De Molen van Sloten heeft het zwaar – en nu met corona nog erger

Sinds de Molen van Sloten dicht moest wegens corona lopen de schulden op. Crowdfunding moet de unieke molen redden.

Door: Kester Freriks – 1 mei 2020

Als een landmark staat de Molen van Sloten in het dorp aan de westzijde van Amsterdam, aan de Ringvaart. Naast de molen is het Kuiperij Museum gevestigd en een bierbrouwerij. Jaarlijks trekt dit historische ensemble 10.000 bezoekers uit de hele wereld. Nu bevindt de molen zich in zwaar weer. Meteen bij de eerste coronamaatregelen moest hij dicht. Dat betekent: geen bezoekers of toeristen, en dus geen inkomsten voor een bezienswaardigheid die toch al net aan quitte speelde.

Molen van Sloten met in de wieken: Help – Samen – Sterk. Foto: Jan Wich.

Bestuursvoorzitter Frans Urban van Stichting Molen van Sloten benadrukt dat de molen nog steeds werkzaam is en de Sloterbinnen- en Middelveldsche polder als ‘verzorgingsgebied’ heeft, zoals dat heet. Bovendien vervullen molen en museum een belangrijke sociale en educatieve functie: „In de molen is een trouwzaal, schoolklassen bezoeken de molen en ook speelt het karakteristieke bouwwerk een rol in de huidige tijd van duurzaamheid. Niets is schoner dan windenergie. Daarom overweegt Waternet steeds meer molens in te gaan zetten voor beheersing van het waterpeil. Dan krijgt de molen nog meer de aloude bestemming terug: het droogmalen van de polders en dus van Amsterdam, want met molens zijn de droogmakerijen rondom de stad begonnen. Experts beschouwen deze molen als een monumentaal cultureel erfgoed.”

‘Men denkt dat we subsidie krijgen’
Officieel is de Sloter molen een stellingpoldermolen. ‘Stelling’ heeft ermee te maken dat hij op een verhoogd platform staat. Ruim honderd vrijwilligers werken mee aan het behoud en geven rondleidingen. Maar zij zitten nu thuis. Zakelijk belangenbehartiger Marc van Welsem heeft een actieplan opgezet: Samen Sterk voor de Molen van Sloten. Van Welsem: „Het geld is nagenoeg op, zo eenvoudig is het. Nu de geldbronnen van toerisme en van de verhuur voor feesten en andere activiteiten zijn opgedroogd zoeken we donateurs. De vaste lasten bedragen zo’n 10-15.000 euro per maand. Het tekort bedraagt nu, vanaf het begin van de coronacrisis, al 35.000 euro. Het enige geld dat we nu ontvangen is subsidie uit het coronafonds en van donateurs. Om nieuwe gevers te bereiken zijn we via sociale media en buurtactiviteiten naar buiten getreden om het nijpende geldgebrek duidelijk te maken. Want, nu blijkt: iedereen denkt dat de molen gesubsidieerd wordt door de gemeente Amsterdam of door Sloten.”

Maar dat is niet zo, althans wat de gemeente betreft. De recente aanvraag door de Dorpsraad van Sloten-Oud Osdorp aan de gemeente Amsterdam om de molen de status van monument te geven is op 15 april afgewezen. Volgens Urban is die status wenselijk: dan komt het object in het Fondsenboek en kunnen vermogenden het ondersteunen.

Afwijzing ‘onbegrijpelijk’
De reden van afwijzing heeft te maken met een ingewikkelde voorgeschiedenis. Allereerst stond de huidige molen niet op deze plek, aan de Akersluis 10: hij is hier pas in 1990 geplaatst. Een deel van de molen is afkomstig van de Watergraafsmeer. De originele kapconstructie waaraan de wieken zijn bevestigd dateert uit 1847.

Maar, zegt Van Welsem: „Dat molens in de loop van hun leven verplaatst worden, is zeer gebruikelijk. Als de polder eenmaal is drooggemalen dan wordt de molen uit elkaar gehaald en elders opnieuw opgebouwd, als een bouwpakket. De houten balken van de kapconstructie zijn genummerd. De afwijzing van monumentenstatus is daarom zo onbegrijpelijk, want van de eens ongekende molenrijkdom van de stad zijn er nog maar een handjevol over, slechts acht.”

Molen De Bloem aan de Haarlemmerweg bijvoorbeeld is afkomstig van de Bloemgracht. Die heeft wél de status van gemeentelijk monument.

Er is nog een argument om de Molen van Sloten te subsidiëren in deze moeilijke tijden én als monument te waarborgen: dit type kwam vroeger rondom de stad veelvuldig voor maar is nu geheel verdwenen, op deze ene unieke en historische na. Die bovendien werkt en dagelijks zijn wieken laat draaien.

Uit: www.nrc.nl

Zie ook: www.molenvansloten.nl

Zie ook: De Molen van Sloten heeft het zwaar – en nu met corona nog erger – NRC (pdf)