Monumentenstatus voor woon-winkelpand Sloterweg 1210 en 1212

Op 7 januari 2024 heeft het Dagelijks Bestuur van stadsdeel Nieuw-West besloten om opnieuw twee panden in het Beschermd Dorpsgezicht Sloten de gemeentelijke monumentenstatus te geven.

De afdeling Monumenten en Archeologie voerde gedegen onderzoek uit alvorens tot deze aanwijzing over te gaan.

Joost in ’t Veld – zijn naam is nog altijd zichtbaar in het glas-in-lood van de winkelpui – liet het dubbelpand aan de Sloterweg 1210-1212 bouwen. Maarten Aart en Elisabeth In ’t Veld poseren voor de bomvolle etalage van de winkel van hun vader Joost. Rechts op de foto is nog een stukje van de ingekorte schutting ter afsluiting van het voormalige feestterrein te zien. In 1932 verdween ook dat laatste stuk schutting toen bakker Jan Griffioen op het adres Sloterweg 1208 zijn pand met winkel, bakkerij en bovenwoning liet bouwen. Het voormalige winkelpand is nog altijd in gebruik als bedrijfsruimte.
Foto: Joost in ‘t Veld; circa 1924.

Architect gespecialiseerd in winkelpuien
Het dubbele woonwinkelhuis is in 1921 en 1922 gebouwd en werd ontworpen door architect Lubertus Jacobus de Wolf (1881-1941). De opdracht werd verleend door kruidenier Joost in ’t Veld, wiens naam nog altijd te vinden is in het glas-in-loodraam boven de ingang van de winkel. De Wolf had ervaring met het ontwerpen van winkelpuien. Vermoedelijk is dat de reden waarom In ’t Veld juist voor deze Amsterdamse architect koos.

Timmerman Koenen en loodgieter Ebbers
De bouwwerkzaamheden zelf gunde In ’t Veld aan Slotense bedrijven. Timmerbedrijf H.J. Koenen – gevestigd aan de Sloterweg 1219 – stond net op eigen benen. Dit werd dan ook de eerste (grote) zelfstandige klus van Hendricus Johannes (Hendrik), de vader van, de onder veel Slotenaren bekende, Ome Toon Koenen. Hendrik was de overgrootvader van Paul, die anno 2025 bouwbedrijf Gebroeders Koenen B.V. nog altijd vanuit ongeveer dezelfde plek op Sloten runt.

Nota timmerbedrijf Hendricus Johannes Koenen; jaren twintig. Archief Familie Koenen.

Loodgieter, zinkbewerker en pompenmaker Toon Ebbers – even verderop gevestigd op de Sloterweg 1201 – kreeg de opdracht om onder andere degelijke zinken dakgoten, regenpijpen en de waterleiding aan te leggen. Toon – voluit Anthonius Maria Jozef – was de opa van Dirk Ebbers, die jarenlang dé loodgieter van het dorp was. Dirks zoon Piet Hein is ook nog altijd – nu gefuseerd als Jaspers-Ebbers Totaaltechniek – actief in dezelfde branche.

Nota A. Ebbers pompenmaker; begin 20e eeuw. Archief Familie Koenen.

Veel originele kenmerken behouden
De monumentenexperts concluderen dat de panden Sloterweg 1210 en 1212 een “hoge stedenbouwkundige waarde” hebben. Kunst- en interieur historicus Richard Harmanni roemt met name dat waardevolle originele decoratieve details aan de voorzijde van het pand en binnenshuis behouden zijn gebleven. Het meest in het oog springende architectonische kenmerk van beide panden is vanzelfsprekend de gave winkelpui met de originele gebogen winkelruiten in combinatie met de glas-in-loodramen aan de bovenzijde. Deze pui heeft volgens de experts zelfs zeldzaamheidswaarde.

Ook de originele scheidingswand tussen de winkel en de achterliggende ruimte oogst veel lof. Deze wand bestaat uit glaspartijen met eenvoudig geëtste sierranden met daarboven zeven glas-in-lood ramen met lichtgroen glas.

Lange tijd gebruikt als tuin en feest- en kermisterrein
Voor zover de onderzoekers konden nagaan in archieven hebben zij kunnen vaststellen dat er geen eerdere bebouwing op de plek van Sloterweg 1210-1212 en het buurpand 1208 is geweest. Uit hun onderzoek blijkt dat deze grond omstreeks 1832 in bezit was van de charitatieve instelling ‘De Algemeen Armen te Sloten’. De grond was in gebruik als tuin. Oudere Slotenaren omschreven in interviews met de werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp deze ruimte ook wel als feestterrein: “Langs de Sloterweg stond in onze jeugd – tussen de winkel van Alink op nummer 1214 en de steeg naar de banpaal – jarenlang een houten schutting. Via de steeg naar de banpaal kwam je dan op het feestterrein waar ook wel kermissen werden gehouden.” Tegenwoordig vinden Slotense activiteiten plaats op het Dorpsplein, maar dat was tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw bebouwd. Hier stond Café ’t Rechthuis, ook wel Café Speeltuin genoemd.

Terug naar het terrein achter de schutting: In 1917 wordt de Rooms-Katholieke Kerk van Osdorp genoemd als eigenaar van het onbebouwde perceel. In 1919 kocht kruidenier Joost in ’t Veld twee derde van het feestterrein. De bouw van het dubbelpand werd in 1922 afgerond.

Tamar Frankfurther; 20 januari 2025.