.

Ondertussen in Amsterdam en in Europa…
Ook het oorlogsleven in Amsterdam komt aan bod. Hoe dat voor iedereen – maar vooral voor joden – langzaam maar zeker veranderde. De lezer gaat met de zusjes mee naar school, naar het Hervormd Lyceum Zuid in de Brahmsstraat in Amsterdam-Zuid. De bekende oorlogsmijlpalen worden beleefd vanuit het perspectief van de familie. En, anders dan vaak het geval is: de vertelling stopt niet bij de bevrijding, maar loopt door in het naoorlogse leven.

Tamar Frankfurther; 10 maart 2025.