@mini-m

Verdwenen dorpen ten westen van Sloten

Het dorp Sloten grenst tegenwoordig aan de westkant aan de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder, die in 1852 droogviel. Vanaf eind 19e eeuw is Badhoevedorp hier verrezen.

(N.B. Door op de afbeeldingen te klikken kan een vergrote weergave worden getoond.)

Voor de droogmaking lag hier de Haarlemmermeer, dit meer was ontstaan uit drie kleinere meren die in de middeleeuwen in het gebied tussen Amsterdam, Haarlem en Leiden lagen. Dit waren de Spieringmeer, de Oude Haarlemmermeer en de Leidsemeer. Deze drie meren waren door smalle stroken veenland van elkaar gescheiden.

De Haarlemmermeer groeide uit tot een grote watervlakte tussen
Amsterdam, Haarlem en Leiden, zoals te zien op deze uitsnede van de Nauwkeurige kaart van Rijnland en Amstelland; van Joan Blaeu circa 1650.

Moerassen
Zo’n duizend jaar geleden was het gebied ten oosten van Haarlem een woest landschap met moerasbossen. Vanuit Kennemerland werd het land ontgonnen. Zo ontstonden vanaf de 11e eeuw diverse dorpen, zoals Sloten en Osdorp vanuit het IJ, meer naar het westen verrezen Nieuwerkerk en Vijfhuizen vanuit de Liede, en Schalkwijk en Rijk (of Rietwijk) vanuit het Spaarne. Nieuwerkerk werd aanvankelijk aangeduid als Boesinghelee (Boesingeliede).

De bewoners leefden van akkerbouw, veeteelt en visserij. Toen het veenland na verloop van tijd inklonk was landbouw op de drassige grond vanaf de 14e eeuw niet meer mogelijk. Het werd aantrekkelijk om het veen af te steken en als turf te verkopen. Met de groei van de steden in Holland nam de vraag naar turf als brandstof toe. Hout was schaars en tot de komst van de steenkool in de 19e eeuw was turf de belangrijkste brandstof. Zo werd een groot deel van het hart van Holland in de loop der tijd afgegraven.

Turfwinning
Ook langs de oevers van de Haarlemmermeer vond turfwinning plaats. Vooral Haarlemmers waren hier actief. Via het Spaarne kon men de brandstof gemakkelijk per schip vervoeren. De Haarlemse bedrijvigheid, waaronder lakennijverheid en de bierbrouwerijen, profiteerde hiervan. Door de combinatie van turfwinning en golfslag op het meer kalfden de oevers steeds verder af. Zo groeide de Haarlemmermeer van een oppervlakte van circa 9.100 hectare in 1250 naar circa 15.030 hectare in 1650. Daarna werden de maatregelen tegen oeverafslag effectiever, zodat de groei van het meer minder snel ging, doch er ging daarna nog bijna 2.000 hectare land verloren. Kort voor de droogmaking was de oppervlakte in 1840 gegroeid tot 16.850 hectare. Vooral aan de noordoostelijke en zuidoostelijke oevers was het landverlies groot door de overheersende westenwinden. De dorpen aan de oostkant verloren zo een groot deel van hun land. Het grondgebied van Aalsmeer werd ongeveer gehalveerd, maar de dorpskern bleef bestaan. Slechter verging het Nieuwerkerk en Rijk (Rietwijk).

Route
Naast de landroute via de Spaarndammerdijk was er nog een tweede route over land tussen Kennemerland en Amsterdam. Deze liep van Haarlem via Noord- en Zuidschalkwijk, Vijfhuizen en Nieuwerkerk naar Sloten en zo verder via de Sloterweg naar de Overtoom. Van daaruit liep de route verder via de Heiligeweg(se vaart) naar de Kalverstraat. Dit was in de veertiende en vijftiende eeuw een belangrijke pelgrimsroute naar de Kapel ter Heilige Stede, gebouwd op de plek van het Mirakel van Amsterdam uit 1345. 

Uitsnede van een kaart van Melchior Bolstra waarop de groei van de Haarlemmermeer is aangegeven met de achtereenvolgende oevers. In de periode van 1531 tot 1739 groeiden de drie veenmeren uit tot een groot meer: de Haarlemmermeer. Op de kaart staan de volgende ‘groeilijnen’ waaruit men kan opmaken hoe de Haarlemmermeer steeds groter werd: 1591 – 1647 – 1687 – 1739 – 1840. Tevens is ongeveer het tracé van de vroegere weg tussen Haarlem en Sloten aangegeven die tot circa 1508 de kortste verbinding vormde.

Storm in 1508
Tussen Vijfhuizen en Nieuwerkerk was er een smalle strook veenland die de Oude Haarlemmermeer en de Spieringmeer van elkaar scheidde. Verder naar het zuidwesten was er ook een strook veenland bij de Vennip (hier ligt nu Nieuw Vennep) die de Haarlemmermeer scheidde van de Leidsemeer, maar omstreeks 1477 werd weggespoeld. Aan de noordkant van de Spieringmeer was er een smalle strook land bij Polanen (Halfweg) die dit meer scheidde van het Houtrak (deel van het IJ). Door de turfwinning en golfslag werden deze landstroken steeds verder aangetast. Bij een storm in 1508 gebeurde het onvermijdelijke: de landstroken sloegen weg en de meren smolten samen tot een grote watervlakte. Bij Polanen brak de dijk in 1509 door en pas een jaar later slaagde men er met veel moeite in om de Spaarndammerdijk met een kistdam weer te herstellen, zodat het zoute water van het IJ, dat in verbinding stond met de Zuiderzee het gebied ten zuiden van de Spaarndammerdijk niet verder kon aantasten. De verbinding tussen Vijfhuizen en Nieuwerkerk bleef verbroken, zodat verkeer over land tussen Amsterdam en Haarlem voortaan slechts mogelijk was via de Spaarndammerdijk.

Verdwijning Nieuwerkerk
Nieuwerkerk raakte een groot deel van zijn grondgebied kwijt en ook vele huizen gingen verloren. In de middeleeuwen was het een bloeiend dorp tussen Haarlem en Sloten met een grote kerk. Omstreeks 1450 was er al veel oeverafslag. In de vijftiende eeuw verdween het oorspronkelijke dorp in de golven. In 1502 waren er nog twee huizen over. De kerk werd in 1467 verplaatst naar het noordoosten. Dit mocht echter niet baten, want in 1690 was het water al zover opgedrongen dat ook deze tweede kerk van Nieuwerkerk moest worden verlaten. Toen was de bloeitijd al lang voorbij. In 1631 werd een polder Nieuwerkerk gesticht, met een poldermolen. Het werd echter alleen door een lage kade beschermd tegen de Haarlemmermeer. De derde locatie van het dorp kwam na 1690 te liggen vlakbij het huidige Lijnden, aan de zuidelijke oever van het Lutkemeer. Het werd toen Nieuwerkerk aan de Drecht genoemd. Maar toen de Haarlemmermeer halverwege de 19e eeuw uiteindelijk werd drooggelegd waren hiervan nog slechts enkele huizen overgebleven.

Vijfhuizen
Tot Nieuwerkerk behoorden ook Raesdorp en Vijfhuizen, beide aan de Liede en de daaruit ontstane Spieringmeer gelegen. De kerk van Vijfhuizen was al in 1605 verzwolgen. In de 19e eeuw waren alleen de eendenkooi en nog enkele huizen over. Toen de Haarlemmermeer werd ingepolderd waren van beide buurtschappen nog slechts kleine stukken land overgebleven. De eendenkooi bestaat nog steeds en is opgenomen in de Haarlemmermeerpolder. In de nabijheid verrees een nieuw dorp Vijfhuizen.

Rijk
Ook het dorp Rijk (Rietwijk) onderging het zelfde lot, dit dorp verdween omstreeks 1600 in de golven. Rietwijk zou omstreeks de 11e eeuw ontstaan zijn en vormde tot halverwege de 14e eeuw een eenheid met Schalkwijk (ten zuiden van Haarlem). Deze beide dorpsgebieden grensden toen nog aan elkaar en aan het Spaarne. In 1392 werd het slagturven onder Rietwijk en Nieuwerkerk verboden, dit vanwege het landverlies. Ook halverwege de 15e eeuw werd veel oeverafslag gemeld. De kerk van Rietwijk, die in 1514 nog een kapel was, is omstreeks 1600 verzwolgen. Slechts een beperkt stuk land ten zuiden van het dorp Sloten was het enige wat nog van het vroegere Rijk overbleef. Het land ten zuiden van de Sloterweg werd in 1636 een polder, met een poldermolen. De Riekermolen, stond hier tot 1956 en is sinds 1961 aan de Amstel bij de Kalfjeslaan te bewonderen. De Riekerpolder is voor de zandwinning voor een deel vergraven tot een deel van de Nieuwe Meer.

Rietwijkeroord behoorde ook tot Rietwijk en lag aan de zuidzijde van de Nieuwe Meer. In de 20e eeuw werd dit gebied uitgeveend en weer drooggemaakt. Vanaf de jaren dertig werd hier het Amsterdamse Bos aangelegd.

Drooglegging
Al in de zeventiende eeuw werden de eerste plannen gemaakt om de Haarlemmermeer droog te leggen in navolging van andere meren. Het duurde echter nog twee eeuwen voordat dit gerealiseerd werd. De steden Haarlem en Leiden waren lange tijd tegen inpoldering. De lucratieve opbrengsten van het meer wilde men niet missen: Haarlem profiteerde van de turfwinning, Leiden van de opbrengsten van de visserij. Ook de scheepvaart was niet enthousiast van inpolderingsplannen.

Uiteindelijk waren het de stormen in het najaar van 1836 die de aanzet gaven tot de uiteindelijke droogmaking. In november 1836 was er een zuidwesterstorm, waardoor het hele gebied tot aan de poorten van Amsterdam werd overstroomd. Het gebied van Sloten en Osdorp leed grote schade. De stad Amsterdam voelde de bedreiging van het water nu wel erg dicht naderen. Een maand later, in december, waaide de storm uit het noordoosten. Nu leed Leiden onder de gevolgen en straten liepen onder water. Na 3 eeuwen van plannen maken werd uiteindelijk in 1837 door koning Willem I een Staatscommissie ingesteld die de droogmakingsplannen op hun uitvoerbaarheid moest beoordelen. Op 22 maart 1839 werd een wetsvoorstel voor de drooglegging aangenomen. In 1840 begon het graven van de Ringvaart. Tussen 1848 en 1852 werd het water weggepompt door drie stoomgemalen. Na veel problemen overwonnen te hebben was het vijftien jaar na de start van de werkzaamheden zover dat het water had plaatsgemaakt voor land.

Nieuwe dorpen
Na de drooglegging van de Haarlemmermeer werden hierin nieuwe dorpen aangelegd. Aanvankelijk zouden er twee dorpen komen: Kruisdorp en Venneperdorp. Deze dorpen zijn nu bekend onder de namen Hoofddorp en Nieuw-Vennep. Badhoevedorp is ontstaan rond de in 1854 gebouwde boerderij ‘de Badhoeve’. Aanvankelijk heette dit de Badhoevebuurt. In 1936 werd de officiële naam Badhoevedorp vastgesteld.

Enkele dorpen kregen de namen van verdwenen dorpen. Zo verrezen onder andere de nieuwe dorpen Rijk, Vijfhuizen, Boesingheliede, Burgerveen en Nieuw-Vennep met oude namen. De naam Nieuwerkerk is echter niet meer teruggekeerd. De locatie van dit dorp was ongeveer halverwege tussen de nieuwe dorpen Badhoevedorp en Kruisdorp, later veranderd in Hoofddorp.

Rijk is vervolgens alweer verdwenen, in de jaren zestig is het weer verzwolgen, nu door de luchthaven Schiphol. Inmiddels is er een bedrijventerrein Schiphol-Rijk verrezen aan de zuidkant van de luchthaven.

Zie ook: Jaartallen Geschiedens Haarlemmermeer tot 1800: www.gemalen.nl/verhalen.asp

Erik Swierstra,
Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp

Uit de Westerpost van 5 november en 19 november 2008.

Dit artikel als pdf-bestand: Verdwenen dorpen ten westen van Sloten.pdf

Zilveren schaal voor Henk Celie op nieuwjaarsreceptie Dorpsraad

Het valt niet mee om iets geheim te houden voor Henk Celie, maar het is de Dorpsraad toch gelukt. “Ik wist ècht van niets”, was zijn reactie toen hij door de voorzitter van de Dorpsraad naar voren werd geroepen om de zilveren schaal in ontvangst te nemen.

Tijdens de vergaderingen van de Dorpsraad werd iedere keer als de schaal ter sprake kwam gezegd dat er dit jaar geen uitreiking zou zijn. Dat hij dit jaar dan toch werd uitgereikt was dus een complete verrassing. Geen verassing was dat de keuze op Henk Celie is gevallen. Hij is al vele jaren het geweten van Oud Osdorp en zet zich belangeloos in voor behoud van het landelijk karakter van Oud Osdorp. Dat mag wel eens gewaardeerd worden en de hoogste ‘onderscheiding’ die de Dorpsraad kent is de zilveren schaal. Hulde aan deze man.

Voorzitter
Behalve de uitreiking van de schaal werd natuurlijk ook van de voorzitter, Sjoerd Jaasma verwacht dat hij namens de Dorpsraad iets zou zeggen over het afgelopen en het komende jaar. Daarin werden de ongeveer 150 aanwezigen dan ook niet teleurgesteld. Het werd een praatje met een plaatje. Het praatje volgde in grote lijnen het artikel in deze krant van 7 januari. Bij het nalopen van de gebeurtenissen van het afgelopen jaar konden veel foto’s worden vertoond. Deel uit het archief van de vast fotograaf Con de Vries, deels uit het archief van ondergetekende. Leuk was de quiz over de dam, brug of toch een dam?

Komende tijd
Voor de komende jaren voorziet Jaasma veel activiteit op het gebeid van de ruimtelijk ordening. Er komen nieuwe bestemmingsplannen aan en de centrale stad komt met een nieuwe structuurvisie. Verder krijgen we de herprofilering van De Vrije Geer en het laatste deel van de Osdorperweg.
Tot slot waren er nog enkele waarderende opmerkingen richting de zojuist afgetreden stadsdeelwethouder Looman. Hij werd vooral geprezen om zijn inzet voor het bevorderen van de participatie van burgers bij besluitvormingsprocessen.

Van Poelgeest
Gastspreker van de avond was Maarten van Poelgeest (GroenLinks). Van Poelgeest zit sinds 1998 in de gemeenteraad van Amsterdam. In de periode 2001-2006 was hij de fractievoorzitter. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 smeedde hij samen met PvdA-voorman Lodewijk Asscher een nieuw college van PvdA en GroenLinks, waarin hijzelf zitting nam als wethouder Ruimtelijke Ordening en Grondzaken, Waterbeheer en ICT. Hij begon zijn toespraak met de opmerking dat hij grote bewondering heeft voor mensen die zich, zoals de Dorpsraads- en werkgroepleden, belangeloos inzetten voor het algemeen belang.

Ruimteconsumptie
Kern van zijn toespraak was ook de ruimtelijke ordening in en rond Amsterdam. Zo wees hij op een aantal factoren die maken dat er de komende jaren nog tenminste 70.000 woningen gebouwd moeten worden. Die factoren betreffen onder andere de toename van de bevolking met tegelijkertijd een verkleining van de woningbezetting. Met als gevolg meer mensen die meer ruimte opeisen om te wonen. En niet alleen om te wonen, er moet ook gerecreëerd, gesport en gewerkt worden. Nog anders gezegd: de ruimteconsumptie neemt (nog steeds) toe. Dat betekent dat niet alleen de bestuurders van de centrale stad, maar ook van de stadsdelen de komende jaren op zoek zullen gaan naar bouwlocaties. In de nieuw uit te brengen Structuurvisie die dit jaar nog moet verschijnen, zullen de contouren van dat beleid zichtbaar gemaakt worden. Dan zal ook duidelijk worden dat de gemeente kiest voor verdichting en zal proberen om verrommeling van het landschap tegen te gaan. Bouwen dus op plaatsen waar dat het minst verstorend werkt, maar dat kan ook aan de randen van de groene scheggen zijn.

Tuinen van West
Hierover kunnen we kort zijn. Volgens de wethouder is het hele gebied nodig om voor alle Amsterdammers hoogwaardige recreatievoorzieningen te treffen. Zoals hij zegt: ‘Het gebied moet betekenis krijgen’. En daar zal de komende jaren dan ook hard aan gewerkt gaan worden.
Tot slot de Lutkemeerpolder. Het stoppen van de ontwikkeling, fase 3 met daarin zorgboerderij De Boterbloem, is volgens van Poelgeest niet haalbaar. Er zijn teveel partijen bij betrokken en er zijn talloze contracten die niet zomaar opengebroken kunnen worden. De belangrijkste partijen zijn de Schiphol Area Development Company (SADC), de gemeente Haarlemmermeer, Luchthaven Schiphol, de Provincie en de gemeente Amsterdam.
Hij zegde toe nog eens goed naar de ontwikkeling te kijken, maar wilde verder geen enkele toezegging doen.

Sponsors
Rest nog een woord van dank aan de sponsors die deze avond mogelijk hebben gemaakt. Dat zijn Bestuur en medewerkers van tuinpark VAT, restaurant Syriana dat de hapjes verzorgde en tuincentrum Bakker van de Sloterweg dat tekende voor de florale aankleding van de ruimte.

Arie van Genderen

Uit de Westerpost van 21 januari 2009.

Een terugblik op het afgelopen jaar

Het jaar 2008 zal, vooral door de kredietcrisis, lang in het geheugen van de mensheid blijven hangen. Natuurlijk waren er nog veel meer grote en kleine gebeurtenissen in dat jaar, ook dicht bij huis. Hierna een kort overzicht van één jaar dorpsnieuws.

Januari
Om te beginnen was daar de Nieuwjaarsreceptie van de Dorpsraad. Gastspreker was dat jaar de Gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland, de heer Peter Visser. De belangrijkste punten uit zijn toespraak betroffen de bouw van de school Het Bovenland en de aanleg van groene scheggen in Noord-Holland. Eén zo’n groene scheg zal gevormd gaan worden door de aan te leggen Tuinen van West.
Verder in die maand nog veel aandacht voor de Cultuurhistorische Verkenning en een In Memoriam voor de op 97-jarige leeftijd overleden heer J.E. Weegenhuise. De heer Weegenhuise was van 1930 tot 1972 onderwijzer van de St. Jozefschool in Sloten.

Februari
De maand begon met een roerige informatieavond in de kantine van Tuinpark VAT. Het onderwerp: de UMTS-mast op het Xeniosterrein. Veel omwonenden maakten bezwaar tegen de plaatsing van de mast omdat ze gezondheidsschade vrezen. Maar alle protesten hebben niet geholpen en de mast staat er. Of hij werkt is niet duidelijk. Verder een lang artikel over nieuwe plannen van de luchthaven Schiphol, die de geluidsoverlast in Amsterdam West drastisch zullen doen toenemen. Het experiment dat Schiphol opstartte, met de zogenaamde ‘korte bocht’ moest echter na enkele weken al gestopt worden. Het regende klachten.

Maart
Onder de kop ‘De waardering van de waardevolle aspecten in het buitengebied’ werd de serie over de Cultuurhistorische Verkenning (CHV) afgesloten. De conclusie ten aanzien van het buitengebied (Oud Osdorp en Lutkemeer) was dat het gebied een dermate fragmentarisch karakter heeft dat er geen hoge cultuurhistorische waardering aan gegeven kan worden. Toch krijgt de Osdorper Binnenpolder van de Amsterdamse Raad voor de Monumentenzorg de kwalificatie van ‘een middeleeuws relict in een omgeving waar alles is veranderd’. In het samenvattende artikel van de CHV wordt nog eens benadrukt dat het dorp Sloten niet zo bijzonder is dat het zou kunnen worden aangewezen als ‘beschermd dorpsgezicht’. Maar volgens de deskundigen is het dorp in de stedelijke context toch bijzonder genoeg om te behouden. De Dorpsraad spant zich in om de aanbevelingen uit de CHV op te laten nemen in het nieuwe bestemmingsplan voor Sloten.
Tenslotte deze maand ook uitgebreid aandacht voor de herziene bouwplannen voor de Sloterweg 1269, de voormalige garage Kuykhoven. Plannen die door de omwonenden een stuk positiever werden ontvangen dan de eerder ingediende plannen.

April
Sinds de aanleg van het bedrijventerrein in de Lutkemeerpolder is de Lutkemeerweg een doorgangsweg geworden voor auto’s die vanaf de Osdorperweg naar de Lutkemeer willen. Dit tot ongenoegen van de meeste bewoners langs de Lutkemeerweg. Er is veel overleg geweest tussen bewoners, bedrijven en het stadsdeel. Maar een oplossing is niet voorhanden. Er lag een voorstel om ter hoogte van de nummers 252 en 252 de Lutkemeerweg af te sluiten. Dat werd opgehouden vanwege gerechtelijke procedures. Maar die zijn uiteindelijk opgelost en de afsluiting is een feit.
De geluidsoverlast van Schiphol houdt de gemoederen nog steeds bezig en André Schelleman, bewoner van de Noorderakerweg, neemt het initiatief tot de oprichting van een pressiegroep die Nieuw- en Oud West moet gaan vertegenwoordigen in het Schipholoverleg.

Mei
Naast aandacht voor Koninginnedag in Sloten ook de presentatie van de Voorjaarstuinen Competitie. Een achttal foto’s in kleur in de krant en verder enkele tientallen foto’s op de website van uw redacteur. Lezers van de Westerpost konden een stem uitbrengen op drie in hun ogen mooiste tuinen. Winnaar werd de tuin van Sloterweg 833.
Verder deze maand veel geklaag over politieke en ambtelijke traagheid bij het stadsdeel Osdorp, zowel vanuit Oud Osdorp als uit Sloten en omgeving. De UMTS-mast op het Xeniosterrein kreeg weer de nodige aandacht omdat NUON en KPN zonder de nodige vergunningen in de dijk aan het graven waren om leidingen naar de mast te kunnen aanleggen.

Juni
Onder de kop ‘Beminnenswaardig’ het verslag van een interview met Theo Bankras, pastoor van de St. Pancratiuskerk in Sloten. Pastoor Bankras vierde het feit dat hij 50 jaar als priester werkzaam was, waarvan 25 jaar in Sloten. Een dubbel jubileum dus.
Dan uitgebreid aandacht voor de presentatie van de nota ‘Visie, missie, ambities en strategie van de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp’. Door middel van een interview met de voorzitter van de Dorpsraad worden de belangrijkste onderdelen uit de nota besproken. Heel erg kort samengevat luidt de missie: ‘beschermen van eigentijds wonen in de historische omgeving van Sloten-Oud Osdorp’.
Verder uitgebreid aandacht voor het kunstenaarsproject Nieuw en Meer en delen van de Stelling van Amsterdam. Ook dit jaar werden de vrijwilligers die actief zijn voor de Dorpsraad weer in het zonnetje gezet. Hoogtepunt was de excursie door de Oeverlanden. En, een dappere jongeman uit Sloten voorkwam een grote brand in Natuurpark Vrije Geer.

Juli
De Tuinen van West: wie zit er op te wachten? Volgens de betrokken Stadsdelen, de Centrale Stad en de Provincie is er grote behoefte aan recreatiegebieden dicht bij de stad. Miljoenen worden er daarom de komende jaren geïnvesteerd om het gebied geschikt te maken voor intensief recreatief gebruik. En daar zijn de huidige gebruikers van het gebied, lees de boeren en bewoners, niet allemaal even blij mee. Maar wie weet en kunnen we over tien jaar eenzelfde enthousiast verhaal schrijven over de Tuinen van West als over de geschiedenis van De Oeverlanden.
Wegens vakantie pas in de krant van augustus opgenomen het bericht dat op vrijdagmiddag 4 juli de Molen van Sloten door een ongeval met dodelijke afloop één van zijn actiefste vrijwilligers verloren heeft: Joop Dousi.
Bij het wiekdraaien werd hij gegrepen door een molenwiek, viel over het hek van de stelling op het dak boven de ingang van de molen. Hij overleed ’s avonds aan inwendige bloedingen in het ziekenhuis. Dousi was 75 jaar.

Augustus
Augustus feestmaand had de kop van dit hoofdstukje kunnen luiden. Twee grote festiviteiten in ons gebied. Eerst ging op 9 en 10 augustus ‘Sloten op z’n Kop’ met op zaterdag de grote BBQ en bal na. Op zondag de kunst- en creamarkt, plus allerlei activiteiten in de speeltuin en bij de molen. En op 23 en 24 augustus gingen ze in Oud Osdorp ‘Over de Rand’. Beide feesten waren, ondanks het wisselvallige weer een groot succes.
Op 21 augustus was er weer een bijeenkomst over de bouw van de school Het Bovenland. Stadsdeel en de ASKO willen snel gaan bouwen, Sloten en de Provincie zijn tegen. Het lijkt er op dat het stadsdeel hoe dan ook gaat bouwen.

September
In het eerste nummer van september uiteraard nog veel aandacht voor het ‘Over de Rand’ festival. Bij het kunstenaarsproject Nieuw en Meer kreeg men hoog bezoek. Minister Plasterk was uitgenodigd om de tentoonstelling Atelier Malkovich officieel te openen. Architectuur voor dwergen luidde de kop van het artikel waarin de expositie werd beschreven.
Verder natuurlijk aandacht voor de Open Monumentendag in de Sloterkerk en de politieacademie aan de Sloterweg die te koop staat. Wat gebeurt er met de gebouwen en het terrein als de verkoop doorgaat?
De dorpsraad ligt overhoop met het stadsdeel over de aanleg van een dam bij de Osdorperweg nr. 502. Of is het toch een brug zoals aangevraagd in de bouwvergunning?
De op 17 september door het Stadsdeel Osdorp georganiseerde bijeenkomst over het ontwikkelen van een visie op de toekomst van het dorp Sloten trok erg veel publiek. Na de bijeenkomst is een visiewerkgroep opgestart, met bewoners en deskundigen, om de visie nader uit te werken. Begin 2009 zal worden gerapporteerd.

Oktober
Dit was de maand van de Najaarstuinen Competitie. Deze keer is voornamelijk gekeken naar geveltuintjes en tuinornamenten. Ook nu weer een deel van de foto’s in de krant en de rest op de website. Lange tijd zag het ernaar uit dat de eerste prijs naar de Osdorperweg 803 zou gaan, maar op het laatste moment kreeg Dorpsplein 5 in Sloten nog een flink aantal stemmen binnen en versloeg zo op het nippertje de Osdorperweg.
Verder aandacht voor de hinder van het vrachtverkeer door het dorp Sloten, de opening van een cadeauwinkel aan de Zuiderakerweg en zwemvereniging De Dolfijn.
Op 30 oktober ging de eerste spade de grond in voor de restauratie van de Oude Molen aan de Ringvaart.

November
We openen de maand met het bericht dat het langverwachte ooievaarsnest nu dan eindelijk is geplaatst in Natuurpark Vrije Geer. Na dit vrolijke bericht direct daarna een oproep van zorgboerderij De Boterbloem om donateur te worden van de stichting. De boerderij aan de Lutkemeerweg dreigt namelijk te moeten verdwijnen ten behoeve van het bedrijventerrein. Men zoekt nu steun om dat te verhinderen. En nog een treurig bericht: aan de Osdorperweg 935 is op 12 november een woonhuis volledig uitgebrand. De enige persoon die in het huis aanwezig was kon zichzelf wel in veiligheid brengen, maar niet verhinderen dat de woning uitbrandde. Omwonenden zijn erg geschrokken van het feit dat de brandkranen dichtbij de woning niet werkten en de brandweer dus water uit de sloot moest pompen.

In een tweetal artikelen vertelde historicus Erik Swierstra het verhaal van de verdwenen dorpen in en bij de Haarlemmermeer. En de nieuwe mederedacteur van deze pagina, Pamela Louwers, schreef een artikel over de ‘verdwenen’ kerk aan de Osdorperweg.

December
Nog meer historie, nu over een bijzondere woning, Sloterweg 75 en de geschiedenis van de tram naar Sloten. En dan de kastanjebomen voor de Sloterkerk Het was al lang bekend dat de bomen ziek waren en één was eerder dit jaar al gesneuveld. Maar nu zijn de andere twee ook weg. Een kaal gezicht, maar er is hoop. Vóór 1 april 2009 zullen er drie nieuwe bomen geplant worden.
Op de valreep van het oude jaar een uitgebreid artikel over de Ringvaartdijk Oost. Dat is het gebied van de Sloterbrug tot aan de Nieuwe Meer. De woonbootbewoners wachten al tientallen jaren op aansluiting op het riool en de waterleiding. Twee jaar terug leek er overeenstemming met de belangrijkste partijen, maar er is weer uitstel. Onderzoek heeft uitgewezen dat de dijk waaraan de boten grenzen niet meer voldoet aan de veiligheidseisen. De dijk moet worden versterkt, dat gaat even duren, maar het goede nieuws is dat dan wel gelijk alle kabels en leidingen op orde gebracht gaan worden. Twee jaar gaat het hele project nu nog duren.
En niet te vergeten: Theo Duurenkamp van de Osdorperweg zat in de finale van het Groot Dictee der Nederlandse taal. Zijn score: 27 fouten, bij een gemiddelde van 37. Niet slecht dus.

Arie van Genderen

Uit de Westerpost van 7 januari 2009.

Restauratie Akermolen

De Akermolen aan de Ringvaart in Osdorp wordt gerestaureerd. In de oude glorie hersteld, herbergt de molen straks een koffie- en theeschenkerij en een informatiepunt. Rondom de molen komt een grote ecologische tuin.

De Akermolen dateert uit 1874 en is nu alleen nog een vervallen molenstomp. Het monument is van historisch belang. De molen maakt deel uit van de oude Stelling van Amsterdam. Onder de molenstomp bevinden zich nog waterwerken die de Akerpolder droog hebben gehouden. Die werken konden het land ook onder water zetten in tijden van oorlog. Zo heeft de molen een rol gespeeld in de Linie van Amsterdam. Deze linie bestond uit natuurlijke wateroppervlakken (het IJ, de Zuiderzee en de Haarlemmermeer) en uit dras te zetten gebieden met her en der verdedigde doorgangen. Dit maakte de oversteek te voet of per boot nagenoeg onmogelijk voor de vijand.

Active Image

Onder aan de dijk staat het poldergemaal de Aker die de maalfunctie van de molen heeft overgenomen. Naast de molen is te zien is dat het uitgemalen water via een open goot naar de Ringvaart wordt afgevoerd.

De Akermolen ligt midden in de Groene AS. Dit is een ecologische verbindingszone en doorgaande fietsroute aan de zuidwestkant van Amsterdam. De as verbindt de veenweidegebieden van Amstelland met die van Spaarnwoude. Op 30 oktober 2008 vond een boottocht plaats langs projecten van de Groene AS, met aansluitend de opening van het herstelproject door betrokken bestuurders. Voor AGV werd de starthandeling verricht door Lammy Garming, lid van het dagelijks bestuur.

Ook inrichting ecologische tuin
Wat is straks het resultaat? In de Akermolen komt een koffie- en theeschenkerij in combinatie met een informatiepunt over de Groene AS, de Stelling van Amsterdam en de lokale waterstaatkundige geschiedenis. Rondom de molen wordt een ecologische ‘Groene AS’ tuin aangelegd. Langs de molenstomp voert een mooie ecologische fiets- en wandelroute. Bovendien leidt de provincie de fietsroute van de Stelling van Amsterdam langs de molenstomp. Over de Ringvaart willen de samenwerkende partijen een voet/fietspontje laten varen, zodat er een directe verbinding komt met Badhoevedorp en de nabij liggende forten van de Stelling (onder andere in de gemeente Haarlemmermeer), waardoor diverse nieuwe interessante fiets- en wandelroutes ontstaan.

In het project werken verschillende partijen samen: AGV, Stadsherstel Amsterdam, Stichting De Oude Molen, het stadsdeel Osdorp, het Prins Bernhard Cultuurfonds, de Stichting Herstelling en Fundeon.

Lees meer over de historische achtergrond van de molen en de restauratie op de website van Stadsherstel Amsterdam.

Van: www.agv.nl

Gaat zorgboerderij De Boterbloem dan toch verdwijnen?

Als het aan het Dagelijks Bestuur van het Stadsdeel Osdorp ligt dan is het antwoord ja. Het DB heeft de Boterbloem enige tijd geleden laten weten ‘voornemens te zijn de bruikleenovereenkomst per 31 oktober 2009 op te zeggen’.

Dat zou het einde betekenen van een uniek landbouwbedrijf in de Lutkemeerpolder. Een landbouwbedrijf dat meer is dan een bedrijf, het is een uniek project waar ecologische landbouw hand in hand gaat met zorg en educatie. Eigenaresse Trijntje Hoogendam boert sinds 1996 op het land van haar vader en daarmee is zij de 3e generatie Hoogendam op boerderij de Boterbloem. De uitgangspunten van de Boterbloem: op verantwoorde wijze voedsel telen. Waarbij gelegenheid wordt geboden aan álle Amsterdammers om het agrarisch bedrijf te beleven.

Active Image

Algehele mobilisatie
Op dinsdag 14 oktober 2008 was er in Osdorp een openbare raadsvergadering. Na afloop, 21.00 uur, was er gelegenheid tot inspraak. En hoewel het onderwerp Lutkemeerpolder niet op de agenda stond hebben medewerkers van de Boterbloem alle vrienden en donateurs opgetrommeld om te gaan inspreken. En ze waren er: met ruim 50 mensen. En hoe. Zes vlammende betogen werden losgelaten op de bestuurders van Osdorp. Emoties liepen hoog op.

Desillusie
Zelf was ik niet op de bijeenkomst aanwezig, maar op de website van De Boterbloem staat het volgende verslag. “Maar wat een desillusie. Bestuurders zaten onderuitgezakt en ongeïnteresseerd op hun stoel.  Altijd weer hetzelfde gereutel. “We zetten in op werkgelegenheid (onderbouwing 0,0), groen bedrijventerrein, duurzaamheid, probleemjongeren.” “Niets wordt hard gemaakt, helemaal niets, maakt niet uit, als er maar gebouwd kan worden.” En even verderop gaat het verder: “Ga eens zorgen voor je burgers. Luister naar ze en informeer ze volledig en tijdig. Zorg dat de stad leefbaar blijft, maak gebruik van bestaande voorzieningen zodat geen gemeenschapsgeld wordt uitgegeven aan projecten die BEDACHT zijn en vaak heel veel gemeenschapsgelden eisen. Die kunnen we beter gebruiken om mensen in een moeilijke positie te ondersteunen.”

Strijdbaar
De groep vrienden en donateurs van De Boterbloem, met Trijntje Hoogendam voorop laat het er niet bij zitten. Zij hebben aangekondigd zich tot het uiterste te verzetten tegen sluiting van het bedrijf. Als u het project wil steunen dan kan dat o.a. door donateur te worden. Kijk op de website www.deboterbloemamsterdam.nl.

Arie van Genderen

Uit de Westerpost van 12 november 2008.

Feestelijke onthulling ooievaarsnest Vrije Geer

Sinds dinsdag 28 oktober 2008 is Natuurpark Vrije Geer een ooievaarsnest rijker.

Wethouder Martje Postma van Stadsdeel Osdorp onthulde samen met de leerlingen van het Wellantcollege uit Sloten en het Calvijn Junior college uit Slotervaart het ooievaarsnest. De jongeren zijn betrokken bij het project in het kader van de maatschappelijke stage.

Langgekoesterde wens
Met de komst van het ooievaarsnest gaat een langgekoesterde wens van het stadsdeel Osdorp en de Dorpsraad Sloten in vervulling. Natuurpark Vrije Geer is een uitstekende omgeving voor een broedplaats voor deze vogel. In 1970 werd de ooievaar nog met uitsterven bedreigd en telde Nederland nog veertien paartjes. Inmiddels heeft het herintroductieprogramma resultaat, het aantal ooievaarpaartjes bedraagt nu vijfhonderd. Binnenkort worden ook een stel ooievaars in Osdorp verwacht. De ooievaar is in de directe omgeving namelijk al ‘gespot’.

Belangrijke bijdrage
De inzet van de jongeren, twintig leerlingen totaal, was een belangrijke bijdrage aan de realisatie van het ooievaarsnest. Op vrijwillige basis en onder begeleiding spanden de leerlingen zich in om het natuurpark Vrije Geer op te knappen en meer bekendheid te geven. Onder andere werd de ingang van het natuurparkje verfraaid en het parkmeubilair opgeknapt.

Stageopdracht
Het doel van deze stageopdracht is het bevorderen van participatie en actief burgerschap. De leerlingen leren in een multiculturele sfeer samen te werken en ontdekken hoe leuk en zinvol het vrijwilligerswerk kan zijn. Ze ontwikkelen vaardigheden als verantwoordelijkheid, belangeloos zorgen voor bijvoorbeeld natuurbehoud en maken kennis met planten en dieren. Deze kennismaking kan ertoe leiden dat de jongeren vaker de natuur in gaan.

Het stageproject is voortgekomen uit de samenwerking tussen het stadsdeel Osdorp, het Amsterdams Steunpunt Wonen, het Wellantcollege Osdorp, Calvijn Junior college Sloten en het kenniscentrum Gemengde Scholen.

Van: www.osdorp.amsterdam.nl

Matineeconcerten Sloterkerk najaar 2008

Alle concerten vangen aan om 15.00 uur en de prijs bedraagt € 7.50, inclusief een kopje koffie of thee na afloop in het pal achter de kerk gelegen wijkgebouw ‘Vink en Boer’. Adres: Sloterkerk, Osdorperweg 28, Amsterdam-Sloten.

Active Image

Zondagmiddag 23 november 2008
Op zondagmiddag 23 november 2008 is er een gezamenlijk optreden van het vocale kwintet Bon Ton Consort en van het blokfluitkwintet Red Rose Four. Zij vertolken hoogtepunten uit de Renaissanceperiode.

Zondagmiddag 30 november 2008
Op zondagmiddag 30 november 2008 is er opnieuw een optreden van de operazangeres Renée Harp die een kinderprogramma met muziek van Schubert brengt. Dit interactieve optreden, bestemd voor kinderen tussen de drie en negen jaar, gaat over Rinus die verliefd wordt. De toegangsprijs voor dit kinderconcert bedraagt voor jong en oud slechts € 3.00.

Zondagmiddag 21 december 2008
Op zondagmiddag 21 december 2008 is er opnieuw een optreden van het Amsterdams Slavisch Koor dat onder leiding staat van Elena Simanskaja.

Reserveren via berdien@xs4all.nl of per telefoon: 020-6157692.

Meer informatie: www.sloterkerk.nl

Start restauratie Oude Molen

De Akermolen aan de Ringvaart in Osdorp, voorheen vooral bekend als De Oude Molen, wordt gerestaureerd en om de molen wordt een grote ecologische tuin aangelegd.

Op donderdag 30 oktober vond de opening plaats van dit samenwerkingsproject. Daaraan vooraf maakte een aantal genodigden een boottocht langs andere projecten van de Groene AS.

De officiële starthandeling vond plaats tussen 12.30 en 13.30 uur bij De Oude Molen. Zij werd gedaan door dagelijks bestuurslid Lammy Garming van het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht en adjunct-directeur van Stadsherstel Amsterdam, Jaap Hulscher. De uitgenodigde gedeputeerde van de Provincie Noord-Holland, Peter Visser, en wethouder van stadsdeel Osdorp, Ahmed Baâdoud, waren verhinderd.

De Akermolen maakte deel uit van de Linie van Amsterdam, de voorloper van de Stelling van Amsterdam en ligt midden in de Groene AS. De Groene AS is een ecologische, met name natte, verbindingszone en doorgaande fietsroute aan de zuidwestkant van Amsterdam, die de veenweidegebieden van Amstelland verbindt met die van Spaarnwoude.

Op 29 maart 2008 vond bij de Akermolen de aftrap plaats van het seizoen van de Stelling van Amsterdam, genaamd de Groene Stelling. Op die dag werd ook bekend gemaakt dat Stadsherstel Amsterdam de Akermolen met behulp van onder andere het stadsdeel Osdorp, het Prins Bernhard Cultuurfonds, Hoogheemraadschap AGV, de Stichting Herstelling en Fundeon gaat restaureren. In de Akermolen komt een koffie- en theeschenkerij in combinatie met een informatiepunt over de Groene AS, de Stelling van Amsterdam en de lokale geschiedenis. Bij de Akermolen ontstaat ook een ecologische Groene AS tuin.

Arie van Genderen (basis persbericht Stadsherstel)

Uit: de Westerpost van 29 oktober 2008.

Veel belangstelling voor visieontwikkeling Sloten

De door het Stadsdeel Osdorp georganiseerde bijeenkomst op 17 september 2008 over het ontwikkelen van een visie op de toekomst van het dorp Sloten kende een geweldige opkomst. Het zaaltje bij restaurant Syriana zat stampvol.

Historie
Naar goed gebruik begon de avond met een aantal inleiders, zowel van het Stadsdeel Osdorp als van het architectenbureau Bosch en Slabbers. De verschillende sprekers stonden uiteraard uitgebreid stil bij het historisch karakter van het Dorp Sloten. Daarbij werd als een terzijde opgemerkt dat het dorp Sloten niet voorkomt in de Canon van Amsterdam. Gezien de geschiedenis en de huidige situatie zou een vermelding, eventueel samen met de andere dorpen uit de regio Amsterdam, op zijn plaats zijn.

Volgens de inleiders zijn er zoveel waardevolle elementen in het gebied van Sloten dat het belangrijk is om voor de toekomst duidelijk kaders op te stellen. Wat zijn gewenste ontwikkelingen en wat willen we niet? Kaders die ook de basis moeten vormen van het nieuwe bestemmingsplan. Het Stadsdeel wil het hele proces van het omschrijven van die kaders samen doen met de Slotense bevolking.

Active Image

Visiewerkgroep
Om het proces van visieontwikkeling in goede banen te leiden heeft het Stadsdeel een bureau ingeschakeld: Bosch en Slabbers Tuin- en Landschapsarchitecten. Zij hebben als taak om een visiewerkgroep op te starten, die te begeleiden en daarna te rapporteren aan het Stadsdeel. Deze visiewerkgroep zal bestaan uit ongeveer twintig personen, met een onafhankelijke voorzitter. Het moet een gemêleerde groep worden met mensen die wonen en/of werken in Sloten. Na afloop van de bijeenkomst konden mensen die interesse hebben om deel te nemen zich inschrijven. Een vluchtige blik op de inschrijfformulieren leerde dat zeker meer dan twintig mensen zich hadden gemeld.

Heldere afspraken
De vertegenwoordiger van het architectenbureau gaf een uitgebreide toelichting op de werkwijze en het doel van de zes geplande bijeenkomsten. Zo zijn er een aantal spelregels die de deelnemers moeten onderschrijven. Kort samengevat komt het neer op het volgende:
– De randvoorwaarden voor het project moeten helder geformuleerd worden;
– Het proces schept wederzijdse verplichtingen;
– Belangrijk is dat omgangsvormen binnen de groep goed zijn;
– Het project is niet vrijblijvend;
– Het gaat om participatie, dat is niet hetzelfde als besluiten nemen.

Active Image

Zes avonden
Men wil het hele project in zes woensdagavonden afronden. Daarbij is de eerste bijeenkomst uiteraard vooral kennismaken en het opstellen van een lijst met onderwerpen en de planning. De slotavond is gereserveerd voor een inloopsessie waarbij elke Slotenaar informatie kan krijgen over de uitkomsten van het project. In de vier tussenliggende bijeenkomsten worden alle belangrijke onderwerpen besproken en als het goed is monden die besprekingen uit in een visie of aanbeveling.

Bestemmingsplan
Het eindresultaat van de visiewerkgroep zal aan het Stadsdeel worden aangeboden en gaat dan dienst doen als uitgangspunt voor het opstellen van het nieuwe (ontwerp)bestemmingsplan. Dat ontwerpbestemmingsplan gaat vervolgens de inspraak in en kan dan op detail nog worden aangepast. Daarna wordt een definitief bestemmingsplan opgesteld. Wij zullen het hele proces nauwgezet blijven volgen en u via deze pagina op de hoogte houden van de ontwikkelingen.

Arie van Genderen

Uit: de Westerpost van 24 september 2008.

Uitnodiging Visie Dorp Sloten

Stadsdeel Osdorp nodigt u van harte uit om op woensdag 17 september 2008 aanwezig te zijn tijdens de eerste bijeenkomst voor het opstellen van een Visie voor Dorp Sloten.

Waarom een visie?
Stadsdeel Osdorp gaat het huidige bestemmingsplan ‘Dorp Sloten’ in zijn totaliteit herzien. Daarvoor is het nodig om eerst een visie voor het Dorp Sloten te ontwikkelen. Deze visie vormt de basis voor een nieuw bestemmingsplan. Stadsdeel Osdorp vindt het belangrijk te weten hoe u over de toekomstige inrichting van Dorp Sloten denkt. Als bewoners bent u immers expert op het gebied van wonen en leven in dit gebied. Daarom nodigen wij bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden uit om het stadsdeel te adviseren bij het ontwikkelen van de visie.

Hoe gaan we te werk?
In het voortraject zijn stedenbouwkundige bureaus met expertise op het gebied van participatie uitgenodigd om een plan van aanpak presenteren aan het dagelijks bestuur en aan de Dorpsraad. Uiteindelijk hebben we gezamenlijk gekozen voor bureau Bosch & Slabbers, dit bureau begeleidt het gehele participatieproces en het ontwikkelen van de Visie.

Het programma
Woensdagavond, 17 september, is er een startbijeenkomst in restaurant Syriana in De Aker. Hiervoor nodigen we u allen van harte uit. Op deze avond stellen de betrokkenen van het stadsdeel en het bureau voor landschapsarchitectuur Bosch en Slabbers zich aan u voor. Tevens lichten we uitgebreid het doel van de plannen t.a.v. Dorp Sloten toe, op welke wijze u kunt bijdragen aan deze plannen en hoe het participatieproces verloopt. Er is deze avond ruime gelegenheid om vragen te stellen.

Na deze eerste bijeenkomst gaat een groep van ongeveer 20 personen, in 4 avonden, aan het werk. Bosch en Slabbers begeleid deze bijeenkomsten. Gedurende deze avonden worden zoveel mogelijk ideeën en adviezen verzameld. Deze worden verwerkt in de visie voor Dorp Sloten. Vervolgens wordt deze visie op een vervolgbijeenkomst gepresenteerd. Hiervoor worden opnieuw alle belangstellenden uitgenodigd. Uiteindelijk wordt de visie vastgesteld door de deelraad van Osdorp.

Locatie
Als u na het lezen van het bovenstaande geïnteresseerd bent om deze eerste bijeenkomst voor de Visie Dorp Sloten bij te wonen of actief wilt meewerken in het vervolgtraject, komt u dan woensdag 17 september van 20.00 tot 21.00 uur naar Restaurant Syriana (voormalig Restaurant De Aker) aan de Akersluis 8. Vanaf 19.30 uur is de zaal open en staat de koffie en thee voor u klaar. Voor vragen kunt u contact opnemen met Chantal de Jong op cdejong@osdorp.amsterdam.nl. of belt u 020 518 0743.

Van: www.osdorp.amsterdam.nl